Η μέση ηλικία στην Ελλάδα την δεκαετία του ’60, σήμερα και το 2060

Αν κάποιος ανατρέξει στα στατιστικά στοιχεία του ΟΗΕ για την Ελλάδα του 1960 θα έβλεπε ότι ο πληθυσμός της χώρας ήταν 8,25 εκατ. και μεγάλωνε καθώς είχαμε 155 χιλ. γεννήσεις έναντι 58 χιλ. θανάτων. Τα παραπάνω στοιχεία σε συνδυασμό με το προσδόκιμο επιβίωσης να είναι στα 65 χρόνια πρόσφερε στην χώρα μας μια από τις χαμηλότερες τιμές μέσης ηλικίας στην Δυτική Ευρώπη καθώς αυτή διαμορφώνονταν στα 29 έτη.

Οπως φαίνεται και στον διαδραστικό χάρτη είκοσι χρόνια αργότερα η μέση ηλικία αυξήθηκε κατά 5 έτη στα 34 χρόνια την ίδια στιγμή που άλλες χώρες της δυτικής Ευρώπης είχαν διαφοροποιηθεί ελάχιστα. Τι άλλαξε; Κατ’ αρχάς η προσδοκώμενη ζωή έφθασε από τα 65 στα 72 χρόνια ενώ στην Ελλάδα των 9,64 εκατ. οι γεννήσεις μειώθηκαν σε 148 χιλ. και οι θάνατοι αυξήθηκαν σε 87 χιλιάδες.

Στην αλλαγή της χιλιετίας η μέση ηλικία αυξήθηκε στα 38 χρόνια στην Ελλάδα ενώ αυξητικά κινήθηκε σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Οι γυναίκες έχουν μπει δυναμικά στον χώρο εργασίας, παντρεύονται λιγότερες και μεγαλύτερες και κάνουν λιγότερα παιδιά σε σχέση με τις μητέρες τους.

Στο σήμερα, στο 2018 η μέση ηλικία σχεδόν σε όλη την Ευρώπη είναι πάνω από 40 χρόνια (σ.σ. στην Ελλάδα με στοιχεία 2015 ήταν στα 80,43 χρόνια). Από το 2011 και μετά οι γεννήσεις στην Ελλάδα είναι λιγότερες από ότι οι θάνατοι κάτι που αν συνεχισθεί θα οδηγήσει σε περαιτέρω γήρανση του πληθυσμού.

Ευρωπαϊκή πραγματικότητα

Το επίπεδο αντικατάστασης γενεών αποτιμάται στα 2,1 παιδιά ανά γυναίκα, αλλά σήμερα οι δείκτες γονιμότητας των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών απέχουν σημαντικά από το στόχο αυτό. Στην κορυφή βρίσκεται η Ισλανδία με δείκτη γονιμότητας 2,2 παιδιών ανά γυναίκα ακολουθούμενη από Ιρλανδία (2,08) και Γαλλία (2,05). Στο Βορρά, η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν επίσης υψηλούς δείκτες γονιμότητας. Αντίθετα, η εικόνα είναι τελείως διαφορετική στο Νότο, καθώς Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία είχαν το χαμηλότερο δείκτη γονιμότητας κατά μέσο όρο (1,3 παιδιά ανά γυναίκα) το 2015 με τη διαίρεση αυτή της Ευρώπης να παραμένει αμετάβλητη από το 2010. Με βάση τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας η Ελλάδα κατατάσσεται στην 68η θέση παγκοσμίως σε ότι αφορά τον δείκτη γονιμότητας (1,35) του πρώτου μισού της τρέχουσας δεκαετίας.

Εαν συνεχισθεί έτσι η κατάσταση το 2036 η μέση ηλικία στην Ελλάδα θα έχει φθάσει τα 50 χρόνια ενώ θα είναι μία από τις υψηλότερες της Ευρώπης, στα 52 χρόνια, το 2060. Σύμφωνα με την πρόβλεψη των Ηνωμένων Εθνών οι μόνες χώρες που θα έχουν μεγαλύτερο μέσο όρο ζωής από την Ελλάδα θα είναι η Πορτογαλία και η Σερβία (53 έτη). Ακόμη και η γειτονική Βουλγαρία η οποία σήμερα αντιμετωπίζει ένα από τα μεγαλύτερα δημογραφικά προβλήματα στην Ευρώπη θα διαθέτει κατά 5 έτη μικρότερη μέση ηλικία σε σχέση με την Ελλάδα.