Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στο Δίκαιο του Περιβάλλοντος: Οι κλάδοι του Δικαίου που απαντούν στις σύγχρονες προσκλήσεις

Ποιες είναι οι σύγχρονες και μελλοντικές προκλήσεις στη Νομική Επιστήμη; Οι παραδοσιακοί τομείς του Δικαίου παραμένουν βασικοί πυλώνες, ωστόσο η Νομική Επιστήμη καλείται να προσαρμοστεί στις ραγδαίες εξελίξεις που φέρνει μαζί της κάθε νέα τεχνολογία, με πιο πρόσφατη την τεχνητή νοημοσύνη.

Μιλήσαμε με νομικούς – μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Frederick, ενός από τα μεγαλύτερα, αναγνωρισμένα από τον ΔΟΑΤΑΠ, Πανεπιστήμια της Κύπρου.

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες του Τμήματος διδάσκονται τους παραδοσιακούς τομείς Δικαίου, αλλά έρχονται και σε επαφή με τις πιο σύγχρονες τάσεις στη Νομική Επιστήμη: το Δίκαιο των Προσωπικών Δεδομένων και της Πληροφορικής, το Δίκαιο της Ενέργειας, το Δίκαιο του Περιβάλλοντος, την Ψηφιακή Οικονομία, ώστε να είναι σε θέση να δίνουν απαντήσεις σε φλέγοντα ερωτήματα όπως «πώς προστατεύονται τα προσωπικά μας δεδομένα στο διαδίκτυο» ή «ποιος ευθύνεται σε περίπτωση που προκύψει σφάλμα λόγω κακής χρήσης του συστήματος τεχνητής νοημοσύνης»!

Τεχνητή Νοημοσύνη

Σήμερα, οι νομικοί και δικηγόροι καλούνται να ανταποκριθούν στη νομική ανάλυση σύνθετων και πρωτόγνωρων ζητημάτων: Ποιος έχει την πραγματική ευθύνη για τις «ενέργειες» των μηχανών; Ποιο νομικό πλαίσιο διέπει εφαρμογές όπως το Chat GPT; Σε ποιο βαθμό συμφωνεί με τη νομοθεσία προσωπικών δεδομένων και πόσο αυτά προστατεύονται; Ποια ηθικά ζητήματα προκύπτουν;

«Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μια πρόκληση του μέλλοντος αλλά συνιστά μια ζωντανή πραγματικότητα» αναφέρει ο Δρ Κωνσταντίνος Κουρούπης, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Frederick, με ειδίκευση σε ζητήματα Ευρωπαϊκού Δικαίου, Δικαίου Προσωπικών Δεδομένων και Νέων Τεχνολογιών. «Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης εγείρει ηθικά και νομικά ζητήματα που πρέπει να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν, ώστε να περιοριστούν οι πιθανοί κίνδυνοι και να ενισχυθούν τα οφέλη της», εξηγεί ο Δρ Κουρούπης. «Στο Πανεπιστήμιο Frederick διδάσκουμε Δίκαιο της Πληροφορικής και πραγματευόμαστε όλα αυτά τα ζητήματα. Η ανάπτυξη ενός νομικού πλαισίου, η έγκαιρη και σωστή ρύθμιση της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης είναι το πρώτο, σημαντικό βήμα ώστε αυτή να αποβεί ωφέλιμη για όλους.»

Προσωπικά Δεδομένα

Ο Δρ Κουρούπης διδάσκει επίσης Δίκαιο Προσωπικών Δεδομένων στο Πανεπιστήμιο Frederick. «Οι εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας θέτουν μπροστά σε νέες προκλήσεις τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα», σχολιάζει. «Η τεχνολογία υποβοηθά τη μαζική συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων κι αυτό σημαίνει ότι γίνεται ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη προστασίας τους. Αυτός είναι ο ρόλος του Δικαίου Προσωπικών Δεδομένων, ώστε οι πολίτες σε κάθε περίπτωση να είναι σε θέση να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους, υποχρεώνοντας παράλληλα εταιρείες και οργανισμούς να λαμβάνουν υπόψη τα ατομικά δικαιώματα όταν σχεδιάζουν και υλοποιούν δράσεις σχετικές με προσωπικά δεδομένα».

Δίκαιο του Περιβάλλοντος

Το Δίκαιο Περιβάλλοντος είναι ο κλάδος του Δικαίου που έχει ως στόχο την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Αποτελείται από εθνικούς νόμους, διεθνείς συνθήκες, κανονισμούς και οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Καθώς οι επιβλαβείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται όλο και πιο έκδηλες παγκοσμίως και η αναγκαστική μετανάστευση από πληγείσες περιοχές εντείνει την πιθανότητα συγκρούσεων και ανασφάλειας, το Δίκαιο Περιβάλλοντος επιδιώκει την αντιμετώπιση της οικολογικής βλάβης και την προστασία του περιβάλλοντος, την πρόληψη της υποβάθμισης, τη διατήρηση, την αποκατάσταση ή τη βελτίωση αυτού μέσω δεσμευτικής πολυεπίπεδης νομοθεσίας» αναφέρει η Δρ Βασιλική Καραγκούνη, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Frederick, η οποία διδάσκει το Δίκαιο Περιβάλλοντος.

Δίκαιο της Ενέργειας

Οι εξελίξεις που σημειώνονται τα τελευταία χρόνια στον τομέα της ενέργειας, τον καθιστούν ένα συναρπαστικό πεδίο αιχμής του Δικαίου αφού αφορά ζητήματα σχετικά με την οικονομία, τις διεθνείς σχέσεις και την πολιτική, την τεχνολογία και την προστασία του περιβάλλοντος. Το Δίκαιο της Ενέργειας αναπτύσσεται ως ένας ιδιαίτερος και συναρπαστικός νομικός κλάδος που ακολουθεί κάθε νέα εξέλιξη στον τομέα σε εθνικό, διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως εξηγεί ο Δρ Δημήτριος Δεβετζής, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Frederick, ο οποίος διδάσκει το Δίκαιο Ενέργειας: «Η ενέργεια είναι αγαθό απολύτως ζωτικής σημασίας για τον άνθρωπο και προϋπόθεση για τη διασφάλιση του ελάχιστου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης, καθώς και θεμελιώδης παράμετρος για την οικονομική ανάπτυξη. Παράλληλα συνιστά κρίσιμο παράγοντα γεωστρατηγικής σημασίας αλλά και κομβικό στοιχείο βιώσιμης οικονομικής προόδου. Οι σύγχρονες προκλήσεις για τη διασφάλιση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζονται στο πλαίσιο του μαθήματος».

Το Πανεπιστήμιο Frederick είναι ιδιαίτερα δραστήριο στη μελέτη, προώθηση και περαιτέρω κατανόηση κλάδων του Δικαίου που απαντούν σε σύγχρονες προκλήσεις της ψηφιακής εποχής.

• Τον Σεπτέμβριο του 2022 στο Σπίτι της Κύπρου, στην Αθήνα, μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού του Τμήματος Νομικής του Πανεπιστημίου Frederick παρουσίασαν τις σύγχρονες τάσεις και εξελίξεις στη Νομική Επιστήμη μέσα από το νομικό-συγγραφικό τους έργο. Την εκδήλωση διοργάνωσαν το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Frederick, το Σπίτι της Κύπρου και η Νομική Βιβλιοθήκη, ο μεγαλύτερος εκδοτικός οίκος σε θέματα Νομικής Επιστήμης στην Ελλάδα.
• Τον Απρίλιο του 2022, το Πανεπιστήμιο Frederick φιλοξένησε στις εγκαταστάσεις του στη Λευκωσία το 6ο Ευρωπαϊκό Διεπιστημονικό Συνέδριο για την Παγκόσμια Διακυβέρνηση του Διαδικτύου (Global Internet Governance – Actors, Regulations, Transactions and Strategies, GIG-ARTS Conference 2022) που πραγματοποιείται ετήσια σε κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα του εξωτερικού.
• Τον Δεκέμβριο του 2022 πραγματοποιήθηκε ανοιχτή συζήτηση με θέμα «Δίκαιο και Τεχνολογία: οι προκλήσεις του μέλλοντος», με μεγάλη συμμετοχή νομικών επιστημόνων, δικηγόρων και εμπειρογνωμόνων. Συζητήθηκαν και αναλύθηκαν επίκαιρα ζητήματα όπως η ρύθμιση του ηλεκτρονικού εμπορίου και της ψηφιακής οικονομίας και η προσπάθεια δημιουργίας ενός προηγμένου και ασφαλούς ρυθμιστικού πλαισίου για την τεχνητή νοημοσύνη.
• Τον Μάιο του 2023, ακαδημαϊκοί και φοιτητές/τριες από Πανεπιστήμια της Ευρώπης συμμετείχαν σε ένα BIP (Blended Intensive Program) με τίτλο Νομική και Ηθική στην Ψηφιακή Εποχή (Law and Ethics in Digital Era), μέσω του ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενου προγράμματος Erasmus+. Με πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου Frederick, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις, διαλέξεις και debate σε θέματα Δικαιοσύνης και Διαφθοράς στον σύγχρονο κόσμο.

Το Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Frederick έχει καθιερωθεί για την υψηλού επιπέδου διδασκαλία που προσφέρει. Με διδακτικό προσωπικό που αποτελείται από διακεκριμένους/ες και έμπειρους/ες νομικούς και ακαδημαϊκούς, με μεγάλη εμπειρία και αναγνώριση, συνεργασίες με διακεκριμένα ακαδημαϊκά ιδρύματα της Ευρώπης, και πολυβραβευμένους/ες απόφοιτους/ες και φοιτητές/τριες, προσφέρει ποιοτική εκπαίδευση και όλα τα εφόδια για μια πετυχημένη επαγγελματική σταδιοδρομία.

Το Πτυχιακό Πρόγραμμα Νομικής (LLB in Law) του Πανεπιστημίου Frederick προσφέρει όλα εκείνα τα μαθήματα που χρειάζεται κάθε ολοκληρωμένος/η νομικός που δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, αφού περιλαμβάνουν αντίστοιχη ύλη και συγγράμματα με τις Νομικές Σχολές στην Ελλάδα. Διδάσκεται το Ελληνικό Δίκαιο, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και το Διεθνές Δίκαιο. Οι σπουδές είναι τετραετούς διάρκειας και η γλώσσα διδασκαλίας είναι η Ελληνική.

Πέρα από το Πτυχίο Νομικής, το Τμήμα προσφέρει κοινό εξ αποστάσεως Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα σε συνεργασία με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στο Ναυτικό Δίκαιο και Ναυτιλιακή Διοίκηση, Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στο Δημόσιο Δίκαιο και Διδακτορικό στη Νομική.

Το Πανεπιστήμιο Frederick αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Κύπρου, με ιστορία πέραν των 55 χρόνων, και χαίρει αναγνώρισης για την αφοσίωσή του στην ακαδημαϊκή αριστεία, την παροχή υψηλού επιπέδου προγραμμάτων σπουδών και τη συμμετοχή του σε ένα ευρύ φάσμα ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Είναι αναγνωρισμένο από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π) της Ελλάδας ως ομοταγές ίδρυμα προς τα ελληνικά Α.Ε.Ι.

Το Πανεπιστήμιο Frederick διατηρεί μακρόχρονη παρουσία στην Ελλάδα με γραφείο διασύνδεσης στο κέντρο της Αθήνας (Πανεπιστημίου 57, Στοά Μάντακα), στελεχωμένο από εξειδικευμένους λειτουργούς για παροχή ενημέρωσης και εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων.

Για περισσότερες πληροφορίες αλλά και διευθέτηση προσωπικής συνάντησης μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου (www.frederick.ac.cy), να καλέσετε στο τηλέφωνο 210 3311288 ή να στείλετε email στο [email protected].