ONX STUDIO ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ: ΕΝΑ ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΙΣ ΜΝΗΜΕΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ

Περπατώντας στην καρδιά του Μανχάταν απέναντι από το εντυπωσιακό γλυπτό του Άτλαντα στο Ροκφέλερ Πλάζα, στον αριθμό 645 της 5ης Λεωφόρου στη γωνία με την 51η οδό, θα εκπλαγείτε καθώς μπροστά σας θα δείτε να ανεμίζει μία ελληνική σημαία.

Πρόκειται για το Olympic Tower, τον ουρανοξύστη που κατασκεύασε πριν από 50 περίπου χρόνια ο Αριστοτέλης Ωνάσης και σήμερα, στο υπόγειό του, φιλοξενείται το ONX Studio του Ιδρύματος Ωνάση όπου και συναντιούνται καλλιτέχνες, κινηματογραφιστές και designers από όλο τον κόσμο, που ασχολούνται με υβριδικά πεδία μεικτής πραγματικότητας ώστε να εξερευνήσουν τη σύγχρονη τέχνη.

Το ONX Studio του Ιδρύματος Ωνάση είναι ένα υβριδικό στούντιο παραγωγής και εκθεσιακός χώρος για καλλιτέχνες Επαυξημένης Πραγματικότητας (XR), ενώ αποτελεί και μια επέκταση των προγραμμάτων Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση στην Αθήνα. Ουσιαστικά πρόκειται για έναν επιταχυντή για την πορεία των καλλιτεχνών και των έργων τους που προσπαθεί να βρει τρόπους να εξαπλώσει τα “είδη” της πραγματικότητας.

Συστάθηκε μέσα από τη σύμπραξη του Ιδρύματος Ωνάση και του NEW INC – που είναι η καλλιτεχνική θερμοκοιτίδα του New Museum της Νέας Υόρκης- φιλοξενεί 40 καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο, και τώρα συμμετέχει με τρία έργα στο τμήμα Venice Immersive του 80ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας των Kathryn Hamilton και Deniz Tortum, Matthew Niederhauser και Marc Da Costa, Winslow Porter και Elie Zananiri.

Επισκεφθήκαμε το ONX Studio του Ιδρύματος Ωνάση στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής αποστολής για το φεστιβάλ για τον Καβάφη στη Νέα Υόρκη και πραγματικά μείναμε έκθαμβοι μπροστά στη δουλειά που γίνεται εκεί παρουσία του Καλλιτεχνικού και Εκτελεστικού Διευθυντή του Onassis USA, Vallejo Gantner, και του Επικεφαλής Ψηφιακής Ανάπτυξης και Καινοτομίας του Ιδρύματος Ωνάση, Πρόδρομου Τσιαβού. “Όταν ξεκινήσαμε το project αυτό, θέλαμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο. Όχι μόνο φυσικό χώρο, αλλά έναν χώρο πνευματικό και δημιουργικό που να εξερευνήσουμε τις αφηγηματικές τεχνικές μέσω διαφόρων ψηφιακών εργαλείων, όπως είναι το AR (επαυξημένη πραγματικότητα), το VR (εικονική πραγματικότητα), το projection mapping (χαρτογραφημένη προβολή), το spatial audio (χωρικός ήχος) και το motion capture (σύλληψη κίνησης)” μας είπε τότε χαρακτηριστικά ο Πρόδρομος Τσιαβός.

Στο πλαίσιο του φεστιβάλ είχαμε την τύχη να πολλά από έργα καλλιτεχνών που φιλοξενουνται εκεί. Ιδιαίτερη και πολύ έξυπνη εμβυθιστική και πειραματική η χιπ χοπ εμπειρία που έστησε ο Αμερικανός καλλιτέχνης Ali Santana εμπνεόμενος από τα “Τείχη” (Walls) του Αλεξανδρινού ποιητή.

Μία καβαφική «Ekphrasis» και μια εμβυθιστική συνάντηση με τις προσωπικές μνήμες στη Βενετία

Στο -1 του Olympic Tower είδαμε το έργο «Ekphrasis», ένα βίντεο μηχανικής μάθησης των Matthew Niederhauser και Marc Da Costa που δημιούργησαν με όχημα την ποίηση του Καβάφη εξερευνώντας το πώς τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης μπορουν να αναλύσουν και να ερμηνεύσουν την ποίηση.

Η συγκεκριμένη τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης που ανέπτυξαν αντλεί οπτικό υλικό από το διαδίκτυο με τη βοήθεια αλγορίθμων, με βάση τους στίχους διαφόρων ποιημάτων του Αλεξανδρινού ποιητή. Έτσι, μετά από επεξεργασία, δημιουργήθηκε το βίντεο, όπου τα ποιήματα οπτικοποιούνται μέσα από εικόνες που ανταποκρίνονται στις λέξεις και τους στίχους τους.

Οι Matthew Niederhauser & Marc Da Costa δημιούργησαν και συμμετέχουν στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βενετίας τη διαδραστική εγκατάσταση “Tulpamancer” που κατασκευάζει μια ονειρική εμβυθιστική συνάντηση με τις προσωπικές μνήμες των συμμετεχόντων, με τη βοήθεια της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης και της εικονικής πραγματικότητας. Μετά από μια συνέντευξη που δίνουν αρχικά οι συμμετέχοντες και συμμετέχουσες σε μια κονσόλα υπολογιστή, φορούν ακουστικά και αφήνουν φωνές να τους καθοδηγήσουν μέσα από μια σειρά μοναδικά κατασκευασμένων εικονικών κόσμων, οι οποίοι ανακαλούν και αμφισβητούν αναμνήσεις από το παρελθόν τους.

Χαμένοι μέσα στον κόσμο των μανιταριών…

Μια άκρως εμβυθιστική εμπειρία βιώσαμε όταν συμμετείχαμε στη μοναδική στο είδος της διαδραστική, ογκομετρική, time-lapse εγκατάσταση των Winslow Porter & Elie Zananiri, “Forager” (VR) που παρουσιάζεται και στο Τμήμα Best of Venice Immersive στο φεστιβάλ Βενετίας. Και λέμε μοναδική γιατί βιώσαμε μία συνολική εμπειρία μέσα στον κόσμο των μανιταριών.

Φανταστείτε τον εαυτό σας σε μέγεθος μανιταριού, περιτριγυρισμένο από κάμερες. Αυτό συμβαίνει όταν συμμετέχετε στο Forager. Μεταφέρεστε σε ένα δάσος, εισπνέετε τις μυρωδιές του, ακούτε τους ήχους του. Βλέπετε μανιτάρια να “ανθίζουν” πάνω σε ένα κούτσουρο δέντρου και λεπτά μυκηλιακά νήματα να αναπτύσσονται στα χέρια σας. Κουνώντας τα χέρια σας, μπορείτε να συνδέσετε αυτά τα νήματα και να ενεργοποιείτε τις ρίζες γειτονικών δέντρων…

Αυτό το ταξίδι μέσα στον όμορφο, παράξενο κόσμο των μυκήτων φέρνει τους συμμετέχοντες στην καρδιά της φύσης. Σε αυτήν την εμπειρία, κάθε μανιτάρι είναι μια πόρτα στο… πάτωμα, αλλά και στον κόσμο της τεχνολογίας.

Μια φουτουρο-νοσταλγική περιήγηση και ένα χειροποίητο βιβλίο που θα αλλάξει την αντίληψή σας

Το “Shadowtime” των Sister Sylvester & Deniz Tortum, που συμμετέχει στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βενετίας, δημιουργεί μια εικονική ρέπλικα της πραγματικότητας εν μέσω της οικολογικής κατάρρευσης που εκτυλίσσεται στον πραγματικό κόσμο.

Καθώς κάνει παραλληλισμούς ανάμεσα στην περιβαλλοντική κατάρρευση και την ιστορία της εικονικής πραγματικότητας, ο θεατής ταξιδεύει σε εντελώς νέους και φαινομενικά ρεαλιστικούς εικονικούς κόσμους μέσα από μια φουτουρο-νοσταλγική περιήγηση – κάτι που υποδηλώνει τον τρόπο με τον οποία η αισθητική της εικονικής πραγματικότητας θα μπορούσε να μην ξεχωρίζει από τον πραγματικό κόσμο. Κατά τη διάρκεια αυτής της εμπειρίας, μέσα σε έναν σκοτεινό θάλαμο (camera obscura), τα μέλη του κοινού διαβάζουν ένα χειροποίητο βιβλίο που θα αλλάξει την αντίληψή τους.

Στο φεστιβάλ Καβάφη, η δημιουργός και περφόρμερ Sister Sylvester έκανε κάτι μοναδικό και έδωσε άριστα διαπιστευτήρια. Δημιούργησε ένα αντίστοιχο χειροποίητο βιβλίο εμπνευσμένο από τις κενές και σκισμένες σελίδες του “Constantinopoliad, an Epic”, του ημερολογίου που είχε κρατήσει ο Καβάφης όταν ο ίδιος και η οικογένειά του εγκατέλειψαν εσπευσμένα την Αλεξάνδρεια, αναχωρώντας με πλοίο για την Κωνσταντινούπολη (ο ποιητής ήταν τότε σε ηλικία μόλις 18 ετών), καθώς και των ερωτικών ποιημάτων του, στα οποία συναντά φαντάσματα από όλες τις χρονικές περιόδους. Πάνω σε αυτό δημιούργησε μία συγκλονιστική πολυμεσική μυσταγωγική παράσταση στο National Sawdust, έναν υπερσύγχρονο χώρο Πολιτισμού στο Γουίλιαμσμπεργκ του Μπρούκλιν. Εκεί η ζωή του Καβάφη πήρε σάρκα και οστά στο μυαλό μας, σκέψεις και άπειρα συναισθήματα βρήκαν γενεσιουργό έδαφος μέσα μας και συνομιλήσαμε νοερά μαζί του. Ήταν σίγουρα μια σπουδαία στιγμή του φεστιβάλ αυτή.

*Το τμήμα Venice Immersive του του 80ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας είναι ένα τμήμα αφιερωμένο αποκλειστικά στις τεχνολογίες εμβύθισης, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα μέσα δημιουργικής έκφρασης εκτεταμένης πραγματικότητας: βίντεο 360° και έργα XR κάθε πιθανής διάρκειας, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων και των εικονικών κόσμων. Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας ήταν ένα από τα πρώτα κινηματογραφικά φεστιβάλ παγκοσμίως που έδειξε ενδιαφέρον για την Εικονική Πραγματικότητα (VR).