9 ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΟΥ ΣΟΥ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΠΩΣ ΕΧΕΙΣ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΣΟΥ ΤΟΝ ΝΕΟ ΜΕΓΑΛΟ ΕΧΘΡΟ ΤΟΥ

Η αλήθεια είναι πως πάντα τραυματιζόμασταν και πάντα δεχόμασταν απειλές από ‘εξωγενείς’ παράγοντες. Τώρα όμως, υπάρχει μεγάλος όγκος μελετών που δεν αφήνουν την παραμικρή αμφιβολία ότι η χρόνια φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε θέματα, όπως ο καρκίνος και οι καρδιακές παθήσεις.

Εμπλέκεται εν τω μεταξύ, έντονα και στην ανάπτυξη νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως και με τη ψυχική υγεία.

Κράτα πως συμβάλει στους περισσότερους από τους μισούς θανάτους που καταγράφονται κάθε χρόνο παγκοσμίως και το άγχος με την κακή ψυχολογία είναι η καλύτερη ‘τροφή’ της.

Θα μου πεις, σε ποιο από όσα μας απειλούν δεν εμπλέκεται το άγχος;

Τι είναι η φλεγμονή

Δεν θέλω να μπερδεύεις τη φλεγμονή με τη λοίμωξη. Στη λοίμωξη έχει γίνει εισβολή και πολλαπλασιασμός ‘ξένων’ μικροοργανισμών, που μας προκαλούν διάφορα. Το καταλαβαίνουμε γιατί έχουμε για παράδειγμα, γρίπη ή πνευμονία.

Η φλεγμονή αφορά την ανοσοαγγειακή απόκριση του σώματος. Για να σε βοηθήσω, εκφράζεται στην ορολογία των επαγγελματιών υγείας με την κατάληψη -ίτιδα (και -ίτις). Παράδειγμα, γαστρεντερίτιδα ή αρθρίτιδα.

Όταν το σώμα μας τραυματίζεται ή αντιμετωπίζει κάποια μόλυνση (από χημικά ή βιολογικά παθογόνα/βλαπτικούς παράγοντες) ενεργοποιεί αντιδραστικά αμυντικούς μηχανισμούς. Στέλνει έναν στρατό λευκών αιμοσφαιρίων για να περικυκλώσουν την περιοχή και να την προστατεύσουν. Έτσι κοκκινίζει και πρήζεται.

Αυτό δείχνει πως τα κύτταρα μας έχουν λάβει το μήνυμα πως ήλθε η ώρα να δώσουν τη μάχη τους εναντίον του εισβολέα -και δεν τον αφήνουν να μας σκοτώσει.

Η φλεγμονή διακρίνεται σε τρεις τύπους: η οξεία που ζούμε αν κόψουμε το δάχτυλο μας ή χτυπήσουμε στο γόνατο (διαρκεί λίγες ημέρες και τη ζούμε μέσα σε δυο ώρες από ένα τραύμα), η υποξεία (‘κρατά’ από λίγες ημέρες έως 6 εβδομάδες) και η χρόνια (έχει μεγάλη διάρκεια -έως και δια βίου με υφέσεις και επιδεινώσεις).

Η τελευταία ‘εκβιάζει’ τον οργανισμό σε απρόσκοπτη απόκριση σε άλλες ανεπιθύμητες ουσίες στο σώμα μας. Για παράδειγμα, τις τοξίνες από τον καπνό του τσιγάρου ή την περίσσεια λιποκυττάρων (ειδικά λίπος στην περιοχή της κοιλιάς).

Κατά το Harvard, στο εσωτερικό των αρτηριών, η φλεγμονή βοηθά στην έναρξη της αθηροσκλήρωσης -δηλαδή της συσσώρευσης λιπαρής, πλούσιας σε χοληστερόλη πλάκας.

Το σώμα αντιλαμβάνεται αυτή την πλάκα ως μη φυσιολογική και ξένη. Έτσι, προσπαθεί να την αποκολλήσει από το αίμα που ρέει. Αλλά αν αυτός ο τοίχος σπάσει, μπορεί να σπάσει και η πλάκα και να αναμειχθεί το περιεχόμενο της με το αίμα. Η συνέχεια είναι ο σχηματισμός θρόμβου που εμποδίζει τη ροή του αίματος.

Αυτοί οι θρόμβοι είναι υπεύθυνοι για την πλειοψηφία των καρδιακών προσβολών και των περισσότερων εγκεφαλικών επεισοδίων.

Κοντολογίς, βραχυπρόθεσμα, η φλεγμονή ‘δείχνει’ πως το σώμα μας θεραπεύεται.

Σε βάθος χρόνου υποδεικνύει πρόβλημα υγείας (αρθρίτιδα, καρδιακές παθήσεις, διαβήτη, άνοια ή άλλες αυτοάνοσες διαταραχές).

Πώς φτάνουμε στη χρόνια φλεγμονή

Εάν τυχόν έχουμε μια οξεία φλεγμονή και δεν της δίνουμε σημασία, χαράσσουμε πορεία προς την χρόνια φλεγμονή. Άλλη αιτία είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα και μια τρίτη η μακροχρόνια έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες.

Ένας είναι το κάπνισμα. Άλλος το αλκοόλ. Τρίτος η παχυσαρκία.

Για να μάθεις τι σου συμβαίνει, κάνεις για αρχή μια γενική αίματος. Μετά υπάρχουν πλήθος άλλων εξετάσεων.

Έτσι προκύπτει αν χρειάζεται θεραπεία για την αποκατάσταση (ή συμβαίνει φυσικά).

Πώς θα καταλάβεις αν έχεις χρόνια φλεγμονή

Τα κύρια συμπτώματα της χρόνιας φλεγμονής, όπως τα αναφέρουν ερευνητές που έγραψαν σχετικό άρθρο στο Conversation είναι

1. επίμονος πόνος,
2. χρόνια κόπωση ή αϋπνία,
3. δυσκαμψία της άρθρωσης,
4. δερματικά προβλήματα,
5. αυξημένους δείκτες αίματος (όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη),
6. γαστρεντερικά προβλήματα (δυσκοιλιότητα, διάρροια, παλινδρόμηση οξέος),
7. κατάθλιψη, άγχος και διαταραχές διάθεσης,
8. ακούσια αύξηση ή απώλεια βάρους,
9. συχνά κρυολογήματα ή γρίπη.

Πρόσεχε τι τρως για να σωθείς

Η διατροφή μπορεί να μας βοηθήσει να νικήσουμε τη φλεγμονή, πριν γίνει πρόβλημα. Αυτή η σχέση είναι καλά αναγνωρισμένη από ερευνητές.

Ορισμένα συστατικά που υπάρχουν σε τρόφιμα μπορούν να ενεργοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα, με την παραγωγή προφλεγμονωδών κυτοκίνων (βλ. μικρές πρωτεΐνες σημαντικές για τη σηματοδότηση των κυττάρων) ή με τη μείωση της παραγωγής αντιφλεγμονωδών κυτοκινών.

Μια «προφλεγμονώδης δίαιτα» μπορεί να αυξήσει τη φλεγμονή στο σώμα μακροπρόθεσμα.

Τέτοιες δίαιτες είναι συνήθως χαμηλές σε φρέσκα προϊόντα όπως φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, και υψηλές σε εμπορικά αρτοσκευάσματα, τηγανητά τρόφιμα, πρόσθετα σάκχαρα και κόκκινα και επεξεργασμένα κρέατα.

Αντίθετα, μια «αντιφλεγμονώδης δίαιτα» σχετίζεται με λιγότερες φλεγμονές στο σώμα. Δεν υπάρχει ενιαία αντιφλεγμονώδης δίαιτα. Δύο καλά αναγνωρισμένα, τεκμηριωμένα παραδείγματα είναι η μεσογειακή διατροφή και η δίαιτα Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH).

Oι βασικές αρχές της DASH είναι η κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και δημητριακών ολικής αλέσεως, μαζί με γαλακτοκομικά χαμηλών ή 0 λιπαρών, λιπαρά ψάρια, πουλερικά, φασόλια, ξηρούς καρπούς και φυτικά έλαια.

Επίσης, απαιτείται ο περιορισμός ποτών και γλυκών με ζάχαρη, τροφών που είναι επεξεργασμένες και υπερεπεξεργασμένες, αυτών με υψηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά (λιπαρά κρέατα, γαλακτοκομικά προϊόντα με πλήρη λιπαρά) και των τροπικών ελαίων (καρύδα, ο πυρήνας του φοινικιού και το φοινικέλαιο).

Κοντολογίς, οι τροφές που είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικά (πχ μούρα, καρύδια, αγκινάρες, κεράσια) και πολυφαινόλες (σίκαλη, αλεύρι βρώμης, ξηροί καρποί, σπόροι, όσπρια, φασόλια, κάστανα, σπαράγγια, μούρα, λαχανικά, σπανάκι, πατάτες, μπρόκολα, καρότα, μήλα, πορτοκάλια κ.α.), είναι φίλες μας.

Εν τω μεταξύ, μελέτη ανασκόπησης του 2021 εξέτασε πρόσφατη έρευνα σχετικά με τις αντιφλεγμονώδεις δίαιτες και την επίδρασή τους στη μείωση της φλεγμονής που σχετίζεται με τη γήρανση.

Βρήκε ότι οι ενώσεις που περιέχει η αντιφλεγμονώδης δίαιτα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση της φλεγμονώδους διαδικασίας που προέρχεται από ασθένειες και ανθυγιεινές δίαιτες.

Μήπως έχεις έναν -ακόμα- καλό λόγο για να προσέχεις τι τρως;