Η ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΣΚΟΤΩΣΕΙ, ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΑΕΡΑ ΠΟΥ ΑΝΑΠΝΕΟΥΜΕ

Τα όσα υπάρχουν στον καπνό των δασικών πυρκαγιών και μεταφέρονται χιλιόμετρα μακριά αναλύθηκαν εκτενώς, όπως προσπαθούσαμε να σε βοηθήσουμε να επιβιώσεις όσων γίνονται και αυτό το καλοκαίρι στην Ελλάδα.

Σε πρώτο (άμεσο), αλλά και δεύτερο χρόνο.

Βλέπεις, όσοι τη γλιτώσαμε τώρα, δεν ‘βγήκαμε’ άφθαρτοι από την καταστροφή.

Το Radiofrance δημοσίευσε άρθρο που αποκάλυψε πως οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ στην Ελλάδα, τον Ιούλιο, εξαιτίας των τότε πυρκαγιών.

Η υπηρεσία Copernicus διευκρίνισε πως κατά την παρακολούθηση της ατμόσφαιρας «κατεγρα΄φη σημαντική αύξηση της έντασης και των εκπομπών CO2 από τις πυρκαγιές στην ανατολική Μεσόγειο, κατά το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου, ιδίως στην Ελλάδα.

«Σύμφωνα με το σύνολο δεδομένων του GFAS (Global Fire Assimilation System), οι εκπομπές από αυτές τις πυρκαγιές ήταν οι υψηλότερες για την περίοδο αυτή στην Ελλάδα τα τελευταία 21 χρόνια. Τα δεδομένα έδειξαν πως έως τις 25/7 υπήρχαν εκπομπές ενός μεγατόνου διοξειδίου του άνθρακα από τις πυρκαγιές».

Και κάπου εδώ είναι η ώρα να πούμε πως σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει εκτιμηθεί πως ο καπνός των δασικών πυρκαγιών προκαλεί πάνω από 339.000 πρόωρους θανάτους ετησίως.

Αν λοιπόν, αισθάνθηκες να καίγεται ο λαιμός σου ή να τσούζουν τα μάτια σου, ενώ βρισκόσουν σε ανοιχτό χώρο, θα σου πρότεινα να κάνεις ένα τσεκ απ για να δεις σε τι κατάσταση είναι οι πνεύμονες σου και η καρδιά σου.

Δυστυχώς δεν υπάρχει εξέταση για την άνοια, αλλιώς θα σου έλεγα να την κάνεις κι αυτή.

Όλα αυτά συνδέονται με ένα μικροσκοπικό στοιχείο που υπάρχει στον αέρα που αναπνέουμε.

Ο εχθρός έχει το 1/20 του μεγέθους της ανθρώπινης τρίχας

Πρόσφατη μελέτη αποκάλυψε πως ο καπνός των δασικών πυρκαγιών -που γίνεται πιο συχνός και πιο έντονος κάθε καλοκαίρι-, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της άνοιας, νευροεκφυλιστικής ασθένειας που έχει ήδη διακριθεί ως η ‘μάστιγα’ της εποχής.

Γενικά, ο κύριος εχθρός μας είναι η σωματιδιακή ρύπανση.

Να εξηγήσω: α) τα σωματίδια είναι τύπος ατμοσφαιρικού ρύπου που αποτελείται από μικροσκοπικά στερεά σωματίδια και υγρά σταγονίδια, τα οποία αιωρούνται στον αέρα, β) προκαλούνται από μονάδες που λειτουργούν με άνθρακα και φυσικό αέριο, ωστόσο γ) τα δημιουργούν και τα αυτοκίνητα, η γεωργία, οι μη ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι, τα εργοτάξια και οι πυρκαγιές.

Ειδικότερα, η βασική απειλή είναι τα μικροσκοπικά σωματίδια που λέγονται ΡΜ2.5.

To PM προκύπτει από τις λέξεις Particulate Matter (σωματιδιακή ύλη) και το 2.5 αφορά το μέγεθος (2.5 micrometers). Είναι το 1/20 της ανθρώπινης τρίχας.

Αυτά τα σωματίδια υπάρχουν στον αέρα ως βρωμιά, σκόνη, αιθάλη ή καπνός. Είναι ικανά να προκαλέσουν σειρά από σοβαρά προβλήματα υγείας.

Το μέγεθος τα βοηθά να παρακάμψουν την άμυνα του αναπνευστικού μας συστήματος. Αντί να τα εκπνεύσουμε μετά την εισπνοή, κολλούν στους πνεύμονες ή μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος και ταξιδεύουν έως τα ζωτικά όργανα.

Συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου.

Μελέτες έχουν κάνει γνωστό πως η μακροχρόνια έκθεση στη σωματιδιακή ρύπανση μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, άνοια, κατάθλιψη, αναπνευστικά προβλήματα (μέσω ερεθισμών και φλεγμονής) και διάφορα καρδιακά προβλήματα.

Μια στιγμή. Έχω και κάτι ακόμα.

Η συνεργασία ερευνητών από το Zhejiang University της Κίνας και το University of Cambridge της Μεγάλης Βρετανίας στη μελέτη δεδομένων από 116 χώρες, σε διάστημα 18 χρόνων βρήκε να υπάρχει σύνδεση μεταξύ των PM2.5 και της αντοχής που έχουμε αναπτύξει οι άνθρωποι στα αντιβιοτικά «που αυξάνεται με επιταχυνόμενο ρυθμό».

Η μικροβιακή αντοχή έχει χαρακτηριστεί ως «η νέα κρίση για την ανθρωπότητα» και «σιωπηρή πανδημία».

Εν τω μεταξύ, έχει προταθεί και πως η αύξηση των τοπικών θερμοκρασιών και το πόσοι είμαστε πια σε αυτόν τον πλανήτη, συνδέεται επίσης με την αύξηση της μικροβιακής αντοχής σε κοινά παθογόνα.

Ναι, από όποια οπτική και αν δεις το θέμα, τα πράγματα είναι δύσκολα.

Τι μπορεί να προκαλέσει ο καπνός της πυρκαγιάς σε συνδυασμό με το CO2

Όπως διάβασες, η σωματιδιακή ρύπανση έχει συσχετιστεί με νευροεκφυλιστικές ασθένειες όπως η άνοια. Έως τώρα δεν είχε διερευνηθεί διεξοδικά αν συγκεκριμένες πηγές αποτελούν μέρος αυτής της σύνδεσης.

Η μελέτη των περιβαλλοντικών επιδημιολόγων του University of Michigan αποκαλύπτει πώς διαφορετικές πηγές σωματιδιακής ρύπανσης μπορεί να έχουν διαφορετικά επίπεδα κινδύνου στην υγεία μας.

Σαν να μην μας έφταναν οι απειλές που δημιουργεί το διοξείδιο του άνθρακα που ήδη υπάρχει σε τεράστιες ποσότητες -και συμβάλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και την κλιματική αλλαγή-, προστίθεται στον αέρα που αναπνέουμε και ό,τι προκύπτει από την καύση της βλάστησης.

Ο συνδυασμός CO2 με ποικιλία ρύπων -σωματίδια, μονοξείδιο του άνθρακα, οξείδια του αζώτου και άλλων σωματιδίων που μπορεί να είναι εκ των πιο νευροτοξικών) μειώνει την ποιότητα του αέρα.

Από το 1990 μέχρι σήμερα η ατμοσφαιρική ρύπανση (βλ. προσθήκη ουσιών -πχ αιωρουμένων σωματιδίων- στην ατμόσφαιρα που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα υπήρχαν) έχει αυξηθεί κατά 31%.

Ερευνητές που μελέτησαν δεδομένα 30 χρόνων για θανάτους και αναπηρίες σε 204 χώρες (στη λίστα ήταν και η σωματιδιακή ρύπανση), εστίασαν στα εγκεφαλικά επεισόδια και την ισχαιμική καρδιακή νόσο. Αμφότερα συνδέονται με την καρδιά.

Είδαν ότι ο συνολικός αριθμός πρόωρων θανάτων και ετών αναπηρίας, λόγω καρδιακής νόσου που μπορεί να αποδοθεί στην έκθεση στη σωματιδιακή ρύπανση, αυξήθηκε κατά 36.7% από το 1990 έως το 2019.

Οι 2.6 εκατομμύρια άνθρωποι που επλήγησαν το ‘90, έγιναν 3.500.000 το 2019.

Διαπιστώθηκε και ότι οι άνδρες είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από έκθεση στη σωματιδιακή ρύπανση από τις γυναίκες.

Οι πλουσιότερες χώρες εν τω μεταξύ, είχαν τον χαμηλότερο αριθμό χαμένων ετών ζωής λόγω αυτής της ρύπανσης. Είχα όμως, και τον υψηλότερο αριθμό ανθρώπων που ζούσαν με αναπηρία που σχετίζεται με την καρδιά -κάτι που σχετίζεται με την καλή υγειονομική περίθαλψη.

Οι ειδικοί τόνισαν ότι τα καρδιακά προβλήματα λόγω της ρύπανσης πιθανότατα θα συνεχίσουν να αυξάνονται καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες αυξάνονται.

Τι πρέπει να ξέρεις αν ζεις στις πληγείσες περιοχές

Η ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε μπορεί να μας σκοτώσει. Ας δούμε τι θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζουν όσοι ζουν κοντά στα σημεία που επλήγησαν.

• Ο κίνδυνος να πάθουμε θανατηφόρο έμφραγμα διπλασιάζεται σε ένα κύμα καύσωνα και δη στις ημέρες που έχουν τα υψηλότερα επίπεδα ρύπανσης.
• Οι πυρκαγιές απελευθερώνουν μεγάλες ποσότητες CO2 και άλλων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Αυτά τα αέρια παγιδεύουν τη θερμότητα και συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
• Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η θέρμανση μπορεί να οδηγήσει σε συχνότερους και έντονους καύσωνες, ξηρασίες και άλλα ακραία καιρικά φαινόμενα.
• Η κλιματική αλλαγή συμβάλει σε πιο συχνές και έντονες πυρκαγιές, όπως διαιωνίζεται ο φαύλος κύκλος: η αυξανόμενη συχνότητα των πυρκαγιών συμβάλλει περαιτέρω στην κλιματική αλλαγή, μέσω των εκπομπών CO2 που πρέπει να μειώσουμε για να γλιτώσουμε από τα χειρότερα της κλιματικής κρίσης.
• Η κλιματική αλλαγή μπορεί να διαταράξει τα ήδη διαταραγμένα οικοσυστήματα.

Και τι σε νοιάζει;

Να σου εξηγήσω: η διατάραξη των οικοσυστημάτων καταστρέφει ενδιαιτήματα και διαταράσσει τις φυσικές διαδικασίες. Κάτι που επηρεάζει τη διαθεσιμότητα πόρων, όπως καθαρό νερό και τρόφιμα. Βλάπτει τη γεωργία και αυξάνει τον επιπολασμό ασθενειών.

Μήπως τώρα σε νοιάζει;

Τι ισχύει για όσους δεν ζουν κοντά στις πυρκαγιές

Όσοι ζούμε μακριά από τις εστίες των δασικών πυρκαγιών, μάλλον καταλάβαμε τις τελευταίες ημέρες πως ο καπνός και οι ρύποι ταξιδεύουν μεγάλες αποστάσεις και επηρεάζουν την ποιότητα του αέρα στο ‘διάβα’ τους.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας, ειδικά για ευάλωτους πληθυσμούς, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των ηλικιωμένων και ατόμων με προϋπάρχουσες αναπνευστικές παθήσεις.

Η παρατεταμένη έκθεση σε κακή ποιότητα αέρα που προκαλείται από τις πυρκαγιές μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένων αναπνευστικών ασθενειών, καρδιαγγειακών προβλημάτων, ακόμη και πρόωρου θανάτου. Επιδεινώνει και καταστάσεις, όπως το άσθμα.

Οι οικονομικές και οι ψυχολογικές επιπτώσεις

Οι πυρκαγιές εξαφάνισαν περιουσίες, με τα τραυματικά γεγονότα να οδηγούν σε ψυχολογικό στρες και άγχος. Ιδιαίτερα για όσους ζουν στις πληγείσες περιοχές, αλλά και γενικότερα για εκείνους που δίνουν αγώνα να διατηρήσουν την ανθρωπιά τους. Οι μακροπρόθεσμες ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις μπορούν σιγά-σιγά να διαβρώσουν την ευημερία των ατόμων και των κοινοτήτων.

Ναι, μια χαρά είναι όλα.

Συνεχίζουμε και όπου βγει. Ιδανικά με μια μάσκα Ν95.