“ΑΛΒΑΝΟΣ ΚΑΙ ΓΚΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. TOO MUCH, Ε;”
Ο Ανδρέας κρατά τρεις σημαίες. Την αλβανική, την ελληνική και τη rainbow.
Στην Ελλάδα τον αποκαλούν Αλβανό. Στην Αλβανία τον αποκαλούν Έλληνα. Και στις δυο χώρες, όμως, τον αποκαλούν πούστη και αυτή η φανταστική λέξη είναι που ενώνει τους δύο λαούς.
Αυτή είναι η ιστορία του Ανδρέα.
Γεννήθηκε στο Μπεράτι το 2000 και έζησε εκεί τα πρώτα του χρόνια, μεγαλώνοντας με τη γιαγιά.
Στα 10 του έρχεται με μια βαλίτσα στην Ελλάδα, για να ζήσει στο Ρέθυμνο μαζί με τα δύο μικρότερα αδέλφια του και τους γονείς τους, οι οποίοι έχουν ορθοποδήσει πια οικονομικά, αφού είχαν έρθει προηγουμένως ως οικονομικοί μετανάστες στην Ελλάδα, λίγο μετά τη γέννησή του.
Όπως λέει ο ίδιος, από τότε που θυμάται τον εαυτό του γνώριζε ποια είναι η σεξουαλική του ταυτότητα. Όπως -κατά πάσα πιθανότητα- και εσύ που διαβάζεις αυτή τη στιγμή ετούτο το κείμενο άλλωστε.
Ως “αλβανάκι” και “αδερφή”, τα μαθητικά χρόνια στην Κρήτη, είναι για τον Ανδρέα χρόνια γεμάτα μοναξιά, φόβο, δάκρυα και λεκτική κακοποίηση.
Και στο σπίτι;
Ο πατέρας σκληρός και απόμακρος, η μητέρα σύμμαχος και φίλη.
Έτσι τότε. Έτσι και τώρα. Και οι δυο γονείς.
Κι όταν αρχίζει να γίνεται πιο δυνατός και αποφασίζει πως το άνοιγμα της ντουλάπας είναι μονόδρομος για να καταφέρει να ανασάνει, η σκληρή κοινωνία της Κρήτης έρχεται να του υπενθυμίσει ότι η ζωή και τα “θέλω” του δεν ευθυγραμμίζονται με τις νόρμες αρρενωπότητας και τις βαθιά ριζωμένες πατριαρχικές “αξίες” του νησιού.
Ο Ανδρέας τολμά να είναι διαφορετικός και έχει το θάρρος να το δείξει ανοιχτά. Κι αυτή, είναι μια πράξη κολάσιμη.
Ο ίδιος μιλά στην ενότητα Rainbow Stories του Magazine για την επιθυμία του να ζει σ’ έναν κόσμο χωρίς ομοφοβία και ρατσισμό. Σ’ έναν κόσμο στον οποίο δεν θα ντρέπεται για καμιά απ’ τις τρεις σημαίες που κρατά.
Δεν ξέρω αν ήταν χειρότερο να είσαι Αλβανός ή αδερφή στο ελληνικό σχολείο
Γεννήθηκα στην Αλβανία το 2000, στο Μπεράτι και μεγάλωσα μαζί με τη γιαγιά μου μέχρι τα 10. Οι γονείς μου, αφότου γεννήθηκα, αποφάσισαν να φύγουν από την Αλβανία και να έρθουν στην Ελλάδα, ως οικονομικοί μετανάστες.
Εγκαταστάθηκαν στο Ρέθυμνο, διότι είχαν συγγενείς εκεί, οπότε ένιωθαν μεγαλύτερη ασφάλεια να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα σε μια ξένη χώρα.
Απ’ τα πρώτα παιδικά μου χρόνια δεν έχω πολλές αναμνήσεις. Οι γονείς μου είχαν έρθει δύο φορές όλες κι όλες να με δουν στην Αλβανία, γιατί δούλευαν ώρες ατελείωτες και δεν είχαν και αρκετά χρήματα.
Αυτό που θυμάμαι πολύ έντονα είναι η στιγμή που ήρθαν στο Μπεράτι να με πάρουν, για να έρθω να ζήσω και εγώ στην Ελλάδα μαζί τους και μαζί με τα δύο μικρότερα αδέρφια μου.
Όταν ήρθα στην Ελλάδα, όλα ήταν περίεργα και ξένα για μένα. Δεν γνώριζα τη γλώσσα, βρισκόμουν ξαφνικά να ζω με οικογένεια και έπρεπε να ενταχθώ στη δύσκολη κοινωνία της Κρήτης.
Ως παιδί στο σχολείο στο Ρέθυμνο, βρέθηκα να βιώνω έναν διπλό ρατσισμό. Ακόμη και σήμερα δεν ξέρω αν ήταν χειρότερο στο Γυμνάσιο να είσαι Αλβανός ή αδερφή. Πόσω μάλλον όταν είσαι και τα δύο.
Αυτό που δεν θα ξεχάσω ποτέ είναι ένα ακραίο περιστατικό, όταν ένας συμμαθητής μου, ο οποίος μου έκανε καθημερινό μπούλινγκ, είχε φτάσει σε σημείο να γράψει δημόσια στον “τοίχο” της μητέρας μου στο Facebook: “Ο γιος σου είναι αδερφή”.
Ο εκφοβισμός που δεχόμουν ήταν τέτοιος που με έκανε να μην έχω τη δύναμη να πάω τις μισές ημέρες στο σχολείο, γιατί δεν άντεχα τα σχόλια και τον εξευτελισμό. Ώσπου οι καθηγητές κάλεσαν τους γονείς μου για να τους πουν ότι είμαι στο όριο να μείνω στην ίδια τάξη.
Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, γνώριζα ότι μου αρέσουν τα αγόρια, χωρίς ωστόσο να μπορώ να το πω σε κάποιον. Μεγαλώνοντας σε μια τόσο κλειστή, ομοφοβική και πατριαρχική κοινωνία, το να είσαι γκέι και Αλβανός, σημαίνει ότι θα είσαι δακτυλοδεικτούμενος και με τα δύο χέρια.
Είχα κλειστεί στον εαυτό μου και δεν μιλούσα σχεδόν με κανέναν
Από ‘κει που ζούσα στην Αλβανία με τη γιαγιά μου, ξαφνικά αλλάζω χώρα, αποκτώ γονείς και αδέρφια, αλλά ταυτοχρόνως μπαίνω και σε μια διαδικασία κοινωνικής περιθωριοποίησης και βίας, που δεν μπορούσα να διαχειριστώ.
Χωρίς φίλους, χωρίς να νιώθω ότι ανήκω εδώ. Η κατάσταση, μάλιστα, ήταν τόσο άσχημη, που οι καθηγητές αναγκαζόντουσαν να με αλλάζουν τμήματα, για να με απομακρύνουν από τους θύτες.
Όταν ολοκλήρωσα το Γυμνάσιο και πήγα στο Λύκειο, άρχιζα να αλλάζω εμφανισιακά και έγινα πιο αποδεκτός από τους συμμαθητές μου λόγω της αλλαγής στην εμφάνιση. Δυστυχώς συμβαίνει αυτό.
Πολλές φορές, έπρεπε να γίνομαι και εγώ “σκληρός”, ως μια άμυνα απέναντι στα άτομα που μου ασκούσαν βία. Κάτι που μετανιώνω και δεν θα έκανα, αν μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω.
Στο Λύκειο άλλαξα 180 μοίρες
Καθώς τα πράγματα ήταν πλέον καλύτερα για μένα και δεν δεχόμουν πια καθημερινή βία στο σχολείο, άρχισα να ανοίγομαι δειλά-δειλά, άρχισα να μιλάω περισσότερο, άρχισα να αποκτώ φίλους και να γίνομαι λίγο πιο δυνατός, χωρίς ωστόσο να νιώθω έτοιμος να κάνω coming out σε κανέναν.
Γνώρισα παράλληλα και μεγαλύτερης ηλικίας άτομα, πιο ώριμα, που μπορούσαμε να κάνουμε πιο ουσιώδεις συζητήσεις. Με αυτά τα έξι άτομα είμαστε ακόμη και σήμερα κολλητοί φίλοι. Αυτά τα άτομα, ως θύματα μπούλινγκ και τα ίδια, λόγω της εμφάνισης, των κιλών κλπ, μπορούσαν να με καταλάβουν και να με αγκαλιάσουν, μπορούσαν να κατανοήσουν ακριβώς το πώς νιώθω.
Έδωσα πανελλήνιες, λοιπόν, και πέρασα στο Οικονομικό της Πάτρας, με μοναδικό στόχο να φύγω από το χωριό, για να μπορώ να είμαι επιτέλους ο εαυτός μου.
Ήταν τόσο μεγάλη η ανάγκη μου να φύγω από το Ρέθυμνο, που δεν με ένοιαζε το πού θα περάσω στις Πανελλήνιες. Το μόνο που ήθελα είναι να φύγω από την Κρήτη.
Τελικά, η σχολή δεν μου άρεσε και αποφάσισα να την αφήσω και να έρθω στην Αθήνα.. Έπρεπε να πατήσω πια στα πόδια μου, να πιάσω δουλειά, να πληρώνω το νοίκι και τις υποχρεώσεις μόνος μου.
Ο διπλός ρατσισμός που βίωνα, ως Αλβανός και γκέι, μου δημιούργησε πολλές φοβίες και ανασφάλειες, που προσπαθώ να διαχειριστώ μέχρι και σήμερα.
Έχω περάσει τη μισή ζωή μου στην Αλβανία και τη μισή στην Ελλάδα, ωστόσο αν με ρωτήσει κάποιος από πού είμαι, απαντώ από την Ελλάδα. Όταν έχεις λάβει ελληνική παιδεία, μιλάς ελληνικά, έχεις ελληνική ταυτότητα και έχεις πάει σε ελληνικό σχολείο, είσαι Έλληνας. Χωρίς φυσικά να νιώθω άβολα ή περίεργα να πω ότι η καταγωγή μου είναι από την Αλβανία.
Η τελευταία φορά που πήγα στην Αλβανία ήταν πριν από 4 χρόνια. Γενικά γνωρίζουν πολλά άτομα από το συγγενικό μου περιβάλλον για τη σεξουαλικότητά μου. Κάποιοι είναι οκ με αυτό, κάποιοι πάλι όχι.
Σε κάθε περίπτωση, όπως η Ελλάδα, έτσι και η Αλβανία, είναι μια χώρα που μαστίζεται από το μικρόβιο της πατριαρχίας. Ο ρατσισμός και η ομοφοβία είναι βαθιά ριζωμένες στις ψυχές των ανθρώπων.
Στην Ελλάδα ήμουν το Αλβανάκι και στην Αλβανία το Ελληνάκι…
Το coming out και η πρώτη αγάπη
Coming out για πρώτη φορά έκανα στα 18 μου, όταν και έκανα ήρθα κοντά ερωτικά με ένα αγόρι στο Ρέθυμνο.
Το coming out στους φίλους μου ήταν κάτι το ανακουφιστικό. Άρχισα να ανοίγομαι περισσότερο, να νιώθω χαρούμενος και ελεύθερος και τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν τον δρόμο τους.
Σύντομα ήρθε η πρώτη μου σχέση, η οποία με άλλαξε πολύ και με άλλαξε σίγουρα προς το καλό. Μέσα σε αυτή τη σχέση έμαθα τι σημαίνει σεβασμός, αποδοχή. Έμαθα πως η αγάπη είναι ένα συναίσθημα που πρέπει να μοιραζόμαστε, και όχι κάτι για το οποίο θα έπρεπε να ντρεπόμαστε. Αυτό το άτομο μου έμαθε να καταλαβαίνω τον αδύναμο, να υποστηρίζω και να αγκαλιάζω όποιον νιώθει σαν και μένα.
Όσον αφορά το coming out στη μητέρα μου, αυτό δεν έγινε ποτέ ουσιαστικά. Η ίδια πάντα καταλάβαινε το ποιος είμαι και με στήριζε σιωπηλά. Πρακτικά, ποτέ δεν μιλήσαμε για τη σεξουαλικότητά μου με τη μητέρα μου. Δεν με ρώτησε ποτέ τίποτα. Απλά άρχισα να της μιλώ για εμένα, να της λέω για τις σχέσεις μου, τα φλερτ μου. Είναι πάντα πολύ διακριτική και περιμένει από εμένα να της μιλήσω. Είναι η φίλη μου, ο σύμμαχός μου. Είναι πάντα εκεί.
Με τον πατέρα μου ποτέ δεν είχαμε καλή σχέση. Είχε την εντύπωση πως η χαρά σε μια οικογένεια εξαρτάται από τα υλικά αγαθά και μόνο. Προσπάθησα να του εξηγήσω τι σημαίνει να δίνεις αγάπη στα παιδιά και την οικογένειά σου, αλλά κατάλαβα ότι δεν έχει νόημα να προσπαθώ να εξηγήσω το οτιδήποτε.
Για αυτό τον λόγο, προσπαθώ εγώ να δείχνω με κάθε μέσο στα δύο μικρότερα αδέρφια μου, ότι είμαστε υποχρεωμένοι να μένουμε μακριά από τη βία και τον ρατσισμό. Ότι δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να κρίνουμε κανέναν για το ποιος είναι.
Ποτέ δεν κατάλαβα αυτή την ανόητη κόντρα Ελλάδας-Αλβανίας
Υπάρχει ένας ανταγωνισμός μεταξύ των δύο χωρών χωρίς κανέναν λόγο. Είμαστε ακριβώς το ίδιο. Όχι μόνο αυτές οι δύο χώρες, όλα τα Βαλκάνια. Δεν διαφέρουμε σε τίποτα, ευτυχώς ή δυστυχώς.
Πριν από λίγο καιρό, είχα πάει στα ΚΕΠ για να πάρω αναβολή από τον ελληνικό στρατό και ο υπάλληλος, βλέποντας ότι έχω διπλή ιθαγένεια, με ρώτησε στο πλευρό ποια χώρας θα πολεμούσα σε περίπτωση πολέμου μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας.
Βρήκα αυτή την ερώτηση τόσο αδιάκριτη και ρατσιστική, που πραγματικά ξέσπασα, λέγοντάς του να μην με ρωτά ηλιθιότητες. Ο άνθρωπος αυτός δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι δεν έχω να του δώσω μια απάντηση και με κοιτούσε απορημένος.
Ιδεολογικά, είμαι κατά του στρατού, όποιο χρώμα κι αν έχει η στολή. Για αυτό άλλωστε θα πάρω μελλοντικά απαλλαγή από τον ελληνικό στρατό. Ευτυχώς, η στρατιωτική θητεία στην Αλβανία δεν είναι υποχρεωτική.
Η (εσωτερικευμένη) ομοφοβία της Κρήτης
Στην Κρήτη η ομοφοβία ακόμη και σήμερα είναι τεράστια. Και το χειρότερο είναι ότι υπάρχουν ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που “κρύβονται” και κράζουν όπου σταθούν κι όπου βρεθούν άτομα σαν και μένα, επειδή τολμώ να ζω ανοιχτά.
Πριν λίγο καιρό, μου την είχε πέσει ένας γνωστός μουσικός της περιοχής. Όταν του είπα ότι δεν ενδιαφέρομαι, μου πρότεινε να μου δώσει και χρήματα με αντάλλαγμα μια σεξουαλική επαφή.
Το συγκεκριμένο άτομο το γνωρίζω πολύ καλά και ξέρω ότι έχει άκρως κακοποιητικό λόγο και συμπεριφορά προς τους γκέι.
Ο τύπος προσποιείται ότι είναι στρέιτ, είναι ομοφοβικός και την ίδια ώρα προτείνει να μου δώσει λεφτά για να κάνουμε κάτι, λέγοντάς μου μάλιστα να μην το μάθει ποτέ κανένας.
Ναι, αυτό τον άνθρωπο, που ασκεί βία σε queer άτομα, δεν θα τον λυπηθώ, θα τον κάνω expose.
Έχεις κάθε δικαίωμα να ζήσεις τη ζωή σου όπως θελεις, αλλά όταν οι αντιλήψεις σου είναι αυτές, όταν δείχνεις με το δάχτυλο και προκαλείς πόνο σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, δεν πρόκειται να σε προστατέψω.
Και αυτό δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Θυμάμαι, ένα ακόμη άτομο, το οποίο με είχε προσεγγίσει ερωτικά, αλλά του είπα ευγενικά ότι δεν ενδιαφέρομαι γιατί είμαι σε σχέση.
Το ίδιο διάστημα, λοιπόν, άκουσα αυτόν τον άνθρωπο, σε κοινή παρέα, να αποκαλεί “πουστάρα” ένα άτομο που περνούσε από μπροστά του. Τότε γύρισα και του είπα “γιατί, εσύ τι είσαι;”.
Ήξερε ότι είμαι γκέι, μου την είχε πέσει πριν λίγο καιρό και δεν δίστασε να πει κάτι τόσο αισχρό για έναν άνθρωπο που δεν του είχε κάνει τίποτα κακό…
Δεν μπορώ να φανταστώ, λοιπόν, τι μπορεί να λέει αυτό το άτομο, όταν βρίσκεται με τις στρέιτ, μάτσο ανδροπαρέες του.
Κάποιος άλλος που με είχε προσεγγίσει ερωτικά, λέγοντάς μου το κλασικό “να μείνει μεταξύ μας”, μου πέταξε ότι είναι γκέι, αλλά “γαμάει και 2-3 γυναίκες” για να μην δίνει στόχο…
Πρόκειται για δυστυχισμένα άτομα, που γίνονται “ένα” με τις “αρχές” μιας ρατσιστικής κοινωνίας. Πρόκειται για άτομα που κακοποιούν λεκτικά και σωματικά τις “αδερφές” του νησιού, επειδή δεν μπορούν να είναι ο εαυτός τους.
Όλοι ξέρουν τι σημαίνει να είσαι γκέι στην Κρήτη, όλοι ξέρουν ποια είναι η θέση της γυναίκας στην Κρήτη
Ακόμη και σήμερα, τα παιδιά στην Κρήτη μεγαλώνουν με ρατσιστικές αντιλήψεις και δεν είναι εύκολο να αλλάξουν μυαλά.
Είναι κρίμα, γιατί αυτά τα παιδιά στη συνέχεια θα κάνουν τα ίδια με τους γονείς τους, ειδικά τα αγόρια που γαλουχούνται με το ποίημα ότι θα πρέπει να είναι δυνατοί, αρρενωποί και “άνδρες”.
Στην Κρήτη είμαι αναγκασμένος να προσέχω πώς κυκλοφορώ και τι φοράω
Όταν πηγαίνω στην Κρήτη, είμαι αναγκασμένος να είμαι “μαζεμένος”, να σκέφτομαι τι θα φορέσω, πώς θα μιλάω, πώς θα φέρομαι. Γιατί και ως ενήλικας έχω δεχθεί πολλά σχόλια στον δρόμο, από αγνώστους και μη.
Δεν μου αρέσει να πρέπει να προσέχω πώς θα φέρομαι και να μην είναι ο εαυτός μου, αλλά δεν είναι εύκολο να κυκλοφορείς ως ένα θηλυπρεπές αγόρι στο Ρέθυμνο. Δεν μπορείς να φορέσεις άφοβα ένα στενό ρούχο, ένα crop top, ένα “γυναικείο” κόσμημα.
Και φυσικά δεν θέλω καν να σκεφτώ τι θα ακούσω και τι συμπεριφορές θα δεχθώ αν κυκλοφορήσω με τον σύντροφό μου, πιάνοντάς του το χέρι στους δρόμους του χωριού μου.
Είναι πολύ δύσκολο να πρέπει να κρύβεσαι. Δεν με ενδιαφέρει η γνώμη των άλλων, αλλά εν προκειμένω, στο Ρέθυμνο είμαι αναγκασμένος να κρύβομαι, διότι μιλάμε για ένα πολύ ισχυρό ενδεχόμενο κινδύνου. Για αυτό και καταπιέζω τα “θέλω” μου.
Γενικά, έχω άγνοια κινδύνου, αλλά κάποιες φορές υπερισχύει ο φόβος που νιώθω, γιατί έχουν υπάρξει πολλά περιστατικά ομοφοβίας και κακοποίησης στο νησί, τα οποία δεν γίνονται γνωστά, ούτε καταγγέλλονται.
Και εγώ ο ίδιος έχω δεχθεί “πεσίματα” από ομοφοβικούς του Ρεθύμνου. Δυστυχώς τις περισσότερες φορές, όμως, κανείς δεν παρεμβαίνει, κανείς δεν μπαίνει στη μέση να βοηθήσει και να υπερασπιστεί το θύμα.
Θέλω οι επόμενες γενιές να μην φοβούνται, όπως φοβόμουν εγώ
Στη δημόσια ζωή παίζω αρκετά safe, λόγω των αντικειμενικών κινδύνων που υπάρχουν. Στα social media, που δέχομαι απειλές ακόμη και για τη ζωή μου, αλλά δεν υπάρχει τουλάχιστον κίνδυνος για τη σωματική μου ακεραιότητα, προσπαθώ να μιλάω για όλα αυτά τα θέματα και κυρίως να δίνω θάρρος σε άτομα, που αρχίζουν τώρα να αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους.
Υπάρχουν πολλά νέα παιδιά από την Κρήτη που μου στέλνουν μηνύματα στο Instagram, για να μου πουν πόσο φοβούνται, πόση καταπίεση δέχονται, πόσο άσχημα νιώθουν για τη σεξουαλικότητα ή την ταυτότητα φύλου τους.
Θέλω αυτά τα παιδιά να γνωρίζουν ότι δεν είναι μόνα. Ξέρω πολύ καλά πώς νιώθουν
Θέλω αυτά τα παιδιά να μπορούν να τολμήσουν να είναι ο εαυτός τους. Βήμα-βήμα, όσο μπορούν. Και τους λέω πάντοτε να σκέφτονται ότι η ζωή είναι μία και είναι δική τους.
Στο τέλος της ημέρας, ό,τι κι αν κάνουν, πάντοτε θα υπάρχει κάποιος που θα τους κρίνει.
Για αυτό τον λόγο θέλω να γίνομαι συνεχώς καλύτερος άνθρωπος και να αποκτώ γνώσεις πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Για να είμαι σε θέση να μεταφέρω τις γνώσεις και τις πληροφορίες αυτές σε άτομα που με ακολουθούν στα social media, για να βοηθώ όσο μπορώ αυτά τα παιδιά να ανασάνουν.
Είμαι αισιόδοξος, πως μέσα από τους κινηματικούς, ακτιβιστικούς και συλλογικούς αγώνες κάτι θα αλλάξει προς το καλό.
Και θέλω να πιστεύω πως οι επόμενες γενιές δεν θα περνούν ό,τι πέρασα εγώ ως παιδί.
