Τα νέα σχέδια για μετανάστευση και άσυλο – Τι αλλάζει σε άδειες μακράς διαρκείας και στα “κενά του Δουβλίνου”

Το Κοινοβούλιο αποφάσισε την Πέμπτη να αρχίσει συνομιλίες με τα κράτη μέλη της ΕΕ σχετικά με σειρά νομοθετικών προτάσεων για τη μεταρρύθμιση των πολιτικών για τη μετανάστευση και το άσυλο καθώς αυτή τη στιγμή δεν διαθέτουν τον μηχανισμό για να διεκπεραιώνουν ταχέως τα σχετικά αιτήματα. Ο αριθμός των υποθέσεων που εκκρεμούν αυξήθηκε κατά 34 τοις εκατό το 2023. Την ίδια ώρα η ΕΕ σκοπεύει να εισαγάγει νέους κανόνες για να επιταχύνει τα αιτήματα ασύλου ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών τον προσεχή Ιούνιο.

Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν την έναρξη διοργανικών διαπραγματεύσεων για όλους τους φακέλους οι οποίοι τέθηκαν σε ψηφοφορία.

Η απόφαση για την έναρξη διαπραγματεύσεων για τον νέο κανονισμό πάρθηκε με 419 ψήφους υπέρ, 126 κατά και 30 αποχές. Όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις για το κεντρικό σύστημα πληροφοριών σχετικά με τις καταδικαστικές αποφάσεις (ECRIS-TCN), το αποτέλεσμα ήταν 431 ψήφοι υπέρ, 121 κατά και 25 αποχές.

Οι κανόνες αυτοί θα εφαρμόζονται στα σύνορα της ΕΕ για πρόσωπα που δεν πληρούν καταρχήν τις προϋποθέσεις εισόδου στο εκάστοτε κράτος μέλος της ΕΕ. Το σχέδιο προβλέπει διαδικασίες ταυτοποίησης, λήψης δακτυλικών αποτυπωμάτων, ελέγχων ασφαλείας και προκαταρκτικής αξιολόγησης της υγείας και της ευαλωτότητάς τους. Μέσω των τροπολογιών που ενέκριναν, οι ευρωβουλευτές προσέθεσαν στο νομοθετικό σχέδιο έναν ανεξάρτητο μηχανισμό παρακολούθησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ο οποίος θα ελέγχει επίσης την επιτήρηση των συνόρων, προκειμένου να διασφαλίζεται η καταγραφή και η διερεύνηση πιθανών επαναπροωθήσεων.

Διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης

Η διαπραγματευτική εντολή για την κύρια νομοθετική πράξη της δέσμης μέτρων, η οποία αφορά τη διαχείριση του ασύλου και της μετανάστευσης, στηρίχθηκε από τους ευρωβουλευτές με 413 ψήφους υπέρ, 142 κατά και 20 αποχές.

Ο κανονισμός αυτός θα καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα δράσουν από κοινού στον τομέα αυτό. Βάσει του σχεδίου, θα θεσπιστούν βελτιωμένα κριτήρια για τον καθορισμό του κράτους μέλους που θα καθίσταται υπεύθυνο για την εξέταση μιας αίτησης ασύλου (τα λεγόμενα «κριτήρια του Δουβλίνου») και τη δίκαιη κατανομή των ευθυνών. Οι ευρωβουλευτές θέλουν επίσης ο κανονισμός να περιλαμβάνει έναν δεσμευτικό μηχανισμό αλληλεγγύης για να βοηθήσει τις χώρες που υφίστανται μεταναστευτική πίεση, μεταξύ άλλων μετά από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα.

Καταστάσεις κρίσης

Η απόφαση για την έναρξη διαπραγματεύσεων για τον κανονισμό για τις καταστάσεις κρίσης επιβεβαιώθηκε με 419 ψήφους υπέρ, 129 κατά και 30 αποχές.

Το κείμενο αφορά πρωτίστως τις αιφνίδιες μαζικές αφίξεις υπηκόων τρίτων χωρών που οδηγούν σε κατάσταση κρίσης σε ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος, και προβλέπει υποχρεωτικές μετεγκαταστάσεις και παρεκκλίσεις όσον αφορά τον έλεγχο και τις διαδικασίες ασύλου, βάσει πρότερης αξιολόγησης της Επιτροπής.

Οδηγία για τους επί μακρόν διαμένοντες

Με 391 ψήφους υπέρ, 140 κατά και 25 αποχές, οι ευρωβουλευτές ενέκριναν την διαπραγματευτική εντολή για αλλαγές στην ισχύουσα οδηγία για τους επί μακρόν διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών. Στις αλλαγές που θα επιδιώξει το ΕΚ περιλαμβάνονται η επιτάχυνση της χορήγησης αδειών μακράς διάρκειας στην ΕΕ μετά από 3 έτη νόμιμης διαμονής και η δυνατότητα ένταξης των ατόμων που απολαύουν καθεστώτος προσωρινής προστασίας. Οι επί μακρόν διαμένοντες της ΕΕ θα μπορούν ακόμη να μετακινούνται σε άλλη χώρα της ΕΕ χωρίς πρόσθετους περιορισμούς εργασίας και τα εξαρτώμενα τέκνα τους θα λαμβάνουν αυτομάτως το ίδιο καθεστώς.

Έχοντας λάβει την έγκριση της ολομέλειας, οι ευρωβουλευτές μπορούν να αρχίσουν συνομιλίες σχετικά με την τελική μορφή αυτών των νομοθετικών κειμένων με το Συμβούλιο σχετικά με τους φακέλους για τους οποίους τα κράτη μέλη έχουν ήδη συμφωνήσει για τη θέση τους, ιδίως για τις διαδικασίες ελέγχου.

Το Κοινοβούλιο και οι εκ περιτροπής Προεδρίες του Συμβουλίου έχουν δεσμευτεί να συνεργαστούν για την έγκριση της μεταρρύθμισης των κανόνων της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές του 2024.

Σημειώνεται πως τα αιτήματα για άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2023, σύμφωνα με την επίσημη ετήσια έκθεση. Ο οργανισμός της ΕΕ για το άσυλο (EUAA) εξήγησε πως οι αιτήσεις ασύλου ήταν 28% υψηλότερες από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2023, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο το 2022. Οι αιτούντες άσυλο υπέβαλαν 519.000 αιτήσεις το πρώτο εξάμηνο του 2023, σημειώνοντας τον υψηλότερο αριθμό από το 2016.  Με βάση τα τρέχοντα ποσοστά, οι αιτήσεις ασύλου θα μπορούσαν να ξεπεράσουν το 1 εκατομμύριο μέχρι το τέλος του έτους.

Πώς τοποθετούνται οι Ευρωβουλευτές

Σε σχετικό online press briefing για τη μεταρρύθμιση των κανόνων της ΕΕ, που διοργάνωσε το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Βερολίνο και παρακολούθησε το NEWS 24/7, η Lena Düpont (CDU, EPP) δήλωσε: “Χρειαζόμαστε επιτέλους ασφαλείς οδούς διαφυγής για εκείνους που βασίζουν την προστασία τους σε εμάς. Οι οδυνηροί θάνατοι στις θαλάσσιες και χερσαίες διαδρομές προς την Ευρώπη πρέπει να τερματιστούν όπως και το κυνικό, εγκληματικό μοντέλο των συμμοριών λαθρεμπορίου ανθρώπων. Εδώ και καιρό οι τοπικές αρχές αγγίζουν τα όρια της ικανότητάς τους ως προς το να αντιμετωπίζουν την υποδοχή των αιτούντων άσυλο, η σχετική νομοθεσία πρέπει να αλλάξει”.

Ο Erik Marquardt (Greens/Efa) σημείωσε πως είναι σημαντιλό η μεταρρύθμιση αυτή να ολοκληρωθεί προς όφελος των κρατών μελών. “Μέχρι στιγμής, τα κράτη μέλη έχουν δείξει πως έχουν διάθεση να συμφωνήσουν, ωστόσο πρέπει να γίνουν περισσότερα. Ούτε η ταλαιπωρία στα εξωτερικά σύνορα, ούτε η κακή κατανομή στην Ευρώπη, ούτε το χάος στις διαδικασίες ασύλου θα βελτιωθούν γιατί οι περισσότεροι μένουν σε όσα λένε στις προεκλογικές εκστρατείες. Χρειαζόμαστε περισσότερη σοβαρότητα ως προς αυτό το πολύπλοκο μείγμα χωρίς λαϊκισμό που καταλήγει να μην αντιμετωπίζει τις προκλήσεις”, ανέφερε.

Ο Jan-Christoph Oetjen (FDP, Renew) τόνισε πως είναι σημαντικό να διατηρηθούν τα υψηλά ανθρωπιστικά πρότυπα και τα πρότυπα του κράτους δικαίου στη νέα μεταρρύθμιση. Εμείς οι Ελεύθεροι Δημοκράτες δεσμευόμαστε να διασφαλίσουμε ότι αυτά τα πρότυπα αποτελούν τη βάση για τις συνοριακές διαδικασίες”, είπε.

“Οι διάφοροι νέοι νόμοι στο πλαίσιο του Συμφώνου για το Άσυλο και τη Μετανάστευση μπορούν να λειτουργήσουν μόνο ως ενιαίο πακέτο. Γι’ αυτό είναι σημαντικό τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να κινούνται χέρι-χέρι και να λαμβάνουν κοινές αποφάσεις για όλες τις πτυχές. Χωρίς κοινή ρύθμιση για τη διαχείριση των κρίσεων δεν μπορεί να υπάρξει σύμφωνο μετανάστευσης. Το σύμφωνο μετανάστευσης δεν πρέπει να λειτουργεί μόνο σε καλούς καιρούς, αλλά ιδιαίτερα την ώρα της κρίσης”.

Τέλος, η Birgit Sippel (SPD, S&D) δήλωσε πως οι θέσεις του Ευρ. Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου εξακολουθούν να απέχουν πολύ μεταξύ τους σε πολλά σημεία. “Για την τελική φάση των διαπραγματεύσεων, χρειαζόμαστε έναν στοχευμένο συμβιβασμό και μια λύση που να έρχεται και από τις δύο μεριές. Αυτή πρέπει να βασίζεται στις ευρωπαϊκές μας αξίες και τις διεθνείς υποχρεώσεις μας, να διαφυλάξει το ατομικό δικαίωμα στο άσυλο και να επιτρέψει την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών”.

Ακολουθήστε το News 24/7 στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις