Γιατί η θανάτωση των ζώων είναι σπορ, ενώ των ανθρώπων φόνος;

Μια παράσταση στα όρια του αστυνομικού θρίλερ και της μαύρης κωμωδίας. Η νέα παραγωγή της εμβληματικής ομάδας Complicité βασίζεται στο πολυμεταφρασμένο μυθιστόρημα της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας, Όλγκα Τοκάρτσουκ. Γιατί η θανάτωση των ζώων θεωρείται άθλημα και χόμπι, ενώ των ανθρώπων φόνος;

ΓΕΩΡΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
14 Σεπτεμβρίου 2023 16:16

Επτά χρόνια μετά το αξέχαστο The Encounter, ο Simon McBurney και η ομάδα Complicité επιστρέφουν στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση από 4 έως 7 Οκτωβρίου, με μια παράσταση-αποθέωση του σωματικού θεάτρου και της πολυφωνικής αφήγησης από ένα δεκαμελές ανσάμπλ βετεράνων και νέων ηθοποιών του είδους.

Στο “Οδήγησε το αλέτρι σου πάνω από τα οστά των νεκρών” της Όλγκα Τοκάρτσουκ, μια ηλικιωμένη συνταξιούχος σε ένα απομονωμένο ορεινό χωριό της Πολωνίας ισχυρίζεται πως οι φόνοι των γειτόνων της κυνηγών αποτελούν μια υπερβατική εκδίκηση της φύσης.

- (c) Alex Brenner

Γιατί είναι επιτακτική η ανάγκη να ακουστεί η φωνή της Γιανίνα

Η ιστορία της Τοκάρτσουκ ξεκινά στα βάθη του χειμώνα σε μια μικρή κοινότητα μιας απομακρυσμένης πολωνικής κοιλάδας. Άνδρες της τοπικής κυνηγετικής λέσχης πεθαίνουν υπό μυστηριώδεις συνθήκες και η Γιανίνα Ντουσέικο –μια εκκεντρική ηλικιωμένη κάτοικος της περιοχής, οικολόγος, ερασιτέχνισσα αστρολόγος και ενθουσιώδης μεταφράστρια του William Blake– έχει συγκεκριμένες υποψίες. Παρακολουθεί εδώ και καιρό τα ζώα με τα οποία μοιράζεται η κοινότητα αυτό το απομονωμένο, αγροτικό περιβάλλον και υποστηρίζει ότι συμπεριφέρονται περίεργα.

Η Γιανίνα, που αντιστέκεται σθεναρά στις αδικίες που βλέπει γύρω της, αρνείται να γίνει αιχμάλωτη της κοινωνίας και του φύλου της. Οι πράξεις της θέτουν ερωτήματα τόσο για τον ανδρικό κόσμο που την περιβάλλει όσο και για τις βαθύτερες ανθρώπινες προθέσεις μας: Τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και τι σημαίνει να είσαι ζώο; Μπορούμε να τα διαχωρίσουμε αυτά τα δύο; Γιατί η θανάτωση των ζώων είναι σπορ, ενώ των ανθρώπων φόνος; Αυτό το σκοτεινά κωμικό και αναρχικό νουάρ προκάλεσε σεισμική αντίδραση στην Πολωνία, την πατρίδα της Τοκάρτσουκ, λόγω της ανυπόκριτης επίθεσής της στις αυταρχικές δομές, ενώ ο δεξιός Τύπος της χώρας βάφτισε τη συγγραφέα «οικοτρομοκράτισσα» και εθνική προδότρια.

Ο Σάιμον Μακμπέρνι ενθουσιάστηκε με το έργο και θεώρησε αυτονόητο πως πρέπει να κάνει παράσταση αυτή την ιστορία, καθώς ένιωσε επιτακτική την ανάγκη να ακουστεί η φωνή της Γιανίνα. Άλλωστε τα τελευταία είκοσι χρόνια, η ματιά του εστιάζει επίμονα σε πολιτικά, κοινωνικά και φιλοσοφικά ζητήματα που ανακύπτουν μέσα από τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Η σκηνική τους μεταφορά φέρνει σε επικοινωνία αντιφατικές φόρμες: Χρησιμοποιεί κλασικούς τρόπους αφήγησης, αξιοποιώντας σύγχρονα τεχνολογικά μέσα.

Στο σκηνοθετικό του σημείωμα αναφέρει: «Η Όλγκα Τοκάρτσουκ έχει δημιουργήσει έναν ιδιαίτερο κόσμο που μιλάει βαθιά μέσα μου για την αίσθηση συνέχειας ανάμεσα στην ανθρωπότητα και τη φύση – έναν κόσμο όπου, σαν ιστός μυκηλίου, όλες οι οντότητες συνδέονται βαθιά στις ρίζες, ανίκανες να υπάρξουν μόνες τους. Η Τοκάρτσουκ είναι μια προφήτισσα των καιρών μας, που μας κατανοεί μέσα σε όλη μας τη σύγχυση, τη σκληρότητα, την ευτράπελη και ζωώδη φύση μας, και αισθάνομαι εξαιρετικά προνομιούχος που ανεβάζω στη σκηνή μια από τις πιο επιτακτικές αφηγήσεις για το τι σημαίνει να ζεις σήμερα».

Marc Brenner

Διθυραμβικές οι κριτικές των ξένων μέσων

Οι κριτικές των μεγάλων ευρωπαϊκών ΜΜΕ για την παράσταση είναι πέντε αστέρων. Η “Guardian” την αναφέρει ως «μια μεγαλειώδη και εξαιρετικά καινοτόμα διασκευή», ενώ ο “Observer” κάνει λόγο για «μια αριστοτεχνική μεταφορά από τους Complicité αυτού του οικολογικού θρίλερ, η οποία συγκλονίζει». Οι “Financial Times” γράφουν πως «είναι σπουδαίο να έχουμε και πάλι τους Complicité με μια κορυφαία παράσταση συναρπαστικής αφήγησης, έντονης σωματικής δύναμης και έξυπνων τεχνολογιών, η οποία μεταφέρει ένα σύνθετο και πολυεπίπεδο μυθιστόρημα σε ζωντανή σκηνική δημιουργία». Το “Time Out” σχολιάζει: «Μια νέα παράσταση των Complicité δεν είναι απλώς ένα έργο επινόησης, αλλά ένα θεατρικό γεγονός. Από τα απαράμιλλα και κορυφαία της ομάδας, αποτελεί εισιτήριο για έναν άλλον κόσμο». H Le Monde σχολιάζει: «Ο Βρετανός σκηνοθέτης είναι πάνω απ’ όλα ένας αφηγητής ιστοριών και το απολαυστικό μυθιστόρημα της Τοκάρτσουκ αποτελεί ιδανικό υλικό για αυτόν, χάρη στο μείγμα ποιητικής και επιστημονικής φαντασίας του, τα ανθρωπολογικά του ερωτήματα και το σαρωτικό του χιούμορ».

Ένας από τους ήρωες του έργου αναφέρει: «Καμιά φορά μου φαίνεται πως ο καθένας μας ζει σε έναν κόσμο που κατασκευάζει για τον εαυτό του. Φτιάχνουμε χάρτες με σημασίες, τι είναι καλό και τι όχι, και μετά περνάμε όλη μας τη ζωή παλεύοντας με αυτό που έχουμε επινοήσει. Και βέβαια, επειδή ο καθένας έχει την εκδοχή του, είναι αδύνατο να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον..» Ένα στοχαστικό, ειρωνικό και απόκοσμο έργο μυστηρίου με φόνους, με αγωνιώδη αφήγηση, διασκεδαστικούς χαρακτήρες και παιγνιώδες χιούμορ, το Οδήγησε το αλέτρι σου πάνω από τα οστά των νεκρών είναι εντέλει μια ιστορία για το σύμπαν, την ποίηση και τους περιορισμούς και τις δυνατότητες του ακτιβισμού.

Συντελεστές

Σύλληψη & Σκηνοθεσία: Simon McBurney, Πρόσθετη Σκηνοθεσία: Kirsty Housley, Σχεδιασμός Σκηνικών & Κοστουμιών: Rae Smith, Σχεδιασμός Φωτισμών: Paule Constable, Σχεδιασμός Ήχου: Christopher Shutt, Σχεδιασμός Βίντεο: Dick Straker, Δραματουργία: Laurence Cook, Sian Ejiwunmi-Le Berre, Σκηνοθεσία Κίνησης: Toby Sedgwick, Πρωτότυπες Συνθέσεις: Richard Skelton

Παίζουν: Thomas Arnold, Nigel Barrett, Gemma Brockis, Johannes Flaschberger, Amanda Hadingue, Kïren Kebaïli-Dwyer, Weronika Maria, Toby Sedgwick, Sophie Steer, Alexander Uzoka

Μια συμπαραγωγή της Complicité με τα Barbican (Λονδίνο), Belgrade Theatre (Κόβεντρι), Bristol Old Vic (Μπρίστολ), Comédie de Genève (Γενεύη), Holland Festival (Άμστερνταμ), Les Théâtres de la Ville de Luxembourg (Λουξεμβούργο), L’Odéon-Théâtre de l’Europe (Παρίσι), The Lowry (Σάλφορντ), Εθνικό Θέατρο της Ισλανδίας, Oxford Playhouse (Οξφόρδη), Ruhrfestspiele (Ρέκλινγκχάουζεν), Theatre Royal (Πλίμουθ)

Κατάλληλο για 12+

Η παράσταση είναι στα αγγλικά με ελληνικούς υπέρτιτλους.

Στην παράσταση γίνεται χρήση στροβοσκοπικών φωτισμών (strobe lights).