Για να μη ζούμε μόνοι – Η Εύα Κοτανίδη “αποθεώνει” τη μυθική ντίβα Dalida

Μετά τη μεγάλη επιτυχία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, η ελληνογαλλίδα ηθοποιός και τραγουδίστρια Εύα Κοτανίδη επανέρχεται με τη μουσικο- θεατρική παράσταση “Dalida. Τραγουδώντας μέχρι το τέλος”, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 10 με 19 Οκτωβρίου 2023.

Η Dalida, ήταν μια μυθική ντίβα, μια μοναδική περφόρμερ, μια συγκλονιστική ερμηνεύτρια. Από την άλλη, η Yolanda Christina Gigliotti ήταν μια γυναίκα τραυματισμένη, σκοτεινή, μοναχική, που κινήθηκε σε όλη της τη ζωή από το φως στο σκοτάδι και έζησε μέσα στις τραγικές αντιφάσεις της. Δύο… γυναίκες που συνυπάρχουν στο ίδιο κορμί, ξεδιπλώνονται στη σκηνή, και συνδιαλέγονται με το κοινό!

Η Εύα Κοτανίδη, σε κείμενα δικά της και με τη συμβολή της Ευσταθίας Ματζούφα, σκηνοθεσία της Νεκταρίας Γιαννουδάκη και με τη συνοδεία του Παντελή Μπενετάτου στο πιάνο, συστήνει ξανά στο κοινό την εμβληματική ερμηνεύτρια που πούλησε εκατομμύρια δίσκους, τραγουδώντας σε πάνω από 7 γλώσσες, που έκανε εκατομμύρια κόσμου να τη λατρέψουν ανά την υφήλιο και άφησε έντονο το στίγμα της στη chanson française αλλά και την pop διεθνή σκηνή της εποχής. 

“Τα καλοκαίρια μου τα περνούσα στην Γαλλία και άκουγα τη Dalida στο ραδιόφωνο”

Η Dalida αντιπροσωπεύει πολλά για την Εύα Κοτανίδη.

“Η Dalida υπήρξε προσωπικότητα από αυτές που μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για έναν καλλιτέχνη. Υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα παγκόσμια  είδωλα, ένας θρύλος της μουσικής. Πούλησε περισσότερα από 85 εκατομμύρια αντίτυπα σ’ όλο τον κόσμο, έχει ηχογραφήσει  εκατοντάδες τραγούδια σε περισσότερες από 10 γλώσσες, ενώ ήταν η πρώτη τραγουδίστρια που έλαβε διαμαντένια απονομή δίσκου στην ιστορία της μουσικής. Είχε καταφέρει να κάνει 55 χρυσούς δίσκους μόνο στη Γαλλία. Θεωρείται η σπουδαιότερη τραγουδίστρια στην Αίγυπτο και μία από τις πιο σημαντικές τραγουδίστριες παγκοσμίως.

Είμαι μισή Γαλλίδα στην καταγωγή οπότε έχω σχέση με την γαλλική μουσική σκηνή από πολύ μικρή. Τα καλοκαίρια μου τα περνούσα στην Γαλλία και άκουγα τη Dalida στο ραδιόφωνο, γνώριζα τα τραγούδια της. Αργότερα μεγαλώνοντας ανακάλυψα περισσότερα πράγματα  για την ζωή της, το έργο της και την 30χρονη καριέρα της κατά τη διάρκεια της οποίας είπε πάρα πολλά και σημαντικά τραγούδια. Αυτό που με ενδιέφερε όμως δραματουργικά για να ανεβάσω μια παράσταση αφιερωμένη σε κείνη ήταν, πέρα από τη σπουδαία καριέρα και τα τραγούδια της, η τραγικότητα που υπήρχε στη ζωή της. 

Το 2022 συμπληρώθηκαν 35 χρόνια από το θάνατό της και παρ’ όλο που ήταν και είναι πολύ αγαπητή και στην Ελλάδα δεν είχε γίνει κάποιο αφιέρωμα γύρω από τη ζωή αυτής της σπουδαίας γυναίκας και ο κόσμος δε γνώριζε πολλά για τη ζωή της.  Γι’ αυτό και αποφάσισα να γράψω ένα κείμενο για εκείνη και να την επανασυστήσω στο ελληνικό κοινό.”

Μιλήστε μας για την προσωπικότητα αυτής της θρυλικής γυναίκας και ερμηνεύτριας. Ποια στοιχεία της σας εντυπωσίασαν τόσο ώστε να θελήσετε να διηγηθείτε την ιστορία της;

“Έφυγε από το Κάιρο με τον τίτλο της Μις Αίγυπτος για το Παρίσι με όνειρο να ξεκινήσει μια καριέρα ηθοποιού και τελικά κατέκτησε όχι μόνο τη Γαλλία αλλά και όλον τον κόσμο, σαν τραγουδίστρια. Έγινε pop είδωλο, έκανε μια τεράστια καριέρα και αποφάσισε να δώσει στη ζωή της ένα άδοξο φινάλε. Με ενδιέφερε να διερευνήσω όλη αυτή την αντίφαση, την πάλη που βίωσαν και βιώνουν μέσα τους κάποιες γυναίκες που, ενώ μπορεί να είναι πολύ επιτυχημένες, να βρίσκονται στο απόλυτο απόγειο της καριέρας τους, βιώνουν παράλληλα μια δυστυχισμένη προσωπική ζωή. Είναι πολλές οι περιπτώσεις των γυναικών που δυσκολεύονται πολύ να βρουν την ισορροπία της προσωπικής ζωής, του προσωπικού κόσμου και της καριέρας. Ήθελα να βουτήξω μέσα στον ψυχισμό μιας τέτοιας ηρωίδας και να  υπερασπιστώ τα αδιέξοδα της επί σκηνής.”

Μέσα από την ενδελεχή μελέτη σας για τη Dalida ανακαλύψατε και κάποιες πτυχές της που δεν είχαν “φωτιστεί” αρκετά σε προηγούμενες ταινίες-παραστάσεις ή αφιερώματα; 

Στην Ελλάδα δεν είχε γίνει, ως το ’21 που πρωτο-ανέβηκε η παράσταση, κάποιο άλλο θεατρικό αφιέρωμα για εκείνη. Είχα δει την ταινία που είχε βγει αλλά πιστεύω ότι το σινεμά και το θέατρο είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Αυτό που μας ενδιέφερε να φωτίσουμε στην παράσταση ήταν το “χορό”, αυτή την διαδρομή ισορροπίας ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι και το αν τελικά μπορεί να υπάρξει αυτή η ισορροπία για μια επιτυχημένη γυναίκα. Στο θέατρο πιστεύω ότι είναι καλό να προσπαθούμε να εμβαθύνουμε, να διερευνούμε και πιο υπαρξιακά ζητήματα κι αυτό προσπαθήσαμε να πετύχουμε. Να δείξουμε την πορεία, την καριέρα, τα τραγούδια, τα χαρά, το φως, αλλά και την εσωτερική διαδρομή που δεν τη βλέπει, δεν την ξέρει το κοινό.

“Τραγουδώντας μέχρι το τέλος” γιατί αυτός ο τίτλος;   

Ο τίτλος προκύπτει από ένα τραγούδι της Dalida, το “Mourrir sur scene” (Πεθαίνοντας πάνω στη σκηνή). Το τραγούδι λέει ότι κάποιοι θέλουν να πεθάνουν ήσυχοι στο κρεβάτι τους, εγώ θέλω να πεθάνω πάνω στη σκηνή, κάτω από τους προβολείς, με την καρδιά μου ανοιχτή, γεμάτη χρώματα…

Ένας (άλλος) στίχος από ένα τραγούδι της Dalida που σημαίνει κάτι ξεχωριστό για εσάς και γιατί.

Είναι τόσα πολλά τα τραγούδια της Dalida με δυνατό στίχο, στίχο που με αφορά και με συγκινεί, που το σκέφτομαι ώρα ποιο να διαλέξω… Θα αναφερθώ λοιπόν στο τραγούδι “Pour ne pas vivre seul” (Για να μη ζούμε μόνοι):

“Για να μη ζω μόνη
Σ’ αγαπώ και σε περιμένω
Για να έχω την ψευδαίσθηση
Ότι δε ζω μόνη…”

Το τραγούδι μιλάει για όλα όσα κάνουμε εμείς οι άνθρωποι προκειμένου να μη νιώθουμε μόνοι μας. Είναι τόσο ουσιαστικοί οι στίχοι που σε κάνει να συνειδητοποιήσεις πολλά. Κι η μελωδία του υπέροχη.

Πώς προέκυψε να ασχοληθείτε συστηματικά με το τραγούδι, ενώ κυρίως σας γνωρίζουμε ως ηθοποιό.

“Σαν ηθοποιός πάντα τραγουδούσα καλά, είναι μέρος των θεατρικών μας σπουδών. Προέκυψε όμως να τραγουδήσω πιο επαγγελματικά όταν ένας jazz κιθαρίστας (ο Γιάννης Λουκάτος) αποφάσισε να “λανσάρει” τη μόδα του gypsy swing στην Ελλάδα  παίζοντας Τζάνγκο Ράινχαρντ με γαλλικό στίχο κι έψαχνε κάποια που να τραγουδάει στα γαλλικά. Έπαιξα με τους “Hot Club de Grece” για 2-3 χρόνια και μετά έφτιαξα   δικό μου σχήμα, τους “Eva and the Apples”, ενεργό εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον. Έχουμε παίξει σε πάρα πολλούς χώρους και events και το μουσικό ύφος του group είναι pop jazz. Αγαπώ πολύ και το τραγούδι αλλά τραγουδάω σαν  ηθοποιός… δεν με αντιμετωπίζω ακριβώς σαν τραγουδίστρια παρ’ όλο που… έχω και αυτή την ιδιότητα.”

Υπάρχει μία συμβουλή του πατέρα σας Γιώργου Κοτανίδη (ο γνωστός ηθοποιός, σκηνοθέτης και συγγραφέας έφυγε από τη ζωή το 2020)– ή κάτι στον τρόπο που αντιμετώπιζε τη ζωή – που προσπαθείτε να εφαρμόζετε κι εσείς καθημερινά;

“Ο πατέρας μου με έμαθε πολλά…. Ήταν ένας άνθρωπος που δε φοβόταν, ένα ανήσυχο πνεύμα. Είχε το θάρρος της γνώμης του, είχε άποψη, ήταν σκεπτόμενος και αντιμετώπιζε με σοβαρότητα τη δουλειά μας. Ήταν καλλιτέχνης με όλη την έννοια της λέξης. 

Με έμαθε ότι κάνουμε θέατρο για να λέμε ιστορίες, είτε αυτές είναι υπαρκτών προσώπων, είτε ηρώων φανταστικών. Ότι σαν δημιουργοί οφείλουμε να λέμε τις ιστορίες των ανθρώπων που μας έχουν δώσει – και μας δίνουν – έμπνευση. Πως  να μη μιλήσουμε γι’ αυτούς που έχουν αφήσει το στίγμα τους πίσω τους; Ο πατέρας μου καταπιάστηκε θεατρικά με την ιστορία του σπουδαίου φυσικού Richard Feynman π.χ. ή με το Νίκο Ζαχαριάδη που ήταν μια από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της νεοελληνικής πολιτικής σκηνής.

Μας ενδιαφέρουν αυτές οι προσωπικότητες που έλαμψαν, που έφυγαν άδοξα, που προσέφεραν -με τον τρόπο τους- κι έχει μεγάλο ενδιαφέρον και για εμάς να τις υποστηρίζουμε επί σκηνής αλλά και για το κοινό να τις παρακολουθεί και να μαθαίνει για αυτές. Ο πατέρας μου με έμαθε να είμαι συνεπής στη δουλειά μου, να εμπιστεύομαι τις ιδέες μου, την έμπνευση μου, να κάνω τις ιδέες μου θέατρο και να προτείνω πράγματα στο κοινό.”

Τι είναι τελικά η επιτυχία; Μπορεί να συνορεύει με την… ευτυχία;

“Η επιτυχία, για μένα, είναι να νιώθεις καλά με τον εαυτό σου. Να είσαι καλά τόσο με τις επιτυχίες σου όσο και με τις αποτυχίες σου. Να είσαι ήρεμος μέσα σου και να περπατάς στο μονοπάτι σου, να διανύεις τη διαδρομή σου ξέροντας καλά μέσα σου ότι την ευτυχία θα τη βρίσκεις… και θα τη χάνεις… κι ότι αυτό είναι το παιχνίδι της ζωής.”

Λίγα λόγια για την Dalida

Γεννήθηκε στην Αίγυπτο από Ιταλούς γονείς και το πραγματικό της όνομα ήταν Ιολάντα Κριστίνα Τζιλιότι (Υolanda Cristina Gigliotti). Ο πατέρας της, Πιέτρο Τζιλιότι, ήταν βιολιστής στην όπερα του Καΐρου. Ξεκίνησε την καριέρα της το 1951 ως μοντέλο σε οίκο μόδας, ενώ το 1955 στέφθηκε σε καλλιστεία, Μις Αίγυπτος. Την ίδια χρονιά αναχώρησε για το Παρίσι με σκοπό να κάνει κινηματογραφική καριέρα, ενώ στην πορεία απέκτησε τη γαλλική υπηκοότητα.

Τελικά, χωρίς να εγκαταλείψει την ηθοποιία, στράφηκε κυρίως στο τραγούδι, όταν το 1956 ήλθε μια απρόσμενα μεγάλη επιτυχία, τραγουδώντας το Βambino, το οποίο αν και 45άρι κατάφερε να πουλήσει περισσότερα από 300 χιλιάδες αντίτυπα την πρώτη εβδομάδα της κυκλοφορίας του. Έκτοτε η καριέρα της απογειώθηκε, καθώς συνεργάστηκε με μεγάλα ονόματα του τραγουδιού, έκανε περιοδείες σε όλο τον κόσμο και οι περισσότεροι δίσκοι της γίνονταν χρυσοί και πλατινένιοι.

Πούλησε περισσότερα από 85 εκατομμύρια αντίτυπα σ’ όλο τον κόσμο, ενώ πρωταγωνίστησε συνολικά σε 11 ταινίες και σε 2 αυτοβιογραφικά ντοκιμαντέρ. Ανάμεσα στα τραγούδια της, ξεχώρισε το ελληνικό Ντιρλαντά το οποίο διασκεύασε στα γαλλικά και ιταλικά ως Darla dirladada, ο Ζορμπάς του Μίκη Θεοδωράκη με γαλλικό στίχο (Zorba), καθώς και Τα παιδιά του Πειραιά επίσης στα γαλλικά (Les enfants du Pirée). Επίσης τεράστια επιτυχία κατάφερε και με τα τραγούδια “Je suis malade”, “Parole Parole”, “C’est fini la comedie”, “Il venait d’avoir 18 ans” και “Histoire d’un amour”.

Στην προσωπική της ζωή η Δαλιδά δεν κατάφερε ποτέ να αποκτήσει μία οικογένεια όπως την ονειρευόταν. Έζησε 3 μεγάλους έρωτες, αρχικά με τον Γάλλο μάνατζερ Λυσιέν Μορισσέ, μετά με τον Ιταλό τραγουδιστή Λουίτζι Τένκο και στη συνέχεια με τον Γάλλο παρουσιαστή Ρισάρ Σανφρέ. Και οι τρεις άντρες είχαν ψυχική εμμονή μαζί της, κάτι που τους οδήγησε στην αυτοκτονία. Αυτό κλόνισε τη Δαλιδά και έτσι το τέλος της, ήταν μοιραία ανάλογο.

Στις 3 Μαΐου 1987 βρέθηκε νεκρή στο διαμέρισμά της έχοντας λάβει μία ισχυρή δόση βαρβιτουρικών. Είχε αφήσει σημείωμα στο οποίο ανέφερε: “Η ζωή μου άρχισε να γίνεται ανυπόφορη. Συγχωρέστε με“.