Πού μπορεί να οδηγηθεί ο πόλεμος Ισραήλ με Χαμάς – Έξι σημεία που πρέπει να προσέξετε

Ο Τζο Μπάιντεν και το επιτελείο του προσπάθησαν εδώ και καιρό να φέρουν λίγη ηρεμία στη Μέση Ανατολή, με απώτερο σκοπό οι Ηνωμένες Πολιτείες να μπορέσουν να επικεντρωθούν ακόμα περισσότερο σε μία μεγαλύτερη και μακροπρόθεσμη πρόκληση: την Κίνα. Αυτή η στρατηγική βρίσκεται τώρα σε κίνδυνο λόγω των αιματηρών συγκρούσεων που είναι σε εξέλιξη ανάμεσα σε δυνάμεις της Χαμάς και του Ισραήλ.

Πλέον, διαφαίνεται η πιθανότητα ενός ευρύτερου περιφερειακού πολέμου, απαιτώντας περισσότερη προσοχή από τον Μπάιντεν και περιορίζοντας το εύρος στο οποίο οι ΗΠΑ μπορούν να εστιάσουν στο Πεκίνο, αφού την ίδια ώρα συνεχίζεται και ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που πρόεδρος των ΗΠΑ συναντά το μεσανατολικό “τείχος” στα γεωπολιτικά του πλάνα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα ντόμινο αμφιβολιών και ερωτημάτων για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει σε περιφερειακό επίπεδο ο πόλεμος που μαίνεται για τρίτη μέρα στη Μέση Ανατολή.

Ακολουθούν μερικά από αυτά που βασανίζουν την Ουάσινγκτον τα τελευταία 24ωρα.

1. Τι διαστάσεις μπορεί να πάρει η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή;

Η μάχη μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς θα μπορούσε να μετατραπεί σε έναν ευρύτερο πόλεμο, συγκλονίζοντας μια περιοχή που φιλοξενεί πολλούς ανταγωνιστές, όπως και πολλά αμερικανικά στρατεύματα.

Αυτό προκύπτει από τις φίλα προσκείμενες στη Χαμάς δυνάμεις, όπως η Χεζμπολάχ με έδρα τον Λίβανο, Ιρανοί υποστηρικτές  ή ακόμη και αραβικές κυβερνήσεις, που θα μπορούσαν να παράσχουν ανθρώπινο δυναμικό ή να εκμεταλλευτούν τη στιγμή για να υποκινήσουν τη βία σε άλλες περιοχές, αναφέρουν αναλυτές στο Politico.

Οι μάχες θα μπορούσαν επίσης να επεκταθούν πέρα από την ελεγχόμενη από τη Χαμάς Λωρίδα της Γάζας, όπου οι εντάσεις μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών έχουν αυξηθεί καθώς το Ισραήλ έχει χτίσει περισσότερους οικισμούς σε εδάφη που διεκδικούν οι Παλαιστίνιοι.

Αμερικανοί αξιωματούχοι προσπαθούν να περιορίσουν τις μάχες, ενώ ο Μπάιντεν προειδοποίησε το Σάββατο “εναντίον οποιουδήποτε άλλου εχθρικού προς το Ισραήλ κόμματος” που αναζητά να καπηλευτεί την κατάσταση.

Την ίδια ώρα, Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωνε πως “η επέκταση του μετώπου κατά του Ισραήλ θα αντιμετωπιστεί με μια ιδιαίτερα σκληρή απάντηση, συμπεριλαμβανομένων αποφασιστικών και θανατηφόρων ενεργειών από τη χώρα”.

2. Ποια η εμπλοκή του Ιράν;

Αρκετοί στην Ουάσιγκτον και πέρα ​​από αυτήν έσπευσαν να χαρακτηρίσουν την Τεχεράνη ως τον πραγματικό ένοχο πίσω από την επίθεση της Χαμάς. Το Ιράν, άλλωστε, έχει εδώ και καιρό βοηθήσει οικονομικά και στρατιωτικά την οργάνωση.

Ένας εκπρόσωπός της φέρεται να είπε ότι το Ιράν υποστήριξε την επίθεση του Σαββατοκύριακου και οι Ιρανοί αξιωματούχοι την επευφημούσαν. Έκθεση της Wall Street Journal την Κυριακή, επικαλούμενη ανώτερα μέλη της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, ανέφερε ότι οι Ιρανοί αξιωματούχοι ασφαλείας βοήθησαν στο σχεδιασμό της επίθεσης.

Ωστόσο, ομάδες όπως η Χαμάς διατηρούν ένα επίπεδο ανεξαρτησίας από την Τεχεράνη και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν έχουν ρίξει ακόμη την ευθύνη στο Ιράν.

“Αυτή τη στιγμή, δεν έχουμε τίποτα που να μας δείχνει ότι το Ιράν συμμετείχε άμεσα σε αυτή την επίθεση, στον σχεδιασμό ή στην πραγματοποίησή της, αλλά αυτό είναι κάτι που εξετάζουμε πολύ προσεκτικά”, δήλωσε ο Άντονι Μπλίνκεν τη Κυριακή στο NBC.

Αυτό δεν σημαίνει ότι το Ιράν θα αποφύγει τις επιπτώσεις. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να επιβάλουν νέες κυρώσεις στην Τεχεράνη λόγω της γενικής υποστήριξής της στη Χαμάς.

3. Απειλείται το αμερικανικό σχέδιο για Σαουδική Αραβία – Ισραήλ;

Η επίθεση της Χαμάς απειλεί μια ειρηνευτική πρωτοβουλία που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει τη Σαουδική Αραβία να εξομαλύνει τις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ με αντάλλαγμα τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ.

Ακόμα είναι πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί αν αυτό το σχέδιο εκτροχιάστηκε, αν και θεωρείται δεδομένο ότι θα καθυστερήσει.

Από τη στιγμή που η Χαμάς επιτέθηκε, η Σαουδική Αραβία και άλλα αραβικά κράτη εκφράστηκαν με μεγαλύτερη συμπάθεια προς τους Παλαιστίνιους από ό,τι στο Ισραήλ. Αλλά τέτοιες άμεσες απαντήσεις δεν επισκιάζουν άλλους παράγοντες που εξετάζουν οι Σαουδάραβες, το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες για τη σύναψη μιας μεγάλης ειρηνευτικής συμφωνίας.

Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι Σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν δεν είναι τόσο προσηλωμένος στην παλαιστινιακή κρίση όσο οι προηγούμενοι Σαουδάραβες ηγέτες. Όπως και το Ισραήλ, βλέπει το Ιράν – έναν σημαντικό υποστηρικτή της Χαμάς – ως απειλή για τη χώρα του, θέμα πάνω στο οποίο η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ συνεργάζονται ήδη, έστω και ανεπίσημα.

Το Ισραήλ έχει ήδη συνάψει συμφωνίες διπλωματικής ομαλοποίησης με το Μπαχρέιν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μαρόκο και έχει πολλά κίνητρα για να συνάψει μια τέτοια συμφωνία με τη Σαουδική Αραβία, όπου βρίσκονται οι πιο ιεροί τόποι του Ισλάμ.

Για τις Ηνωμένες Πολιτείες από την άλλη, οτιδήποτε φέρνει περισσότερη ηρεμία στη Μέση Ανατολή είναι ευπρόσδεκτο για λόγους που επηρεάζουν τις πολιτικές που κυμαίνονται από την καταπολέμηση της τρομοκρατίας έως την ενέργεια.

4. Πώς το Ισραήλ αποδείχτηκε απροετοίμαστο;

Δεν υπάρχει γρήγορη απάντηση στο κραυγαλέο ερώτημα του πώς θα μπορούσε να συμβεί μια τόσο εξελιγμένη, πολύπλευρη επίθεση της Χαμάς χωρίς να το δει εκ των προτέρων ο τεράστιος μηχανισμός πληροφοριών του Ισραήλ, ή αυτός των ΗΠΑ .

“Θα υπάρξει κάποιο είδος εθνικής εξεταστικής επιτροπής σχετικά με τις αποτυχίες πληροφοριών που συνέβησαν” προέβλεψε ο Jonathan Schanzer του Ιδρύματος για την Άμυνα των Δημοκρατιών και πρόσθεσε πως η σκέψη στο Ισραήλ είναι ότι η Χαμάς ήταν πάντα μια “τακτική” απειλή, σοβαρή μεν, αλλά όχι μια απειλή που θα μπορούσε να πλήξει ανεπανόρθωτατο Ισραήλ. Από την άλλη, ενδεχομένως το Ισραήλ να μην εκτίμησε ότι η Χαμάς, με τη βοήθεια του Ιράν, είχε εξελιχθεί σε πιο στρατηγική απειλή.

Το Ισραήλ συγκρούστηκε με τη Χαμάς το 2021 για 11 ημέρες, εξαλείφοντας πολλούς στόχους της στη Γάζα, αλλά τερματίζοντας την επιχείρηση πιστεύοντας ότι έχει πλήξει αρκετά την οργάνωση, μετά και τη συντονισμένη προσπάθεια των ΗΠΑ να πείσουν το Τελ Αβίβ  να περιορίσει τη διάρκεια της επιχείρησης.

Αυτός ο γύρος μαχών, όμως, θα μπορούσε να διαρκέσει πολύ περισσότερο από 11 ημέρες, αφενός επειδή το Ισραήλ σχεδιάζει χερσαία εισβολή στη Γάζα, την ώρα που η Χαμάς κρατά πολλούς ομήρους.

5. Θα επηρεαστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήδη εντείνουν την παροχή στρατιωτικού εξοπλισμού, πυρομαχικών και άλλων πόρων στο Ισραήλ. Επίσης, αναπτύσσουν πλοία και αεροσκάφη κοντά στο Ισραήλ σε ένδειξη υποστήριξης.

Οι κινήσεις γίνονται εν μέσω μιας κομματικής διαμάχης για το αν η Ουάσιγκτον θα πρέπει να συνεχίσει να παρέχει στρατιωτική και οικονομική βοήθεια στην Ουκρανία καθώς μάχεται τη ρωσική εισβολή. Οι Ρεπουμπλικάνοι μάλιστα, που εξέφρασαν αυξανόμενους ενδοιασμούς για τη συνεχιζόμενη υποστήριξη προς την Ουκρανία, τάχθηκα άμεσα υπέρ της βοήθειας του Ισραήλ.

Προς το παρόν, αξιωματούχοι των ΗΠΑ επιμένουν ότι η βοήθεια στο Ισραήλ δεν θα επηρεάσει τη βοήθεια στην Ουκρανία, αν και οι Ουκρανοί μπορεί να είναι απογοητευμένοι από το πώς τους αντιμετωπίζει η Αμερική σε σύγκριση με το Ισραήλ.

Υπενθυμίζεται ότι το Ισραήλ αρνήθηκε να στείλει το Iron Dome στην Ουκρανία για να βοηθήσει στην αποτροπή ρωσικών πυραυλικών επιθέσεων.

6. Ποιος ο ρόλος της Κίνας;

Νωρίτερα αυτό το έτος, Κινέζοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι θα ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν στις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Αυτό ακολούθησε τον επιτυχημένο ρόλο της Κίνας στην αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν.

Όμως, η αντίδραση της Κίνας στα πρόσφατα γεγονότα μπορεί προσωρινά να ενοχλήσει τους Ισραηλινούς για την πρόοδο του Πεκίνου.

Σε ανακοίνωσή του την Κυριακή, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών είπε ότι το Ισραήλ και η Παλαιστίνη -χρησιμοποίησαν αυτόν τον όρο αντί για τη Χαμάς ή τους Παλαιστίνιους- θα πρέπει “να παραμείνουν ήρεμοι, να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να τερματίσουν αμέσως τις εχθροπραξίες για την προστασία των αμάχων και την αποφυγή περαιτέρω επιδείνωσης της κατάστασης”.

Για τους Ισραηλινούς, αυτό ήταν εξοργιστικό, αφού οι τελευταίες επιθέσεις ήταν οι χειρότερες που έχουν βιώσει τα τελευταία 50 χρόνια και αισθάνονται ότι έχουν κάθε δικαίωμα να αντεπιτεθούν τη Χαμάς.

Ο Yuval Waks, ανώτερος αξιωματούχος της ισραηλινής πρεσβείας στο Πεκίνο, εξέφρασε την απογοήτευσή του για τη δήλωση της Κίνας. “Όταν άνθρωποι δολοφονούνται, σφάζονται στους δρόμους, δεν είναι η ώρα να ζητήσουμε λύση δύο κρατών”, είπε ο Γουακς στους δημοσιογράφους, σύμφωνα με το Reuters .

Η Κίνα, όμως, είναι ένας ολοένα και πιο σημαντικός παίκτης στην περιοχή, δεδομένο που το Ισραήλ σύντομα δεν θα μπορεί να αποφύγει.