Οικονομικό επιτελείο: Σε κατάσταση “επιφυλακής” μετά την ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή

Με τα μάτια στραμμένα στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής και στις αγορές ενέργειας είναι στραμμένο το οικονομικό επιτελείο στο φόντο των καταιγιστικών εξελίξεων με τον κλιμακούμενο πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς.

Δεν έχει στεγνώσει, βέβαια, ακόμη το μελάνι των αναλύσεων για τις παρενέργειες του Ουκρανικού κι έρχεται άλλη μια εστία έντασης να “πυροδοτήσει” νέο κύκλο απειλών για την παγκόσμια οικονομία και βέβαια την Ελληνική, πάνω, που μετά τις συμφωνίες του “Αβραάμ” που είχε τροχοδρομήσει το Ισραήλ με Αραβικά κράτη, υπήρχε, σε πολλούς, η εκτίμηση ότι η κατάσταση στην, πάντα γεμάτη εντάσεις Μέση Ανατολή, είχε μπει σε νέα τροχιά.

Ωστόσο η ιστορία “εκδικείται” στην ανατολική “γειτονιά” μας και πλέον έχει σημάνει “συναγερμός” στο οικονομικό επιτελείο, που ήδη αξιολογιολογεί πρόσκαιρους και βραχυπρόθεσμους κινδύνους.

Το πετρέλαιο

Προφανώς, με δεδομένο ότι στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, υπάρχει πρόβλεψη για μέση τιμή αργού πετρελαίου 81,2 δολάρια το βαρέλι το 2024 από 81,8 δολάρια φέτος, η μεγάλη ανησυχία έχει να κάνει με πιθανή εκτόξευση των διεθνών τιμών, που θα επιφέρει κι εδώ, νέες επιβαρύνσεις σε νοικοκυριά, κύρια για το κόστος της θέρμανσης, αλλά και σε επιχειρήσεις, λόγω μεταφορικών και άλλων στοιχείων κόστους λειτουργίας.

Ήδη, δε,  καταγράφεται άνοδος των τιμών του αργού πετρελαίου, με τις προβολές να κάνουν λόγο ακόμη και για καταγραφές κοντά στα 100 δολάρια. Βέβαια, τέτοιες προβλέψεις προϋπήρχαν των επιθέσεων της Χαμάς και της απάντησης του Ισραήλ. Πάντως, οι τιμές του πετρελαίου Brent ανεβαίνουν κατά περίπου 4,1%  στα 88 δολάρια το βαρέλι,  περίπου, ενώ ανάλογη είναι και η αύξηση στο αμερικανικό αργό, με τιμές πάνω από 86 το βαρέλι.

Παράλληλα, το φυσικό αέριο εκτινάχθηκε, με ποσοστό ανόδου της τάξης άνω του 14% σε νέα ύψη, με τιμές πάνω από 43 ευρώ/MWh  στον Ολλανδικό “κόμβο” TTF.

Βέβαια, τόσο το Ισραήλ όσο και η Παλαιστίνη δεν είναι σημαντικοί παραγωγοί πετρελαίου, ενώ στο φυσικό αέριο κύρια έχουν, προς ώρας, σχεδιασμό κάλυψης της εσωτερικής αγοράς, Ωστόσο η όλη κρίση “ξυπνά” μνήμες καθώς η κλιμάκωση της έντασης απειλεί με αναστάτωση μια ευρύτερη βασική πετρελαιοπαραγωγική περιοχή, αλλά και να ανατρέψει ενεργειακούς σχεδιασμούς στην Αν. Μεσόγειο. ‘Ετι, περαιτέρω, ερώτημα είναι εάν θα “φρενάρει” αυτή η κρίση, τις ούτως ή άλλως, “ασθμαίνουσες” ευρωπαϊκές οικονομίας, όπου η Ελλάδα αποβλέπει για εξαγωγές και βέβαβα αφίξεις τουριστών.

Η παραγωγή

Σε σχέση, δε, με το πετρέλαιο, κυρίως το ενδιαφέρον στρέφεται στο Ιράν, έναν σημαντικό παραγωγό πετρελαίου και βασικό υποστηρικτή της Χαμάς. Να σημειωθεί ότι το Ιράν είναι η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός χώρα, μετά τις ΗΠΑ, με το σχιστολιθικό πετρέλαιο, με αύξηση παραγωγής κατά 700.000 βαρέλια ημερησίως, φτάνοντας τα 3,15 εκατομμύρια βαρέλια – η δεύτερη μεγαλύτερη πηγή εφοδιασμού, πίσω μόνο από τον αμερικανικό σχιστόλιθο.

Σύμφωνα με τη Citigroup η  επίθεση από τη Χαμάς έχει «ανοδικές επιπτώσεις» για το πετρέλαιο, αν και το βασική παράμετρος για την έκταση και τη διάρκειά τους είναι για πόσο καιρό θα ισχύσει η σύγκρουση. Επιπλέον, φαίνεται πιθανό η προσέγγιση Σαουδικής Αραβίας – Ισραήλ να αναβληθεί, περιορίζοντας τις προσδοκίες ότι το Ριάντ θα μπορούσε να μειώσει ή να τερματίσει την εθελοντική περικοπή της παραγωγής 1 εκατομμυρίου βαρελιών την ημέρα.

Το ΥΠΕΘΟ

‘Ηδη, πάντως, κατά πληροφορίες, από το Υπ. Οικονομικών δεν αποκλείουν, εάν υπάρξει εκτόξευση των τιμών, επί μακρόν, να υπάρξουν “στοχευμένες” παρεμβάσεις στήριξης. Βέβαια, μετ΄επιτάσεως, τονίζεται ότι πρώτο μέλημα είναι να διασφαλιστεί η δημοσιονομική σταθερότητα, σε συνθήκες βέβαια “σφιχτής” στοχοθεσίας μια και ο πήχης για το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2024 είναι στο 2,1%. “Καραδοκούν”, δε, και οι οίκοι αξιολόγησης με το νέο κύμα “απόφανσης” για τον εάν η Ελλάδα “αξίζει” τη επενδυτική βαθμίδα, κάτι που πάντα οδηγεί σε “δεύτερες” σκέψεις κάθε κίνηση για επιδότηση και νέες δαπάνες,.

Ουσιαστικά, αν και ακόμη είναι πρόωρο, μια εκτίναξη της έντασης θα φέρει τα “πάνω – κάτω” και βέβαια, εν όψει της κατάθεσης του τελικού σχεδίου του Προϋπολογισμού στις 20.11, σε έναν και πλέον μήνα, δεν μπορεί να αποκλειστεί μια “επαναθεώρηση” των μακροοικονομικών δεδομένων .

Τα σενάρια

Έτσι, δεν μπορεί να αποκλειστεί, σε μια κατάσταση παρατεταμένης κρίσης, ακόμη και “ξαναζέσταμα” του σεναρίου για επιδότηση στο πετρέλαιο θέρμανσης, αν και το οικονομικό επιτελείο είχε  διαμηνύσει πως δεν θα επιδοτήσει οριζόντια την τιμή του.  Πάντως, βασική επιδίωξη,  του οικονομικού επιτελείου είναι να βρεθεί το ποσό για να παραταθεί  για ένα ακόμη εξάμηνο το καθεστώς των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και το 2024,με επικρατέστερο το σενάριο να επεκτείνεται ο μειωμένος συντελεστής στις μεταφορές  ώστε να μην ακριβύνουν τα εισιτήρια.