ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΗΣ: “Η ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΚΩΜΩΔΙΑ”

Ο Νίκος Κουρής είναι ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς της γενιάς του, ένας ηθοποιός με ισχυρό καλλιτεχνικό στίγμα, που ποτέ δεν περνά ποτέ απαρατήρητος.  Συναντηθήκαμε εν μέσω προβών στο θέατρο Παλλάς με αφορμή το έργο του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω “Η Εκατομμυριούχος” που σκηνοθετεί ο Γιάννης Κακλέας στο θέατρο Παλλάς με τον ίδιο και την Ελεονώρα Ζουγανέλη στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Ο λόγος του είναι συνειρμικός και χειμαρρώδης και εύκολα σε συνεπαίρνει. Γι΄αυτό και η συζήτησή μας δεν περιορίστηκε στην παράσταση, γρήγορα πήρε και άλλες προεκτάσεις…

Ας ξεκινήσουμε με το έργο…
Πρόκειται για μία ερωτική κωμωδία στην οποία μία “Εκατομμυριούχος” ερωτεύεται έναν ιδεαλιστή γιατρό. Και επειδή ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σω είναι ένας βαθιά πολιτικός συγγραφέας, από τη μία πλευρά τοποθετεί την κωμική ερωτική ιστορία και από την άλλη εμποτίζει το έργο με μία έντονη πολιτική χροιά με την έννοια της ταξικής διαφοράς. Αυτή η “διαφορά” έχει σχέση με την οικογένεια, με το πού μεγάλωσε κάποιος, με τη ρίζα δηλαδή του κάθε ανθρώπου. Αν για παράδειγμα γεννήθηκες στην Καλαμάτα και δεν μπορείς να το αποδεχτείς γιατί θα ήθελες να έχεις γεννηθεί στην Αγγλία, τότε έχεις θέμα με τον εαυτό σου. Όταν δεν μπορείς να αποδεχτείς τη ρίζα σου και την ίδια σου την πατρίδα, δεν μπορείς να βρεις την ευτυχία. Και πατρίδα για μένα είναι αυτό που νοσταλγείς, αυτό που σε ορίζει και σχετίζεται άμεσα με το παιδικό σου βίωμα.

Έχει σημασία, ωστόσο, τι σου ανακινεί αυτή η “πατρίδα”. Γιατί μπορεί να σου ανακινεί ένα τραύμα…
Σίγουρα. Η πατρίδα αποτελεί πάντα ένα σταθερό κομμάτι που δεν αλλάζει ποτέ και σε τροφοδοτεί άλλοτε με χαρούμενες αναμνήσεις και συναισθήματα και άλλοτε με δυσάρεστα. Και ο Μπέρναρ Σω με πολύ ωραίο τρόπο παρουσιάζει τι γίνεται όταν δύο άνθρωποι συνδέονται και έχουν να αντιμετωπίσουν αυτό το κομμάτι της “προσωπικής τους πατρίδας”.

Ο ένας, δηλαδή, είναι από την Εκάλη και ο άλλος από την Καλλιθέα. Το αν μπορούν αυτοί οι δύο να είναι μαζί αποτελεί ένα ερώτημα, γιατί τη σχέση τους ορίζει μία θεμελιώδης διαφορά που μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε χονδροειδώς ταξική, κοινωνική ή και οικονομική. Υπάρχουν, λοιπόν, κάποια πράγματα τα οποία ορίζουν τις σχέσεις των ανθρώπων, πράγματα που δεν αφορούν τα αισθήματα, αλλά την πραγματικότητα. Και αυτή η πραγματικότητα είναι πολύτιμη, γιατί επηρεάζει τα αισθήματα.

Περιέγραψέ μου τον ήρωα που υποδύεσαι…
Είναι ένας αριστερός, ιδεολόγος και ακτιβιστής γιατρός που, από άποψη, ζει χωρίς χρήματα. Αυτή του η στάση ζωής εκείνη την περίοδο τού “χάριζε” μια πνευματικότητα. Τότε, το να έχεις πλούτο και μάλιστα το να τον επιδεικνύεις ή να τον επιζητάς σε οποιαδήποτε μορφή, ήταν κάτι το αντιπνευματικό. Τουναντίον, το να λες ότι έχεις λεφτά ήταν προσβλητικό, ειδικά για τους νέους ανθρώπους.

Αυτή η επίδειξη του πλούτου που βλέπουμε στην “Εκατομμυριούχο” θυμίζει και λίγο την επιδειξιομανία του σήμερα;
Θεωρώ κάθε είδους επίδειξη μη γοητευτική και αδιάφορη. Αυτό που είναι σημαντικό για μένα είναι ο τρόπος που ζει κάποιος: το να αντιστέκεται και το να δημιουργεί το αναγκαίο μυστήριο γύρω του, αυτό που κάνει τα πράγματα να μοιάζουν πιο γοητευτικά και ερωτικά. Και δεν εννοώ σεξουαλικά ερωτικά. Όταν λέω “ερωτικά” έχω στο μυαλό μου σαν αναφορά πάντα τον Μάνο Χατζιδάκι.

Η επίδειξη είναι ταυτόσημη με ένα επιφανειακό πέρασμα στη ζωή. Το να αφήνεις όμως τον εαυτό σου να επηρεάζεται από τα πράγματα, σου δημιουργεί το αίσθημα ότι δεν είσαι εσύ το κέντρο του κόσμου. Ακόμα και πολύ σοβαρές καταστάσεις, ακόμη και τα θέματα υγείας, δεν είναι τόσο σημαντικά όσο το να αφήσεις τη ζωή να σε παίρνει μαζί της με τρόπο γοητευτικό.

Δεν ξέρω πόσο εύκολο είναι αυτό…
Είναι αδύνατο. Αλλά τις στιγμές που το καταφέρνεις, παίρνεις τόση δύναμη και καταλαβαίνεις ότι το σημαντικό τελικά είναι το ίδιο το βίωμα, όχι αυτό που λέμε για το βίωμα.

Αναφέρθηκες στον Χατζιδάκι, τι είναι αυτό που σε ελκύει σε αυτόν;
Ο Χατζιδάκις, η μουσική του, η προσωπικότητα και το χιούμορ του είναι η παρηγοριά μου. Έχει πει πράγματα ακραία τολμηρά. Ας πούμε σε μια συνέντευξή του, όταν ρωτήθηκε για το αν πιστεύει στη νέα γενιά είπε: “σας παρακαλώ, αφήστε τη νέα γενιά ήσυχη. Η νέα γενιά σήμερα είναι, όπως ήταν και η δική μου κάποτε, όπως είναι όλες οι γενιές. Μη μου μιλάτε για τη νέα γενιά. Η νέα γενιά έχει τους εκπροσώπους της. Με αυτούς συνομιλώ και κάποιοι από αυτούς έχουν ενδιαφέρον. Αυτοί λοιπόν οι άνθρωποι είναι εκείνοι στους οποίους αναφερόμαστε όταν θέλουμε να μιλήσουμε για μια γενιά”.

Σε έχει καθορίσει η προσωπικότητά του…
Ανατρέχω σε αυτόν γιατί ήταν ένας άνθρωπος που είχε ένα συγκεκριμένο γούστο και είχε λυμένα όλα τα θέματα περί σεξουαλικών προτιμήσεων. Και είναι πολύ ζωογόνο να το σκέφτεται κανείς αυτό, γιατί σήμερα είναι αυτονόητο να μιλάς για τις σεξουαλικές σου προτιμήσεις, τότε όμως ήταν εγκληματικό για την ψυχή και για την ύπαρξή σου.
Η κοινωνία ποτέ δε βοηθάει τις διαφορετικότητες και τις εσωτερικές ζωές των ανθρώπων. Και σίγουρα δε βοηθάει τον έρωτα, γιατί όταν είναι κάποιος ερωτευμένος, είναι και αντιπαραγωγικός. Φαντάζεσαι να σε ρωτάει το αφεντικό “Τι έπαθες Νικολάκη και δε μπορείς να έρθεις στη δουλειά; Ερωτεύτηκες;” και να απαντάς εσύ “Ε ναι, ερωτεύτηκα και θέλω να πάω με το κορίτσι μου στην Κάρπαθο και να μη γυρίσω ποτέ και δεν θα γυρίσω”. Αλλά όχι. Πρέπει να είσαι παραγωγικός και να βγάζεις το οκτάωρο.

Σκεφτόμουν ότι όλοι αυτοί οι “πνευματικοί” άνθρωποι είναι πια αόρατοι. Είναι κάπου ταμπουρωμένοι ή δεν προωθούνται από το σύστημα;
Δεν πιστεύω πολύ στο σύστημα. Τα συστήματα εμείς τα φτιάχνουμε μόνοι μας. Το σύστημα κάνει κάτι μόδα και αυτό το κάτι εμείς το “τρώμε”.
Τι κάνω εγώ; Έκλεισα την τηλεόραση τον Ιούλιο και δεν την έχω ξανανοίξει, δεν μπαίνω στα site, δε διαβάζω τίποτα και ζω “αλλιώς”. Δεν ξέρω αν κάνω καλά ή κακά. Ξέρω όμως πως αυτό είναι επιλογή μου. Αυτό είναι για μένα αντισυστημικό. Δεν αντέχω άλλη κριτική στο σύστημα. Αν θες να είσαι εκτός συστήματος κλείσε την τηλεόραση και μίλα μου για λουλούδια. Μπορείς; Όχι. Άρα κι εσύ συστημικός είσαι.

Άρα σίγουρα εσύ δεν πάσχεις από FOMO (fearing of missing out), τη νέα νόσο της εποχής μας.
Δεν ξέρω τι χάνω και τι κερδίζω. Έτσι κι αλλιώς από την επικαιρότητα δεν μπορείς να ξεφύγεις, ό,τι και αν κάνεις. Όλοι μιλάνε γι΄αυτήν. Εμένα αυτό που πάντα μου κάνει μεγάλη εντύπωση είναι, ότι ενώ συμβαίνει αυτό με το Ισραήλ που μας έχει παγώσει την ψυχή, όλη η χώρα μοιάζει να ασχολείται με τον Κασσελάκη και αυτό αποδεικνύει με τον πιο δραματικό τρόπο πόσο πολύ η επικαιρότητα και η ανάγκη μας να μαθαίνουμε τα πάντα, συνδέεται με το πιο χαμηλό μας κομμάτι, το κομμάτι του κουτσομπολιού.

Μετάνιωσες που έγινες ηθοποιός;
Δεν έχει καμία σχέση η επαγγελματική μου ζωή με την υποκριτική, με αυτό που ονειρεύτηκα. Κάποια πράγματα είναι αποκαρδιωτικά, κάποια πράγματα είναι πολύ καλύτερα, κάποια έχουν μέσα τους εκατομμύρια δώρα. Είμαι ένας σκληρά εργαζόμενος και σκληρά ορισμένος από τη δουλειά μου άνθρωπος. Είμαι επαγγελματίας καλλιτέχνης και το τονίζω γιατί ο επαγγελματίας δεν έχει σχέση με τον καλλιτέχνη στη ζωή. Καλλιτέχνης στη ζωή σημαίνει να ακολουθείς την ψυχή σου, την ανάγκη σου σήμερα, η οποία δεν οφείλει να είναι ίδια με χθες.

Ξέρω πως έχεις έναν έφηβο γιο. Τον συμβουλεύεις για το τι θα κάνει στη ζωή του;
Στον γιο μου λέω ότι δεν έχει καμία υποχρέωση να αποφασίσει αυτή τη στιγμή. Ούτε καν στην Τρίτη Λυκείου. Του λέω “πάρε ό,τι σου αρέσει και άφησε πάντα ένα κομμάτι που θα στο δείξει ο εαυτός σου και μην κλείνεις τις πόρτες. Μην αποφασίζεις γιατί δεν μπορείς. Αν τώρα πιστεύεις ότι μπορείς να αποφασίσεις, καλώς. Εγώ σου λέω ότι αυτό που μοιάζει τώρα με απόφαση επαναπροσδιορίζεται διαρκώς”.
Αυτό που έχει πει Στιβ Τζομπς ρε παιδί μου, “εγώ ξυπνάω το πρωί και πηγαίνω στον καθρέφτη και λέω: θες να κάνεις σήμερα αυτό που πας να κάνεις; Αν σου πω όχι, αλλάζω δουλειά”. Αλλά επειδή δεν έχουμε την πολυτέλεια του Τζομπς, το θέμα είναι αν μπορούμε να κάνουμε μικρές μετατοπίσεις μέσα στη ζωή μας.

Γι αυτό λέω και στα νέα παιδιά “μη ζητάς να πληρωθείς από τα 20 σου χρόνια, γιατί ακόμα δεν έχεις τρελαθεί με αυτό που κάνεις”. Εγώ είχα τρέλα με την υποκριτική. Και την έχω ακόμα και η περιουσία μου είναι αυτή η τρέλα μου. Και βεβαίως έχω βγάλει χρήματα από τη δουλειά μου, αλλά αυτά δεν αποτελούν αυτοσκοπό. Αφού το “αυτοσκοπός” είναι το πρόβλημα. Εγώ θα κάνω αυτό που θέλω και αν αυτό φέρει λεφτά, έφερε.

 

 

Με ρωτά αν μου αρέσει και αν βλέπω θέατρο και του απαντώ ναι και στις δύο ερωτήσεις…
Το θέατρο είναι πολύ δύσκολο να είναι καλό (συνεχίζει). Όταν είναι καλό είναι συγκλονιστικό, όταν είναι κακό είναι ανυπόφορο. Υπάρχει μία παρεξήγηση επειδή το υλικό του θεάτρου, η έμπνευσή του συνδέεται άμεσα με τη ζωή, νομίζουμε ότι αν μιμηθούμε την πραγματικότητα είμαστε αληθινοί. Όμως η αλήθεια στο θέατρο απαιτεί μία καλλιτεχνική επεξεργασία, να λειτουργήσει σε επίπεδο αναγωγής.

Το θέατρο δεν είναι ντοκιμαντέρ, το θέατρο οφείλει να επεξεργαστεί όλα τα στοιχεία της ζωής, να τα μεταπλάσει και να τα κάνει πάντα με το καλλιτεχνικό αισθητήριο του καθενός, να σημαίνουν κάτι. Για παράδειγμα ο Σαίξπηρ στον Άμλετ λέει: “Η Τέχνη δε δείχνει τον πεσμένο, η Τέχνη δείχνει το πέσιμο”. Και αυτό εγώ το καταλαβαίνω ως εξής, στη Μήδεια ας πούμε του Ευριπίδη, το θέμα δεν είναι μια μάνα που σκοτώνει τα παιδιά της – γιατί αυτό μας είναι δυσβάσταχτο και δεν το αντέχει κανένας κανονικός άνθρωπος- το θέμα είναι, αυτό δηλαδή που μας αφορά ως θεατές, το πόσο ακραίο συναίσθημα είναι η ερωτική επιθυμία – απόρριψη και πόσο ολέθριες είναι οι συνέπειες.

Πώς αισθάνεσαι τώρα στην Εκατομμυριούχο;
Είμαι ευτυχισμένος. Συνεργάζομαι με ανθρώπους που εκτιμώ, με τον Γιάννη Κακλέα είναι η δεύτερη φορά που συναντιόμαστε – έπαιζα και στην “Αυλή των Θαυμάτων” που σκηνοθέτησε για το Εθνικό- άλλους τους συναντώ πρώτη φορά. Είχα αποφασίσει να μη δουλέψω στο θέατρο και να συνεχίσω το “IQ” στην τηλεόραση που κάνω με τη Σμαράγδα Καρύδη. Και όταν ήρθε η πρόταση αυτή, ενώ είχα πει όχι σε ανθρώπους που μου είχαν προτείνει πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, δέχτηκα αμέσως. Με ιντρίγκαρε το ίδιο το έργο, ότι πρόκειται για κωμωδία και ότι σκηνοθετεί ο Γιάννης Κακλέας

Με την Ελεωνόρα Ζουγανέλη πώς είναι η συνεργασία σας;
Η Ελεωνόρα έχει ένστικτο. Την έχω αγαπήσει και χαίρομαι που δουλεύουμε μαζί. Είναι καλλιτέχνης, είναι άνθρωπος της σκηνής που δουλεύει σκληρά και εμένα με συγκινεί αυτό και το αναγνωρίζω ως πολύ μεγάλη αρετή.

Τελικά είσαι/αισθάνεσαι κωμικός ή δραματικός ηθοποιός;
Ο Λευτέρης Βογιατζής είχε απαντήσει σε μία δημοσιογράφο που του είπε για τον Θείο Βάνια “μα στο βιβλίο γράφει: Τσέχωφ. Κωμωδία σε τέσσερις πράξεις: “Μα έτσι που μου το λέτε, είναι σαν να μου λέτε ότι εγώ οφείλω να ξέρω τι είναι η κωμωδία. Ε, λοιπόν, δεν ξέρω. Αυτό οφείλω να το ανακαλύψω”.
Και το αληθινά παράδοξο είναι πως ο Λευτέρης πραγματικά το εννοούσε και προσπαθούσε να ανακαλύψει κάθε έργο από την αρχή σαν να είναι το πρώτο έργο που ανεβάζει.
Εμένα η ψυχή μου είναι στην κωμωδία, παρόλο που έχω πολιτογραφηθεί ως δραματικός ηθοποιός.