ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΣΤΗΝ ΠΙΑΤΣΑ ΤΟΥ ΣΙΣΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Απόγευμα Κυριακής, πίσω από το παλιό κτίριο του ΟΣΕ στην Καρολου, δυο κορίτσια που με το ζόρι ξεπερνούν τα 17 περπατούν με άνεση ανάμεσα σε ανθρώπους ξαπλωμένους στο δρόμο ή άλλους που με δυσκολία διατηρούν την ισορροπία τους. Η εμφάνισή τους μοιάζει παράταιρη συγκριτικά με τους υπόλοιπους που βρίσκονται εκει. Εκείνες σαν να βγήκαν μόλις από το μπάνιο έτοιμες για βόλτα ή για το σχολείο. Οι υπόλοιποι στον δρόμο με σκισμένα ρούχα, αρκετοί με το ζόρι κρατούν την ισορροπία τους. Τα κορίτσια κάνουν κάποιες ερωτήσεις. Στον δεύτερο που πλησιάζουν να ρωτήσουν, βρίσκουν αυτό που θέλουν. Βγάζουν μερικά δίευρα από την τσάντα τους, παίρνουν τα ανταλλάσουν πολύ γρήγορα και φεύγουν.

Εδώ είναι η πιάτσα του σίσα, αν και δεν πωλείται μόνο η συγκεκριμένη ουσία. Στο τρίγωνο των οδών που περιβάλλουν το παλιό επταόροφο κτίριο, μια δόση από το ναρκωτικό των φτωχών, πωλείται για δύο δίευρα. Οι αστυνομικοί με τα πολιτικά κάνουν βόλτες ανάμεσα στους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών, προσπαθώντας να μη μοιάζουν διαφορετικοί σε αυτό το σκηνικό εξαθλίωσης.  Εδώ βρίσκει κανείς και χάπια ή και ηρωίνη, όμως τα πιπάκια που κρατούν στα χέρια οι περισσότεροι προδίδουν πως η πιο διαδεδομένη χρήση γίνεται στο σίσα. Την κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη που έχει υποστεί προσμίξεις με φτηνά υλικά, όπως υγρά μπαταρίας, οινόπνευμα και μια σειρά άλλων εναλλακτικών.

Η πιάτσα δεν ήταν πάντα εδώ. Έχει μεταφερθεί κάτω από το χαλί της πόλης τα τελευταία χρόνια, μετά τις επιχειρήσεις της Αστυνομίας που είχαν στόχο να “καθαρίσουν” τη βιτρίνα. Παλαιότερα στην ΑΣΟΕΕ, στην Τοσίτσα, μετά στο Πεδίο του Άρεως, στη Χαλκοκονδύλη και πλέον στο κτίριο του ΟΣΕ. Αρκεί να μην φαίνονται, να μην χαλάνε την εικόνα της πόλης.

Ανύπαρκτοι για τους περισσότερους, εκτός αν μένεις κοντά. Ο πληθυσμός είναι ανάμεικτος. Έλληνες και μετανάστες μαζί, κάποιοι πουλάνε το ναρκωτικό που φτάνει κυρίως από τα Λιόσια και το Μενίδι. Όλοι κάνουν χρήση. Όλοι κινούνται με δυσκολία. Εκτός από δύο σώματα που αυτό το απόγευμα της Κυριακής είναι ακίνητα για ώρα. Ο ένας καθιστός στα σκαλιά μιας πολυκατοικίας επί της Καρόλου, ακριβώς απέναντι από το στενό. Με το πιπάκι που δείχνει ότι έκανε πρόσφατα χρήση να βρίσκεται δίπλα στα πόδια του. Αδυνατεί να κρατήσει τον κορμό του σε γωνία. Απέναντί του, στη μέση του πεζοδρομίου, ημίγυμνος, ανάσκελα με κλειστά μάτια βρίσκεται ξαπλωμένος ένας άνθρωπος που δεν μπορεί κανείς να καταλάβει αν είναι ακόμη ζωντανός. Ο φόβος άλλωστε σε αυτή τη γειτονιά οδηγεί τους περισσότερους να αποφεύγουν να διασχίζουν τον δρόμο πεζή, συνεπώς κανείς δεν τον πλησιάζει.

Δεν πάει πολύς καιρός που στο στενό της Ιεροθέου, στην πίσω πλευρά του ΟΣΕ, πέθανε ένας ακόμη από αυτούς τους ανθρώπους. Χρήστης, οροθετικός, πρόσφυγας, με νομικές εκκρεμότητες για χρήση ουσιών που δεν είχαν εκδικαστεί και για αυτό ανακλήθηκε το προσφυγικό του καθεστώς. Χωρίς χαρτιά δεν μπορούσε να πάρει ούτε επίδομα, ούτε φάρμακα, ούτε να έχει πρόσβαση στον ξενώνα. Πέθανε στον δρόμο, μια μέρα του Σεπτέμβρη.

Η έλλειψη εγγράφων εδώ είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα. Οι άνθρωποι χάνουν την επαφή τους με τις βασικές λειτουργίες του κράτους. Δικάζονται ερήμην, μπαινοβγάινουν στις φυλακές για παραβάσεις που μπορεί να έχουν να κινούνται από χρήση και κατοχή μικροποσότητας, μέχρι διατάραξη κοινής ειρήνης και μικροπαραβατικότητα.

Χωρίς χαρτιά δεν ξέρουν που να απευθυνθούν. Το να πάνε σε ξενώνα είναι σχεδόν αδύνατο, το να έχουν πρόσβαση σε νοσοκομείο έγκειται στην φροντίδα των εθελοντών και των ομάδων όπως η STEPS και η συλλογική κουζίνα Mano Aperta, που περνούν τακτικά από τα σημεία μοιράζοντας φαγητό, νερό και είδη πρώτης ανάγκης. Οι 220 μερίδες φαγητό που ετοιμάζουν και τα 220 μπουκάλια νερό, εξαντλούνται, προδίδοντας και τον αριθμό των ανθρώπων που ζουν εκεί σε αυτήν την κατάσταση.  Συνεργάζονται με δικηγόρους οι οποίοι επιχειρούν να λύνουν βασικά προβλήματα των ανθρώπων που ζουν στον δρόμο, όπως ανανεώσεις αδειών διαμονής και λοιπών εγγράφων, ή να τους ενημερώνουν για τις δικαστικές τους εκκρεμότητες.

Η έλλειψη εγγράφων εδώ είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα. Οι άνθρωποι χάνουν την επαφή τους με τις βασικές λειτουργίες του κράτους. Δικάζονται ερήμην, μπαινοβγαίνουν στις φυλακές για παραβάσεις που μπορεί να έχουν να κινούνται από χρήση και κατοχή μικροποσότητας, μέχρι διατάραξη κοινής ειρήνης και μικροπαραβατικότητα.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια πως τα προβλήματα λύνονται εύκολα.Τον Νοέμβρη του 2022, κατατέθηκαν όλα τα απαραίτητα έγγραφα για να γίνει ανανέωση της άδειας διαμονής ενός εξ αυτών που κοιμούνται στην οδό Ιεροθέου. Τα χαρτιά του έφτασαν τον Σεπτέμβρη του 2023 και τον ερχόμενο Νοέμβριο πρέπει να ξανακάνει ανανέωση. Ένα διαρκές καφκικό σκηνικό στην πίσω αυλή της πόλης, ανάμεσα σε πολυκατοικίες που περιβάλλονται από τρυπημένα λάστιχα ποτίσματος, ώστε να στάζει διαρκώς νερό και να μην μπορούν να κάτσους από κάτω οι άστεγοι και χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών. Όσοι ζουν κοντά είτε μόνιμοι κάτοικοι, είτε τουρίστες, διστάζουν να περπατήσουν, ειδικά τη νύχτα, φοβούμενοι μήπως κάποιος από τους χρήστες προσπαθήσει να τους κλέψει για να πάρει μια δόση.

Δρόμος, φυλακή για λίγες μέρες,ξανά δρόμος, άγραφοι από όλα τα αρχεία του κράτους, δικογραφίες επειδή μπήκαν να κοιμηθούν σε κάποιο ερειπωμένο κτίριο και κάποιος τους κατήγγειλε για διατάραξη κοινής ειρήνης. Και όλα αυτά, την ώρα που ο προσεκτικός παρατηρητής στο κέντρο της πόλης θα δει πως εκτός από το τρίγωνο του κτιρίου του ΟΣΕ, οι άστεγοι -όχι μόνο οι χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών- αυξάνονται ξανά, ακόμη και αν έχουν απομακρυνθεί από τα συνήθη, παλιά σημεία.