Κόντρα στις φωτιές και στις πλημμύρες: Ακούσαμε την Ελένη Τσαλιγοπούλου στις Ροβιές

Πολλές ήταν οι εικόνες από τις φωτιές στην Βόρεια Εύβοια, τον Αύγουστο του 2021, που μας συγκλόνισαν και θα μείνουν χαραγμένες στη μνήμη όλων μας. Μέσα σε αυτές και τα αποκαρδιωτικά πλάνα με τα καμένα δάση στις Ροβιές και τους ανθρώπους να φεύγουν με φέρι μποτ για να σωθούν από τις φλόγες. Μια περιοχή που “χτυπήθηκε” και πρόσφατα, αυτή τη φορά από τον Daniel, με αποτέλεσμα να βλέπουμε ορμητικούς χειμάρρους να φουσκώνουν και σπίτια να πλημμυρίζουν. 

Αυτό αυτό το πανέμορφο χωριό της Βόρειας Εύβοιας με τους φιλόξενους κατοίκους που ψάχνουν να βρουν τον βηματισμό τους από καταστροφή σε καταστροφή – διάλεξε φέτος για δεύτερη χρονιά το Μέγαρο Μουσικής για να προσφέρει απλόχερα αυτό που ξέρει πολύ καλά να κάνει. Να χαρίζει μουσική που φέρνει ελπίδα.

Πέρυσι το κοινωνικό πρόγραμμα «Το Μέγαρο στη Βόρεια Εύβοια–Οι γέφυρες της μουσικής» είχε ενθουσιάσει με τις δράσεις του τους κατοίκους των περιοχών που επλήγησαν από τις καταστροφικές πυρκαγιές και η υπόσχεση που έδωσε το Μέγαρο ότι θα επιστρέψει, έγινε πραγματικότητα. 

Στο πλαίσιο αυτής της “επιστροφής” ταξιδέψαμε για ένα 24ωρο στις Ροβιές όπου οι κάτοικοι περίμεναν πώς και πώς να ακούσουν τη συναυλία της Ελένης Τσαλιγοπούλου στην κεντρική πλατεία του χωριού (21/10), βράδυ Σαββάτου. Η ατμόσφαιρα ζεστάθηκε από νωρίς και στην πλατεία συγκεντρώθηκαν πάνω από 1000 άτομα, από όλα τα γύρω χωριά. Πόσες ευκαιρίες έχουν άλλωστε να δουν από κοντά γνωστούς καλλιτέχνες που θα τραγουδήσουν κυριολεκτικά σε απόσταση αναπνοής; Ελάχιστες όπως μας είπαν λίγο πριν ξεκινήσει η βραδιά! 

Ελένη Τσαλιγοπούλου – “Κόντρα στις φωτιές και στις πλημμύρες είμαστε εδώ”

Ο καιρός ευνοϊκός, η βραδιά ήπια και η συναυλία ξεκινά με την Ελένη Τσαλιγοπούλου και την ορχήστρα της να βγαίνουν πάνω σε ένα χαλί που απλώθηκε λιτά και απέριττα στο τσιμέντο της πλατείας. Μία κίνηση με συμβολική αξία, αφού μία υπερυψωμένη σκηνή θα δημιουργούσε απόσταση ανάμεσα στο κοινό, το οποίο η ερμηνεύτρια θέλει απόψε να το νιώσει πλάι της. Να χτυπήσουν μαζί όλες οι καρδιές. “Άνοιξε ψυχή μου κλειδωμένη” και ο στίχος από τα “Χρώματα” του Πορτοκάλογλου που διάλεξε για αρχή, μας δίνει το έναυσμα να χαλαρώσουμε για να μπούμε στον “δικό της κόσμο”.

“Κόντρα στις φωτιές και στις πλημμύρες είμαστε εδώ, γιατί το τραγούδι μάς δίνει ελπίδα. Τα τραγούδια κάνουν τη δουλειά που πρέπει. Στοχεύουν στην ψυχή” είπε η Τσαλιγοπούλου, και “άπλωσε” γενναιόδωρα τη φωνή της, μια φωνή ιδανική για να ερμηνεύει παραδοσιακά τραγούδια. 

“Ο ήλιος βασιλεύει” του Γιώργου Παπασιδέρη και πολύ σύντομα καταλαβαίνουμε ότι η μεγάλη της αγάπη, η παραδοσιακή μουσική – θα είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής της συναυλίας στις Ροβιές. Το τραγούδι “Γιάννης” του Ορέστη Ντάντου ζεσταίνει το κοινό και η Ελένη το διαισθάνεται.

“Σήμερα είμαστε όλοι ήρωες και θέλαμε να στήσουμε ένα σκηνικό που να μας φέρει πιο κοντά σε εσάς. Να νιώσουμε κοντά, για αυτό πλησιάστε τις καρέκλες σας” είπε και κάλεσε τον κόσμο να έρθει πιο κοντά, κάτι έγινε δίχως δεύτερη σκέψη. Αυτή η “αλληλεγγύη” ήταν εξάλλου ο στόχος από την αρχή.  

Ακολούθησαν το “Παραμιλητό μου”, το “Να μ’ αγαπάς” του Γιώργου Ανδρέου, η “Θαλασσογραφία” του Σαββόπουλου, το “Απορώ” και τα: “Πιάσε με” και “Είναι εντάξει μαζί μου” του Κώστα Λειβαδά. 

Όλη η πλατεία τραγούδησε το “Τι σε μέλλει εσένανε”, ενώ στο θρυλικό “Αχ Ελλάδα” του Ρασούλη, είχαμε πολλούς (πολιτικούς) λόγους να φωνάξουμε δυνατά το “Χαράς τον Έλληνα που ελληνοξεχνά”. Όπως πάντα ένας Χατζιδάκις με το “Έλα πάρε μου τη λύπη” ξυπνά την παιδική μας αισιοδοξία και κάπως έτσι έκλεισε ένας “θεματικός κύκλος” της συναυλίας για να ανοίξει ένας άλλος – με τον κόσμο κυριολεκτικά να χορεύει με την Τσαλιγοπούλου που εισέπραξε πολλή ζεστασιά και χειροκρότημα.

Λίγο μετά το ερωτιάρικο “Δεν μας συγχωρώ’ του Πορτοκάλογλου, ήρθε η στιγμή που περιμέναμε. Και το “όνομά της” Απόστολος Καλδάρας. Η Ελένη Τσαλιγοπούλου μας είχε μιλήσει με μεγάλη ευαισθησία όταν ετοίμαζε τον δίσκο της με “πειραγμένα” τραγούδια του μεγάλου μουσικοσυνθέτη. Μας είχε πει ότι ήταν ένα μαγάλο της όνειρο να κάνει ένα δίσκο αφιερωμένο στον Καλδάρα και όταν κυκλοφόρησε o δίσκος, σκεφτήκαμε πώς θα είναι τα κομμάτια αυτά παιγμένα live. Τα “Γιατί γλυκιά μου κλαις”, “Μην περιμένεις πια” και “Μην κάνεις όνειρα τρελά” πήραν άλλη ζωή, με νέες ενορχηστρώσεις και την υπέροχη φωνή της Ελένης. 

“Δεν ξέρω τι παθαίνω όταν ακούω αυτά τα όργανα, Αισθάνομαι ότι μας λείπουν: το κανονάκι, το ούτι, το βιολί” μονολόγησε στο μικρόφωνο, αλλά ο κόσμος την είχε ήδη περικυκλώσει διονυσιακά χορεύοντας “Σάλα σάλα”, “Καραπιπερίμ” και ένα νησιώτικο ντελίριο. Τα “Παιδιά των Δρόμων” του Κώστα λειβαδά έγραψαν το καλύτερο φινάλε με το ενδυναμωτικό τετράστιχο.

Και κάθε μέρα κάθε νύχτα
Μας σημαδεύει μες στα μάτια η ζωή
Κι όλο που πάει να μας πετύχει
Εμείς ξυπνάμε πάλι ζωντανοί

Από την πλατεία σηκωθήκαμε στον απόηχο του “Χίλιες Σιωπές” και τη βεβαιότητα ότι αξίζουν στήριξη τέτοιες πρωτοβουλίες που φέρνουν καλλιτέχνες σε μακρινά χωριά και πλατείες, εκεί που ο κόσμος έχει μεγαλύτερη  ανάγκη να ψυχαγωγηθεί.

Δημήτρης Μαραγκόπουλος: “Είναι σημαντικό να μην αισθάνονται ότι είμαστε ένα πυροτέχνημα που θα σβήσει”

“Η ζωή σού υποκλίνεται όταν κάνεις άλλους ευτυχισμένους” έχει πει ο Τσάρλι Τσάπλιν και αυτό ίσως είναι το κρυφό μότο του σπουδαίου συνθέτη μας, Δημήτρη Μαραγκόπουλου που είναι ο επικεφαλής του κύκλου ΓΕΦΥΡΕΣ στο ΜΜΑ και του προγράμματος στη Β. Εύβοια και ο οποίος παρακολούθησε μαζί μας τη συναυλία της Ελένης Τσαλιγοπούλου. 

Λίγο νωρίτερα τον είχαμε συναντήσει στο δημοτικό σχολείο του χωριού Λίμνη και περπατώντας στον αύλειο χώρο με φόντο τη θάλασσα μας υπογράμμισε την τεράστια σημασία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, που παρουσιάστηκαν σε σχολεία κάτω από την ομπρέλα του προγράμματος “Το Μέγαρο στη Βόρεια Εύβοια”: “Η καλύτερη φράση που μας είπαν τα παιδιά είναι ‘να ξανάρθετε’. Εδώ νιώθεις ότι κάνεις ένα πράγμα και το αισθάνονται σαν να έχει κάνει εκατό. Τόση μεγάλη σημασία έχει για την τοπική κοινότητα! Μας ενδιαφέρει να μην αισθάνονται ότι είμαστε ένα πυροτέχνημα, αλλά να βλέπουν ότι υπάρχει συνέχεια.”

Όπως μάς εξήγησε ο αεικίνητος κ. Μαραγκόπουλος φέτος υλοποιήθηκαν τέσσερα προγράμματα για παιδιά -στην Αγία Άννα, στο Πευκί στις Ροβιές και στα Λουτρά Αιδηψού. Μέσα σε αυτά ήταν και το βιωματικό εργαστήριο που παρακολουθήσαμε, το οποίο βασίστηκε στο οσκαρικό βωβό αριστούργημα του Τσάρλι Τσάπλιν “Ο Χρυσοθήρας”. 

Η ιδέα απλή, αλλά και τόσο σύνθετη. Πώς μπορεί ένα παιδί του 21ου αιώνα να δέσει την εικόνα με τη μουσική και πώς με απλά μικρά μυστικά μπορεί να κάνει ένα ταινιάκι ή ακόμα και μία σχολική εργασία. Πόσο διαφορετικές μοιάζουν οι σκηνές όταν “ντύνονται” με ζωντανή μουσική; Ο συνθέτης και πιανίστας Ανδρέας Ζαφειρόπουλος προβάλει σκηνές της ταινίας και δείχνει στα παιδιά τα διαφορετικά συναισθήματα, παίζοντας δικές του μελωδίες “χαρούμενες”, “λυπημένες”, “θυμωμένες” ενώ βλέπουμε τα πλάνα. Με τη σειρά τους τα παιδιά – που συχνά εντυπωσίασαν τον πολύπειρο κ. Μαραγκόπουλο με τις ιδέες τους – παίρνουν στα χέρια τους απλά φορητά μουσικά όργανα και συνεισφέρουν στο “συναίσθημα” της εικόνας.

Σε ερώτησή μας γιατί διάλεξε τον “Χρυσοθήρα” μας είπε χαμογελαστά: “Τον τελευταίο καιρό ο βωβός κινηματογράφος επανανακαλύπτεται. Νέοι συνθέτες παίρνουν ταινίες του βωβού κινηματογράφου και γράφουν νέες μουσικές. Και πολύ συχνά υπάρχουν ορχηστρικά κομμάτια που παίζουν επάνω τους και είναι καταπληκτικά. Η ταινία αυτή τα έχει όλα… την εφευρετικότητα, την φιλευσπλαχνία, την εξυπνάδα, το συναίσθημα, αλλά και το ‘θύμα’. Ο Τσάπλιν είναι φοβερός, γιατί συμπυκνώνει τα πάντα.” 

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα παρακολούθησαν περίπου 100 παιδιά από δημοτικά σχολεία της περιοχής. Στο πλαίσιο του δεύτερου εκπαιδευτικού προγράμματος, τα νεαρά μέλη της Underground Youth Orchestra, υπό την καθοδήγηση του μαέστρου Κώστα Ηλιάδη, παρουσίασαν στα παιδιά τα μουσικά όργανα, τις έννοιες της ενορχήστρωσης και τους πρότειναν μια μουσική διαδρομή αντίστροφα στον χρόνο με χιούμορ και εύκολα μουσικά παραδείγματα, πέρα από τα ακαδημαϊκά στερεότυπα. 

Οι κάτοικοι της Β. Εύβοιας αδημονούν για τους καλλιτέχνες που θα πάρουν τη σκυτάλη από την Ελένη Τσαλιγοπούλου. Ακολουθούν ο Μανώλης Μητσιάς στις 4/11 και η αγαπητή στην Εύβοια τραγουδίστρια, Χριστίνα Μπελμέζου στις 3/11.