ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΙΚΟΥ: «ΤΟ TRUMAN SHOW ΜΕ ΕΚΑΝΕ ΝΑ ΘΕΛΩ ΝΑ ΓΙΝΩ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ»

Για τον Χρήστο Νίκου, το να στήνει αυτούς τους πανέμορφους, ακαθόριστα ρετρό κόσμους πάνω σε αλληγορικές sci-fi ιδέες, είναι κάτι που ξεκινάει και τελειώνει πάνω στο προσωπικό βίωμα.

Μια επιδημία αμνησίας στα Μήλα. Ένα τεστ που επιβεβαιώνει στα ζευγάρια αν είναι ερωτευμένα στο Fingernails. Και στις δύο ταινίες –η μία γυρισμένη στην Ελλάδα με πρωταγωνιστή τον Άρη Σερβετάλη, η άλλη γυρισμένη στο Τορόντο για την Apple, με ένα διεθνές καστ και παραγωγό την Κέιτ Μπλάνσετ– είναι ένα περίεργο κόνσεπτ φαντασίας πάνω στο οποίο χτίζεται η ιστορία κι ο κόσμος της.

Αλλά και στις δύο, είναι τα συναισθήματα και οι εντελώς ανθρώπινες στιγμές που μένουν μετά μέσα σου.

Ένας μοναχικός χορός του Σερβετάλη. Ένας μοναχικός χορός του Ριζ Άχμεντ. Η στολή του αστροναύτη. Οι φωτογραφίες που αναδημιουργούν μια ζωή ίσως ξεχασμένη. Ένα άκρως αναγνωρίσιμο βλέμμα ανεξήγητου πάθους και έλξης. Η μοναξιά όταν πετιτριγυρίζεσαι από κόσμο.

Οι ιδέες συναντούν τα βιώματα, που γίνονται μελαγχολικές εικόνες για τη μεγάλη οθόνη, που γίνεται σπουδή χαρακτήρων σε συναισθηματική κρίση – κι αυτό είναι κάτι που τελικά δεν έχει καθόλου να κάνει με σύνορα.

«Η ταινία που με έκανε να θέλω να γίνω σκηνοθέτης είναι το Truman Show», λέει ο Χρήστος Νίκου. «Μου αρέσει όταν παίρνεις κάτι τόσο πολύ κονσεπτικό και κάνεις πάνω του μια σπουδή χαρακτήρων. Γενικά αυτή είναι η προσέγγισή μου στα πράγματα. Αυτοί οι χαρακτήρες προσπαθούν να καταλάβουν πώς βρίσκονται σε αυτόν τον κόσμο, τι πρέπει να κάνουν, κι ίσως να δραπετεύσουν από αυτό που η κοινωνία τους λέει ότι είναι το σωστό».

Ο Νίκου αναφέρεται συχνά στο Truman Show και στην Αιώνια Λιακάδα ως πολύ δομικές επιρροές για το σινεμά του (και για τον ίδιο γενικότερα) αλλά με ένα άγγιγμα ευρωπαϊκής ευαισθησίας και χιούμορ μέσα – μιλά ας πούμε για τον Άκι Καουρισμάκι συγκεκριμένα και τον ανθρωπισμό των εικόνων του.

Αυτή η συνύπαρξη ενός high concept, ευρηματικού αμερικάνικου σινεμά παρέα με auteur ευρωπαϊκές επιρροές είναι κάτι που σίγουρα μιλά σε πάρα πολλούς από εμάς που αρχίσαμε να καταναλώνουμε μαζική κουλτούρα στα ‘90s και στα ‘00s. Κι είναι ίσως κι ο λόγος που έγινε τόσο αβιάστα αυτή η μετάβαση για τον Νίκου, αυτό το ταξίδι εκτός συνόρων για το σινεμά του ύστερα από μία μόλις ταινία στην Ελλάδα.

Τα Μήλα είχαν παιχτεί στην Βενετία, στο παράλληλο τμήμα των Οριζόντων ως ταινία έναρξης. Η Κέιτ Μπλάνσετ, τότε πρόεδρος της επιτροπής στο επίσημο Διαγωνιστικό, παρακολούθησε το φιλμ καθότι σταθερά σινεφιλικά ανήσυχη και σε αναζήτηση νέων ταλέντων. Το λάτρεψε και μπήκε κατευθείαν σε αυτό ως executive producer, αρχίζοντας παράλληλα να το σπρώχνει και για πιθανή υποψηφιότητα Όσκαρ Διεθνούς Ταινίας. Η υποψηφιότητα δεν ήρθε ποτέ όμως η Μπλάνσετ παρέμεινε στο πλευρό του σκηνοθέτη, μπαίνοντας εξαρχής πλέον στο επόμενό του φιλμ ως παραγωγός.

Το σενάριο, γραμμένο από τον Νίκου μαζί με τους Σταύρο Ράπτη και Σαμ Στάινερ, προχώρησε. Το διεθνές καστ σεταρίστηκε (ο βραβευμένος με Όσκαρ Ριζ Άχμεντ, η υποψήφια για Όσκαρ Τζέσι Μπάκλεϊ, ο κύριος Bear αυτοπροσώπως, Τζέρεμι Άλεν Γουάιτ) και το πρότζεκτ αγοράστηκε από την Apple.

Το δεύτερο μόλις φιλμ του Χρήστου Νίκου θα ήταν λοιπόν αγγλόφωνο. Αλλά είπαμε – υπάρχει κάτι σε αυτές τις ιδέες και το πώς εκφράζουν κάτι το βαθιά βιωματικό, που κάνουν με έναν περίεργο τρόπο και τις δύο του ταινίες να μην μοιάζουν σα να ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο τόπο ή χρόνο.

Καθώς το Fingernails κυκλοφορεί στις αίθουσες στην Ελλάδα, μετά από μια παγκόσμια πρεμιέρα στο φεστιβάλ του Τέλιουραϊντ (όπου πήγε παρότι υπήρχε πρόσκληση από το φεστιβάλ Βενετίας) και μια πανελλήνια πρεμιέρα στο διαγωνιστικό του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ο Χρήστος Νίκου μας μας μίλησε για το σινεμά του και την αλήθεια που κρύβεται από πίσω του – για το «μελαγχολικό χαμόγελο» που εκφράζει το φιλμ, για τον πώς είναι να ερωτεύεσαι σήμερα, και για το επόμενο φιλμ που ετοιμάζει.

***

«ΠΡΟΣΠΑΘΩ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΩ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΤΟ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΡΩΤΕΥΜΕΝΟΣ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ»

Τα Μήλα ήταν για τον πατέρα μου όταν τον είχα χάσει κι ουσιαστικά προσπαθoύσα να βάλω τον εαυτό μου στη θέση του βασικού χαρακτήρα, το πώς όλοι οι άνθρωποι ξεχνάνε γύρω του κι εκείνος προσπαθεί να ξεχάσει μια απώλεια.

Το Fingernails έχει να κάνει με το ότι προσπαθώ να καταλάβω τι διάολο σημαίνει το να είσαι ερωτευμένος σε αυτό τον κόσμο και το πώς μπορείς να ξαναερωτευτείς.

Ο έρωτας, η αγάπη, είναι κάτι που ούτε καν μπορούμε να το αναλύσουμε. Είναι κάτι που δεν ξέρουμε τι είναι, δεν ξέρουμε αν το νιώθουμε γιατί προσπαθούμε να το νιώσουμε, αν πείθουμε τον εαυτό μας να το νιώσουμε, αν το χρειαζόμαστε; Ή απλά μπορεί να έρθει κάπως πολύ πιο αγνά; Που είναι και το πιο δύσκολο πράγμα.

Κάνουμε κι ένα σχόλιο πάνω στην τεχνολογία και προσπαθούμε να παίξουμε με αυτό, με το πώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τόσο πολύ τα dating apps και κάνουν swipe αριστερά και δεξιά με τα δάχτυλά τους και με τα νύχια τους ακόμα. Με το πώς τα κινητά είναι η προέκταση των δαχτύλων μας και το πώς γενικά προσπαθούμε να αποδείξουμε τα πάντα στη ζωή μας.

Ακόμα και το δαχτυλίδι σε ένα γάμο για μένα είναι όπως το πιστοποιητικό αγάπης που παίρνουν στην ταινία για να έχουν αποδείξεις. Η αγάπη για μένα είναι κάτι που δε χρειάζεται να το αποδείξεις, αλλά χρειάζεται να το δουλέψεις καθημερινά. Αυτό είναι που ψάχνει η ηρωίδα της Τζέσι Μπάκλεϊ στην ταινία.

«ΕΙΧΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΟΥ ΕΠΑΙΖΑ ΣΤΟ ΣΕΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΕ ΣΚΗΝΗ»

Ήμασταν πολύ τυχεροί που είχαμε την Τζέσι Μπάκλεϊ. Είχαμε πολύ ωραία συνεργασία γιατί γενικά μπήκε πολύ μέσα σε αυτό. Όλοι μπήκαν, κατάλαβαν αμέσως τον τόνο της ταινίας.

Ήθελα να υπάρχει ένα παιχνιδιάρικο πράγμα μεταξύ τους. Μας ενδιέφερε πολύ να έχουν αυτή την χημεία μεταξύ τους [ο Ριζ Άχμεντ κι η Τζέσι Μπάκλεϊ].

Είχα και τραγούδια που έπαιζα στο σετ για την κάθε σκηνή, και ακούγαμε όλοι – και το συνεργείο και ηθοποιοί. Έπαιζα το τραγούδι στο ριπίτ και δυνατά, οπότε μπαίναμε σε ένα mood. Κάθε σκηνή είχε ένα διαφορετικό τραγούδι. Αυτό τους βοήθησε πάρα πολύ να συνδεθούν περισσότερο.

«Η ΤΑΙΝΙΑ ΠΟΥ ΜΕ ΕΚΑΝΕ ΝΑ ΘΕΛΩ ΝΑ ΓΙΝΩ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ TRUMAN SHOW»

Η ταινία ξεκίνησε από το αλληγορικό της κομμάτι. Ουσιαστικά είχα την ιδέα εγώ αρχικά και μετά δουλέψαμε με τα παιδιά. Ήταν για έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι δυσκολεύονται να ερωτευτούν κι υπάρχει μια κρίση έρωτα και αγάπης. Αυτό το αρχικό κομμάτι, επειδή έχει να κάνει με δικά μου προσωπικά βιώματα πάλι –όπως και στα Μήλα–, ήταν η βάση από όπου αρχίσαμε να χτίζουμε τον κόσμο της ταινίας. Στην πορεία μπήκε η ιδέα αυτού του τεστ. Και μετά φτιάξαμε τους χαρακτήρες.

Η ταινία που με έκανε να θέλω να γίνω σκηνοθέτης είναι το Truman Show, μου αρέσει όταν παίρνεις κάτι τόσο πολύ κονσεπτικό και κάνεις πάνω του μια σπουδή χαρακτήρων. Γενικά αυτή είναι η προσέγγισή μου στα πράγματα. Αυτοί οι χαρακτήρες προσπαθούν να καταλάβουν πώς βρίσκονται σε αυτόν τον κόσμο, τι πρέπει να κάνουν, κι ίσως να δραπετεύσουν από αυτό που η κοινωνία τους λέει ότι είναι το σωστό.

Τα Μήλα αν τα γύριζα ξανά, δε ξέρω αν θα τα γύριζα στην Αθήνα. Θα έβρισκα ένα μη αναγνωρίσιμο μέρος, σε ένα παρελθοντικό χρόνο πιθανώς. Το ίδιο κάναμε και τώρα. Το Fingernails το γυρίσαμε στο Τορόντο αλλά δε φαίνεται ότι είναι το Τορόντο.

Προσπαθήσαμε να δείξουμε κάτι σε σχέση με την απουσία της τεχνολογίας. Η μοναδική τεχνολογική συσκευή που υπάρχει στην ταινία είναι αυτό το τεστ που πάνε και κάνουν γιατί ψάχνουν απαντήσεις. Μέσα από την τεχνολογία προσπαθούν να βρουν απαντήσεις για την αγάπη.

«ΠΑΝΤΑ ΝΙΩΘΩ ΟΤΙ ΑΓΑΠΑΩ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ»

Αποκαλώ τον τόνο της ταινίας melancholic smile, αλλά έχει μέσα και κάτι deadpan, αστείο, τρυφερό.

Πάντα νιώθω ότι αγαπάω πάρα πολύ τους ανθρώπους και νομίζω και στις δύο ταινίες δεν έχουμε προσπαθήσει να έχουμε μια κυνική προσέγγιση, αλλά πολύ τρυφερή. Που αυτή είναι η ματιά μου στους ανθρώπους και το πώς βλέπω τους γύρω μου.

Δε νιώθω ότι το πρόβλημα είναι οι άνθρωποι, το πρόβλημα είναι η κοινωνία που μας μαθαίνει κάποια πράγματα, και η τεχνολογία που αυτή τη στιγμή μας κάνει να βιώνουμε κάποια πράγματα που υπήρχαν για πάντα στη ζώη μας –όπως η μνήμη κι η αγάπη– με έναν διαφορετικό τρόπο. Κι οι άνθρωποι απλά προσπαθούν απεγνωσμένα να βρουν μια άκρη μέσα σε όλο αυτό.

Εμένα οι αναφορές μου είναι το Truman Show, η Αιώνια Λιακάδα ή το Her του Σπάικ Τζόνζι. Φυσικά έχουν κάτι ευρωπαϊκό μέσα και το έχουν αυτό το χιούμορ, από σκηνοθέτες όπως ο Καουρισμάκι… ο οποίος είναι παρεξηγημένος, έχει απίστευτη ανθρωπιά, κι έχει κάνει και μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς φέτος. Αν κι η αγαπημένη μου φέτος είναι το All of Us Strangers. Με άγγιξε πολύ γιατί έχω χάσει και τους δύο γονείς μου οπότε κάπως με διέλυσε.

«ΘΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΩ ΞΑΝΑ ΝΑ ΚΑΝΩ ΤΑΙΝΙΑ ΕΞΩ»

Θα προσπαθήσω ξανά να κάνω ταινία έξω, υπάρχουν προτάσεις. Γενικά ως τώρα το Fingernails είναι μια ταινία που έχει δουλέψει πολύ στο industry.

Προσπαθούμε να κάνουμε high concepts που ελπίζουμε να δουλεύουν για τον κόσμο. Είναι πράγματα πολύ δικά μου και των παιδιών που τα γράφουμε μαζί.

Γράφουμε κάτι στο οποίο ακολουθούμε ένα γκρουπ με extras που παίζουν σε γνωστές ταινίες του 1984. Η ιδέα είναι το πώς είμαστε όλοι πρωταγωνιστές στις ζωές μας αλλά κομπάρσοι σε αυτό τον κόσμο. Έχει να κάνει με την ύπαρξή μας γενικότερα.

Στην πρώτη σκηνή, ξεκινάει με το Terminator.