ΣΜΕ: “Σήμα κινδύνου” για τον εξορυκτικό κλάδο – Η ευκαιρία της Ελλάδας και τα σημεία “αιχμής”

Για τις προοπτικές και τα φλέγοντα ζητήματα που αφορούν στον εξορυκτικό κλάδο στην Ελλάδα και την ΕΕ, μίλησε σε κεντρική ομιλία ο Πρόεδρος του ΣΜΕ Κων. Γιαζιτζόγλου στον 8ο Ελληνικό Κοινοτικό Διάλογο για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, που διοργανώθηκε από το EIT RawMaterials – Regional Center Greece και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Συγκεκριμένα, με βάση σχετική ανακοίνωση, ο Πρόεδρος ανέφερε ότι η κοινή γνώμη προσβλέπει στην εξορυκτική βιομηχανία αναζητώντας τις πρώτες ύλες που θα επιτρέψουν στην κοινωνία να μειώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα σε ανεκτά επίπεδα. Όπως είπε, μόλις πρόσφατα παρατηρούνται κάποιες πρώτες πολιτικές πρωτοβουλίες Νομοθετικής παρέμβασης, εντούτοις είναι κοινή πεποίθηση όλων όσων δραστηριοποιούνται στον κλάδο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ότι οι συγκεκριμένες πρωτοβουλίες είναι μόνον «ένα μικρό πρώτο βήμα», το οποίο από μόνο του δεν πρόκειται να δώσει καμία λύση.

Η ευκαιρία της Ελλάδας

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΜΕ, η Ελλάδα διαθέτει μια αξιόλογη ποικιλία από ορυκτά, πολλά από τα οποία με σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, ως προς τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά. Γι΄ αυτό και χρειάζεται περαιτέρω έρευνα, αφενός μεν για να αξιολογηθούν εμφανίσεις που έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν, αφετέρου δε για να επαναξιολογηθούν γνωστά κοιτάσματα με τα νέα οικονομικά δεδομένα.

Συγκεκριμένα, στη χώρα μας υπάρχουν κοιτάσματα 10 «κρίσιμων ή / και στρατηγικών ορυκτών» ενώ υπάρχουν αξιόλογες ενδείξεις για άλλα έξι ή επτά. “Δεν θα πρέπει όμως σε καμία περίπτωση να περιοριστούμε στα ορυκτά που σήμερα θεωρούμε κρίσιμα και στρατηγικά. Όλες οι πρώτες ύλες είναι κατά μία έννοια κρίσιμες και σίγουρα στρατηγικές τόσο για την εθνική μας οικονομία όσο και για την γεωπολιτική μας θέση ως χώρα” τόνισε.

Κι αυτό την ώρα που σύμφωνα με το Reuters, στροφή στα «πράσινα» καύσιμα κάνει η Exxon Mobil που ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να ξεκινήσει το 2027 την εξόρυξη λιθίου από την Πολιτεία του Άρκανσο στις ΗΠΑ καθώς βλέπει ότι θα πρέπει να κατοχυρώσει “θέση” στην εξόρυξη του μετάλλου που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων. Έτσι, η εταιρεία ανακοίνωσε ότι έχει ξεκινήσει εργασίες για την εξόρυξη λιθίου στο Άρκανσο, όπου απέκτησε τα δικαιώματα σε ένα κοίτασμα 485.000 τετραγωνικών μέτρων.

Αυξάνεται η κατανάλωση

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΜΕ, η παγκόσμια κατανάλωση ορυκτών πρώτων υλών αυξάνεται σταθερά τα τελευταία 30 χρόνια με αρκετά αξιόλογους ρυθμούς και υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η τάση αυτή θα συνεχίσει. Εντούτοις τυχόν απότομη και έντονη αύξηση της ζήτησης στο προσεχές μέλλον, κυρίως λόγω της διάχυσης της ψηφιακής τεχνολογίας και της πράσινης ενέργειας, μπορεί οδηγήσει σε έκρηξη τιμών με απρόβλεπτα αποτελέσματα.

Με βάση, επίσης, τις εκτιμήσεις του Κων. Γιαζιτζόγλου η ΕΕ τα τελευταία 30 χρόνια γίνεται συνεχώς όλο και λιγότερο ανταγωνιστική για την παραγωγή ορυκτών πρώτων υλών, παρά τη σταθερή αύξηση της ζήτησης για ορυκτές πρώτες ύλες, τις οποίες έχει και τα κοιτάσματα αλλά και την τεχνολογική δυνατότητα να παράξει.

Ήδη, σε πρόσφατο συνέδριο που διοργάνωσαν στις Βρυξέλλες τα μέλη της Ένωσης Ευρωπαϊκών Μεταλλευτικών Βιομηχανιών, Μεταλλευμάτων & Βιομηχανικών Ορυκτών (Euromines) δόθηκε έμφαση στην κρισιμότητα των ορυκτών πρώτων υλών για τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, όπως το λίθιο, το κοβάλτιο, ο χαλκός και το νικέλιο που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μπαταριών αλλά και σε πλήθος άλλων τομέων, όπως ανάπτυξη δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, πράσινες τεχνολογίες με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μεταλλευτικά, αμυντικές εφαρμογές κ.α , αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την αξία των υπεύθυνων πρακτικών.

“Μεγάλο πρόβλημα αποτελεί η καθυστέρηση των αδειοδοτήσεων που προκαλούν αβεβαιότητα στις εταιρείες του κλάδου. Επιπλέον, το κανονιστικό πλαίσιο, πολύπλοκο, ασαφές και σε πολλές περιπτώσεις ανεφάρμοστο, επιβαρύνει και το κόστος παραγωγής. Η συμμόρφωση σε τεχνικές απαιτήσεις που δεν ισχύουν σε άλλα μέρη του κόσμου μειώνει ακόμα περισσότερο την ανταγωνιστικότητα” τόνισε ο πρόεδρος του ΣΜΕ και ανέφερε ότι πλέον η ΕΕ χάνει σε ανταγωνιστικότητα απέναντι στους κύριους ανταγωνιστές της σε Ανατολή και Δύση συστηματικά επί δεκαετίες και ο εξορυκτικός κλάδος σε Ελλάδα και ΕΕ συρρικνώνεται αντί να μεγαλώνει.

Βιώσιμη ανάπτυξη και σύγχρονη μεταλλευτική βιομηχανία

Με βάση, δε, αναλυτές και σε απάντηση της σχετικής έντονης κριτικής, που δέχονται οι μεταλλευτικές εταιρείες από κινήσεις πολιτών και περιβαλλοντικούς φορείς, οι όποιες καθυστερήσεις και κενά πρέπει να αντιμετωπιστούν με πνεύμα συνεργασίας και στο φόντο των δράσεων περιβαλλοντικής θωράκισης που ο κλάδος υιοθετεί.

Όπως τονίζεται, χαρακτηριστικά, με τη βοήθεια της τεχνολογικής καινοτομίας οι επιχειρήσεις βελτιώνουν περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Για παράδειγμα, όπως αναφέρουν στελέχη του μεταλλευτικού κλάδου, απαντώντας και στα “πυρά” που δέχονται από τοπικές κοινωνίες, υπάρχουν παραδείγματα για βέλτιστες πρακτικές. Σύμφωνα, έτσι, με τον κλάδο, π.χ. η πολυεθνική εταιρεία εξόρυξης Boliden επικεντρώνει τη δραστηριότητά της στην ανάκτηση μετάλλων από ηλεκτρονικά απόβλητα, δίνοντας έμφαση στην αξία της εξοικονόμησης και της αειφορίας.

Ειδικά αναφέρουν ότι και στην Ελλάδα, η Ελληνικός Χρυσός, η οποία, έχοντας και την σημαντική σφραγίδα της ΕΤΕπ, αναπτύσσει τα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη Χαλκιδική (μεταλλευτικά έργα Σκουριών, Ολυμπιάδας, Στρατωνίου-Μαύρων Πετρών), έχει ως προϋπόθεση για τις επενδύσεις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του έργου, με κυριότερη την εφαρμογή της μεθόδου Ξηρής Απόθεσης Μεταλλευτικών καταλοίπων μέσω πρότερης αφύγρανσής τους. Όπως αναφέρεται, μια τέτοια διαδικασία, πέρα από εξοικονόμηση νερού και τη μείωση της απαιτούμενης επιφάνειας ασφαλούς απόθεσής τους, διασφαλίζει μεταξύ άλλων και τα υψηλότερα δυνατά γεωτεχνικά επίπεδα ασφάλειας κατά την αποθήκευσή τους, αλλά και της μεθόδου της λιθογόμωσης, μέσω της οποίας ανακυκλώνονται τα μεταλλευτικά κατάλοιπα και επαναξιοποιούνται για την ασφαλή πλήρωση των στοών του υπόγειου μεταλλείου μετά το πέρας της αξιοποίησής τους.