Η νύχτα που φώτισε τη σκοτεινή Ελλάδα…

Πέρασαν 50 χρόνια. Μισός αιώνας από εκείνη τη νύχτα που φώτισε τη σκοτεινή Ελλάδα. Όπως συμβαίνει με όλες τις μεγάλες στιγμές στην ιστορία των χωρών και των λαών, με την πάροδο του χρόνου κυριαρχούν ορισμένοι μύθοι, μικροί ή μεγαλύτεροι.

Όχι, λοιπόν, το Πολυτεχνείο δεν ήταν «παλλαϊκή» εκδήλωση. Τέτοια έγινε μετά το 1974. Το 1973 ο (πολύς λαός) ήταν αλλού, όχι στο Πολυτεχνείο.

Όχι, το Πολυτεχνείο δεν ήταν μια «ουδέτερη» πράξη, δεν ήταν κάτι ανώδυνο. Ήταν μια επικίνδυνη αυτενέργεια μερικών εκατοντάδων νέων, που δεν «έκατσαν στο σπίτι τους». Ήταν επικίνδυνη για τους ίδιους, αλλά κατάφεραν να την μετατρέψουν σε θανάσιμο κίνδυνο για το αυταρχικό καθεστώς της χούντας των συνταγματαρχών.

Ναι, ο Πολυτεχνείο ξέπλυνε τη ντροπή μιας χώρας, που ανέχθηκε επί εφτά χρόνια τους δικτάτορες. Μια χούφτα παιδιών έδωσε άλλοθι σε εκατομμύρια αδιάφορους και αμέτοχους.

Ναι, το Πολυτεχνείο ξέπλυνε τη ντροπή όσων μεγαλόσχημων (από το χώρο της πολιτικής, της διανόησης, του Τύπου) «έκατσαν στ’ αβγά τους», «δεν έμπλεξαν», «κοίταγαν τη δουλειά τους», «διάβαζαν», κατά την παροιμιώδη δήλωση ενός «μακαριστού».

Ναι, το Πολυτεχνείο έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς από αυτούς να εμφανιστούν αργότερα σαν «αντιχουντικοί» και «αντιστασιακοί».

Ναι, εκείνα τα παιδιά, που κλείστηκαν στο Πολυτεχνείο, απενοχοποίησαν όλους τους άλλους που σιώπησαν.

Κατά καιρούς έχουμε και τους επιτήδειους ουδέτερους, που «αποφαίνονται» ότι «η γενιά του Πολυτεχνείου κατέστρεψε τη χώρα». Μόνο που πρόκειται για το μέγιστο ψέμα. Η πραγματικότητα βοά ότι έγινε το αντίθετο.

Με τη συμμετοχή της γενιάς του Πολυτεχνείου:

• Η δημοκρατία διευρύνθηκε, δεν είναι πλέον λέξη κενή περιεχομένου. Οι κυβερνήσεις δεν διορίζονται από το Παλάτι, όπως μέχρι το 1974.Η σκιά του χωροφύλακα έπαψε να υπάρχει.
• Όλες οι πολιτικές δυνάμεις πήραν μέρος στη διακυβέρνηση. Το 1981 έγινε ομαλά η μεταβίβαση της εξουσίας σε ένα ριζοσπαστικό-με τα μέτρα της εποχής- κεντροαριστερό κόμμα. Το 2015 ένα κόμμα της παραδοσιακής Αριστεράς ανέλαβε τη διακυβέρνηση. Δεν ήταν αυτονόητα αυτά μέχρι το 1974. Αντίθετα, ήταν αδιανόητα.
• Η χώρα προόδευσε στα χρόνια της Μεταπολίτευσης όσο ποτέ άλλοτε. Το βιοτικό της επίπεδο ανέβηκε. Ναι, υπήρξαν στρεβλώσεις και λάθη, που οδήγησαν σε κρίσεις. Αλλά πρέπει να έχουμε αίσθηση του μέτρου και των μεγεθών.
• Το βασικό αίτημα της εποχής, στην οποία ανατρέχουμε κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, εκπληρώθηκε. Ο βαθμός ελευθερίας που έζησαν και ζουν οι Έλληνες από τότε μέχρι σήμερα είναι ο μεγαλύτερος σε όλη την Ιστορία μας. Οι στρεβλώσεις και οι υπερβολές που υπήρξαν και υπάρχουν δεν μπορούν να ακυρώσουν αυτήν τη μεγάλη κατάκτηση.

Το επιχείρημα ότι μέλη της γενιάς του Πολυτεχνείου «εξαργύρωσαν» τη συμμετοχή τους είναι σαθρό. Όσοι το προβάλλουν πιστεύουν ότι στο δημόσιο βίο και στις θέσεις ευθύνης θα έπρεπε να εξακολουθούν να βρίσκονται μόνο όσοι βρίσκονταν μέχρι τότε και οι διάδοχοί τους. Δηλαδή οι μόνιμοι καταληψίες της εξουσίας, όσοι συνεργάστηκαν με τους δικτάτορες ή όσους «κοίταζαν μόνο τη δουλειά τους».

Πενήντα χρόνια μετά το συμπέρασμα είναι κάτι παραπάνω από προφανές. Το Πολυτεχνείο εντάσσεται στις φωτεινές στιγμές της ελληνικής ιστορίας. Η νύχτα εκείνη του Νοέμβρη του 1973, τα παιδιά εκείνα, ταρακούνησαν την αυταρχική Ελλάδα των δικτατόρων. Την ανύψωσαν στα μάτια του πολιτισμένου κόσμου και την έκαναν καλύτερη.

Σήμερα, μισόν αιώνα μετά, το Πολυτεχνείο δεν είναι μια απλή γιορτή. Δεν είναι Κόκα Κόλα που «πάει με όλα». Συμβολίζει την αντίσταση στον αυταρχισμό, λέει όχι στον εφησυχασμό. Ναι στη συνειδητή και γι’ αυτό δύσκολη πράξη. Όχι στα εύκολα λόγια.

Το Πολυτεχνείο είναι μια μεγάλη στιγμή του παρελθόντος. Για το οποίο κρατάμε αυτό που λέει η ρήση του Γάλλου σοσιαλιστή Ζαν Ζορές: «Από τους βωμούς του παρελθόντος πάρε τη φλόγα, όχι τις στάχτες»…

Δείτε το βίντεο του 24 MEDIA LAB – 50 χρόνια Πολυτεχνείο: Μια εξέγερση διαρκείας