Η επιστήμη πίσω από τον έντονο πονοκέφαλο που προκαλεί το κόκκινο κρασί

Οι άνθρωποι παραπονιούνται για πονοκεφάλους από το κρασί από την Aρχαία Ελλάδα.

Ενώ όλα τα είδη αλκοόλ μπορούν να προκαλέσουν πονοκεφάλους, ιδίως σε άτομα που είναι επιρρεπή σε ημικρανίες, το κόκκινο κρασί φαίνεται να είναι ιδιαίτερα επιβλαβές ως προς αυτή την κατεύθυνση.

Αλλά οι επιστήμονες δεν είναι ακόμη απολύτως βέβαιοι γιατί συμβαίνει αυτό.

«Αυτός ο γρίφος υπάρχει κυριολεκτικά εδώ και χιλιάδες χρόνια», δήλωσε ο δρ Μόρις Λέβιν, διευθυντής του Κέντρου Κεφαλαλγίας στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο.

«Υπάρχουν πολλά συστατικά στο κρασί που θα μπορούσαν ενδεχομένως να προκαλέσουν πονοκέφαλο, και ένα από αυτά είναι απλώς το ίδιο το αλκοόλ που περιέχει το κρασί», συμπληρώνει ο ίδιος.

Προκαταρκτική μελέτη που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα στην επιστημονική επιθεώρηση Scientific Reports προτείνει μια νέα θεωρία: Ένα αντιοξειδωτικό που βρίσκεται στους φλοιούς των σταφυλιών, είναι αυτό που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός επεξεργάζεται το αλκοόλ, οδηγώντας στη συσσώρευση ενός τοξικού υποπροϊόντος που προκαλεί πονοκεφάλους.

Τι έχουν αποκαλύψει όμως μέχρι τώρα οι επιστήμονες για τη σχέση του κόκκινου κρασιού με τον πονοκέφαλο και πώς μπορούμε να τον αποφύγουμε;

Η έρευνα για το κόκκινο κρασί

Ο πονοκέφαλος από κόκκινο κρασί, ο οποίος εμφανίζεται τις πρώτες τρεις ώρες αφότου πιούμε την πρώτη γουλιά, δεν είναι ο ίδιος με τον πονοκέφαλο, ο οποίος εκδηλώνεται αργότερα.

Μια υπόθεση των επιστημόνων είναι ότι υπάρχουν συγκεκριμένες αλλεργίες που ευθύνονται για τον πόνο και το αίσθημα παλμού στο κεφάλι (σαν να χτυπάει αρτηρία).

Ορισμένοι άνθρωποι είναι ευαίσθητοι στις ισταμίνες, οι οποίες βρίσκονται σε πολλά τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, συμπεριλαμβανομένου και του κόκκινου κρασιού.

Ωστόσο, μελέτες που πειραματίστηκαν με την υπόθεση της ισταμίνης, δεν βρήκαν καμία διαφορά στις αντιδράσεις των ανθρώπων σε pinot noir με χαμηλά και υψηλά επίπεδα ισταμίνης ή όταν στους ανθρώπους δόθηκε ένα αντιισταμινικό χάπι πριν πιούν ένα ποτήρι Sangiovese.

Η αλλεργία στα θειώδη άλατα, ένα είδος συντηρητικού που βρίσκεται στο κρασί, είναι ακόμη μία πιθανή αιτία, αν και δεν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν πραγματικά ότι τα θειώδη στο κόκκινο κρασί μπορούν να προκαλέσουν πονοκεφάλους.

Και άλλα τρόφιμα, όπως τα αποξηραμένα φρούτα και η σάλτσα σόγιας, περιέχουν περισσότερα θειώδη και δεν έχουν την ίδια φήμη.

Η τρέχουσα επικρατέστερη θεωρία μεταξύ των επιστημόνων υποδεικνύει μια ομάδα χημικών ουσιών που είναι γνωστή ως «πολυφαινόλες», η οποία περιλαμβάνει τις τανίνες και τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν στα κόκκινα κρασιά.

Οι ερευνητές, όμως, και σε αυτήν την περίπτωση, έχουν δυσκολευτεί να προσδιορίσουν ποιες συγκεκριμένες ενώσεις μπορεί να είναι ο ένοχος ή πώς ακριβώς προκαλούν πονοκεφάλους.

Επιπλέον, άλλα τρόφιμα, όπως το τσάι, η σοκολάτα, τα κρεμμύδια και τα μούρα, περιέχουν επίσης υψηλά επίπεδα αυτών των χημικών ουσιών, αλλά δεν έχουν ισχυρή σχέση με τους πονοκεφάλους.

Η νέα μελέτη υποδηλώνει ότι οι πονοκέφαλοι από το κόκκινο κρασί μπορεί να προκαλούνται από έναν συνδυασμό αλκοόλ και μιας συγκεκριμένης πολυφαινόλης, ενός αντιοξειδωτικού που ονομάζεται «κερκετίνη».

Για να καταλήξουν στην υπόθεσή τους, οι ερευνητές αναζήτησαν μια άλλη γνωστή αιτία πονοκεφάλων που προκαλούνται από το αλκοόλ: Μια γενετική παραλλαγή που είναι κοινή σε άτομα ανατολικής ασιατικής καταγωγής και η οποία οδηγεί σε πονοκεφάλους, έξαψη και ναυτία όταν πίνουν αλκοόλ.

Η παραλλαγή παρεμβαίνει στον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός επεξεργάζεται το αλκοόλ, οδηγώντας σε συσσώρευση μιας επιβλαβούς ένωσης που ονομάζεται ακεταλδεΰδη.

«Σε μικρές ποσότητες, μπορούμε να χειριστούμε την ακεταλδεΰδη χωρίς να αισθανθούμε αδιαθεσία», δήλωσε στους New York Times η Λάρα Ρέι, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, η οποία ειδικεύεται στις διαταραχές χρήσης αλκοόλ και δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Αλλά όταν το αλκοόλ δεν μεταβολίζεται σωστά, «ο οργανισμός, τότε είναι που ο οργανισμός εκδηλώνει αυτή την ανεπιθύμητη αντίδραση».

Μελέτες για το «αντίδοτο» στον πονοκέφαλο από το κόκκινο κρασί

Στο ίδιο πλαίσιο, οι ερευνητές επιχείρησαν να βρουν μια χημική ένωση στο κόκκινο κρασί, η οποία θα μπορούσε να παρεμποδίσει αυτή τη διαδικασία.

Σε εργαστηριακές δοκιμές, διαπίστωσαν ότι αυτό συνέβη με την «κερκετίνη», ένα αντιοξειδωτικό που παράγεται από τα σταφύλια όταν αυτά εκτίθενται στο φως του ήλιου.

«Αναφερόμαστε σε αυτό ως αντηλιακό για τα σταφύλια», δήλωσε ο Άντριου Γουότερχάους, ομότιμος καθηγητής οινολογίας (χημείας του κρασιού) στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις και συγγραφέας της μελέτης.

Η ιδέα ότι η κερκετίνη προκαλεί πονοκεφάλους στο κρασί, είναι ακόμη μόνο μια θεωρία, αλλά «είναι ένα πειστικό επιχείρημα», δήλωσε η δρ. Ρέι.

Ωστόσο, ο Βασίλης Βασιλείου, πρόεδρος του τμήματος Περιβαλλοντικών Επιστημών Υγείας στο Πανεπιστήμιο Yale και ειδικός στον μεταβολισμό του αλκοόλ, προειδοποίησε ότι αυτό που συμβαίνει σε ένα δοκιμαστικό σωλήνα, δεν μεταφράζεται πάντα σε αυτό που συμβαίνει στον ανθρώπινο οργανισμό. Πρόσθεσε ότι άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι η κερκετίνη μπορεί πράγματι να βοηθήσει στην προστασία από τις βλάβες που προκαλεί το αλκοόλ.

Για να ελέγξουν την υπόθεσή τους, οι ερευνητές θα πρέπει να συγκρίνουν τις αντιδράσεις των ανθρώπων σε κρασιά με υψηλή και χαμηλή περιεκτικότητα σε κερκετίνη, εξηγεί ο ίδιος.

Πώς μπορείτε να μειώσετε τον πονοκέφαλο που προκαλεί το κόκκινο κρασί

Εάν είστε επιρρεπείς σε πονοκεφάλους από κόκκινο κρασί, μπορείτε να δοκιμάσετε να πάρετε ένα παυσίπονο πριν πιείτε ένα ποτήρι.

Αλλά να είστε προσεκτικοί με τη χρήση της παρακεταμόλης ή της ιβουπροφαίνης αν πίνετε περισσότερο από ένα ή δύο ποτήρια, καθώς η λήψη τους με αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ηπατικής βλάβης και γαστρεντερικής αιμορραγίας. Κάτι που σημαίνει ότι αυτή η λύση αφορά μόνο ένα ποτήρι κρασί.

Η απλούστερη λύση μπορεί να είναι να αλλάξετε κρασί. Τόσο τα πράσινα όσο και τα κόκκινα σταφύλια περιέχουν κερκετίνη, αλλά στα λευκά και ροζέ κρασιά, οι φλούδες αφαιρούνται αμέσως μετά τη σύνθλιψη των ρογών.

Στα κόκκινα και τα πορτοκαλί κρασιά, οι φλούδες παραμένουν μέσα και ζυμώνουν, οπότε διαρρέει περισσότερη κερκετίνη στο κρασί.

Υπάρχουν κάποιες έρευνες σχετικά με το ποια κόκκινα κρασιά έχουν χαμηλότερα επίπεδα κερκετίνης, αλλά δεν υπάρχουν ακόμη οριστικές απαντήσεις.

Για τον δρ. Λεβίν, συν-συγγραφέα της νέας μελέτης, η αναζήτηση έχει γίνει κάπως προσωπική, καθώς πρόσφατα ανέπτυξε τη δυσάρεστη αντίδραση στο κόκκινο κρασί και τώρα αναζητά ποικιλίες που ελπίζει ότι δεν θα τον επηρεάσουν.

«Νομίζω ότι ξέρω ποια κρασιά θα μπορούσαν να είναι τα πιο ανεκτά, αλλά δεν είμαι ακόμα απόλυτα σίγουρος», δήλωσε ο ίδιος, για να καταλήξει ότι «οπότε πρόκειται για ένα ακόμη πείραμα».