Τ’ ΑΜΠΕΛΙΑ ΠΗΡΑΝ ΤΑ ΒΟΥΝΑ: ΠΩΣ ΘΑ ΦΤΙΑΞΕΙΣ ΚΡΑΣΙ ΣΤΑ 1.100 ΥΨΟΜΕΤΡΟ
Το Κτήμα Τέχνη Οίνου στη Δράμα φύτεψε τον πιο υψηλό αμπελώνα στην Ελλάδα. Σύντομα στα ποτήρια μας ένα λευκό κρασί που ήρθε από το κρύο.
Υψόμετρο 1.100, όρος Μενοίκιο, Δράμα. Χρειάστηκαν δύο και πλέον ώρες ανάβασης σε ένα κακοτράχαλο δρόμο, όμως τώρα το καρτποσταλικό οροπέδιο απλώνονταν μπροστά μας. Το έντονο ανάγλυφο του βουνού με τα δάση από αιωνόβιες καστανιές, οξιές και μαύρη πεύκη, τα σχεδόν αλπικά λιβάδια, μα και τους σταυραετούς, τους χρυσαετούς και τα άγρια άλογα, σε αποζημιώνουν με το παραπάνω μέχρι να φτάσεις στον προορισμό σου. Εκεί, στην περιοχή της Μικρόπολης, στα 1.100 μέτρα, στα μισά περίπου της υψηλότερης κορφής του Μενοίκιου, η έκπληξη είναι μεγάλη. Ένας νεοφυτεμένος αμπελώνας, ξεπροβάλλει δειλά στο υπέροχο ορεινό τοπίο.
Μα ποιος μπορεί να φύτεψε εκεί αμπέλι, με τόση τέχνη; Ποιος θα ρισκάριζε το αλπικό κρύο του χειμώνα και τους παγετούς της Άνοιξης; Ποια θα ‘ναι η γεύση και το άρωμα του κρασιού που θα φτάσει στο ποτήρι;
Το πολυβραβευμένο Κτήμα Τέχνη Οίνου, έχει τις απαντήσεις. Και το MAGAZINE ρώτησε και έμαθε γιατί έχει πάρει τα βουνά και πως κατάφερε να δημιουργήσει το υψηλότερο αμπελοτόπι στην Ελλάδα.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΟΙΝΟΥ
Η ιστορία ξεκινά όταν ο Δραμινός πολιτικός μηχανικός Γιάννης Παπαδόπουλος, ένας φανατικός οινόφιλος, κόλλησε το μικρόβιο και ξεκίνησε ερασιτεχνικά να κάνει το δικό του κρασί. Δεν είχε καθόλου στο μυαλό του ότι όλο αυτό, θα γίνει μια μέρα δουλειά…
Του άρεσε βλέπετε να δοκιμάζει ωραία κρασιά με τις παρέες στο σπίτι, και γρήγορα θέλησε να πάει ακόμα παραπέρα, να «μπει στα παπούτσια» του παραγωγού, στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, όταν το ελληνικό κρασί έκανε «τα πρώτα του βήματα». Οι συνάδελφοι του μηχανικοί τότε τον κορόιδευαν, του έλεγαν αφιερώνεις χρόνο, χρήματα. Δεν μπορούσαν να καταλάβουν γιατί το κάνει. Ήταν καθαρά από την αγάπη του.
Είχε ξεκινήσει να αγοράζει γη και να φυτεύει και ήταν πολύ δύσκολο, καταρχάς διότι δεν είχε το επιστημονικό υπόβαθρο, τη γνώση, οπότε έπρεπε να διαβάσει πολύ για να μπορεί να φτάσει σε ένα επίπεδο και μάλιστα σε μια εποχή που η πρόσβαση στην πληροφορία δεν είχε καμία σχέση με αυτό που συμβαίνει σήμερα. Δεν γνώριζε ούτε από την καλλιέργεια της γης, ούτε από οινοποίηση. Όλα έπρεπε να γίνουν από το μηδέν. Επιπλέον δεν γνώριζε αγγλικά, οπότε έπρεπε να περιορισθεί σε πληροφορίες που υπήρχαν στα ελληνικά, ξεκοκαλίζοντας όλη τη σχετική βιβλιογραφία. Μεθοδικός και επίμονος, χαρακτηριστικά που τον βοήθησαν πολύ ώστε να πορευτεί βήμα – βήμα και να μην απογοητευτεί στην αρχή.
Το πρώτο αμπέλι φυτεύτηκε κοντά στο Μικροχώρι Δράμας και το παλαιό πατρικό του σπίτι μετατράπηκε σε οινοποιείο. Ο φίλος και κουμπάρος του Γιάννης Καλαϊτζίδης, αρχιτέκτονας-μηχανικός και επίσης λάτρης του κρασιού, τον ακολουθεί λίγα χρόνια μετά.
Συνέβησαν διάφορα ευτράπελα και αστείες ιστορίες. Ο Παπαδόπουλος κάποια στιγμή είχε τοποθετήσει στο σπίτι πλαστικά βαρέλια για τις πρώτες του πειραματικές οινοποιήσεις, με αποτέλεσμα να γεμίσει παντού μυγάκια οι γνωστοί «μπεκρήδες», με τη σύζυγο του να διαμαρτύρεται, μάταια. Σε έκθεση εξοπλισμού στην Ιταλία, που είχε πάει μαζί με τον Καλαϊτζίδη για να δουν μηχανήματα, ο πρώτος έμπορος τους ρώτησε πόσα στρέμματα αμπέλια έχετε. Εκείνοι απάντησαν την αλήθεια: «Πέντε»! Δεν τους έδωσε κανείς σημασία, οπότε στον επόμενο που ρωτούσε, έλεγαν 50 στρέμματα, για να τους παίρνουν στα σοβαρά!
Σύντομα κατάλαβαν ότι στον χώρο αυτό, η ποιότητα απαιτεί επενδύσεις, επιμονή και υπομονή. Με τη Γαλλία πάντα στο μυαλό τους, φυτεύουν γαλλικές ποικιλίες. Φτιάχνουν νέες εγκαταστάσεις, αγοράζουν εξοπλισμούς και οι «καρποί» ήρθαν το 2007, με την επέκταση του οινοποιείου. Τη χρονιά εκείνη, όλοι κατάλαβαν ότι αυτό, είναι πραγματικό επάγγελμα. Οι δύο συνέταιροι εγκατέλειψαν σταδιακά τις δουλειές τους και αφιερώθηκαν στο Κτήμα.
Η ΤΕΧΝΗ ΟΙΝΟΥ ΑΠΟΚΤΑ ΜΟΝΙΜΟ ΟΙΝΟΛΟΓΟ
Ο υιός Άκης Παπαδόπουλος, επιστρέφει από τις σπουδές του στην οινολογία και το περιβόητο Μπορντώ, το 2009. Μέχρι τότε υπήρχαν στο κτήμα οινολόγοι- σύμβουλοι, που φυσικά ποτέ δεν μπορείς να γνωρίζεις ότι θα είναι δοσμένοι για πάντα σε σένα. «Η επιστροφή μου συνέπεσε με την απόφαση να τονώσουμε την εξωστρέφειά μας σαν επιχείρηση και να στοχεύσουμε πιο ενεργά σε αγορές του εξωτερικού. Σήμερα παράγουμε περίπου 350.000 φιάλες κρασί στο σύνολο του έτους, λευκά, ροζέ και ερυθρά, με ένα ποσοστό γύρω στο 40% να ταξιδεύει σε διάφορες χώρες ανά τον κόσμο. Φυτεύουμε συνεχώς νέα αμπέλια, που πλέον καλύπτουν εκτάσεις γύρω στα 600 στρέμματα. Τώρα κοιτάμε να πάμε σε πιο ψυχρά κλίματα», λέει στο MAGAZINE ο Άκης Παπαδόπουλος, που παραδέχεται ότι στο σχολείο δεν του άρεσε ιδιαίτερα η χημεία.
«Αγαπημένο μου μάθημα στο σχολείο ήταν τα μαθηματικά και όχι η χημεία, όμως το επάγγελμα του οινολόγου ήταν αυτό που οι συνθήκες ευνοούσαν να ακολουθήσω. Η είσοδος στην σχολή οινολογίας του Μπορντώ, ίσως η καλύτερη στον κόσμο, απαιτούσε να έχεις το απαραίτητο επιστημονικό υπόβαθρο με κάποιο σχετικό πτυχίο, όπως χημείας, γεωπονίας, ή βιοχημείας, οπότε επέλεξα αρχικά να σπουδάσω χημεία. Ακόμα και όταν τελείωσα τις σπουδές μου στη Γαλλία, δεν γνώριζα αν αυτό θέλω πραγματικά να ακολουθήσω σαν επάγγελμα». Το κατάλαβε όταν επέστρεψε πίσω και ανέλαβε την οινοποίηση των κρασιών του κτήματος. Αγάπησε το κρασί πολύ και ό,τι υπάρχει γύρω από αυτό. Βλέπετε κατά τον ίδιο, ο πατέρας του Γιάννης, τον είχε βάλει με τον «λάθος τρόπο» στη δουλειά. «Αν αύριο θέλω να μυήσω το δικό μου παιδί σε αυτό τον κόσμο, θα του δείξω τη «λάμψη» του κρασιού, διότι εγώ αρχικά ως παιδί γνώρισα μόνο τη δύσκολη πλευρά του, τρυγώντας στα αμπέλια μέσα στον καύσωνα και κουβαλώντας τελάρα», διηγείται ο ίδιος.
Μας λέει ότι η δουλειά του οινολόγου είναι όμορφη και πολύ δημιουργική. «Πρέπει να είσαι οργανωτικός, να γνωρίζεις την επιστήμη, αλλά πάνω από όλα πρέπει να έχεις τη γευσιγνωσία, να αντιλαμβάνεσαι τη γεύση και να έχεις ένστικτο», λέει ο Άκης Παπαδόπουλος και συνεχίζει: «Το να γίνεις οινολόγος και οινοποιός προϋποθέτει πολλά που πρέπει να συνδυάσεις. Δεν είναι μονοδιάστατη δουλειά και αυτό με ιντριγκάρει».
ΤΟ ΚΡΑΣΙ ΠΟΥ ΦΤΙΑΧΝΕΙΣ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΓΕΝΙΑ
Πόση υπομονή χρειάζεται αλήθεια για να φτιάξεις κρασί; Ο Άκης Παπαδόπουλος το έχει φιλοσοφήσει. «Φυτεύεις ένα αμπέλι και περιμένεις τουλάχιστον τρία χρόνια για να πάρεις την πρώτη παραγωγή. Όταν μιλάμε για το κόκκινο κρασί, πρέπει να περιμένεις το αμπέλι μια δεκαετία για να αρχίσει να σου δείχνει ψήγματα του δυναμικού του. Θα χρειαστούν και κάποια χρόνια για να τελειοποιήσεις λεπτομέρειες της οινοποίησης. Οπότε αυτό που κάνεις, δεν είναι για τη γενιά σου, αλλά για τις επόμενες. Και δεν έχει νόημα να το κάνεις αν δεν έχεις διάδοχη κατάσταση. Είναι τυχεροί οι οινοποιοί που έχουν διαδοχή».
Στο Κτήμα Τέχνη Οίνου η τεχνολογία κάνει έντονη την παρουσία της. Ο Άκης Παπαδόπουλος υποστηρίζει, ότι τεχνολογικά, τα οινοποιεία στην περιοχή του είναι σε εξαιρετικό επίπεδο. «Έχοντας σπουδάσει και εργαστεί στη Γαλλία, θεωρώ ότι στην Ελλάδα και ειδικότερα στη Δράμα – που γνωρίζω καλά – είμαστε σε πολύ καλό επίπεδο συγκρινόμενοι ακόμα και με θρυλικές οινοπαραγωγικές περιοχές όπως το Μπορντώ. Κατά κανόνα, η κάθε οινοποιητική μονάδα είναι εξοπλισμένη από το Α έως το Ω για όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας. Και αυτό κοστίζει, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να είμαστε ανταγωνιστικοί ως χώρα στη φτηνή κατηγορία κρασιών, διότι το κόστος παραγωγής δεν μας επιτρέπει να παράξουμε φτηνά κρασιά εύκολα. Στην μεσαία κατηγορία όμως και την υψηλότερη, η οποία τώρα χτίζεται στην Ελλάδα, είμαστε εξαιρετικά ανταγωνιστικοί». Ο ίδιος λέει ότι η τεχνολογία δεν απειλεί τη δουλειά τους, αλλά τη βοηθά. «Είναι ένα εργαλείο στα χέρια μου. Η τεχνολογία με βοηθά να αφιερωθώ σε πιο σημαντικά πράγματα, διότι μου εξασφαλίζει το ότι πολλά από αυτά που θα περνούσαν από τα χέρια μου, τώρα γίνονται αυτόματα, ή με απασχολούν ελάχιστα. Η τεχνολογία αν την χρησιμοποιείς σωστά, μπορεί να σου δώσει πολλά και να σε βοηθήσει να κάνεις πιο ποιοτική δουλειά. Αυτό είναι το κλειδί».
ΤΑ ΑΜΠΕΛΙΑ ΠΗΡΑΝ ΤΑ ΒΟΥΝΑ
Στην Τέχνη Οίνου, ξεκίνησαν φυτεύοντας τον πρώτο αμπελώνα κοντά στο οινοποιείο, στην περιοχή του Μικροχωρίου και αργότερα θέλοντας να ανέβουν υψόμετρο πήγαν στην περιοχή της Καλής Βρύσης και με την κλιματική αλλαγή να καταφτάνει γρήγορα, παίρνουν πλέον τα ψηλά βουνά. Ήταν μια αναγκαιότητα να πάνε τα αμπέλια τους σε πιο ψυχρό κλίμα. Αναζήτησαν πολλές περιοχές, ώσπου αποφάσισαν – γεγονός ριψοκίνδυνο – να πάνε στα 1.100 μέτρα, σε ένα κλίμα εντελώς διαφορετικό. Η διαφορά της θερμοκρασίας είναι κατά μέσο όρο 8-9 βαθμούς χαμηλότερη, που μοιάζει σαν να βρίσκεσαι σε άλλη χώρα. Το κλίμα εκεί είναι αλπικό και πάντα υπάρχει ο κίνδυνος, την Άνοιξη, να πιάσει παγωνιά και τα παγώσουν τα φυτά σου. Αλλά θέλουν να το δοκιμάσουν. Για αρχή έχει φυτευτεί Sauvignon Blanc και στη συνέχεια θα αποφασίσουν ποιες άλλες ποικιλίες. Είναι η πιο πρώιμη ποικιλία που έχουν και αυτός ήταν ο λόγος της επιλογής της. Ο νέος τους αμπελώνας βρίσκεται στην περιοχή της Μικρόπολης, στο όρος Μενοίκιο στα 1.100 μέτρα.
Ο υψηλότερος αμπελώνας της Ελλάδας.
Σε μερικά χρόνια αυτό το αμπελοτόπι θα χαρίσει το πρώτο του κρασί. Αν όλα πάνε καλά, όλα τα αμπέλια του κτήματος θα ανέβουν στα ψηλά.
ΠΟΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΦΥΤΕΥΟΥΝ
Η Δράμα ήταν μια περιοχή που δεν είχε μεγάλη ιστορία στο κρασί, οπότε όλα τα οινοποιεία της περιοχής είχαν ως πρότυπο τα κρασιά της Γαλλίας και γι’ αυτό ξεκίνησαν με γαλλικές ποικιλίες. Στην πορεία, βάλανε ελληνικές διότι έβλεπαν τη δυναμική τους. Στην Τέχνη Οίνου, σήμερα παράγουν 50-50 ξένες και ελληνικές και το ποσοστό αυξάνεται προς τις εγχώριες. «Πλέον ό,τι καινούργια ποικιλία φυτεύεται στο κτήμα είναι κατά βάση ελληνική, λέει ο Άκης Παπαδόπουλος. «Η Δράμα δεν έχει αξιόλογες γηγενείς ποικιλίες ή τουλάχιστον αυτές δεν έχουν ακόμα εξερευνηθεί επαρκώς. Έτσι προς το παρόν, δοκιμάζουμε άλλες ελληνικές που προσαρμόζονται πολύ καλά στην περιοχή και δίνουν διαφορετικά χαρακτηριστικά, από τις περιοχές που γεννήθηκαν».
Δοκιμάζουν συνεχώς ελληνικές ποικιλίες. Μια από αυτές είναι η Μαυροδάφνη, που μετά από 10 χρόνια πειραματικών οινοποιήσεων είδαν ότι ίσως έφτασε πλέον η στιγμή να κυκλοφορήσουν στην αγορά τις πρώτες φιάλες. Φυσικά δεν μπορούν να γράψουν το όνομα στην ετικέτα, εφόσον είναι προστατευόμενη ποικιλία. Ο Άκης θεωρεί, ότι αυτό το γεγονός είναι μια παλιά νοοτροπία και αποτελεί εμπόδιο, κυρίως για την κυκλοφορία των κρασιών στο εξωτερικό, που ο κόσμος θέλει να γνωρίζει τι πίνει».
Παράλληλα στο Κτήμα αναπτύσσουν το κομμάτι του οινοτουρισμού, το οποίο προϋποθέτει ότι θα αναπτυχθεί περεταίρω ο τουρισμός στην περιοχή, που όμως υπάρχουν πολλά περιθώριά ανάπτυξης. «Θέλουμε να συνδυάσουμε τα τοπικά προϊόντα και τη γαστρονομία της περιοχής μας με τα κρασιά μας», δηλώνει με περηφάνια για τον τόπο του ο Άκης Παπαδόπουλος, και τονίζει πως οι Δραμινοί πίνουν εμφιαλωμένα κρασιά, καθώς δεν υπήρχε σε μεγάλο βαθμό η παράδοση να φτιάχνουν σε κάθε σπίτι κρασί. «Προτιμούν τα τοπικά κρασιά στα εστιατόρια και δύσκολα στην πόλη θα βρεις κρασί από άλλες περιοχές».
Σήμερα το σύνολο του αμπελώνα της Τέχνης Οίνου είναι σε καθεστώς υπό ένταξη σε βιολογική καλλιέργεια και μάλιστα βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο. «Αυτό το κάνουμε γιατί το πιστεύουμε, όχι για λόγους μάρκετινγκ, όμως παράλληλα μας βοηθά να προωθήσουμε καλύτερα το κρασί μας, ιδιαίτερα σε αγορές του εξωτερικού».
Όσο για το τι πίνει ο ίδιος και αν ακολουθεί κανόνες; Θα εκπλαγείτε: «Το αγαπημένο μου κρασί είναι το Ξινόμαυρο αυτή την εποχή. Δοκιμάζω τα πάντα με τα πάντα και συχνά εκπλήσσομαι με τους συνδυασμούς, που δεν θα τους τολμούσαμε ποτέ γιατί θεωρούνταν κλισέ. Το ωραιότερο κρασί είναι αυτό που το πίνεις την πιο όμορφη στιγμή. Είμαι ο οινόφιλος που αγαπώ το κρασί χωρίς να γίνομαι εμμονικός. Υπάρχουν άνθρωποι που υπεραναλύουν το κρασί, αντί απλά να το απολαύσουν».
