Γιατί όσοι είναι άνω των 50 ετών θα πρέπει να κάνουν εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα

Ο ιός του έρπητα ζωστήρα (VaricellaZosterVirus – VZV) μολύνει τον άνθρωπο στην παιδική ηλικία και προκαλεί ανεμοβλογιά.

Στη συνέχεια ο ιός μεταπίπτει σε λανθάνουσα κατάσταση και ενεργοποιείται εκ νέου σε κάποια φάση της ζωής του ανθρώπου, κυρίως όταν εξασθενήσει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Αυτό συμβαίνει είτε λόγω της λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων για κάποιο κακόηθες νόσημα όπως ο καρκίνος, από HIV λοίμωξη και φυσικά αυτό που μας αφορά όλους, με την πρόοδο της ηλικίας και λόγω της λεγόμενης ανοσογήρανσης.

Η επανενεργοποίηση του ιού προκαλεί έρπητα ζωστήρα, που χαρακτηρίζεται από επώδυνες δερματικές βλάβες.

Η συχνότητά του αυξάνει από 5 κρούσματα ανά 1.000 άτομα πληθυσμού ενηλίκων ηλικίας από 50 έως 59 ετών, σε 11 κρούσματα ανά 1.000 σε άτομα ηλικίας άνω των 80 ετών.

Αφόρητος ο πόνος από τον έρπητα ζωστήρα

Ο έρπης ζωστήρας εκδηλώνεται στο άνω μέρος του σώματος, τον θώρακα, τον λαιμό ή γύρω από το μάτι, με ένα χαρακτηριστικό εξάνθημα που μετατρέπεται σε επώδυνες, γεμάτες υγρό φυσαλίδες, οι οποίες σπάνε, σχηματίζουν κρούστα και επουλώνονται μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Το εξάνθημα συνοδεύεται από διαπεραστικό πόνο, που πολλές φορές είναι αφόρητος.

Για την αντιμετώπιση του δερματικού εξανθήματος και την ανακούφιση του πόνου συνήθως συνταγογραφούνται θεραπευτικά σχήματα που περιλαμβάνουν αναλγητικά και αντιβιοτικά.

Ωστόσο, το 30% των ασθενών εμφανίζει μεθερπητική νευραλγία.

Πρόκειται για τον μακροχρόνιο νευροπαθητικό πόνο (διαρκεί από μερικούς μήνες έως και χρόνια), ο οποίος επηρεάζει καταλυτικά την καθημερινότητα τους.

Η μεθερπητική νευραλγία είναι η συνηθέστερη επιπλοκή που χαρακτηρίζεται από επίμονο και δυσίατο πόνο μετά την αποδρομή των δερματικών βλαβών, που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Η συχνότητα της νευραλγίας είναι από 10% έως 13% σε άτομα άνω των 50 ετών που εμφάνισαν έρπητα ζωστήρα και αυξάνεται περισσότερο με την ηλικία.

Γι’ αυτό και είναι σημαντική η χορήγηση του νέου εμβολίου κατά του έρπητα ζωστήρα από την ηλικία των 50 ετών.

Τι συμβαίνει με το εμβόλιο του έρπητα ζωστήρα στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ελλάδα

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ συνιστούν ότι τα άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω, συμπεριλαμβανομένων όσων είχαν εμβολιαστεί προηγουμένως με το Zostavax, θα πρέπει τώρα να κάνουν το νέο εμβόλιο Shingrix.

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων συνιστούν στα άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω να κάνουν το νέο εμβόλιο κατά του έρπητα ζωστήρα είτε θυμούνται είτε όχι ότι είχαν ανεμοβλογιά ως παιδιά.

Όσοι δεν είχαν ποτέ ανεμοβλογιά αλλά έκαναν το εμβόλιο γι’ αυτήν μπορεί επίσης να είναι ευάλωτοι στον έρπητα ζωστήρα, επειδή το εμβόλιο περιέχει έναν εξασθενημένο ζωντανό ιό.

Ωστόσο, ο κίνδυνος έρπητα ζωστήρα για όσους έκαναν το εμβόλιο κατά της ανεμοβλογιάς είναι πολύ μικρότερος από ό,τι για τα άτομα που είχαν τη φυσική λοίμωξη.

«Το Shingrix έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικό στην πρόληψη του έρπητα ζωστήρα και της μεθερπητικής νευραλγίας σε όλες τις ηλικιακές ομάδες από 50 ετών και άνω για τουλάχιστον 4 χρόνια μετά τον εμβολιασμό. Το εμβόλιο είναι επίσης αποτελεσματικό στην προστασία ενηλίκων ηλικίας άνω των 18 ετών που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν έρπητα ζωστήρα. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη χρήση του Shingrix ήταν κατά κύριο λόγο παροδικές και αντιμετωπίζονται με απλή φροντίδα», αναφέρει από την πλευρά του ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ).

Ως εκ τούτου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έκρινε ότι τα οφέλη του Shingrix υπερτερούν των κινδύνων που συνδέονται με αυτό και ενέκρινε το εμβόλιο στην ΕΕ.

Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών 2023, τι ισχύει για τον έρπητα ζωστήρα

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών 2023 και όπως διαμορφώθηκε από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, προκαλεί έκπληξη ο περιορισμός του νέου εμβολίου RZV για τον έρπητα ζωστήρα, καθώς χορηγείται δωρεάν μόνο στην ειδική ομάδα των ανοσοκατεσταλμένων ασθενών και όχι στον γενικό πληθυσμό άνω των 50 ετών.

Η συγκεκριμένη απόφαση δεν ικανοποιεί τις εκκλήσεις των συλλόγων ασθενών, οι οποίοι ζητούσαν αφενός, αποκατάσταση της πρόσβασης του γενικού πληθυσμού στον εμβολιασμό για τον έρπητα ζωστήρα.

Επίσης, δεν λαμβάνει υπόψη της τις σύστασεις της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων για τον εμβολιασμό έναντι στον έρπητα ζωστήρα, σύμφωνα με τις οποίες το νέο εμβόλιο συστήνεται ως προτιμητέο στο γενικό πληθυσμό και ως το μόνο ενδεδειγμένο για τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, και επίσης τις εκκλήσεις των ιατρικών εταιρειών που ζητούσαν αποζημίωση του εμβολίου και για το γενικό πληθυσμό, λόγω της υψηλότερης αποτελεσματικότητας του.

Έκπληξη προκαλεί, επίσης, το γεγονός ότι ακόμα και η εν λόγω σύσταση για τον εμβολιασμό των ανασοκατεσταλμένων δεν καλύπτει τις ανάγκες των εν λόγω ασθενών λόγω των περιορισμών που αναφέρονται.

Οι περιορισμοί αφορούν στο γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοριστική σύσταση καλύπτει πολύ λίγους ασθενείς που πρέπει πρώτα να έχουν 2 ή παραπάνω περιστατικά και να έχουν βιώσει τις συνέπειες τις νόσου.

Η εν λόγω σύσταση έρχεται και σε αντιδιαστολή με την πεμπτουσία της πρόληψης, καθώς για να έχουν πρόσβαση στο εμβόλιο οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς ηλικίας 18-59 ετών, θα πρέπει να έχουν προηγηθεί 2 ή περισσότερα περιστατικά νόσησης από έρπητα ζωστήρα.

Δηλαδή για να προστατευθούν οι εν λόγω ασθενείς θα πρέπει να έχουν πρώτα βιώσει τουλάχιστον εις διπλούν τις επώδυνες συνέπειες του έρπητα ζωστήρα.

Καθώς οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς διατρέχουν έως και 9 φορές υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση έρπητα ζωστήρα, είναι ξεκάθαρο πως η εν λόγω σύσταση δε συμβάλει πρακτικά στην πρόληψή του σε αυτή την κατηγορία ανοσοκατεσταλμένων ασθενών (ηλικίας 18-59).