Η Μαρία Παπαγιάννη βρήκε το “μονοπάτι” για να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα τον κόσμο και τον εαυτό μας

Η γραφή της κρύβει μέσα της το μαγικό στοιχείο να “αγγίζει” τις ψυχές των παιδιών και των εφήβων. Τα βιβλία της δημιουργούν ολόκληρους κόσμους και πραγματεύονται ακόμη και πιο δύσκολα θέματα, όπως ο αποχωρισμός και η απώλεια.

Ο λόγος για τη Μαρία Παπαγιάννη που σπούδασε ελληνική φιλολογία, εργάστηκε ως δημοσιογράφος, αλλά γρήγορα την κέρδισε η συγγραφή. Έτσι από το 2001 που κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο, αφοσιώθηκε στη συγγραφή βιβλίων για μικρά και μεγάλα παιδιά, εφηβικά μυθιστορήματα, θεατρικά έργα και λιμπρέτα για μουσικοθεατρικές παραστάσεις.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως ήταν υποψήφια για το Διεθνές Βραβείο H.C.Andersen 2020 και 2022. Τώρα στις θεατρικές σκηνές της Αθήνας παρουσιάζονται δύο βιβλία της. Το “Μια περιπέτεια για τον Ρωμαίο”, μία υπέροχη ιστορία για παιδιά που έγινε παράσταση κουκλοθεάτρου και ανεβαίνει για τρίτη φορά στην Παραμυθοχώρα από τις εξαιρετικά έμπειρες του είδους Μαρία και Σπυριδούλα Παπαγεωργίου και τα «Χρυσά Κουπιά» (εκδόσεις Πατάκη), ένα βιβλίο που έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές, καθώς καταφέρνει να διηγηθεί μία καθηλωτική ιστορία με στοιχεία «μαγικού ρεαλισμού», αξίες όπως η φιλία, ο σεβασμός στη φύση και η μαχητικότητα, και όλα αυτά με μεγάλη τρυφερότητα, χιούμορ και αισιοδοξία για τη ζωή. Τα “Χρυσά Κουπιά” παρουσιάζονται από το Infokids Theater σε σκηνοθεσία Αθανασίας Καλογιάννη στο Θέατρο Αργώ.

“Πρόκειται για δύο έργα εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Το ένα “Μια περιπέτεια για τον Ρωμαίο” είναι μια υπέροχη παράσταση κουκλοθεάτρου που ανεβαίνει για τρίτη φορά. Η Μαρία και η Σπυριδούλα Παπαγεωργίου με την ομάδα Παραμυθοχώρα είναι αγαπημένες φίλες πολλά χρόνια τώρα” αναφέρει στο NEWS 24/7 η Μαρία Παπαγιάννη.

Και συνεχίζει: “Το δεύτερο έργο βασίζεται στο μυθιστόρημα μου Χρυσά Κουπιά. Η πρόταση ήρθε από το Infokids Theater και την ευγενέστατη Αθανασία Καλογιάννη. Δεν τους ήξερα αλλά υπήρχε η προηγούμενη παράστασή τους πάνω στο έργο της Ζωρζ Σαρή, ο «Θησαυρός της Βαγίας» που για μένα ήταν σημαντικό, μια νέα ομάδα που τολμάει και στηρίζει ελληνικά κείμενα. Και τους εμπιστεύτηκα κι εύχομαι να έχουν πολύ δρόμο μπροστά τους. Ποια θέματα πραγματεύονται; Πολλά. Πιστεύω πως κάθε κείμενο είναι ένα κομμάτι της ζωής. Και η ζωή είναι πολλά πράγματα. Και ο κάθε αναγνώστης ή κάθε θεατής μπορεί να σταθεί σε κάτι διαφορετικό. Όμως και τα δυο έργα μιλάνε για τη δύναμη της συνεργασίας. Είτε είσαι ένας μικρός ποντικός και θέλεις να εξερευνήσεις τη σκηνή του θεάτρου, είτε είσαι ένα παιδί και ξεκινάς γοητευμένος από ένα θρύλο να βρεις το γιατρικό για όλες τις αρρώστιες”

Πρόκειται δύο βιβλία που απευθύνονται σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες. Πόσο σημαντικό είναι για τα σύγχρονα παιδιά να μεγαλώνουν με βιβλίο και… θέατρο;

Για όλα τα παιδιά όλων των εποχών ή καλύτερα για όλους μικρούς και μεγάλους πάντα τα βιβλία, το θέατρο, οι τέχνες είναι ένα μονοπάτι για να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα τον κόσμο και τον εαυτό μας. Να ρίξουμε λίγο φως στα σκοτάδια μέσα μας. Ειδικά για τα παιδιά, αφού αυτό με ρωτάτε, πιστεύω πως είναι κι ένας τρόπος να εξοικειωθούν με τους φόβους τους, να βρουν απαντήσεις στα ατελείωτα “γιατί” τους και να γεννηθούν κι άλλα. Γιατί τα γιατί είναι γόνιμα.

Ένα παιδί που αναρωτιέται είναι ένα υγιές παιδί. Ένα παιδί εγκλωβισμένο που φοβάται να ψάξει για την αλήθεια, που δεν έχει μάθει να μοιράζεται, πιστεύω πως είναι ένα παιδί που θα δυσκολευτεί στη ζωή του. Μέσα από τα βιβλία και το θέατρο μοιράζεται μ΄ έναν τρόπο τις ιστορίες των ηρώων και μαζί τους προχωράει ανοίγοντας παράθυρα προς τη ζωή, αναρωτιέται, κάνει μικρά βήματα κι ίσως αύριο τολμήσει να μιλήσει για τα δικά του προβλήματα. Εγώ το έκανα πάντα με τα παιδιά μου. Μια ιστορία που αγαπούσαν ήταν πάντα η αφορμή για να δούνε σ΄ αυτή τον εαυτό τους και να μου πούνε πράγματα που δεν τους ήταν εύκολα.

“Μια περιπέτεια για τον Ρωμαίο” στην Παραμυθοχώρα: Το ιδιαίτερα αγαπημένο αυτό παραμύθι “παίζει” με πολύ όμορφο τρόπο με τα ονόματα των ηρώων του και εισάγει τα παιδιά στον κόσμο του θεάτρου. Πώς αντιδρούν τα παιδιά βλέποντάς το; Τι είναι αυτό που θα θέλατε να τους “μείνει”;

Πάνω απ΄ όλα θέλω να περάσουν όμορφα. Να γελάσουν, να χαρούν κι ίσως επιστρέφοντας στο σπίτι αδειάζοντας τις τσέπες τους να βρούνε κι άλλα που θέλουν να κρατήσουν. Όπως την τόλμη του μικρού ποντικού που ονειρευόταν να ανέβει στη σκηνή του θεάτρου και τα κατάφερε. Σίγουρα αν τους άρεσε θα είναι κάτι που μοιράστηκαν και με άλλα παιδιά κι αυτό το βρίσκω πολύ σημαντικό. Το γέλιο τους για λίγο ενώθηκε με το γέλιο άλλων παιδιών. Όπως ακριβώς συμβαίνει όταν παίζουν με τους φίλους τους.

Για μένα είναι σημαντικό οι γονείς να παρακολουθούν μαζί τους την παράσταση. Δεν καταλαβαίνω γονείς που μένουν στο φουαγιέ και βάζουν τα παιδιά στην παράσταση. Είναι σπουδαίο να μπορούν επιστρέφοντας στο σπίτι να συζητήσουν γι΄ αυτό που είδανε. Οι ιστορίες ενώνουν τους ανθρώπους και μας βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο. Ας το κάνουμε μαζί με τα παιδιά μας. Θυμάμαι όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά πόσες φορές κάτι που είδαμε στο θέατρο γινόταν κοινός κώδικας. Ένα τραγούδι, ένα αστείο, μια περιπέτεια. Μικροί κρίκοι στη σχέση μας. Ακόμα αναφερόμαστε σε αυτά…

Αλήθεια πώς νιώθετε όταν ακούτε τα παιδιά φεύγοντας από το θέατρο να τραγουδάνε τα τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου; Έχετε κάποια ανάμνηση από αυτή τη “θεατρική σας συνεργασία”;

Φυσικά χαίρομαι. Ο Ρωμαίος με τις μουσικές του μας συντροφεύουν πολλά χρόνια. Όταν πρωτοανέβηκε, τα παιδιά μας ήταν μικρά και θέλανε να πηγαίνουμε συνέχεια να το βλέπουμε. Μετά ο Στέργιος μας ζήτησε να γίνει Ρωμαίος και του φτιάξαμε μια τεράστια ουρά, την οποία έσερνε όλη μέρα πίσω του.

Ο Θάνος έπαιζε τα τραγούδια στο πιάνο αλλάζοντας τους στίχους ανάλογα με όσα συνέβαιναν στην καθημερινότητά μας. Έτσι ο Ρωμαίος έγινε για χρόνια βοηθός, φυλακτής τις νύχτες, κολλητός μας. Μια μέρα σε μια εξοχή εμφανίστηκε ένας μικρός ποντικός κι όταν πανικοβλήθηκα τα παιδιά φώναξαν με ενθουσιασμό: ο Ρωμαίος!

Τι συμβολίζουν τα Χρυσά Κουπιά στο βιβλίο σας; Ξέρω πως το βιβλίο αυτό αγγίζει ιδιαίτερα ευαίσθητα θέματα που έχουν να κάνουν με τον αποχωρισμό…

Αν μου ζητάτε να πω με μια λέξη το θέμα του βιβλίου, θα έλεγα πως στα Χρυσά Κουπιά το θέμα είναι η απώλεια. Αλλά νομίζω πως το πιο σημαντικό σ΄ ένα βιβλίο είναι τι θέλεις να πεις, τι θα ήθελες να πάρει μαζί του ο αναγνώστης, κι αυτό είναι πως το μόνο φάρμακο για κάθε απώλεια, για κάθε τραύμα είναι να συνεχίζεις να κάνεις κουπί, να αρμενίζεις πάντα προς τη ζωή, να προχωράς…

Στα Χρυσά Κουπιά τη μουσική έγραψε η Ζωή Τηγανούρια. Πώς αισθανθήκατε και πόσο σας έλειψε η συνεργασία με τον Θ. Μικρούτσικο; Πώς βλέπετε τη νέα γενιά τραγουδοποιών; Έχει τις ίδιες ευαισθησίες με την προηγούμενη γενιά;

Στα «Χρυσά Κουπιά» η παραγωγή, η θεατρική διασκευή και γενικά όλος ο σχεδιασμός έγινε από την ομάδα. Κι έγινε με κέφι και πολλή δουλειά. Όλοι οι συντελεστές, η Αθανασία Καλογιάννη, η Ζωή Τηγανούρια, η Αρετή Μώκαλη που έκανε τις χορογραφίες, η Μαρία Σούμπερτ στη διασκευή και όλοι οι ηθοποιοί που συμμετέχουν στην παράσταση δούλεψαν με ενθουσιασμό και ξέρω πως αγάπησαν το κείμενό μου κι ο καθένας με τον τρόπο του αφιερώθηκε σ΄ αυτό.

Με τον Θάνο τις παραστάσεις τις σχεδιάζαμε μαζί από την αρχή. Από την πρώτη ιδέα. Πολλές φορές η ιδέα ήταν η μουσική όπως στην παράσταση «Ταξιδεύοντας με τον Σταυρό του Νότου» που στήσαμε όλο το έργο πάνω στον Καββαδία. Δεν νιώθω ειδική να μιλήσω για τη νέα γενιά τραγουδοποιών. Ο Θάνος πάντα εκτιμούσε πολλούς νεότερους απ΄αυτόν.

Επίσης δεν μου αρέσουν οι αφορισμοί και οι γενικεύσεις. Σίγουρα στην εποχή μας υπάρχουν πολλοί νέοι ταλαντούχοι συνθέτες, στιχουργοί, τραγουδοποιοί. Πρόσφατα μια πολύ νεώτερη η Μαρία Παπαγεωργίου προσέγγισε το έργο του Θάνου με μια εντελώς φρέσκια ματιά. Γενικά θα έλεγα πως είμαι αισιόδοξη ίσως γιατί αγαπώ τα παραμύθια. Απαισιόδοξη είμαι μόνο για την εποχή μας, για την καθημερινή βαρβαρότητα, τους πολέμους με τα χιλιάδες θύματα, τους ανθρώπους που ζούνε στην ανέχεια, την κλιματική καταστροφή, την βία και πως όλα αυτά σιγά σιγά χωράνε στη ζωή μας.

Μαθαίνουμε να ζούμε με τη φρίκη πλάι μας. Συνηθίζουμε, γινόμαστε αδιάφοροι. Κι έχουμε πάντα ανάγκη τις μουσικές, τα τραγούδια, τα παραμύθια, τις ιστορίες που θα μας ενώσουν, αυτές τις μικρές ιστορίες που χωράνε όλο τον κόσμο.

Όταν ένα βιβλίο σας ανεβαίνει στο θέατρο, το παρακολουθείτε από τις πρόβες του; Εκφέρετε την άποψη σας; Ρωτώ γιατί είναι συχνό δυστυχώς το φαινόμενο το παιδικό θέατρο να αρκείται σε μία κακοποιητική σχεδόν εμπορικότητα…

Αγαπώ πολύ το θέατρο και χαίρομαι να παρακολουθώ πρόβες και πάντα έχω αγωνία. Αλλά όταν δίνεις κι εμπιστεύεσαι ένα κείμενό σου δεν μπορείς να επεμβαίνεις στο όνειρο του άλλου.

Μελλοντικά σχέδια;

Πάντα μια ευχή. Να ξεκινήσω μια ιστορία που θα με «σώσει», δηλαδή που θα με ταξιδέψει, που θα αλαφρύνει τους ώμους μου, που θα κάνει κι ένα παιδί να ταξιδέψει και θα το αλαφρύνει από τους φόβους του. Πριν λίγες μέρες κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πατάκη το καινούργιο μου βιβλίο «Η Διδώ στη μαύρη βίβλο» για ένα κορίτσι που τολμάει να αντιμετωπίσει όσα δεν καταλαβαίνει και στο τέλος νιώθει ελεύθερη γιατί όπως λέει η ίδια «ξεφοβήθηκα τελείως». Αυτό θέλω να ξεφοβηθώ κι εγώ…