11+1 ΑΛΜΠΟΥΜ ΠΟΥ ΙΣΩΣ ΧΑΣΑΤΕ ΤΟ 2023, ΑΛΛΑ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΑΚΟΥΣΕΤΕ

Σε μια επίσκεψή του στην Αθήνα πριν κάποια χρόνια (όχι για συναυλία, αλλά για μια ηχητική εγκατάσταση στην Στέγη), ο μεγάλος Μπράιαν Ίνο εξήγησε -χωρίς να ρωτηθεί γι’ αυτό- το «πρόβλημα» των τελευταίων (αρκετών) χρόνων με τις λίστες με «τα καλύτερα της χρονιάς». 

Είχε πει λοιπόν ο Βρετανός, ενώπιον μιας στρογγυλής δημοσιογραφικής τραπέζης που κρεμόταν με περίσσιο δέος από τα χείλη του: «Ζούμε σε μια εποχή που προσωπικά αποκαλώ “The Tropics of Music”. Πώς είναι όταν πλησιάζεις στις τροπικές ζώνες που ξαφνικά συναντάς τόσα πολλά είδη φυτών; (…) Η διαφορά με τα 60s-70s είναι ότι υπήρχαν λιγότεροι μουσικοί κι αναπόφευκτα το σύστημα των δισκογραφικών ήταν πιο ανεκτικό στον πειραματισμό. Σήμερα, όλοι μπορούν να βρουν το κανάλι για να κυκλοφορήσουν τη μουσική τους, αλλά αυτό διαχέει υπερβολικά την εξερεύνηση του καινούριου που το κάνει σχεδόν ασήμαντο».

Αν και το μουσικό FOMO έχει εξασθενήσει όσο η μουσική απομακρύνεται τον 21ο αιώνα από το κέντρο της ποπ κουλτούρας, αυτός είναι και ο λόγος που οι λίστες πια έχουν ολοένα και μικρότερη καταγραφική σημασία/εμπορική βαρύτητα: η παραγωγή είναι τεράστια. Είναι πολύ απλό. Αυτός που τις φτιάχνει είναι αδύνατον να τα έχει ακούσει όλα (ή έστω αντιπροσωπευτικά αρκετά). Αυτός που τις διαβάζει έχει τόσες πολλές άγνωστες λέξεις που όχι πια δεν ταυτίζεται, αλλά ίσως δυσανασχετεί. 

Αλλά, καινούρια χρονιά ξεκίνησε, ας μην είμαστε δίσεκτοι. Υπάρχει και η φωτεινή πλευρά. Υπάρχουν μόνιμα, σαν άλλα βιβλία σε ένα φαντασιακό κομοδίνο, πολλά άλμπουμ για να εξερευνήσετε. (Τώρα, ποιος ακούει ολόκληρα άλμπουμ ακόμα είναι μια άλλη συζήτηση.). To 2023 ήταν ο θρίαμβος των ισχυρών γυνακείων παρουσιών: ζούμε την παντοκρατορία της Taylor Swift, την παρατεταμένη ωριμότητα της Lana Del Rey (που ήταν μάλλον η «πρωταθλήτρια της χρονιάς» στο άθροισμα των λιστών), την φρεσκάδα της Olivia Rodrigo, το ποπ άστρο της Caroline Polachek. 

Όμως, αν δούμε λίγο πιο πέρα, τώρα που κάθισε κάπως ο κουρνιαχτός από «τα καλύτερα του 2023», ορίστε έντεκα άλμπουμ χωρίς αξιολογική σειρά που αν τα χάσατε, αξίζει να τα ανακαλύψετε…

a.s.o., s/t 

[Low Lying Records] 

Αν έπρεπε να κρατήσω οπωσδήποτε έναν, ως αγαπημένο μου, δίσκο από το 2023, θα ήταν το ντεμπούτο του ντουέτου με καταγωγή από την Αυστραλία κι έδρα το Βερολίνο. Ο Lewie Day έχει όνομα και πρόσωπο για την πειραγμένη χορευτική μουσική που φτιάχνει ως Tornado Wallace. Εδώ δε θέλησε να πρωτοτυπήσει, αλλά να απευθύνει φόρο τιμής στη μουσική που άκουγε μεγαλώνοντας στα 90s: το trip hop. Και η φωνή της ηθοποιού Alia Seror-O’Neill (Αlias Error) ήταν το μεγάλο του όπλο. Καμία πρωτοτυπία εδώ. Καπνισμένες, ράθυμες, κινηματογραφικές συνθέσεις που παραπέμπουν κατευθείαν στην Αγία Τριάδα του Μπρίστολ (Massive Attack, Portishead, Tricky) αλληθωρίζοντας και προς τα πίσω, στους Cocteau Twins ή τη Sade, βάζοντας εδώ κι εκεί μερικά μεσανατολίτικα υπνωτικά grooves… έτσι για την αλητεία. Σε έναν δίκαιο κόσμο, τώρα που τα 90s ποζάρουν παντού για το δικό τους κοντινό αναβίωσης, τα ραδιόφωνα θα έπρεπε να τους παίζουν από το πρωί ως το βράδυ. Για την ώρα, εμείς μπορεί να κάνουμε άλλη δουλειά, αλλά -αν βγουν στον δρόμο- δε φανταζόμαστε καλύτερο warm up για τους Massive Attack το καλοκαίρι στην πλατεία Νερού. (Τσεκάρετε και τα ωραιότατα remixes.)

Nabihah Iqbal, Dreamer 

[Ninja Tune]

Αν πιστεύατε πώς έχετε ξεμπερδέψει με αυτό που κάποτε λέγαμε “indie”, τούτη εδώ η Λονδρέζα με την πακιστανική καταγωγή και το ακτιβιστικό παρελθόν ως νομικός στα ανθρώπινα δικαιώματα, σας καλεί να το ξανασκεφτείτε. Το δεύτερό της άλμπουμ ανοίγει την πόρτα με ένα bona fide εναλλακτικό χιτ όπως το “This World Couldn’t See Us” (καταδικασμένο να στριμώχνεται στα μπαρ ανάμεσα σε Stereolab και New Order) και σε βάζει στα πιο ηλεκτρονικά δωμάτια στο βάθος. Μετά από 45 λεπτά, βγαινοντας στην πίσω αυλή ξέρεις ότι η dream pop (κι ας μην της φαίνεται) παραμένει πολύ σκληρή για να πεθάνει. 

BC Camplight, The Last Rotation of Earth 

[Bella Union]

Δεν είναι ποτέ αργά για να ανέβει κανείς στο βαγόνι του Brian Christinzio, αυτού του singer-songwriter από τη Φιλαδέλφεια που πριν κάποια χρόνια απέδρασε στο Μάντσεστερ «για να μην πεθάνει», όπως λέει ο ίδιος, «από το ποτό και τα ναρκωτικά». Είναι περίπου είκοσι χρόνια στο κόλπο, παίζει περίπου όλα τα όργανα και τα κάνει περίπου όλα μόνος του στους δίσκους του, κολλώντας κάμποσα «ανεξάρτητα» lo-fi ένσημα εδώ κι έξι άλμπουμ σε One Little Indian και Bella Union. Είναι φίλος με τους War on Drugs, άλλο ένα στοιχείο που τον κατατάσσει στην κατηγορία «τα παιδιά του Μπρους ποιον είχανε πατέρα;». Μόνο που ο ίδιος δεν είναι καθόλου βαρύς ή σοβαροφανής. Αρκεί να τον ακούσει κανείς να εξηγεί πώς διάλεξε το όνομά του σχήματός του ή παρότι σχεδόν «κάθε άλμπουμ του συνοδεύεται από μια μικρή προσωπική τραγωδία» είτε είναι ο θάνατος του πατέρα του, η απέλασή του λόγω χαρτιών από τη Μεγάλη Βρετανία (επέστρεψε εκεί με ιταλικό διαβατήριο), η πανδημία ή ένας βαρύς χωρισμός που ήταν η τελευταία πηγή της έμπνευσης του. 

MOb, MOb 1 

[Veego Records]

H τζαζ αντεπιτίθεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, μεγαλώνοντας το κοινό της με ανθρώπους που δεν έχουν ίσως πιει ούτε ένα ποτό στα Half Note αυτού του κόσμου. Το βλέπουμε στα φυντάνια της “new british jazz explosion”, το νιώθουμε και στα μέρη μας με την μπάσταρδη τζαζ συγκροτημάτων όπως οι Kepler is Free. Στην Veego Records με έδρα την Πάτρα, επίσης, κυκλοφόρησε το ντεμπούτο του το 2023 το αθηναϊκό τρίο των MOb. Πνευστά ουρλιαχτά, kraut μετρονόμος και post punk μπασογραμμές είναι τα συστατικά ενός συναρπαστικού δίσκου που βρήκε μια θέση στην πλεϊλίστα του πατριάρχη Gilles Peterson, ενώ ο James Lavelle των U.N.K.L.E. έχει ήδη παραδώσει remix που θα κυκλοφορήσει πολύ σύντομα. Καθόλου άσχημα. (Από την Veego, επίσης, μια πολύ σημαντική επανέκδοση: η Αυταπάτη της Ηδύλης Τσαλίκη, ένα χαμένο διαμάντι της ελληνικής vocal jazz, 40 χρόνια μετά την αρχική κυκλοφορία του 1983.) 

Overmono, Good Lies

[XL Recordings]

Ίσως να μην το θυμάστε πολλοί, ίσως να πέρασαν γενικά απαρατήρητοι μιας και δίπλα συνέβαινε το techno σφυροκόπημα, αλλά τους είδαμε τους Ουαλούς «Bicep των φτωχών» τις μικρές ώρες του ADD 2023, περίπου ένα μήνα αφότου οι «Bicep οι παλιοί, οι ορθόδοξοι» είχαν γεμίσει το κλειστό του ΟΑΚΑ. Όμως, φτάνει ο ετεροπροσδιορισμός, τα αδέρφια Russell (Tom κι Ed, σαν τα μικρά ονόματα των Chemical Brothers…ορκίζομαι τέλος οι παραπομπές) πάτησαν γερά με το ντεμπούτο LP τους, μετά από 7-8 χρόνια που έχτιζαν με EPs και singles. «Χερια ψηλά», 90s ευφορία και ποπ ενσυναίσθηση, ο επόμενος κρίκος του «ρέιβ για τις μάζες» έρχεται από μια ουαλική κωμόπολη που λέγεται -wait for it- Όβερμόννοου.

RVG, Brain Worms 

[Fire Records] 

Η κιθαριστική έκπληξη της χρονιάς ήρθε από τους Αντίποδες. Τρίτο άλμπουμ για τους RVG από την Αυστραλία, πρώτο με τόσο μεγάλη απήχηση, κυρίως λόγω της Romy Vager. Η τρανς frontwoman είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια ιστορία συμπερίληψης σε μια μουσική βιομηχανία που έχει εν πολλοίς διαμορφώσει τα έμφυλα στερεότυπα. Τραγουδά την ψυχή της σε κάθε κομμάτι του άλμπουμ κι απογειώνει συνθέσεις που, αν δεν υπήρχε εκείνη, απλά θα τιμούσαν τον post punk κανόνα ή θα περιγράφονταν ως ένας ακόμα δίσκος που γράφτηκε κατά την περίοδο της πανδημίας. “Nothing Really Changes”, σοβαρή υποψηφιότητα στα «κομμάτια της χρονιάς». 

Kelela, Raven 

[Warp]

Σε μια χρονιά που οι μεγάλες κυκλοφορίες της είχαν γυναικεία υπογραφή και τα 90s ήταν παντού μπροστά μας (μέχρι και στα χαμηλοκάβαλα που επέστρεψαν με χαμηλό προφίλ), η Kelela Mizanenkristos με μια all-star ομάδα παραγωγών τα συνδύασε σε ένα άλμπουμ που ακούγεται δυναμικό, ολόφρεσκο, αναζωογονητικό. Εκεί πάει το R&B του 21ου αιώνα, κάπως έτσι ακούγεται η street soul της AI εποχής. Από ένα cyborg με καταγωγή από την Αιθιοπία και παρελθόν ακόμα και σε metal συγκροτήματα που μια δεκαετία πριν δούλευε τελεμάρκετινγκ. 

Fever Ray, Radical Romantics 

[Rabid Records/Mute]

Τολμηρή κι αντισυμβατική, νοσηρή κι παγερή, μα πάντα με βαθύ καλλιτεχνικό αποτύπωμα, η ποπ των Fever Ray βαθαίνει ακόμα περισσότερο το εκκεντρικό σύμπαν των αγαπημένων Knife διαμορφώνοντας πια μιαν απόλυτα ξεχωριστή ηχητική περιοχή. Με Trent Reznor κι Atticus Ross να βάζουν χεράκι στην παραγωγή, έτσι για την Nine Inch Nails αρρωστίλα (sic).

JIM, Love Makes Magic 

[Vicious Charm]

Ο Jim Baron είναι παλιά καραβάνα της βρετανικής σκηνής, είτε ως ιδρυτικό μέλος των Crazy P είτε ως Ron Basejam. Ίσως οι φίλοι τον λένε απλά JIM – στο πρώτο άλμπουμ του, πάντως, με το μικρό του όνομα δίνει διαπιστευτήρια balearic κομψότητας για μεσήλικες ravers που πονάει η μέση τους, αλλά το έχουν ακόμα. Εντελώς τελείως μουσική για την magic hour του καλοκαιρινού ηλιοβασιλέματος, φοβερά τα remixes στα κομμάτια του δίσκου – πρώτη ύλη για τους DJs των 100 bpm. 

Στο ίδιο κομψό μήκος κύματος και το Sundown του Eddie Chacon – κάποτε ποπ σταρ του MTV, εξαφανισμένος για δύο δεκαετίες, τώρα πια πρέσβης του balearic μεταξύ Ιμπίθα και Λος Άντζελες. 

El Michels Affair/Black Thought, Glorious Game 

[Big Crown]

Φυσικά και είχε πολύ hip hop το 2023 (και billy woods που έρχεται 10/2 στην Αθήνα, κι Armand Hammer και πολλά πολλά ακόμα), αλλά ίσως τίποτα με το crossover του περσινού Cheat Codes της απίθανης συνεργασίας του Black Thought με τον Danger Mouse. Ο Black Thought συνέχισε να ξενοκοιτάει (αφού οι Roots δεν έχουν νέο υλικό εδώ και δέκα χρόνια), και βρήκε έναν ακόμα σπουδαίο συνθέτη/παραγωγό στο πρόσωπο του Leon Michels (El Michels Affair). Κι εδώ boom bap παράδοση, soulfoul κομμάτια με «αναλογική» διάθεση, απλά όχι τόσο καλό να σε κάνει να σηκωθείς από την καρέκλα σου όπως το περσινό αντίστοιχο. 

Vox Low, Keep On Falling

[Born Bad Records]

Κι ένα για τα goth παιδιά στο βάθος. Οι Παριζιάνοι συνεχίζουν εδώ και μια δεκαετία περίπου να υπηρετούν το νέο new wave. Έχοντας βρει την αναλογία στο πόσο πένθιμοι ή/και θυμωμένοι ακούγονται, κρύβοντας τα δερμάτινά τους κάτω από φθαρμένες καμπαρντίνες, ισορροπώντας μεταξύ synthwave και kraut rock. 

…και μια επιλογή «επικρατείας»…

David Holmes, Blind on a Galloping Horse

[Heavenly]

Έχοντας μάλλον πάρει την σκυτάλη του don μετά τον πρόωρο χαμό του Andrew Weatherall, ο Holmes ξανακοίταξε λίγο τον εαυτό του. Τόσο προσωπικά, βγαίνοντας από μια δύσκολη περίοδο με την ψυχική υγεία του (για την οποία ο ίδιος μιλάει ανοιχτά στις συνεντεύξεις του), όσο και και καλλιτεχνικά όπυ δίπλα στις δεκάδες συνεργασίες και δουλειές για το σινεμά και την τηλεόραση, δίπλα στους θαυμάσιους Unloved που μας σύστησε στα 10s, κυκλοφόρησε και το πρώτο άλμπουμ με το όνομά του από το 2008. Εκεί βρίσκονται τα όμορφα singles με τη φωνή της Raven Violet που έβγαζε τα προηγούμενα χρόνια, εκεί και το προσωπικό του μανιφέστο/hall of fame “Necessary Genius”. To 2024 θα τον βρει στο τιμόνι του νέου άλμπουμ των Primal Scream, ενώ θα κυκλοφορήσει και το άλμπουμ που ηχογράφησε με μια από τις μεγάλες απώλειες του 2023, την πολύτιμη Sinead O’Connor.