ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΑΡΧΙΣΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΝΑ ΦΟΡΑΝΕ ΕΣΩΡΟΥΧΑ

Ο αγώνας και των δύο φύλων να καλύπτουν το σώμα τους ξεκινά από τα προϊστορικά χρόνια και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα με τη χρηστικότητα και την ομορφιά να ανταγωνίζονται στα ίσια. Και αυτό συμβαίνει σε όλα τα ρούχα, ακόμη και στα εσώρουχα -που μάλλον δεν θα έπρεπε να μας νοιάζει και τόσο.

Οι ανθρώπινες χιλιετίες είναι γεμάτες με μια τεράστια ποικιλία εσωρούχων που εκπληρώνουν διαφορετικές λειτουργίες, ανταποκρινόμενες από τις προσδοκίες των πολιτιστικών ηθών και της αισθητικής μέχρι τη βιολογική αναγκαιότητα της χρήσης για την οποία προορίζονται.

Με λίγα λόγια, ακολουθεί η μικρή παγκόσμια ιστορία των εσωρούχων, από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν και μεταμορφώθηκαν σε αυτά που ξέρουμε σήμερα.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΣΩΡΟΥΧΑ

Η παλαιότερη μορφή εσωρούχων ήταν σίγουρα το “περίζωμα”. Μια απλή λωρίδα κάποιου μαλακού υλικού που θα μπορούσε να τυλιχτεί γύρω από τη μέση, ανάμεσα στα πόδια και να “δεθεί”. Αυτό ήταν ένα πρακτικό και απλό σχέδιο που το βρίσκει κανείς ακόμα και σήμερα σε ορισμένα μέρη του κόσμου.

Ωστόσο, τα περιζώματα (“loincloths”) δεν είχαν όλα το ίδιο σχέδιο. Μερικά είχαν σχεδιαστεί έτσι ώστε να παίρνουν τη μορφή της φούστας και όχι του σλιπ, και στερεώνονταν γύρω από τη μέση με ζώνη.

Μια άλλη, πιο αποκαλυπτική μορφή περιζώματος ήρθε ως αυτό που είναι γνωστό ως “cache-sex”. Πρόκειται γενικά για ένα απλό μικρό τρίγωνο με κορδόνια ή θηλιές, σχεδιασμένα έτσι ώστε να καλύπτουν μόνο τα γεννητικά όργανα. Το σύγχρονο αντίστοιχο του θα λέγαμε ότι είναι το g-string.

Φυσικά, όλα αυτά τα περιζώματα δεν πρέπει πάντοτε να ταξινομούνται ως εσώρουχα. Για παράδειγμα, σε θερμότερα κλίματα αυτά χρησίμευαν και ως εξωτερικά ενδύματα.

Στην πραγματικότητα, τα παλαιότερα στοιχεία για λινό και δερμάτινο εσώρουχο προέρχονται από τον πολιτισμό των Βαδαρών της προδυναστικής Αιγύπτου (περίπου το 4400 π.Χ). Το λινό και το δέρμα φαίνεται να ήταν τα πιο κοινά υλικά. Τα λινά εσώρουχα χρησιμοποιούνταν για καθημερινή χρήση ενώ τα δερμάτινα τα χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες όταν είχαν έμμηνο ρύση. Αυτή η τάση συνεχίστηκε για χιλιάδες χρόνια και ήταν επίσης πολύ κοινή και στην αρχαία Ρώμη.

Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, πολύ κοινό υλικό ήταν και το μαλλί ενώ παρότι και το μετάξι κυκλοφορούσε εκείνη την εποχή, ήταν αρκετά ακριβό και έτσι ήταν διαθέσιμο μόνο στους πλούσιους.

Η γύμνια για τους Ρωμαίους ήταν συνδεδεμένη με την τάξη. Οι σκλάβοι και οι μονομάχοι φορούσαν περιζώματα και άλλες μορφές εσωρούχων, ενώ οι ανώτερες τάξεις είχαν την τάση να καλύπτουν ολόκληρο το σώμα τους με φορέματα, τόγκα και άλλα ενδύματα ενώ απαλλάσσονταν από την καθημερινή χρήση εσωρούχων.

Η ρωμαϊκή προσέγγιση στο γυμνό ήταν πιο συντηρητική από εκείνη των αρχαίων Ελλήνων, που τους άρεσε να ασκούνται γυμνοί. Ενώ οι Έλληνες άνδρες λέγεται ότι φορούσαν εσώρουχα, δεν είναι σαφές εάν φορούσαν και οι γυναίκες.

Οι Ρωμαίες χρησιμοποιούσαν “strophiae” (υφάσματα για το στήθος) και “sublicula” (μικρά εσώρουχα τύπου loincloth που φορούσαν επίσης και οι άνδρες), ειδικά όταν ασκούνταν στο γυμναστήριο.

Η ρωμαϊκή κοινωνία, ωστόσο, διήρκεσε για πάνω από χίλια χρόνια και δεν ήταν ομοιογενής. Οι τάσεις της μόδας και οι πολιτιστικοί κανόνες άλλαξαν δραματικά κατά τη διάρκεια των χρόνων.

Φυσικά, η μεσόγειος, δεν ήταν το μόνο μέρος του πλανήτη όπου έκαναν την εμφάνισή τους τα εσώρουχα. Κουλτούρες από όλο τον κόσμο άρχισαν να εφευρίσκουν τα δικά τους που ευθυγραμμίζονταν με τις δικές τους πολιτιστικές και κοινωνικές ανάγκες.

Για παράδειγμα, και στην Κίνα φορούσαν εσώρουχα και μάλιστα διαφορετικά ανά τους αιώνες. Κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν (206 π.Χ. – 220 μ.Χ.), φορούσαν ένα ένδυμα σε στυλ χιτώνα που ονομαζόταν “xieyi”. Αργότερα, κατά την εποχή της Βόρειας Δυναστείας (420 μ.Χ. – 588 μ.Χ.), ήταν δημοφιλές ένα μονοκόμματο εσώρουχο για το στήθος που ονομαζόταν “moxiong”.

ΤΑ ΕΣΩΡΟΥΧΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ

Στο Μεσαίωνα, οι άνδρες, ειδικά των κατώτερων τάξεων, είχαν την τάση να φορούν ένα φαρδύ παντελόνι που ονομαζόταν “braies”. Αυτό το παντελόνι φοριόταν και στη συνέχεια δενόταν γύρω από τη μέση και τα πόδια, ακριβώς κάτω από το γόνατο. Αν και αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως εξωτερικό ένδυμα, μέχρι να φτάσουμε στον ύστερο Μεσαίωνα, το βρίσκουμε ήδη να χρησιμοποιείται αποκλειστικά ως εσώρουχο.

Σχεδιάστηκε, μάλιστα, με ένα άνοιγμα στο μπροστινό μέρος, επιτρέποντας έτσι στους άνδρες να ουρούν χωρίς να χρειάζεται να βγάλουν ολόκληρο το ρούχο. Αυτά τα “πτερύγια” που έκαναν στην άκρη γι’ αυτήν τη δουλειά, και που ονομάζονται “codpieces”, θα υποστούν εκτεταμένες αλλαγές μέσα στους αιώνες. Από την Αναγέννηση και μετά, μερικά “codpieces” ήταν σύμβολα πλούτου, δύναμης και μεγέθους. Ήταν επενδυμένα και διαμορφωμένα έτσι ώστε να εμφανίζουν και όχι να κρύβουν τον ανδρισμό εκείνου που τα φορούσε.

Με αυτόν τον τρόπο, εξελίχθηκαν από εσώρουχα σε εξωτερικά ενδύματα, φτάνοντας στο απόγειο της δημοτικότητάς τους το 1540. Γύρω στο 1590 ξεκίνησε και η πτώση τους.

Μεταξύ των πλουσιότερων τάξεων, τα “chausses”, τα τότε κολάν δηλαδή, έφταναν ψηλά στα πόδια, καλύπτοντας το κάτω μισό των “braies”, όπου και έτειναν να είναι πιο σφιχτά και και πιο καλά εφαπτόμενα. Τα “chausses” δεν κάλυπταν τη βουβωνική χώρα ή τους γλουτούς. Θα εξελιχθούν τελικά σε καλσόν, και από την Αναγέννηση και μετά, αυτά τα κολάν δεν φοριούνταν κάτω από κανένα ρούχο. Ως εκ τούτου, τεχνικά, έπαψαν να είναι πια εσώρουχα.

Τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες φορούσαν ένα πουκάμισο με στενή εφαρμογή που ονομαζόταν σεμίσιο. Οι άντρες έβαζαν το σεμίσιο μέσα από τα “braies” τους, ενώ οι γυναίκες μέσα από ένα μεσοφόρι, ένα εσώρουχο που φορούσαν κάτω από το φόρεμα. Οι φούστες “hoop skirt”, όπως τα “farthingales”, ήταν μεσοφόρια που εξελίχθηκαν κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης και γίνονταν πιο σκληρά με καλάμι ή ιτιά, δίνοντας στα ρούχα τα χαρακτηριστικά τους σχήματα.

Στην Κίνα κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Μινγκ (1368-1644) και μέχρι τη δυναστεία των Τσινγκ, η οποία τελείωσε το 1912, οι γυναίκες φορούσαν έναν τύπο σουτιέν, το “dudou”. Σχεδιάστηκε για να ισιώνει το στήθος, καθώς τα πιο επίπεδα στήθη ήταν της μόδας εκείνη την εποχή. Το “dudou” ξεκινούσε από την κορυφή του στήθους και έφτανε να καλύπτει μέχρι και την κοιλιά.

Στη σύγχρονη εποχή, το dudou έδωσε τη θέση του στα δυτικά ρούχα, αλλά η νεότερη γενιά έχει αρχίσει σήμερα και πάλι να το φοράει, αυτή τη φορά ως εξωτερικό ένδυμα, ειδικά ως ρούχο παραλίας.

Το σουτιέν είναι ένα από τα πιο εμβληματικά και σημαντικά εσώρουχα σήμερα, και μέχρι πρόσφατα, η μοντέρνα εμφάνιση και ο σχεδιασμός πιστεύεται ότι είναι το αποτέλεσμα των τάσεων της μόδας του 20ού αιώνα. Η πρόσφατη ανακάλυψη ενός σουτιέν από τον 15ο αιώνα, ωστόσο, είχε αλλάξει την αρχική πεποίθηση. Το είδος των ενδυμάτων, που βρίσκεται στο θησαυροφυλάκιο ενός αυστριακού κάστρου, έχει το κλασικό σχεδιασμό του Cup Bra με ιμάντες που περνούν πάνω από τους ώμους.

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Η έναρξη της εποχής της μαζικής παραγωγής και η εισαγωγή του βαμβακιού ως άμεσα διαθέσιμης πηγής υλικού έκανε την απόκτηση εσωρούχων πολύ πιο εύκολη. Πριν από τον 18ο αιώνα, οι άνθρωποι συνήθως έκαναν μόνοι τους τα δικά τους εσώρουχα αλλά τώρα πλέον μπορούσαν να τα αγοράσουν σε καταστήματα. Από τις απλές βράκες μέχρι τα περίτεχνα εσώρουχα με δαντέλα που ήρθαν στη μόδα, υπήρχαν πολλά για να διαλέξει κανείς.

Το πώς να καλυφθεί το πάνω σώμα των γυναικών έγινε από μόνο του μία ολόκληρη βιομηχανία. Για επίσημες περιστάσεις φορούσαν κορσέδες. Το εμβληματικό σχήμα V του ενδύματος, ενισχυμένο με ξύλο ή “κόκκαλο φάλαινας”, τόνιζε το στήθος πιέζοντάς το προς τα επάνω, ισιώνοντας την πλάτη και πιέζοντας τους ώμους προς τα πίσω. Πολλοί κορσέδες ενσωμάτωσαν επίσης ολόκληρα πλαίσια από μέταλλο.

Για πιο ανεπίσημες περιστάσεις, χρησιμοποιήθηκε μια καπιτονέ εκδοχή που ονομαζόταν “jump”, η οποία “κοκκάλωνε” τις γυναίκες μόνο μερικώς και δεν ήταν τόσο περιοριστική.

Οι κορσέδες παρέμειναν δημοφιλείς μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, αλλά στον 20ο αιώνα θεωρήθηκαν ως σύμβολα καταπίεσης των γυναικών και σιγά σιγά πέρασαν στο περιθώριο της ιστορίας.

Εκείνη την εποχή, όσον αφορά το κάτω μέρος του σώματος, ήταν της μόδας οι γυναίκες να φορούν μεσοφόρια. Ένα ιδιαίτερο στυλ που κέρδισε την Ευρώπη κατά τις αρχές του 18ου αιώνα ήταν το “pannier”, το οποίο επέκτεινε τη φούστα στα πλάγια αφήνοντας το μπροστινό και το πίσω μέρος επίπεδα.

Τον 19ο αιώνα, ήταν η σειρά του κρινολίνου να γίνει δημοφιλές. Αυτή η φούστα με κρίκο γινόταν πιο φαρδιά ελαφρώς στα πλάγια και στο πίσω μέρος, αφήνοντας το μπροστινό μέρος σχετικά επίπεδο. Το “φαρδύ κλουβί” που ήταν το κρινολίνο ήταν επικίνδυνο γιατί ήταν μεγάλο και εύφλεκτο. Χιλιάδες γυναίκες πέθαναν επειδή χτυπούσαν κεριά και δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν από τις φλόγες ενώ ήταν παγιδευμένες στα τεράστια, στενά ρούχα τους. Έτσι, το κρινολίνο έφυγε από τη μόδα στα τέλη του 19ου αιώνα και αντικαταστάθηκε από το μικρότερο “bustle”. Ωστόσο, η ταλαιπωρία ήταν ακόμα η καθημερινότητα για αυτά τα ρούχα και πολλοί γιατροί άρχισαν να αποδοκιμάζουν αυτήν τη μόδα ως επικίνδυνη για την υγεία των γυναικών.

Το κρινολίνο συνεχίζει να υπάρχει ως δημοφιλές σχέδιο για νυφικά.

Φυσικά, αυτή η περίοδος στην ιστορία των εσωρούχων περιελάμβανε και ρούχα σχεδιασμένα για άνδρες. Το “union suit” ήταν ένα ολόσωμο ρούχο που κούμπωνε στο μπροστινό μέρος. Ένα κομμάτι που κούμπωνε και ξεκούμπωνε στο πίσω μέρος διευκόλυνε τη μετάβαση στην τουαλέτα.

Το “union suit” τελικά εξελίχθηκε σε “long johns, το οποίο ήταν ένα στενό εσώρουχο δύο τεμαχίων που αποτελούνταν από ένα μακρυμάνικο μπλουζάκι και κολάν. Πιθανότατα πήρε το όνομά του από τον διάσημο πρωταθλητή πυγμαχίας, Τζον Λ. Σάλιβαν, ο οποίος φορούσε αυτό το είδος ρούχου πάνω στο ρινγκ.

Και έτσι σιγά σιγά φτάσαμε στον 20ο αιώνα και στα εσώρουχα όπως τα ξέρουμε σήμερα.