Ευάλωτοι οφειλέτες: Ξεκινά δίμηνη διαπραγμάτευση για τον Φορέα Ακινήτων

Αποφασισμένο να εκκινήσει άμεσα και ουσιαστικά τις διαδικασίες για τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων των ευάλωτων δανειοληπτών, προκειμένου να καταστεί πλήρως λειτουργικός το γ’ τρίμηνο του 2024, είναι το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες το Υπουργείο Οικονομικών μετά τις βελτιώσεις που θεσμοθέτησε πρόσφατα και την κατάθεση δεσμευτικού ενδιαφέροντος από τέσσερις επενδυτές στο τέλος του περασμένου χρόνου, δρομολογεί τις επόμενες δύο εβδομάδες τις διαδικασίες ώστε να εκκινήσει ο διάλογος για την σύμβαση παραχώρησης του Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων των ευάλωτων δανειοληπτών.

Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα «καθίσουν» τέσσερα funds που λίγο πριν την ολοκλήρωση του 2023 έλαβαν τους όρους του διαγωνισμού, βάσει των οποίων θα υλοποιηθεί η τελική φάση της διαδικασίας, δηλαδή η υποβολή δεσμευτικών προσφορών.

Πρόκειται για τα επενδυτικά κεφάλαια Fortress Credit Group, Bain, Christofferson (CRC) και Kaican, ενώ σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα τις επόμενες 15 μέρες θα αναρτηθεί στο ΕΣΗΔΗΣ (Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων) το σχέδιο της σύμβασης παραχώρησης, προκειμένου να ακολουθήσουν οι συζητήσεις για περίπου δύο μήνες με τους υποψήφιους επενδυτές. Μετά την ολοκλήρωση των συζητήσεων η Γενική Γραμματεία Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους και το ΥΠΟΙΚ θα προχωρήσουν στην αξιολόγησή τους, προκειμένου να αναδειχθεί ο προτιμητέος επενδυτής και να υπογραφεί η σύμβαση παραχώρησης.

Τα «τυράκια»

Μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον για την ανάδειξη του ιδιώτη επενδυτή που θα διαχειριστεί τα σπίτια των ευάλωτων νοικοκυριών ήταν περιορισμένο, καθώς η πλειονότητα των funds που είχαν συμμετάσχει στην πρώτη διαγωνιστική διαδικασία έκρινε τους όρους λειτουργίας του φορέα ασύμφορους. Στην προσπάθεια του το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να τονώσει το επενδυτικό ενδιαφέρον προχώρησε πρόσφατα σε σειρά νομοθετικών βελτιώσεων που προβλέπουν τα εξής:

1. Ορίζεται ότι ο φορέας θα αποκτά τα ακίνητα με έκπτωση 30% επί της εμπορικής αξίας του ακινήτου ή της τιμής πρώτης προσφοράς, όταν το ακίνητο βγαίνει σε πλειστηριασμό. Από την έκπτωση αυτή θα μπορεί να επωφεληθεί στο μέλλον και ο οφειλέτης κατά την άσκηση του δικαιώματος επαναγοράς του ακινήτου.

2. Αίρεται η υποχρέωση του οφειλέτη να πληρώσει τα μισθώματα των 12 ετών σε περίπτωση που ασκήσει νωρίτερα από τα 12 έτη το δικαίωμα επαναγοράς.

3. Εξομοιώνεται η φορολόγηση του φορέα με το φορολογικό καθεστώς των εταιρειών που επενδύουν και διαχειρίζονται ακίνητα που παράγουν εισόδημα (REICS),

4. Θεσπίζεται η υποχρέωση εκ μέρους του οφειλέτη της πρόσβασης του εμπειρογνώμονα στην κατοικία προκειμένου να καταγράψει την πραγματική κατάσταση και αξία του ακινήτου, ενώ εάν διαπιστωθούν παραβάσεις που οδηγούν σε πλήρη αδυναμία νομιμοποίησης λόγω του θεσμικού πλαισίου, θα απαλλάσσεται ο φορέας από την υποχρέωση αγοράς.

Τι θα κάνει ο Φορέας

Όπως έχει γράψει το NEWS 24/7, με την δημιουργία του Φορέα, τα ευάλωτα νοικοκυριά θα μπορούν να μεταβιβάσουν την πρώτη τους κατοικία όταν έχουν κόκκινα δάνεια στις τράπεζες ή τα funds προκειμένου να αποφύγουν την έξωση.

Με την μεταβίβαση της πρώτης κατοικίας στον φορέα ο ευάλωτος δανειολήπτης εξασφαλίζει ότι θα συνεχίσει να διαμένει στο σπίτι που ήταν η πρώτη του κατοικία, την κυριότητα της οποίας, όμως, θα πρέπει πρώτα να έχει μεταβιβάσει στον φορέα. Για να εξασφαλίσει ότι θα μπορεί να διαμένει στο ίδιο ακίνητο θα πρέπει να πληρώνει στον φορέα ενοίκιο, μέρος του οποίου θα επιδοτείται από το κράτος.

Τα ευάλωτα νοικοκυριά θα έχουν το δικαίωμα να επαναγοράσουν το ακίνητο έπειτα από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (μέχρι σήμερα το διάστημα ήταν τα 12 χρόνια) και εφόσον στο μεσοδιάστημα είναι συνεπή στην καταβολή του ενοικίου που θα πρέπει να πληρώνουν στον φορέα. Η αγορά του ακινήτου από τον φορέα θα γίνεται βάσει της εμπορικής του αξίας, ενώ το ενοίκιο που θα πρέπει να πληρώνει ο ευάλωτος δανειολήπτης θα προκύπτει επίσης βάσει της εμπορικής αξίας του ακινήτου. Μάλιστα ο οφειλέτης θα δικαιούται να λάβει επιδότηση από το Δημόσιο προκειμένου να καλύψει ένα μέρος της δόσης του ενοικίου που θα πρέπει να πληρώνει στον φορέα. Το ύψος του επιδόματος θα ξεκινάει από 70 ευρώ και μπορεί να φτάσει κατ’ ανώτατο έως 210 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων μελών του κάθε νοικοκυριού.

Η «κυπριακή λύση»

Αξίζει να σημειωθεί ότι εδώ και ένα μήνα τρέχει ένα αντίστοιχο μοντέλο στην Κύπρο το οποίο προβλέπει για τους ευάλωτους οφειλέτες ενοίκιο αντί δόσης. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία με στόχο τη συνολική και αποτελεσματική αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και την προστασία της πρώτης κατοικίας και των οικονομικά ευάλωτων νοικοκυριών που δεν μπορούν να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, για τις οποίες έχουν ως εξασφάλιση την πρώτη κατοικία.

Σύμφωνα με το σχέδιο, η κύρια κατοικία θα μεταβιβάζεται στον φορέα ΚΕΔΙΠΕΣ, κάτι σαν τον αντίστοιχο ελληνικό φορέα με την ταυτόχρονη εξόφληση του δάνειου το οποίο εξασφαλίζεται από την Κύρια Κατοικία και οι δανειολήπτες θα διατηρούν την χρήση της κύριας κατοικίας τους.

Επί της ουσίας, οι δικαιούχοι δανειολήπτες που θα επιλέξουν να ενταχθούν στο σχέδιο θα μπορούν να παραμείνουν στην κύρια τους κατοικία, αλλά το καθεστώς τους θα μετατραπεί από ιδιοκτήτη σε «ενοικιαστή», διατηρώντας το δικαίωμα επαναγοράς της κατοικίας με την πάροδο πέντε ετών σε τιμή η οποία θα αναγράφεται στην Συμφωνία ενοικίασης και θα γνωστοποιείται στον δανειολήπτη.