ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΕΙΤΖ: “ΟΤΑΝ ΗΜΟΥΝ ΜΙΚΡΟΣ ΕΒΛΕΠΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΦΙΑΛΤΕΣ”

Θα μπορούσε κανείς να πει κι ότι όλη η καριέρα του Νίκολας Κέιτζ μοιάζει με ένα όνειρο πυρετού.

Ηθοποιός ιδιοφυής, ενστικτώδης, παρεξηγημένος, καλτ, αταξινόμητος – πολλά μπορείς να πεις για να τον περιγράψεις όμως τίποτα τελικά δε θα αρκεί για να χωρέσει μέσα σε λέξεις όλα αυτά που είναι ο Νίκολας Κέιτζ. Μια περίπτωση μοναδική, μια κατηγορία μόνος του.

Αυτό που σίγουρα ποτέ κανείς δε θα μπορούσε να του προσάψει; Ότι δεν τολμά. Δεν υπάρχει ρόλος του στον οποίο δεν έρχεται με μια οπτική γωνία, με μια κατανόηση του τι θέλει να κάνει. Ακόμα κι αν αυτό μοιάζει παράλογο ή τολμηρό – έτσι κι αλλιώς, όπως κι ο ίδιος μας λέει, έμπνευσή του δεν είναι ο νατουραλισμός ή η Μέθοδος, αλλά ο γερμανικός εξπρεσιονισμός και η στα όρια του σουρεαλισμού εκφραστικότητα παλιότερων ηθοποιών από τα ‘40s και τα ‘20s.

Ναι, ο Νίκολας Κέιτζ πάντα ξεχώριζε. Κι ακριβώς λόγω της τόλμης και της απουσίας φόβου του για να προσεγγίσει ρόλους με απόλυτη αφοσίωση, κάθε του ερμηνεία μοιάζει πάντα και με ένα διαφορετικό όνειρο. Κάτι που μοιάζει σχεδόν παράλογο, αλλά λειτουργεί απόλυτα σύμφωνα με τους δικούς του κανόνες.

Ταιριαστό λοιπόν που στη νέα του ταινία, το Ονειρικό Σενάριο του Κρίστοφερ Μπόργκλι, ο Κέιτζ παίζει τον Πολ, έναν άσημο καθηγητή που ξαφνικά και δίχως καμία εξήγηση, αρχίζει να εμφανίζεται στα όνειρα των άλλων ανθρώπων. Τι θα γίνει όταν το όνειρο της έξαφνης δόξας, μετατραπεί σε εφιάλτη;

Ξέρει πολύ καλά κι ο ίδιος: Όπως μας λέει, το γεγονός ότι βρήκε τον εαυτό του να έχει γίνει meme, συνέβαλε στο να νιώσει πως δεν είχε έλεγχο πάνω στην ίδια του την εικόνα και την προσωπικότητα. Ένιωθε ανήμπορος – ένα συναίσθημα που τον βοηθά να δώσει εδώ, στο Ονειρικό Σενάριο, μια από τις κορυφαίες του ερμηνείες εδώ και χρόνια. Δίκαια εξάλλου προτάθηκε για Χρυσή Σφαίρα ερμηνείας πριν λίγες μόλις μέρες.

Στο πλαίσιο αυτής της βραβειακής καμπάνιας, ο Νίκολας Κέιτζ μίλησε σε μια διεθνή συνέντευξη τύπου, στην οποία συμμετείχε και το NEWS 24/7. Εκεί, μίλησε για όλη του την καριέρα, για το πώς ήταν να χάνει τον έλεγχο της εικόνας του, για το ότι παραμένει για πάντα μαθητής, για τις ταινίες και τα όνειρα, για τις ερμηνείες που θέλει πάντα να αναζητά, και για το πώς αξέχαστα ακραίοι ρόλοι όπως το Vampire’s Kiss τον βοηθούν να προετοιμαστεί για μπλοκμπάστερ όπως το Face/Off.

Ι. «ΕΓΙΝΑ ΜΕΜΕ. ΚΑΙ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΜΑΙ Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ.»

Μπορεί και να ήμουν ο πρώτος ηθοποιός, ίσως ήταν το 2008-2009, που ξύπνησε ένα πρωί και έκανε το λάθος να γκουγκλάρει τον εαυτό του. Είδα αυτό το mash-up με τίτλο Nic Cage loses his you-know-what. Είχαν διαλέξει όλες αυτές τις στιγμές κρίσης όλων των διαφορετικών χαρακτήρων που έχω παίξει, δίχως έγνοια για την αφήγηση ή πώς έφταναν σε αυτό το σημείο. Έγινα meme. Και ήμουν: «Δεν ξέρω τι μου συνέβη.» Δε μπορούσα να το σταματήσω, δε μπορούσα να το ελέγξω. Δε μπορούσα να κάνω τίποτα. Άρχισε να μεγαλώνει εκθετικά. Και μετά έγινε memes και t-shirts. Σκέφτηκα: «Δεν ξέρω τι να κάνω με όλο αυτό».

Όταν διάβασα το Ονειρικό Σενάριο σκέφτηκα πως: «Ναι, μπορώ να εφαρμόσω όλη αυτή την εμπειρία μου σε αυτό το άτομο, επειδή ο κόσμος ονειρεύεται για αυτόν και δεν έχει έλεγχο πάνω σε αυτό επίσης». Οπότε πίσω από τον χαρακτήρα και τον σχεδιασμό του, υπήρχε αγνό συναίσθημα. Και έχω παρατηρήσει ότι τελευταία έχω γίνει πιο προσωπικός στη δουλειά μου. Θέλω να βρίσκω χαρακτήρες για τους οποίους να ανατρέχω στις εμπειρίες ζωής μου. Οπότε για παράδειγμα, με το βίντεο της απολογίας, ένιωθα πως το εννοούσα. Έτσι ένιωθα όταν είδα αυτά τα viral mash-ups. Η τέλεια λέξη που ψάχνω είναι «κάθαρση». Πήρα αυτό που ένιωθα και το χρησιμοποίησα όχι με καταστροφικό αλλά με εποικοδομητικό τρόπο.

Κι επίσης, μπορεί και να ήμουν ο πρώτος ηθοποιός που έγινε meme. Και λυπάμαι που το λέω, αλλά δε θα είμαι ο τελευταίος.

ΙΙ. «ΕΧΩ ΚΑΝΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΛΕΓΑΝ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΙΧΑ ΔΟΥΛΕΙΑ ΝΑ ΚΑΝΩ»

Ο πατέρας μου αγαπούσε τους μαθητές του. Ήταν το είδος του καθηγητή που τον ενέπνεε και τον ενθουσίαζε το να ενθαρρύνει την φαντασία και την τέχνη.

Τον εκνεύριζε η ανταγωνιστικότητα της ακαδημαϊκής κοινότητας. Αλλά η σχέση που είχε με τους μαθητές του ήταν πάντα ζωηρή και συναρπαστική για αυτόν. Νομίζω πως ειλικρινά τον αγαπούσαν κι αυτό ήταν το σημαντικό γι’αυτόν. Ήθελα κι εγώ να παίξω τον Πολ ως κάποιον που είναι ένας καλός καθηγητής, που πραγματικά θέλησε να συνδεθεί με τους μαθητές του.

Προτιμώ να σκέφτομαι και να κοιτάζω τα πράγματα σα να ήμουν μαθητής. Αν κοιτάξεις προσεκτικά τη φιλμογραφία μου, έχω κάνει πράγματα που κόσμος έλεγε ότι δεν είχα δουλειά να κάνω, όπως κάποιες περιπέτειες. Σκέφτηκα πως ίσως μάθω κάτι οπότε θα τις δοκιμάσω.

Πάντα με ενθουσιάζει το τι μπορούμε να κάνουμε με μια φιλμική ερμηνεία. Οι πάντες προσκολλούνται σε έναν κύκλο ‘70s νατουραλισμού. Εμένα πάντα με εξιτάριζαν περισσότερο οι ταινίες του Μπίλι Γουάιλντερ όπως το Double Indemnity, και ο Έντουαρντ Ρόμπινσον κι ο Φρεντ ΜακΜάρεϊ κι η Μπάρμπαρα Στάνγουικ. Μου αρέσει ο ρυθμός κι η μουσική που είχαν. Ήθελα να το φέρω αυτό στο mainstream, ή ακόμα και να δοκιμάσω κάτι πολύ πιο αφηρημένο και με σουρεαλισμό μέσα σε μια φιλμική ερμηνεία.

Τι μπορείς να κάνεις σε μια μορφή τέχνης, και γιατί δε μπορείς να το κάνεις σε μια άλλη; Πιστεύω στον συγχρονισμό της τέχνης, αν ο Πικάσο κι ο Γουόρχολ μπορούσαν να το κάνουν, γιατί να μην το δοκιμάσουμε στο περφόρμανς; Να δούμε πού μπορεί να πάει. Αλλά πάντα με την πίστη πως αν έχεις αληθινό συναισθηματικό πυρήνα πίσω από το σχεδιασμό ενός χαρακτήρα, ότι σε κάθε περίπτωση θα μπορούσε να επικοινωνήσει με το κοινό.

ΙΙΙ. «ΟΛΕΣ ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΝΕΙΡΑ»

Η φαντασία μέσα μου πιστεύει ότι τα όνειρα έχουν βαθύτερη σημασία, αλλά ο επιστήμονας μέσα μου όχι. Αλλά μου αρέσει η μαγεία των ονείρων.

Ακόμα και όταν ήμουν πολύ μικρός, ο πατέρας μου έλεγε πως έβλεπα συνέχεια εφιάλτες. Αλλά έχω μάθει να τους χρησιμοποιώ τώρα. Σκέφτομαι τα όνειρα σαν δώρα. Μπορεί να δω στον ύπνο μου ένα δυστύχημα, βλέπω συχνά τέτοια. Είναι τρομακτικό και πολύ αληθινό. Ξυπνάω και το σκέφτομαι και νιώθω πως τώρα έχω συμπόνια για ανθρώπους που έχουν περάσει αυτή την εμπειρία κι εγώ όχι. Ένα όνειρο σε κάνει να νοιάζεσαι.

Άλλες φορές δε ξέρω πώς να παίξω μια σκηνή και πέφτω και κοιμάμαι και βλέπω ένα όνειρο που μπορώ μετά να χρησιμοποιήσω. Γιατί μου αφήνει ένα υπόλοιπο μέσα μου, ένα συναισθηματικό απόηχο που είναι αινιγματικός και ακαθόριστος. Που μου δίνει κάτι με το οποίο μπορώ να δουλέψω.

Κάθε φορά που κάνεις ταινία για όνειρα, σε κάποιο επίπεδο αλλάζουν οι κανόνες φυσικής της αφήγησης γιατί μπαίνεις σε ονειρική λογική. Πολύς γιαπωνέζικος τρόμος με ταινίες όπως το Rangoon ή το The Grudge έχουν μια ονειρική λογική. Είμαι φαν τέτοιων ταινιών και πίστεψα ότι μπορούσαμε να παίξουμε με αυτό επίσης.

Νομίζω πως όλες οι ταινίες είναι όνειρα. Όλες έχουν μια ονειρική αίσθηση, μοιράζονται το ίδιο DNA. Είναι μικρές νοητικές εκφράσεις, είναι μικρές αναταράξεις στην νορμάλ διαδικασία της σκέψης. Κι είναι κάτι εγγενώς πολύ αφηρημένο.

IV. ΑΠΟ ΤΟ VAMPIRE’S KISS ΣΤΟ FACE/OFF

Επιστρέφω πάντα στο ανεξάρτητο σινεμά γιατί εκεί είναι η πρωτοτυπία. Δεν είναι τόσα πολλά τα λεφτά που παίρνεις συνεχώς σημειώσεις, δεν εμπλέκονται τόσοι άνθρωποι στην διαδικασία, δεν προσπαθείς να πετύχεις ένα συγκεκριμένο box office. Στην ανεξάρτητη ταινία έχεις ελευθερία. Περισσότερο οξυγόνο ώστε να μπορέσεις να βρεις μια σπίθα. Είναι πάντα ένα ρίσκο, αλλά γεννά δημιουργικότητα.

Το ανεξάρτητο σινεμά έχει επηρεάσει τις μεγαλύτερες ταινίες που έχω κάνει. Για παράδειγμα το Vampire’s Kiss και το Face/Off. Είδα το Vampire’s Kiss ως εργαστήριο. Σκέφτηκα πως εδώ μπορώ να προσπαθήσω να παίξω με τον γερμανικό εξπρεσιονισμό και με ερμηνευτικές τεχνικές βωβού σινεμά και να προσπαθήσω αυτά να τα βάλω στην τροχιά ενός μοντέρνου χαρακτήρα. Ο οποίος χάνει τα λογικά του. Είναι ένας τέλειος τρόπος να γίνεις αφηρημένος και σουρεαλιστικός.

Οπότε όλες αυτές οι μεγάλες στιγμές με τα γουρλωμένα μάτια από το Vampire’s Kiss που έγιναν meme, μπορούσα να τις κάνω σωστά επειδή τις είχα ήδη δουλέψει κι ήξερα ότι θα λειτουργήσουν και σε μια μεγάλη ταινία. Φυσικά, όταν έκανα το Face/Off οι πάντες μου ζήτησαν να είμαι λίγο πιο μαζεμένος. Αλλά ήξερα ότι θα δουλέψει κι ήξερα ότι θα ήταν τέλειο ο Κάστορ να συμπεριφέρεται έτσι. Οπότε πάνε καλά μαζί, οι ανεξάρτητες κι οι μεγαλύτερες ταινίες – μπορείς να μάθεις πολλά από αυτά που τεστάρεις στο ανεξάρτητο.

Δουλεύω με το ένστικτο. Διαβάζω ένα σενάριο, βλέπω τον χαρακτήρα κι αρχίζω να ακούω τη μουσική στον διάλογο. Αρχίζει να φορμάρεται, να συντίθενται μελωδίες με τον διάλογο.

Και ενστικτωδώς ξέρω ότι μπορώ να παίξω κάτι βάσει της εμπειρίας ζωής μου, δίνοντας έτσι σε αυτή τη μουσική ένα αληθινό συναισθηματικό περιεχόμενο. Πάντα πρέπει να επιστρέφει στο συναίσθημα. Μπορεί να πας σε όσο μεγάλη ή όσο μικρή ερμηνεία θες, αλλά αν γεννιέται από αληθινό συναισθηματικό περιεχόμενο, μπορείς να αφοσιωθείς απόλυτα και θα συνδεθείς με το κοινό.

V. ΕΠΙΡΡΟΕΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΖΕΪΜΣ ΚΑΓΚΝΕΪ ΣΤΟΝ ΑΛΑΝ ΜΟΥΡ

Όταν πήρα την απόφαση να γίνω ηθοποιός, σκεφτόμουν τους ανθρώπους από τα ‘40s ή από τα ‘20s, ή τον Τζέιμς Κάγκνεϊ. Δεν είχαν κινητά τότε και κάμερες, δεν είχαν το ίντερνετ. Οπότε για μένα ήταν όλο μια προσαρμογή στον viral κόσμο του ίντερνετ, κάτι το οποίο δεν επιδίωξα ποτέ, συνέβη μέσα από μια διαδρομή 40 χρόνων.

Υπάρχει ένας σπουδαίος δημιουργός κόμικ ονόματι Άλαν Μουρ, κι έκανε το Watchmen. Σε αυτό το κόμικ είναι σχεδόν ένας Νοστράδαμος. Λέει πως: «Αυτή είναι η χρονιά που η πληροφορία θα αναπτυχθεί τόσο γρήγορα που όλοι θα γίνουν ατμός». Η πληροφορία γίνεται εκθετικά ταχύτερη και οι πάντες αναπτύσουν αυτό το συλλογικό υποσυνείδητο. Συμβαίνει μέσα από την τεχνολογία. Είναι κάτι που ακόμα εξελίσσεται, αλλά είναι εδώ και θα μείνει εδώ.

Όταν άρχισα να παίζω δεν πίστευα ότι έχω καλή φωνή. Πίστευα ότι η φωνή μου είναι αδύναμη και αδιάφορη. Όλοι μου οι ερμηνευτικοί ήρωες έχουν πολύ χαρακτηριστικές φωνές. Άνθρωποι σαν τον Κάγκνεϊ ή τον Μπόγκαρτ όλοι είχαν μια φωνή από την οποία μπορούσες να αγκιστρωθεί περισσότερο από την οπτική εικόνα. Ο ήχος της φωνής τους είναι κάτι που ο κόσμος θέλει να μιμείται!

Προσπάθησα να αναπτύξω τη δική μου φωνή, το πώς θα μιλούσε ο Νικ Κέιτζ σε μια ταινία.

Αλλά όταν δημιουργώ έναν χαρακτήρα, στο Vampire’s Kiss για παράδειγμα έκανα τη φωνή του πατέρα μου. Μιλούσε με μια μεσο-Ατλαντική προφορά που δε μπορούσα να καταλάβω. «Μπαμπά, γιατί μιλάς έτσι; Δεν είσαι βρετανός!» Γι’αυτό είμαι ένας άγγλος καθηγητής, από εκεί προήλθε αυτή η φωνή.

Η φωνή είναι ένας τρόπος να μπεις στον χαρακτήρα. Με τον Πολ θεώρησα πως αν αλλάζαμε την εμφάνισή μου και δε θέλαμε ο κόσμος να σκέφτεται εμένα, τον ηθοποιό, κι αντ’αυτού να σκέφτονται τον Πολ τον χαρακτήρα και να χάνονται εκεί, τότε πρέπει να αλλάξουμε και τη φωνή.

VI. ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΔΙΑΒΑΣΕΙ

Νιώθω πως η παλιά φρουρά είχε ήδη αποφασίσει τη γνώμη της για εμένα. Είχαν ήδη μια αντίληψη του ποιος είμαι. Και συνειδητοποίησα πως αν θέλω να συνεχίσω, τότε κάποιος νεότερος, κάποιος που μεγάλωσε βλέποντας τις ταινίες μου ή τις ανακάλυψε ως κάτι viral, θα μπορούσε να πει: «Θέλω να το δοκιμάσω αυτό. Θέλω να συνδεθώ με αυτό, να κάνω μια ταινία με τον Νικ».

Κι αυτοί δε θα ήταν οι άνθρωποι που κάνουν σινεμά ήδη για 40 ή 50 χρόνια, εκτός αν είναι ο Βέρνερ Χέρτσογκ. Αλλά θα ήταν κάποιος νεότερος που ακόμα τον ενθουσιάζει το τι μπορεί δυνητικά να πάρει από εμένα. Γι’αυτό έχω την ταπεινότητα να πω: «Είσαι τα μισά χρόνια από εμένα αλλά δύο φορές πιο έξυπνος, και ξέρεις περισσότερα για αυτό το όραμα επειδή είναι δικό σου. Να το κοντρόλ. Εσύ πατάς τα κουμπιά. Εγώ θα πάω όπου μου πεις».

Ο σκηνοθέτης Κρίστοφερ Μπόργκλι λατρεύει το Adaptation. Δεν έγραψε το Ονειρικό Σενάριο για εμένα, δεν είχε συγκεκριμένο ηθοποιό στο μυαλο του όταν το έκανε. Το έστειλε σε άλλους πριν από εμένα μάλιστα. Αλλά ήθελε σίγουρα να γράψει κάτι που να προσεγγίζει την αίσθηση ενός σεναρίου του Τσάρλι Κάουφμαν.

Το καλύτερο ήταν ο τίτλος. Αγαπώ αυτές τις δύο λέξεις! Δύο από τις αγαπημένες μου λέξεις μαζί – όνειρο, και σενάριο. Ακούγεται τόσο καλά μαζί. Ονειρικό σενάριο.

Μετά διάβασα το σενάριο κι ήταν ένα από τα πέντε καλύτερα σενάρια που έχω διαβάσει. Κάνω αυτή τη δουλειά πάνω από 42 χρόνια. Τα υπόλοιπα ήταν το Raising Arizona, το Αφήνοντας το Λας Βέγκας, το Vampire’s Kiss και το Adaptation. Ήξερα κατευθείαν ότι έπρεπε να κάνω αυτή την ταινία.

VII. ΟΙ ΡΟΛΟΙ-ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΚΙ Ο ΠΙΟ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΙ ΠΟΤΕ

Κάθε ρόλος που έχω κάνει ποτέ μου, είτε έχει λειτουργήσει είτε όχι, ήταν ένα πείραμα. Είμαι μαθητής και πάντα ήθελα να μαθαίνω. Χαίρομαι που είμαι ακόμα εδώ και μπορούσα να κάνω το Ονειρικό Σενάριο καθώς φτάνω τα 60. Θα γίνω 60 σε λίγο καιρό. Αν δεν έφτανα τα 60, δε θα μπορούσα να έχω κάνει κάτι σαν το Ονειρικό Σενάριο.

Η εξάσκηση κι η εμπειρία με έχουν φέρει σε ένα σημείο που το συναισθηματικό περιεχόμενο το παίζω στα ακροδάχτυλά μου. Αν ο σκηνοθέτης πει «action!» και πρέπει να μεταφερθώ σε ένα συγκεκριμένο συναισθηματικό μέρος, μου έρχεται πολύ πιο εύκολα τώρα πια. Μπορώ να κάνω μια-δυο λήψεις και νιώθω πως είμαι εκεί. Είμαι ευγνώμων για αυτό επειδή συνέβη τα τελευταία 10 χρόνια. Αν κοιτάξεις παλιότερες ταινίες μου όπως το Αφήνοντας το Λας Βέγκας ή το Adaptation, μπορείς να δεις ότι προσπαθούσα να βρω τη συναισθηματική σύνδεση. Αλλά ειδικά κάνοντας το Adaptation συγκεκριμένα, το έκανε πιο εύκολο για μένα να κάνω το Ονειρικό Σενάριο – είχα εξασκηθεί ήδη.

Το The Unbearable Weight of Massive Talent [σσ. Μια περσινή ταινία όπου ο Κέιτζ παίζει μια εκδοχή του εαυτού του] είναι με διαφορά το πιο τρομακτικό πράγμα που έχω κάνει στα 40-και χρόνια που κάνω ταινίες. Δεν υπάρχει μυς στο σώμα μου που να λέει: «Θέλω να παίξω έναν χαρακτήρα και το όνομά του θα είναι Νικ Κέιτζ». Όχι. Όλοι οι ηθοποιοί θέλουν να κρύβονται πίσω από έναν χαρακτήρα. Αλλά το να πας και να παίξεις τον εαυτό σου; Σκεφτόμουν, «Δεν είμαι εγώ αυτός».

Ήξερα πως έκανα πλάκα με τον εαυτό μου και είναι κάπως ταπεινωτικό σαν σκετσάκι του SNL, αλλά ευτυχώς ο Τομ κι ο Κέβιν, ο σεναριογράφος κι ο σκηνοθέτης ταινίας, ήθελαν να πουν μια ιστορία με καρδιά. Αλλά ήταν μια επικίνδυνη άσκηση ισορροπίας. Δε θέλω να ξανακάνω ποτέ τίποτα τέτοιο.