Λαθρεμπόριο καυσίμων: Εφαρμογή των νέων σκληρών μέτρων και σύστημα εισροών – εκροών επί τάπητος

Ζήτημα πρώτης προτεραιότητας αποτελεί, σύμφωνα με όσα αναφέρονται, εν όψει της νέας χρονιάς, από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και τον ίδιο τον υπουργό Κωστή Χατζηδάκη, η αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου καυσίμων, που πέρα από τις μεγάλες απώλειες που επιφέρει στον “κουμπαρά” των δημοσίων εσόδων, δημιουργεί συνθήκες “επώασης βαριάς εγκληματικότητας”.

Ήδη, νόμος του κράτους είναι ένα πολύ αυστηρό πλαίσιο, το οποίο όμως θα πρέπει να εφαρμοστεί, ενώ παράλληλα, όπως τονίζεται, θα πρέπει να ολοκληρωθεί και το “πολύπαθο” σύστημα “εισροών – εκροών” ώστε να κλείσουν “κερκόπορτες” παραβατικότητας και να τεθεί σε λειτουργία μια ουσιαστική ελεγκτική διαδικασία,

Οι διατάξεις

Συγκεκριμένα, με τον νέο φορολογικό νόμο, που ψηφίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, εισάγονται δύο βασικές ρυθμίσεις: Πρώτον, αν υπάρξει παραβίαση της νομοθεσίας ιδιαίτερα για το λαθρεμπόριο και το σύστημα των εισροών – εκροών θα σφραγίζονται όλες οι εγκαταστάσεις για δύο χρόνια και δεν θα μπορούν να ξανανοίγουν ούτε με άλλο ΑΦΜ. Κάτι βέβαια που θα απαιτήσει μια αποτελεσματική λειτουργία της φορολογικής διοίκησης σε σχέση με διακρίβωση περιπτώσεων “μπροστινών”, που λειτουργούν ως “κέλυφος” για τη συνέχιση επιχειρηματικής δράσης.

Και δεύτερον εισάγονται τα μέτρα της λεγόμενης δέουσας επιμέλειας, στο πλαίσιο των οποίων οι εταιρείες εμπορίας καυσίμων υποχρεώνονται να ελέγχουν τα πρατήρια με τα οποία συνεργάζονται και να ειδοποιούν σε περίπτωση που διαπιστώνουν παραβίαση της νομοθεσίας. Κάτι που θέτει τις εταρείες σε ένα πιο απαιτητικό πλαίσιο καθημερινής λειτουργίας. Διαφορετικά, όπως αναφέρεται, θα υφίστανται μεγάλες κυρώσεις. Πρόκειται, όπως είπε ο κ. Χατζηδάκης για την αυστηρότερη διάταξη για το λαθρεμπόριο που έχει περάσει από οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις διατάξεις του υπό ψήφιση νομοσχεδίου, προβλέπονται τα εξής:

• όταν από εξέταση δείγματος καυσίμων υπάρχει διαφορά μεταξύ της ανάλυσης του πρώτου, και του κατ’ έφεση δείγματος, προκύπτει ότι το ελεγχόμενο φυσικό ή νομικό πρόσωπο κατέχει, διακινεί και εμπορεύεται νοθευμένα καύσιμα, σφραγίζεται η εγκατάσταση στην οποία διαπιστώνεται η παράβαση για 2 έτη,
• αν μετά από έκθεση ελέγχου είτε της αρμόδιας υπηρεσίας της ΑΑΔΕ, είτε οποιασδήποτε άλλης δημόσιας ελεγκτικής ή διωκτικής αρχής, διαπιστώνεται τέλεση λαθρεμπορίας καυσίμων, σφραγίζεται η εγκατάσταση στην οποία διαπιστώνεται η παράβαση, για 2 έτη,
• αν οι ιδιοκτήτες του πρατηρίου ή οι υπάλληλοι τους παρεμποδίζουν τον έλεγχο με χρήση βίας ή απειλής, σφραγίζεται η εγκατάσταση στην οποία διαπιστώνεται η παράβαση για 2 έτη.

Επιπλέον, αλλαγή ή διακοπή δραστηριότητας, κατά τον χρόνο της σφράγισης, στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο στο όνομα του οποίου λειτουργούσε η εγκατάσταση, δεν κωλύει τη σφράγιση της εγκατάστασης

Τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή οι νομικές οντότητες των οποίων η εγκατάσταση πρατηρίου καυσίμων σφραγίστηκε, απαγορεύεται να δραστηριοποιούνται με οποιονδήποτε άλλο τρόπο ή ιδιότητα ή να συμμετέχουν σε επιχειρήσεις εμπορίας ή διακίνησης ενεργειακών προϊόντων για 2 έτη από τη διαπίστωση της παράβασης.

Εκτός από την αυστηροποίηση των ποινών προβλέπεται και η δέουσα επιμέλεια από τις εταιρείες εμπορίας καυσίμων, οι οποίες οφείλουν να εποπτεύουν πιο στενά τους πελάτες – πρατηριούχους, με την πρόβλεψη προστίμων όπου διαπιστώνεται αμέλεια σε αυτήν την εποπτεία. Τα πρόστιμα φτάνουν στις 30.000 ευρώ ανά πρατήριο, αν οι εταιρίες δεν αποσύρουν εντός 10 εργάσιμων ημερών από την ενημέρωση για παραβατική συμπεριφορά των πρατηρίων, όλα τα τυχόν σήματά τους και τις αντλίες τους και εντός ευλόγου χρόνου, όλο τον υπόλοιπο εξοπλισμό τους από το πρατήριο καυσίμων.

Όπως είπε πρόσφατα ο επικεφαλής της ΑΑΔΕ, κ. Γιώργος Πιτσιλής μιλώντας στη Βουλή, για τις διατάξεις του νομοσχεδίου σχετικά με τον περιορισμό του λαθρεμπορίου “έλειπε από το νομικό μας σύστημα, το έχουμε στα καπνικά δεν το είχαμε στον χώρο των ενεργειακών προϊόντων. Είναι πολύ σημαντικό να αναλάβει και η αγορά τις δικές της ευθύνες, ελέγχου και εποπτείας, να ξέρουν με ποιους συναλλάσσονται. Να μην συναλλάσσονται με εκείνους που γνωρίζουν ότι λαθρεμπορεύουν τα καύσιμα ή νοθεύουν τα καύσιμα ή παραποιούν τους μηχανισμούς τους. Μια σύγχρονη διοίκηση πρέπει να έχει έμπιστους συνεργάτες οι οποίοι λειτουργούν με κανόνες διαφάνειας και δέουσας επιμέλειας”.

Χαρακτήρισε δε σημαντική τη συνολική αυστηροποίηση των κυρώσεων για τις επιχειρήσεις που θα εντοπιστούν να λαθρεμπορεύουν καύσιμα ή να νοθεύουν καύσιμα ή να πειράζουν τις αντλίες.

Δεσμεύσεις “κορυφής”

Μιλώντας, μάλιστα, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στη συζήτηση για την ψήφιση του νέο φορολογικού νόμου, για το θέμα του λαθρεμπορίου και στο φόντο καθυστερήσεων και προσκομμάτων που στο παρελθόν έδωσαν “καύσιμο” στο λαθρεμπόριο, έκανε λόγο για βούληση της κυβέρνησης να μπουν τέλος “στις στρεβλώσεις του παρελθόντος”.

Αναφερόμενος, συγκεκριμένα στις νέες διατάξεις, τόνισε ο Κ. Μητσοτάκης “ότι από μόνες τους έχουν μία ξεχωριστή σημασία διότι αποκαθιστούν τη διαφάνεια των συναλλαγών, με τη βοήθεια πρωτίστως της τεχνολογίας, καταπολεμούν το λαθρεμπόριο, εμποδίζουν την διακίνηση μετρητών, συχνά άγνωστης προέλευσης, και διευρύνουν βέβαια με δίκαιο τρόπο τη βάση όσων συνεισφέρουν στα φορολογικά έσοδα“.

“Ενισχύουμε και τις προσπάθειες μας για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου καυσίμων, σε επίπεδο ελέγχων αλλά και συνεπειών” συμπλήρωσε και τόνισε ότι το μέτωπο αυτό είναι “άλλη μια πονεμένη ιστορία. Ας είμαστε ειλικρινείς μεταξύ μας, τουλάχιστον εμείς οι παλαιότεροι, πόσες φορές έχουμε συζητήσει για την ανάγκη να περιορίσουμε το λαθρεμπόριο των καυσίμων. Δυστυχώς τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα.

Γι’ αυτό πρέπει να επιμείνουμε και να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, με πρώτο μέτρο την αυτόματη διακοπή της συνεργασίας κάθε εταιρείας που παρανομεί από τον κύκλο διακίνησης και εμπορίας του κλάδου.

Στο εξής, όποιο φυσικό ή νομικό πρόσωπο εντοπίζεται θα παύει τη δραστηριότητά του για δύο χρόνια. Οι εγκαταστάσεις θα σφραγίζονται, ώστε να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν για προϊόντα που θα έχουν μετονομαστεί, αλλά και οι υπόλοιπες εταιρείες του κλάδου θα υποχρεούνται να ελέγχουν αν οι συνεργάτες τους έχουν σύστημα εισροών και εκροών.

Όμως, ξέρουμε καλά ότι η φοροδιαφυγή έχει αποδεχθεί μέχρι στιγμής Λερναία Ύδρα. Ένα από τα πολλά κεφάλια της παραμένει και η χρήση μετρητών από άγνωστες πηγές“, σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης.

Πυρά Φάμελλου και αναφορές στην υψηλή φορολογία

Από την πλευρά του ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος, κατά την ομιλία του για το φορολογικό νομοσχέδιο, είχε σηκώσει “τόνους” για το θέμα και κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι δεν επιθυμεί πραγματικά να αντιμετωπίσει το λαθρεμπόριο καυσίμων. Χαρακτηριστικά, ρώτησε “τέσσερα χρόνια άλλος ήταν κυβέρνηση;”. Υποστήριξε ότι “η δική σας εμμονή στην υπερφορολόγηση των καυσίμων έχει τροφοδοτήσει το λαθρεμπόριο καυσίμων”.

“Τώρα βέβαια θα μας πει ο κ. Χατζηδάκης ότι βάζει ρυθμίσεις για το λαθρεμπόριο των καυσίμων. Εφόσον του μιλάμε για καύσιμα θα μας πει γι’ αυτό. Μάλιστα. Συμφωνούμε ότι πρέπει να καταπολεμηθεί το λαθρεμπόριο. Όμως, κύριε Χατζηδάκη -δεν ξέρω αν πρέπει να κάνω την κριτική σε εσάς ή στον κ. Σταϊκούρα- η απάντησή μας είναι ‘Όποιος θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει‘”, ανέφερε και προσέθεσε σε υψηλούς τόνους.

“Ξέρετε ποιος ήταν κυβέρνηση τα τελευταία τέσσερα έτη, που μιλάγαμε εμείς και οι πρατηριούχοι για λαθρεμπόριο; Ο κ. Μητσοτάκης με τον κ. Σταϊκούρα τότε στο Υπουργείο Οικονομικών“.

“Άρα έρχεται η Κυβέρνηση, η οποία άφησε τέσσερα χρόνια το λαθρεμπόριο καυσίμων, να μιλήσει σήμερα για μέτρα κατά του λαθρεμπορίου, ενώ υπάρχουν εταιρείες βιτρίνας με εικονικά τιμολόγια, βυτιοφόρα που διοχετεύουν καύσιμα από άλλες χώρες που δεν ελέγχονται και δεν σταματάνε στα σύνορα, πετρέλαιο θέρμανσης το οποίο διακινείται ως κίνησης.

Μάλιστα η Κυβέρνηση αρνείται –αν δεν κάνω λάθος από το 2021- να εφαρμόσει τα μέτρα της ‘εργαλειοθήκης’, που λέγαμε τότε, της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης, που αποτρέπει και το λαθρεμπόριο, γιατί δεν το κάνει πλέον ελεγκτικό, γιατί δεν υπάρχει φοροαποφυγή διά του λαθρεμπορίου. Γιατί κι αυτό ήταν μέτρο που πρότεινε η Κομισιόν και ο ΣΥΡΙΖΑ από την περίοδο που βγαίναμε από την πανδημία. Δεν τα άκουσαν όλα αυτά και μεθαύριο βέβαια θα έρθουν να μας πουν ότι δεν μπορούμε να το καταπολεμήσουμε, γιατί δεν έχουμε ελεγκτές.

Μας μιλάνε δε για μια μελέτη η οποία ολοκληρώθηκε, το μνημόνιο ΑΑΔΕ – ΣΕΕΠΕ (Σύνδεσμος των εταιρειών εμπορίας), αποτελέσματα της οποία εισάγετε στο νομοσχέδιο. Να σας πω πότε έπρεπε να τελειώσει; Γιατί έχω εδώ το δημοσίευμα. Τον Ιανουάριο του 2022. Έρχονται δηλαδή οι άριστοι και μας λένε ότι κάνουν κάτι σημαντικό, όταν έχουν δύο χρόνια καθυστέρηση στη συγκεκριμένη μελέτη, για την οποία πρέπει να βγει υπουργική απόφαση για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου, και θέλουν να τους πούμε και μπράβο. Δυστυχώς έχετε αποτύχει και σε αυτό, μετεξεταστέοι και σε αυτό, κύριε Χατζηδάκη“, κατέληξε ο κ. Φάμελλος.

Βροχή προστίμων

Στους τελευταίους, πάντως, 15 μήνες οι αρχές έχουν βάλει λουκέτο σε πάνω από 18 πρατήρια υγρών καυσίμων. Μόνο το 2022 κατασχέθηκαν 130 τόνοι λαθραίων καυσίμων ενώ οι απώλειες εσόδων για το κράτος εκτιμάται ότι ξεπερνούν τα 150 εκατ. ευρώ ετησίως. Ενδεικτικά για το μέγεθος της παραβατικότητας στην αγορά υγρών καυσίμων είναι τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο απολογιστικό σημείωμα των Τελωνειακών Υπηρεσιών, συνοδευτικό του  Προϋπολογισμού του 2024, την περασμένη χρονιά οι διωκτικές αρχές εντόπισαν 34 μεγάλες υποθέσεις λαθρεμπορίας καυσίμων πιάστηκαν στην “τσιμπίδα” των Διωκτικών Αρχών 34 μεγάλες υποθέσεις λαθρεμπορίας καυσίμων και κατασχέθηκαν συνολικά 130,1 τόνοι βενζίνης, πετρελαίου κίνησης και διαλυτών.

“Καμπανάκι” του κλάδου

Στο μεταξύ, με ανακοινώσεις από τον κλάδο να είναι ante portas, υπενθυμίζεται ότι, πριν λίγους μήνες, τον Ιούλιο του 2023, σήμα κινδύνου για την επιβίωση ενός ολόκληρου κλάδου, αυτού της εμπορίας καυσίμων εξέπεμψε, μιλώντας, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης της εταιρείας,  που προΐσταται ο Γιάννης Αληγιζάκης, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ΕΛΙΝΟΙΛ και πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος.

Εστίασε, δε, αφενός στα θέματα παραβατικότητας, αλλά και στη συνέχιση με διοικητικό τρόπο του καθορισμού των περιθωρίων κέρδους στην αλυσίδα της εμπορίας.

“Το Κράτος οφείλει να μας διασφαλίσει το αυτονόητο. Την λειτουργία μας σε ένα υγιές και σωστό επιχειρηματικό περιβάλλον με σωστούς κανόνες και συνθήκες ελεύθερης αγοράς και οικονομίας“, τόνισε και συμπλήρωσε: “Το Κράτος οφείλει να παρεμβαίνει στα φαινόμενα της παραβατικότητας. Δυστυχώς παρεμβαίνει μόνο στην επιχειρηματικότητα”, σημείωσε αντιπαραβάλλοντας, τις πολιτικές παράτασης του πλαφόν στο ποσοστό κέρδους στην αγορά καυσίμων, αλλά και στο τι συμβαίνει με την παραβατικότητα στον κλάδο.

“Είμαι εκ φύσεως αισιόδοξος, θέλω να πιστεύω ότι σταδιακά θα περιορισθεί η παραβατικότητα και θα λειτουργήσει η αγορά καυσίμων σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού και συμφωνώ με τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς“, τόνισε  κι αναφέρθηκε αναλυτικά στην παράταση της αγορανομικής διάταξης για τον καθορισμό των περιθωρίων κέρδους, που ξεκίνησε με αφορμή την ενεργειακή κρίση αλλά συνεχίζεται ακόμη.

Σε αδράνεια 200 εκ. επενδύσεις στο σύστημα εισροών – εκροών

Πάντως ο κ. Αληγιζάκης σε σχέση με τη λειτουργία του συστήματος εισροών – εκροών, σε όλη την αλυσίδα των καυσίμων ήταν αποκαλυπτικός.

“Αν ψάξουμε σε φακέλους στο γραφείο μας θα δούμε πολλους για την παραβατικότητα. Είναι ένα διαχρονικό πρόβλημα. Νομοθετική κάλυψη υπάρχει αλλά το θέμα στην Ελλάδα είναι η εφαρμογή. Το σύστημα εισροών εκροών δεν είναι πανάκεια αλλά εάν δεν έχεις ένα τέτοιο σύστημα δεν μπορείς να ελέγξεις την παραβατικότητα.  Θες, επιπλέον,  π.χ. ιχνηθέτες και άλλα“, τόνισε ο κ. Αληγιζάκης και ανέφερε ότι επενδύσεις του κλάδου ύψους 200 εκατ, ευρώ έχουν, προς ώρας, πάει “στράφι”.

“Επενδύθηκαν 200 εκ από όλη την αλυσίδα. Δε λειτουργεί όμως το σύστημα εισροών – εκροών,  μια και το λογισμικό, που χρησιμοποιείται στα πρατήρια δεν είναι πιστοποιημένο κι έτσι τα πρατήρια δε μεταφερουν σωστά τα στοιχεία“, ανέφερε και έκρουσε τον “κώδωνα του κινδύνου”.

“Η παραβατικότητα καταστρεφει τον κλάδο“, τόνισε σημειώνοντας ότι θα πρέπει να γίνουν άμεσα κινήσεις, στη βάση και των προτάσεων που έχει καταθέσει ο Σύνδεσμος, για να ολοκληρωθεί το σύστημα. “Εάν δε γίνει τα πρατήρια θα περάσουν σε παραβατικούς και σιγά σιγά πολλοί επαγγελματίες θα εγκαταλείψουν τα πρατήριά τους“, ανέφερε ο κ. Αληγιζάκης αποτυπώνοντας τη σκληρή πραγματικότητα με τη διόγκωση μιας ολόκληρης γκρίζας οικονομίας πέριξ των καυσίμων.