POLL: Πρέπει η ΕΕ να έχει μια ενιαία ρύθμιση για τις παρένθετες μητέρες;

Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν διαφορετικές θέσεις σε σχέση με την παρένθετη μητρότητα. Την ώρα που το θέμα επανήλθε στη χώρα μας μέσα από τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών, το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι το αν τα κράτη μέλη μπορούν να καταλήξουν στην εναρμόνιση των διαφορετικών νομοθεσιών σε ένα τόσο ευαίσθητο θέμα.

Για παράδειγμα, στην Ισπανία όλες οι μορφές παρένθετης μητρότητας, όπως και η αλτρουιστική που επιτρέπεται στη δική μας χώρα, απαγορεύονται ρητά. Το ίδιο ισχύει και στη Γερμανία και την Αυστρία.

Στην Ολλανδία η παρένθετη κύηση επιτρέπεται υπό όρους, χωρίς να ανακοινώνεται δημόσια η πρόθεση του ζευγαριού.

Στην χώρα μας, η παρένθετη μητρότητα επιτρέπεται βάσει των άρθρων 1456, 1458 του Ελληνικού Αστικού Κώδικα (Α. Κ.) εφόσον πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ωστόσο το μέτρο δεν διευρύνεται προς τα ομόφυλα ζευγάρια. Επιτρέπεται ακόμη σε μια γυναίκα να αποκτήσει παιδί, μέσω παρένθετης. Η εμβρυομεταφορά είναι απαραίτητο να επικυρωθεί με Δικαστική απόφαση, ενώ η παρένθετη μητέρα μπορεί να προσφέρει τη μήτρα της αποκλειστικά και μόνο αλτρουιστικά και δίχως κάποιο συγκεκριμένο χρηματικό αντάλλαγμα, πέρα από αυτό που ορίζεται από το νόμο. Ιδιαίτερα αυστηροί είναι οι έλεγχοι και στην Πορτογαλία, με το νομικό πλαίσιο να αυστηροποιείται πριν λίγα χρόνια. Στην Ιρλανδία συζητιούνται νέες νομοθετικές αλλαγές που διέπουν τον θεσμό με αυστηροποίησή του.

Πρόσβαση στον θεσμό έχουν τόσο τα ετερόφυλα όσο και τα ομόφυλα ζευγάρια στη Μεγάλη Βρετανία, η οποία βέβαια δεν είναι πλέον μέλος της Ένωσης. Διεθνής “κόμβος” παρένθετης μητρότητας ήταν μέχρι πρότινος η Ουκρανία, όπως και η Γεωργία, όπου η επί πληρωμή παρένθετη μητρότητα είναι νόμιμα διαθέσιμη μόνο για ετεροφυλόφιλα ζευγάρια.

Νόμιμη είναι η παρένθετη μητρότητα χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς για τα ετερόφυλα ζευγάρια, στη Ρωσία.

Υπερισχύει το δίκαιο των κρατών μελών

Πρακτικά, στις περισσότερες χώρες της ΕΕ η απόκτηση παιδιού μέσω παρένθετης μητέρας απαγορεύεται.

Αυτή τη στιγμή βάσει των ισχυουσών Συνθηκών της ΕΕ, το ουσιαστικό οικογενειακό δίκαιο εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Επομένως, τα κράτη μέλη αποφασίζουν κατά πόσον η παρένθετη μητρότητα θα πρέπει να ρυθμίζεται ή να απαγορεύεται στο έδαφός τους.

Σύμφωνα με τις ισχύουσες πράξεις της Ένωσης στον τομέα του οικογενειακού δικαίου, όταν η γονική ιδιότητα έχει θεμελιωθεί σε τρίτη χώρα, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων παρένθετης μητρότητας, η αναγνώριση της γονικής ιδιότητας θα εξακολουθήσει να διέπεται από το δίκαιο των κρατών μελών. Σε κάθε περίπτωση όλα τα κράτη της ΕΕ θα πρέπει να τηρούν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, όπως ερμηνεύεται από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).

Σύμφωνα με πρόσφατο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου, όσον αφορά την καθιέρωση της ιδιότητας του γονέα σε εθνικό επίπεδο, τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να αποφασίσουν αν θα αποδέχονται π.χ. την παρένθετη μητρότητα, αλλά θα υποχρεούνται να αναγνωρίζουν τη γονική ιδιότητα που έχει συσταθεί σε άλλη χώρα της ΕΕ, ανεξάρτητα από τον τρόπο σύλληψης, γέννησης ή το είδος της οικογένειας του παιδιού. Οι ευρωβουλευτές ενέκριναν επίσης τη θέσπιση του ευρωπαϊκού πιστοποιητικού γονικής ιδιότητας, με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη διευκόλυνση της αναγνώρισης της ιδιότητας του γονέα στην ΕΕ. Το πιστοποιητικό δεν θα αντικαταστήσει τα εθνικά έγγραφα, αλλά θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί αυτών και θα είναι προσβάσιμο σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες και σε ηλεκτρονική μορφή.

Σύμφωνα δε με εντολή που προετοίμασαν οι επιτροπές Πολιτικών Ελευθεριών και Δικαιωμάτων των Γυναικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επιδιώκεται “να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής της ισχύουσας οδηγίας, ώστε να συμπεριλάβει

– τον αναγκαστικό γάμο,

-την παράνομη υιοθεσία,

-την παρένθετη μητρότητα με σκοπό την αναπαραγωγική εκμετάλλευση και

-την καλύτερη στήριξη των θυμάτων”.

Πρόθεση του Κοινοβουλίου είναι να ποινικοποιήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο τον αναγκαστικό γάμο, την παράνομη υιοθεσία και την παρένθετη μητρότητα στο πλαίσιο της αναπαραγωγικής εκμετάλλευσης.

Δεδομένου λοιπόν πως για την ώρα δεν υφίσταται μια σαφής νομική λύση για την παρένθετη μητρότητα ενώ στα διάφορα κράτη μέλη ισχύουν αντικρουόμενα νομικά καθεστώτα, θα πρέπει σταδιακά η ΕΕ να προχωρήσει σε μια γενναία μεταρρύθμιση των κανόνων της που να καλύπτει και αυτή την πτυχή του δημόσιου βίου των πολιτών της; Τούτο σημαίνει φυσικά πως θα υπερισχύσει η ομοσπονδιοποίηση της Ένωσης σε περισσότερες κατευθυντήριες γραμμές.

Θα πρέπει λοιπόν να προβεί η ΕΕ στη ρύθμιση του θέματος της παρένθετης μητρότητας, με ενιαίο τρόπο για όλα τα μέλη της; Είτε αυτό προβλέπει καθολική απαγόρευση, είτε εξαιρέσεις υπό συγκεκριμένους όρους που να συμβαδίζουν με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Απαντήστε παρακάτω