Κίττυ Παϊταζόγλου: “Ταυτότητα για μένα είναι ό,τι σε οδηγεί στη χαρά και την αγάπη”

Είναι μία από τις πιο ταλαντούχες ηθοποιούς της γενιάς της. Κάθε της ερμηνεία μαγνητίζει το βλέμμα, ειδικά την περίοδο αυτή που υποδύεται έναν ρόλο ανδρικό στην παράσταση “Τhe Doctor”. Ο λόγος για την Κίττυ Παϊταζόγλου που προτίμησε την υποκριτική από τη Νομική.

Στο θέατρο την οδήγησε “μια αναζήτηση ελευθερίας. Και μια περιέργεια για τους ανθρώπους, την ανθρώπινη φύση, που τη νιώθω ικανή για το μεγαλύτερο καλό, αλλά και το μεγαλύτερο κακό. Η Νομική, ενώ μου πειθαρχούσε το μυαλό και μου έδινε διαύγεια, δεν ανακούφιζε την καρδιά μου, με άφηνε συνεχώς με κάτι ανικανοποίητο” λέει η Κίττυ Παϊταζόγλου στο ΝEWS 24/7. 

H παράσταση που τη “στοίχειωσε” ήταν όπως εξομολογείται “το «Bella Venezia» του Βογιατζή. Ήταν η πρώτη χρονιά που είχα δώσει στο Εθνικό, δεν είχα περάσει, και πήγαινα κι έβλεπα τακτικά αυτή την παράσταση, σαν σπουδή, για το τι λαχταρούσα σε αυτή την τέχνη. Αυτό το μαγικό σύμπαν που είχε φτιάξει,  μιας απόλυτης δεξιοτεχνίας, ενός πνευματικού πυρετού και μιας συγκίνησης που, άλλοτε ερχόταν αιφνιδιαστικά σαν καταιγίδα, κι άλλοτε σαν χάδι.

Με άλλαξε γιατί κατάλαβα πως, ναι, φυσικά τα λόγια στο θέατρο έχουν σημασία, όπως και οι πράξεις των ηρώων, αλλά μεγαλύτερη σημασία έχει αυτό που συμβαίνει στο ενδιάμεσό τους, στον αέρα που κουνιέται ανάμεσα σε αυτές τις λέξεις και τις πράξεις, αυτός πρέπει να γίνεται επικίνδυνος, ηλεκτρισμένος. Kι η Εύη (Σαουλίδου), τι πλάσμα, πόσο με είχε ταράξει η ερμηνεία της.

Πρόσφατα είδα τον «Γλάρο» του Δημήτρη Καραντζά. Με κατέκλυσε ένα ίδιο συναίσθημα, ένιωσα ότι αυτή η παράσταση με ξαναγύριζε σε μια εποχή τέτοιας αθωότητας, που τα βλέπεις όλα με μάτι παρθένο και καρδιά ανοιχτή”.

Τι σε γοητεύει στο The Doctor;

Στην κατασκευή του, αυτό το παιχνίδι ρόλων και ταυτοτήτων, σε σχέση με το φύλο το χρώμα, την ηλικία και την κοινωνική τάξη. Ο ίδιος ο συγγραφέας υποδεικνύει στον πρόλογό του πως οι ρόλοι, εκτός του βασικού της Ρουθ Γουλφ, πρέπει να παιχτούν από ηθοποιούς που θα έχουν κάτι ευθέως ασύμφωνο σε σχέση με το ρόλο.

Αυτή η απόσταση με γοητεύει, γιατί πέρα από το ρίσκο του εγχειρήματος, έχει και μια φοβερή τρικλοποδιά στο μυαλό του θεατή. Τον καλεί να είναι συνεχώς ενεργός, γιατί του διαλύει τις προκαταλήψεις. Σαν να του λέει: Μη βλέπεις φυσιογνωμικά ποιος λέει κάθε επιχείρημα, άκου τι λέει. Άκου το επιχείρημα.

Τώρα σε σχέση με την ουσία, γυρνάει συνέχεια στο κεφάλι μου, κάτι που μας είπε με τόση ακρίβεια ο κ. Νίνος, χειρουργός που ήρθε να μας μιλήσει στις πρόβες: όλη την ώρα που αυτοί οι άνθρωποι απ έξω έχουν κάθε είδους debate, αν έπρεπε ή όχι να μπει ο παπάς, αν ή Ρουθ είναι συμπεριληπτική ή όχι, αν τη ρίχνουν άδικα ή όχι, κτλ κτλ, ένα 14χρονο παιδί πεθαίνει κατάμονο σε ένα δωμάτιο, ουρλιάζοντας και σκίζοντας με τα νύχια του το μαξιλάρι, χωρίς καμιά ανακούφιση, από πουθενά. Αυτό νομίζω λέει πολλά και για την εποχή μας.

Πόσο κοντά στην πραγματικότητα είναι οι ήρωες του έργου αυτού; 

Κολλητά με την πραγματικότητα.

Σκιαγράφησέ μας τον ρόλο σου στο The Doctor… Συμπαθείς τον Ρότζερ Χάρντιμαν;

Δεν έχει σημασία αν τον συμπαθώ ή όχι, ή τι θα μου ξύπναγε ως Κίττυ, αν καθόμουν σε ένα τραπέζι μαζί του. Αυτό που, ως ηθοποιός, πρέπει να κάνω, είναι να τον καταλάβω. Όχι να τον κρίνω. Να προσπαθήσω να καταλάβω το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένος, τι τον διαμόρφωσε, γιατί λέει αυτό που λέει και κάνει.

Φυσικά και είχα τη δική μου άποψη, όταν πρωτοδιάβασα το κείμενο, και μπορώ να πω ότι έπεσα από τα σύννεφα όταν η Κατερίνα Ευαγγελάτου μού μίλησε για το συγκεκριμένο ρόλο, αλλά το γεγονός πως τόλμησε κι η ίδια να με φανταστεί έτσι, για μένα ήταν δώρο να μπω σε άγνωστα νερά. Στην παράσταση υπερασπίζομαι τα δίκια του στον απόλυτο βαθμό, χωρίς να λειαίνω καμία αιχμή του. Μόνο έτσι οι θεατές μπορούν να δουν ένα ζωντανό άνθρωπο μπροστά τους, κι όχι μια καρικατούρα. Επιπλέον για μένα έχει μια έξτρα πρόκληση, του τι σημαίνει, και το πώς παίζει μια γυναίκα σήμερα έναν αντρικό ρόλο.

Ο Ρότζερ Χάρντιμαν, λοιπόν, είναι ένας, αντρικού φύλου, εξαιρετικός χειρουργός- αυτό λέγεται στο κείμενο- γύρω στα 50, Διευθυντής του Χειρουργικού Τομέα της Κλινικής και Αναπληρωτής Διευθυντής ολόκληρου του Ινστιτούτου για το Αlzheimer. Επίσης δηλώνει Καθολικός στο θρήσκευμα. Όταν η Ρουθ παραιτείται, αυτός αναλαμβάνει τα ηνία του Ινστιτούτου.

ΠΕΡΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΡΘΟΤΗΤΑΣ

Τι εστί τελικά ταυτότητα σήμερα; Τι την ορίζει και πόσο ρευστός είναι σαν όρος; 

Λεπτή ερώτηση. Υπάρχει ένας φόβος να ορίσεις τι είναι ταυτότητα στην εποχή μας, που οι λέξεις κι η σημασία τους αλλάζουν κάθε μέρα. Ναι, είναι ρευστή, κι αυτό λέει και το έργο. Γιατί έχει να κάνει με την ανοιχτωσιά και την ελευθερία και τη δυνατότητα που έχει ο καθένας να ορίζει τον εαυτό του κοινωνικά και σεξουαλικά όπως θέλει.

Κι ευτυχώς που τα τελευταία χρόνια γίνεται αυτός ο διαχωρισμός του gender και του sex, γιατί άνθρωποι που ασφυκτιούσαν κάτω από ταυτότητες που τους είχαν επιβάλει και τους είχαν καθορίσει για χρόνια, μπορούν να τις αποτινάξουν και να δημιουργήσουν συνειδητά και ελεύθερα αυτό που λαχταρούν για τον εαυτό τους. Ταυτότητα για μένα είναι ό,τι σε οδηγεί στη χαρά και την αγάπη.

Τι είναι αυτό που τελικά προκαλεί την κατάρρευση της Ρουθ; 

Είναι κάτι που συζητούσαμε συνέχεια στις πρόβες. Είναι αυτός ο υπέροχα σύνθετος χαρακτήρας που έχει φτιάξει ο Icke γι αυτή την ηρωίδα, που με κάθε ευκαιρία λέει: «Eγώ είμαι γιατρός. Δεν ανήκω σε ομάδες.» Θαυμάζεις αυτή τη φοβερή της ακεραιότητα, την αφοσίωσή της στην επιστήμη, την εμμονική της προσκόλληση σε αυτό που θεωρεί αυτή σωστό.

Από την άλλη δεν μπορείς να παραγνωρίσεις το γεγονός πως όλα αυτά τα λέει από μια θέση εξουσίας, μια θέση ούτως ή άλλως χρωματισμένη, πως φέρεται στο Ινστιτούτο της σαν Θεός, μιλά αλαζονικά στους υφιστάμενους, γίνεται αντιπαθής. Μοιάζει σαν κι ο ίδιος ο Icke, ενώ στέκεται υπέρ της, σε κάποια πράγματα να μην την αγιοποιεί.

Νομίζω τελικά καταρρέει όχι γι αυτό που κάνει, αλλά γι αυτό που είναι. Ξέρεις, μου έρχεται πολύ συχνά στο μυαλό αυτή η φράση που λέει ο Αίμονας στον Κρέοντα, ότι, “τα δέντρα που στέκονται άκαμπτα κι αλύγιστα στο ορμητικό ποτάμι, χάνονται από τις ρίζες τους”.

Ζούμε τελικά σε μία ανθρωποφαγική κοινωνία; 

Απόλυτα. Το βλέπεις παντού. Στα social, στη δουλειά, στο δρόμο, ακόμα και στην ίδια την οικογένεια. Όλοι είναι έτοιμοι να προτάξουν το εγώ τους, να αυτό-οριστούν με τρόπο ώστε να εξαφανίσουν τον άλλο.

Αυτό έχει φοβερή βία. Και φυσικά οδηγεί και σε ένα ακόμα μεγαλύτερο περιχαράκωμα του εαυτού, για άμυνα. Φοβάσαι να μιλήσεις, να τοποθετηθείς σε κάτι, κι όταν το κάνεις, το κάνεις κι εσύ επιθετικά, γιατί αλλιώς δεν θα εισακουστείς. Νομίζω δεν είναι τυχαία αυτή, δυστυχώς, η ακροδεξιά τροπή που παίρνει η ανθρωπότητα παγκόσμια. Αληθινός σεβασμός και ανοχή σε κάθε είδους διαφορετικότητα δεν υπάρχει.

Βοηθά ή πνίγει η πολιτική ορθότητα; Το ρωτώ γιατί αρχίζει και διεισδύει ακόμη και στον χώρο της Τέχνης σήμερα… Βλέπουμε να αλλάζουν ακόμη και κλασικά βιβλία…

Μα πώς γίνεται να έχουμε πολιτική ορθότητα στην Τέχνη; Πώς γίνεται να λειαίνεις τις αιχμές των ηρώων, να αλλάξεις τους κλασικούς ήρωες, για να τους κάνεις τι; Συμπαθείς; Λιγότερο σεξιστές; Λιγότερο δολοφόνους; Nα πάρεις τον Ιάγο ας πούμε, και να του διορθώσεις  λίγο τη γλώσσα, ή ο Μάκβεθ να μην κάνει τόσους φόνους για να ανέβει; Μα δεν υπάρχει έργο μετά.

Το θέμα είναι ότι η Τέχνη αποτυπώνει ένστικτα των ανθρώπων ανά τους αιώνες, καλά και κακά. Και κάθε έργο τέχνης δημιουργείται και συνομιλεί με μια ιστορικοπολιτική και κοινωνική στιγμή. Το να καλουπώσεις την Τέχνη, που από τη φύση της είναι ακραία και επαναστατική, σε ένα πλαίσιο politically correct, αυτό είναι βαθύς συντηρητισμός.

ΜΙΑ ΕΡΗΜΗ… ΧΩΡΑ

Γεγονός που τράβηξε την προσοχή σου το τελευταίο καιρό και σε θύμωσε; 

Ό,τι και να πω, νομίζω το γεγονός του συνεχιζόμενου πολέμου αυτή τη στιγμή, στη Γάζα, τα επισκιάζει όλα. Διάβασα χθες, 25 χιλιάδες έχουν φτάσει οι νεκροί, το διανοείσαι; Κι από αυτούς, το εβδομήντα τοις εκατό είναι γυναίκες και παιδιά. Είναι ασύλληπτο, δε σε εξοργίζει απλά, σε παραλύει. Για το πότε αυτός ο τόπος εκεί θα βρει μια ηρεμία. Κι υποτίθεται, αυτή η περιοχή γέννησε εκεί και μια θρησκεία, που πρεσβεύει  την αγάπη, την αποδοχή κτλ, και να σφάζονται έτσι παράλογα άνθρωποι.  Να, αυτό με εξοργίζει, όλα αυτά τα εγκλήματα που γίνονται στο όνομα θρησκειών ανά τους αιώνες. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, από το έθνος που βίωσε και τη φρίκη του ολοκαυτώματος.

 Πρόσφατα σε είδαμε και στην Έρημη Χώρα στην ΕΡΤ. Μία σειρά που επίσης έπαιζε με τα ανθρώπινα όρια, έχοντας μάλιστα στο επίκεντρο ένα μικρό παιδί. Εκεί η “τύχη” του αποφασίστηκε από την κοινωνική λειτουργό σύμφωνα με συναισθηματικά κριτήρια και όχι βάσει ορθολογισμού και αντικειμενικότητας. Πώς νιώθεις με αυτό; Εσύ σαν άνθρωπος πώς λειτουργείς;

Μα τις περισσότερες φορές, αυτό κάνει ο ήρωας ή η ηρωίδα. Με συναισθηματικά κριτήρια προχωράει , γι’ αυτό και είναι ήρωας, και γι’ αυτό και μας γοητεύει, λαχταρούμε την ταύτιση μαζί του, γιατί μας βγάζει από τις τακτοποιημένες ζωές μας, επειδή τολμά κάτι παράλογο.

Η συγκεκριμένη κοινωνική λειτουργός, τολμάει να κάνει αυτό που όλοι στη σειρά, κι ο δικός μου ο ρόλος, λέμε ότι είναι λάθος. Να δει τον αντικοινωνικό, βίαιο, ρατσιστή παππού και την ορφανή μικρή μαζί, σαν οικογένεια, να τους φέρει κοντά για να μαλακώσουν οι καρδιές και των δυο. Κι η αλήθεια είναι πως, όλοι μας βλέποντάς το, ως θεατές, αυτό θέλουμε να συμβεί, έτσι δεν είναι; Εκεί έρχεται όμως η πραγματικότητα, όπως τη φτιάχνει με μαεστρία και τόση αγάπη και σκέψη, ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης, ο Γιώργος Γκικαπέππας, και διαλύει όλο το όνειρο. Γιατί αντικειμενικά, όντως ο παππούς είναι ακατάλληλος για κηδεμονία.

Ο δικός μου ρόλος, η Στέλλα, η έτερη κοινωνική λειτουργός, υποστηρίζει ότι όλο αυτό το πείραμα είναι αντι-επαγγελματικό, αψυχολόγητο και λάθος, και δικαιώνεται εν μέρει από την έκβαση. Μια τύπου Ισμήνη, λογική, πιο σκληρή φαινομενικά, αλλά κι αυτή κατά βάθος ευαίσθητη.

Κι εγώ σαν άνθρωπος, έχω την αίσθηση ότι σκέφτομαι πολύ, θέλω να βάλω κάτω όλα τα ενδεχόμενα, πριν πάρω μια απόφαση, σε σημείο που διογκώνεται ο εγκέφαλός μου. Στιγμές που πράττω κατευθείαν και μετά σκέφτομαι, είναι στιγμές που δε φοβάμαι. Και μ’ αρέσει όταν πληθαίνουν αυτές οι στιγμές.

Μελλοντικά σχέδια;  

Μάλλον έρχεται δεύτερος κύκλος για την «Έρημη Χώρα».