ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΧΙΜΠΑΝΤΖΗ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΗΣ

“This monkey’s gone to heaven” αλλά όχι για πάντα, για 16 με 17 λεπτά, και επέστρεψε σώα για να έχει να διηγείται στις υπόλοιπες, πώς είναι να ανήκεις στην ελίτ των πρωτοπόρων του διαστήματος.

Μια μέρα σαν σήμερα το 1961, ο “Χαμ ο Χιμπατζής”, είδε τη γη από ψηλά -από πολύ ψηλά για να είμαστε ακριβείς- καθώς έγινε το πρώτο έμβιο ον που ταξίδεψε στο διάστημα και τα κατάφερε να επιστρέψει ζωντανό πίσω στη γη.

(Ναι, και η Λάικα το είχε κάνει τέσσερα χρόνια νωρίτερα, η σκυλίτσα των Σοβιετικών, αλλά δυστυχώς εκείνη πέθανε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού από θερμοπληξία λόγω μίας βλάβης στο σύστημα θερμομόνωσης του αεροσκάφους).

Ποιος ήταν όμως αυτός ο χιμπατζής, που θα έστρωνε τον δρόμο στον Νιλ Άρμστρονγκ και τον Μπαζ Όλντριν -αλλά και στον Γιούρι Γκαγκάριν, καθώς ο Σοβιετικός κοσμοναύτης θα ταξίδευε γύρω απ’ τη γη 2,5 μήνες μετά τον Χαμ.

Ο Χαμ γεννήθηκε το 1957 στο Καμερούν, στη ζούγκλα της οποίας ζούσε, προτού τον αρπάξουν κάποιοι κυνηγοί και τον μεταφέρουν στη Φλόριντα των ΗΠΑ. Εκεί, το 1959, η Πολεμική Αεροπορία θα τον αγόραζε για 457 δολάρια και στη συνέχεια θα τον μετέφερε στο Νέο Μεξικό στο “Holloman Aerospace Medical Base” (το αρκτικόλεξο αυτής της στρατιωτικής βάσης θα του έδινε και το όνομα του, “HAM”), όπου και τελικά θα εκπαιδευόταν για την πρώτη και μοναδική του αποστολή.

Αρχικά υπήρχαν 40 χιμπατζήδες που ήταν υποψήφιοι για τη θέση του “αστροναύτη”, αλλά μετά από μια ειδική αξιολόγηση, ο αριθμός τους μειώθηκε στους έξι και στο τέλος, ήταν αυτός που πήρε τη δουλειά.

Όπως και να ‘χει, αυτό το ταξιδάκι δεν ήταν μία βόλτα στο πάρκο για τον Χαμ. Έπρεπε να γίνει αρκετή δουλειά πρώτα και συγκεκριμένα, έπρεπε και οι επιστήμονες να δουν αν οι χιμπατζήδες -και επομένως και οι άνθρωποι καθώς έχουμε κατά 99% κοινό DNA- είχαν πιο αργούς χρόνους αντίδρασης στο διάστημα.

Ο Χαμ, του οποίου τα ζωτικά στοιχεία παρακολουθούνταν στενά από τεχνικούς της NASA στο έδαφος, ταξίδεψε 240 χιλιόμετρα στον ουρανό, έχοντας να κάνει μόνο ένα απλό πράγμα: να τραβήξει κάποιους μοχλούς μόλις θα έβλεπε να αναβοσβήνουν τα αντίστοιχα φώτα τους.

Αν ο Χαμ δεν τραβούσε τον μοχλό μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα από τη στιγμή που άρχιζε το φως να αναβοσβήνει, τότε πάθαινε ηλεκτροπληξία στα πέλματα των ποδιών του. Αν τα κατάφερνε εγκαίρως, λάμβανε ένα μικρό σνακ με γεύση μπανάνα, το οποίο, αν και κλισέ, αποτελεί την αναπόφευκτη διατροφική προτίμηση των χιμπατζήδων. Τελικά, ο Χαμ θα απέδιδε αρκετά καλά, ακόμη και στη μηδενική βαρύτητα. Εκεί οι χρόνοι αντίδρασής του ήταν ελαφρώς πιο αργοί από ό,τι στη Γη.

Μετά από 18 μήνες εκπαίδευσης, στις 31 Ιανουαρίου 1961, ο Χαμ εκτοξεύθηκε από το ακρωτήριο Κανάβεραλ στο διάστημα ως επιβάτης μίας διαστημικής κάψουλας, που προοριζόταν μελλοντικά και για τους ανθρώπους.

Η πτήση δεν πήγε 100% όπως είχε σχεδιαστεί. Οι παράμετροι για το υψόμετρο και την ταχύτητα αυτής της αποστολής υποτίθεται ότι ήταν ακριβώς 185 χιλιόμετρα από το σημείο εκτόξευσης και με ταχύτητες που ξεπερνούν τα 7 χιλιόμετρα την ώρα. Στην πραγματικότητα, το διαστημόπλοιο που μετέφερε τον Χαμ έφτασε σε υψόμετρο πάνω από 241 χιλιόμετρα και οι ταχύτητες του ξεπέρασαν τα 8 χιλιόμετρα την ώρα. Αυτές οι δύο ατυχίες οδήγησαν σε ακόμη περισσότερα προβλήματα για τον Χαμ και την κάψουλα του κατά την επιστροφή τους στη Γη.

Ο χιμπατζής κατέληξε να προσγειωθεί πάνω από 210 χιλιόμετρα πιο μακριά από εκεί που είχε προβλεφθεί αρχικά. Έπεσε μέσα στον Ατλαντικό Ωκεανό και τελευταία στιγμή ένα ελικόπτερο πρόλαβε και τον πήρε, προτού πνιγεί.

Η κάψουλα υπέστη μερική απώλεια πίεσης κατά τη διάρκεια της πτήσης, αλλά η διαστημική στολή του Χαμ, ευτυχώς κατάφερε να τον προστατέψει από όλους τους κινδύνους του διαστήματος. Όταν τον βρήκαν ήταν κουρασμένος, αφυδατωμένος και η μύτη του είχε μια μελανιά που προκλήθηκε κατά την επανείσοδο του στην ατμόσφαιρα. Όμως είχε επιβιώσει.

Η πτήση του είχε διάρκεια 16 λεπτά και 39 δευτερόλεπτα και κατά τη διάρκεια της, βίωσε ακόμη και έλλειψη βαρύτητας για περίπου εξίμισι λεπτά.

Ο σκοπός της πτήσης επετεύχθη για τους επιστήμονες. Ο Χαμ όχι μόνο έδειξε ότι οι άνθρωποι μπορούν να εκτελούν εργασίες στο διάστημα σχεδόν εξίσου καλά με τη γη, αλλά ότι έχουν και καλές πιθανότητες να επιστρέψουν στο σπίτι τους ζωντανοί.

Μετά το ιστορικό του ταξίδι, ο ηρωικός χιμπαντζής έζησε ως διασημότητα στον Εθνικό Ζωολογικό Κήπο της Ουάσιγκτον για 17 χρόνια προτού μεταφερθεί στο ζωολογικό πάρκο της Βόρειας Καρολίνας, στο Ασέμπορο, το 1980. Εκεί, έζησε ξανά παρέα με άλλους χιμπατζήδες για πρώτη φορά αφότου έφυγε από το Holloman Aerospace Medical Base. Θα πέθαινε το 1983 από καρδιακή προσβολή σε ηλικία 26 ετών.

Ο τάφος του βρίσκεται στο International Space Hall of Fame στην πόλη Αλαμογκόρντο του Νέου Μεξικό.