Χρονιά ρεκόρ το 2023 για την παραγωγή ρεύματος από Ανανεώσιμες Πηγές στην Ελλάδα

Ραγδαία αύξηση κατέγραψε η εγκατάσταση νέας ισχύος και παραγωγή ΑΠΕ από το 2019 έως και τα τέλη του προηγούμενου έτους στη χώρα μας, ακολουθώντας την ανοδική πορεία της τελευταίας δεκαετίας.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΑΔΜΗΕ που δημοσιεύθηκαν χθες, το 43,16% της ζήτησης ενέργειας πέρυσι καλύφθηκε από ΑΠΕ, ανοίγοντας την «ψαλίδα» με τα ορυκτά καύσιμα και ενώ το 2014 οι ανανεώσιμες πηγές κάλυπταν μόλις το 17,14%.

Παράλληλα, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η συνολική ζήτηση μειώθηκε αισθητά, φτάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2020.

Κυρίαρχη η “πράσινη” παραγωγή

Όσον αφορά την παραγωγή ενέργειας το 2023, οι ΑΠΕ παρήγαγαν 21,34 TWh, ανεβάζοντας το μερίδιό τους στο ενεργειακό μείγμα, στο 47,92%. Μάλιστα, συνυπολογίζοντας την παραγωγή των υδροηλεκτρικών, που ανήλθε στις 4,05 TWh, η συνολική «πράσινη» παραγωγή ξεπέρασε τις 25 TWh. Έτσι, το μερίδιο της καθαρής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή κυριάρχησε, φτάνοντας το 57%, όταν το 2014 ήταν μόλις στο 30,16%.

Μάλιστα η μεγαλύτερη αύξηση στην παραγωγή ΑΠΕ καταγράφεται την τελευταία πενταετία, όπου γίνεται «άλμα» κατά 9,12 TWh. Συγκεκριμένα, η παραγωγή διαμορφωνόταν το 2019 στις 12,22 TWh, καλύπτοντας το 23,42% της ζήτησης. Αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση 42,7% στην παραγωγή των ΑΠΕ πέρυσι, σε σχέση με το 2019.

Ειδικότερα, ο Αύγουστος του 2023 ήταν ο μήνας με τη μεγαλύτερη ιστορικά μηνιαία παραγωγή ΑΠΕ, που έφτασε τις 2,25 TWh. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους η παραγωγή των ανανεώσιμων πηγών κυμάνθηκε πάνω από τις 1,5 TWh.

Αναλυτικά οι εξελίξεις ανά τομέα της ενεργειακής αγοράς σύμφωνα με ανάλυση του Green Tank κωδικοποιούνται ως εξής:

Ηλεκτροπαραγωγή

Έως και τον Δεκέμβριο του 2023

1) 672 ώρες (ή 28 ημέρες ή 7,67% του έτους) η Ελλάδα λειτούργησε χωρίς καθόλου λιγνίτη.

2) Η λιγνιτική παραγωγή το 2023 ήταν η χαμηλότερη από τη δεκαετία του ’70. Συνεισέφερε μόλις 4,5 TWh, μια ποσότητα κατά 15% μικρότερη από το προηγούμενο χαμηλό των 5,3 ΤWh του 2021.

3) Η «βουτιά» του ορυκτού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή συνεχίστηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά και με 14,7 TWh επιστρέφοντας σχεδόν στα επίπεδα του 2018 (14,1 TWh).

4) Λιγνίτης και ορυκτό αέριο μαζί έδωσαν 4,3 λιγότερες TWh ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με το 2022 σημειώνοντας ιστορικό χαμηλό αθροιστικής συνεισφοράς με 19,2 TWh.

Έως τον Νοέμβριο του 2023

5) Τα μερίδια του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή (9,9%) και την κάλυψη της ζήτησης (8,9%) έσπασαν για πρώτη φορά το «φράγμα» του 10%.

6) Η καθαρή ενέργεια (ΑΠΕ και μεγάλα υδροηλεκτρικά) με 23,2 TWh κάλυψε για πρώτη φορά περισσότερη από τη μισή ζήτηση (51,2%) και το 57% της ηλεκτροπαραγωγής.

7) Η συνεισφορά μόνο των ΑΠΕ (19,6 TWh) ξεπέρασε για πρώτη φορά αυτή του ορυκτού αερίου και του λιγνίτη μαζί (17,5 ΤWh).

8) H ζήτηση σε ηλεκτρική ενέργεια (45,3 ΤWh) ήταν η χαμηλότερη της δεκαετίας, μικρότερη ακόμα και από αυτή του πρώτου έτους της πανδημίας το 2020.

Εκπομπές

Έως τον Νοέμβριο του 2023

9) Οι εκπομπές ολόκληρου του τομέα ηλεκτροπαραγωγής της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαϊκών μονάδων στα μη διασυνδεδεμένα νησιά σημείωσαν ιστορικό χαμηλό με 13,35 εκατομμύρια τόνους CO2, 23% λιγότερους από το προηγούμενο χαμηλό των 17,3 εκατ. τόνων του 2022.

10) Ειδικά οι θερμικές μονάδες της ΔΕΗ περιόρισαν το ανθρακικό τους αποτύπωμα στους 10,2 εκατ. τόνους CO2, μια επίδοση κατά 25% χαμηλότερη από τους 13,6 εκατ. τόνους την ίδια περίοδο του 2022.

Ορυκτό Αέριο

Έως και τον Δεκέμβριο του 2023

11) Η συνολική κατανάλωση ορυκτού αερίου ήταν 50,9 ΤWh, η δεύτερη χαμηλότερη της εξαετίας (50,4 ΤWh το 2018). Μειώθηκε κατά 10,1% σε σχέση με το 2022 και κατά 27,2% σε σχέση με το 2021, έτος έναρξης της ενεργειακής κρίσης.

12) Στον ηλεκτρισμό (34,54 TWh) και τα δίκτυα διανομής (11,19 TWh) η χρήση του αερίου σημείωσε μείωση το 2023 σε σχέση με το 2022 (-17,1% και -8,1% αντίστοιχα). Αντίθετα η χρήση στη βιομηχανία (5,18 ΤWh) αυξήθηκε σημαντικά (+84,7%) σε σχέση με το 2022, παραμένοντας ωστόσο 27,8% χαμηλότερη από τον μέσο όρο της πενταετίας.

13) 1η πηγή ορυκτού αερίου το LNG από την πύλη εισόδου στη Ρεβυθούσα με 29.49 TWh (54,7%), 2η το ρωσικό αέριο από την πύλη του Σιδηροκάστρου με 14,71 TWh (27,3%).

14) Μεγάλη αύξηση στις εισαγωγές ρωσικού αερίου το 2023. Το ρωσικό αέριο ήταν υπεύθυνο για το 42,8% των συνολικών εισαγωγών της χώρας το οποίο εισήλθε στη χώρα όχι μόνο από τον αγωγό Turkstream (14,71 TWh) αλλά και με τη μορφή LNG στην πύλη της Αγίας Τριάδας (8,38 TWh).

Αυτοπαραγωγή & Ενεργειακές Κοινότητες

Έως και τον Δεκέμβριο του 2023

15) Διπλασιασμός της ηλεκτρισμένης ισχύος στην αυτοπαραγωγή συνολικά (από πολίτες, δήμους, αγρότες, ενεργειακές κοινότητες και άλλους φορείς) μέσα σε ένα έτος. To 2023 η ηλεκτρισμένη ισχύς έργων αυτοπαραγωγής έφτασε τα 421,3 MW (216,9 MW ως το 2022, 100,2 ΜW ως το 2021, 53,2 MW ως το 2020, 33,8 MW ως το 2019).

16) Ειδικά η ηλεκτρισμένη ισχύς έργων αυτοπαραγωγής από ενεργειακές κοινότητες τριπλασιάστηκε από 4,2 MW στο τέλος του 2022 σε 14 MW το 2023 (1,2 ΜW ως το 2021, 0,03 MW ως το 2020).

Τέλος στην αγορά πετρελαιοειδών καταγράφεται μείωση της κατανάλωσης κατά 7% η οποία οφείλεται στον περιορισμό της ζήτησης πετρελαίου θέρμανσης κατά 32%. Αντίθετα σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΕΠΕ η ζήτηση για βενζίνες (που οφείλεται και στην αύξηση της τουριστικής κίνησης) αυξήθηκε κατά 4% και για το ντίζελ κίνησης κατά 3%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ανάλογη θα είναι η διαδικασία και για τα υπόλοιπα νησιά που πρόκειται να διασυνδεθούν μέσα στην τρέχουσα 10ετία. Νησιά στα οποία η ΔΕΗ σχεδιάζει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αποσύρσεων των γερασμένων πετρελαϊκών μονάδων, που θα δώσουν τη θέση τους σε ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη, αεριοστρόβιλους και μπαταρίες. Έτσι, και σε αυτή την περίπτωση οι επενδύσεις θα αποζημιώνονται μέσω των ΥΚΩ -όσο τα νησιά παραμένουν αυτόνομα- και μέσω των αποζημιώσεων για εφεδρείες εκτάκτων αναγκών – όταν ολοκληρωθούν οι διασυνδέσεις τους.