Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα: Πόσο “Πολωνία” είμαστε – 5 Ευρωβουλευτές απαντούν

Την κατάσταση του Κράτους Δικαίου και της Ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα αναμένεται να θέσει επί τάπητος, την ερχόμενη Τετάρτη 7 Φεβρουαρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε συνέχεια της προηγούμενης συζήτησης στην Ολομέλεια, με τη διαδικασία να ολοκληρώνεται με έγκριση ψηφίσματος.

Το Κοινοβούλιο θα επικεντρωθεί στην ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης και της χρήσης Predator κατά δημοσιογράφων και πολιτικών προσώπων, καθώς και στην ασφάλειά τους υπό το πρίσμα της έλλειψης προόδου στην έρευνα για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ, το 2021. Οι ευρωβουλευτές αναμένεται να θίξουν, δε, και τις υποθέσεις των pushbacks εν μέσω καταγγελιών για επανοπροωθήσεις στα σύνορα, ενώ στο μικροσκόπιο θα μπει η ανεξαρτησία και η αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης.

Αναμφισβήτητα, η συζήτηση θα διεξαχθεί στο βαρύ κλίμα που προκαλούν οι εκθέσεις σημαντικών διεθνών οργανισμών, θεσμών και ερευνητικών ινστιτούτων που κάνουν λόγο για συστηματική και εντεινόμενη ολίσθηση του κράτους δικαίου. Κι αυτό καθώς, μεταξύ άλλων, η χώρα μας δεν έχει επιδείξει κάποια πρόοδο στη διερεύνηση σκανδάλων που αγγίζουν τους θεσμούς της, όπως είναι αυτό των υποκλοπών, Ανεξάρτητες Αρχές καταγγέλλεται ότι παρεμποδίζονται στο έργο τους, ενώ εμφανής είναι κατά περιπτώσεις η αδράνεια ελεγκτικών μηχανισμών. Αρκετοί είναι, δε, αυτοί που συγκρίνουν την Ελλάδα με την Πολωνία ή την Ουγγαρία, χώρες που είναι γνωστές και ως «ταραχοποιοί» της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω της κατάστασης του κράτους δικαίου.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το NEWS 24/7 ζήτησε επί του θέματος τα σχόλια πέντε ευρωβουλευτών, της Μαρίας Σπυράκη, του Κώστα Αρβανίτη, του Νίκου Παπανδρέου, του Κώστα Παπαδάκη και του Δημήτρη Παπαδημούλη.

Στην Ελλάδα, το κράτος δικαίου τα τελευταία χρόνια αποδεικνύεται μία ειδική περίπτωση, τουλάχιστον ως προς την εφαρμογή του. Υπάρχει μεν ο ισχυρισμός ότι έχουν γίνει κάποιες βελτιώσεις, εντούτοις τι περισσότερο πρέπει να γίνει;

Μαρία Σπυράκη (Ευρωβουλεύτρια Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος)

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής  Επιτροπής, τον Ιούλιο του 2023, αναγνωρίζει τη σταθερή πρόοδο που κάνει η πατρίδα μας στο κράτους δικαίου. Σε αυτό το πλαίσιο, τα βήματα που έχουν γίνει σε αυτή την κατεύθυνση είναι η βελτίωση της δημόσιας διάθεσης πληροφοριών σχετικά με την ιδιοκτησία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, η πρωτοβουλία της κυβέρνησης για τη δημιουργία παρατηρητηρίου για την καταγραφή απειλών και επιθέσεων κατά δημοσιογράφων, καθώς και διεθνούς κέντρου εκπαίδευσης για την ασφάλεια των δημοσιογράφων και των επαγγελματιών των ΜΜΕ.

Απομένουν να γίνουν ακόμη πολλά βήματα από την επιτάχυνση της απονομής της Δικαιοσύνης ως και την διεύρυνση της διαφάνειας και την επέκταση του διαλόγου με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Η κυβέρνηση οφείλει να κάνει αυτά τα βήματα, χωρίς καθυστέρηση.

Κώστας Αρβανίτης (Ευρωβουλευτής της Ομάδας της Αριστεράς – GUE/NGL)

Ο ισχυρισμός αυτός περί βελτιώσεων είναι το αφήγημα του Μαξίμου πριν και μετά τον Δημητριάδη. Όχι μόνο δεν βλέπω καμία πρόοδο στην κατάσταση του Κράτους Δικαίου στη χώρα μας, αλλά αντιθέτως αισθάνομαι πως τα πράγματα τα τελευταία χρόνια διαρκώς επιδεινώνονται. Έχουμε φτάσει στο σημείο η Ελλάδα να συγκρίνεται με την Πολωνία και την Ουγγαρία, και να γίνεται αρνητικό θέμα συζήτησης στο Ευρωκοινοβούλιο, τόσο στην Ολομέλεια όσο και κεκλεισμένων των θυρών. Δείτε παρακαλώ προσεκτικά την έκθεση της επιτροπής την τοποθέτηση του Επιτρόπου Didie Reynders αλλά και την ομιλία του εκπροσώπου του ΕΛΚ Jeroen Leaners στην πρόσφατη ολομέλεια.

Είναι φανερό από το 2019 και μετά το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα εκτροχιάζεται συνειδητά. Είναι πρωτοφανής η κυβερνητική επιχείρηση συγκάλυψης των αιτίων του πολύνεκρου δυστυχήματος των Τεμπών. Οι συγγενείς και οι οικείοι των θυμάτων, οι γονείς των παιδιών που έχασαν τη ζωή τους αναζητούν δικαίως απαντήσεις και απαιτούν απόδοση ευθυνών για αυτό το μαζικό έγκλημα. Όμως, ο αρμόδιος υπουργός και τα πολίτικά πρόσωπα δεν θα δώσουν ποτέ εξηγήσεις ενώπιον της Δικαιοσύνης.

Ενδεικτικά σας αναφέρω επίσης το σκάνδαλο των υποκλοπών, τη ραγδαία υποβάθμιση της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας των ΜΜΕ, τον πρωθυπουργικό υπερσυγκεντρωτισμό εξουσιών, τις απευθείας αναθέσεις, και τις επανειλημμένες επιχειρήσεις χειραγώγησης της Δικαιοσύνης και υπονόμευσης των Ανεξαρτήτων Αρχών.

Το Κράτος Δικαίου αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και τα στοιχειώδη που οφείλουν να τηρούν τα Κράτη-Μέλη είναι: απόλυτος σεβασμός στους θεσμούς και στην απρόσκοπτη λειτουργία τους, εξασφάλιση της γνήσιας λειτουργικής ανεξαρτησίας των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης, και αποτελεσματικούς μηχανισμούς ελέγχων και ισορροπιών.

Νίκος Παπανδρέου: (Ευρωβουλευτής της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών)

Αν αναφέρεστε στις βελτιώσεις που διαπίστωσε η έκθεση GRECO του 2022, φοβάμαι ότι έχει κυλίσει πολύ νερό στο αυλάκι από τότε. Σήμερα, βλέπουμε την υπονόμευση της λειτουργία των Ανεξαρτήτων αρχών- πυλώνων μια σύγχρονης δημοκρατίας- με κάθε τρόπο: υποστελέχωση, υποχρηματοδότηση και ακραίο αλλά πραγματικό- αντικατάσταση μελών νύχτα μια μέρα πριν τη δημοσιοποίηση προστίμων. Αυτή η κουλτούρα συγκάλυψης, βρίσκεται στο αποκορύφωμα της στην περίπτωση της τραγωδίας των Τεμπών. Ο Ευρωπαίος εισαγγελέας έχει ζητήσει την εξέταση ποινικών και πολιτικών ευθυνών που συμπεριλαμβάνουν τις κυβερνήσεις του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Δημοκρατίας. Κάτι το οποίο έπρεπε να έχει ήδη γίνει.

Αντ’ αυτού βλέπουμε τις δυστοκίες της εξεταστική επιτροπής η οποία αρνείται να καλέσει κεντρικούς και απαραίτητους μάρτυρες. Γιατί? Τι θα γίνει με τους γονείς των παιδιών και τα θύματα, Πότε θα βρουν δικαίωση? Γιατί υπάρχει καθυστέρηση? Θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε από εμάς. Δεν είναι υπόθεση που έπρεπε να έχει προχωρήσει η διερεύνηση τάχιστα? Ήταν δέσμευση του ΠΘ.

Κώστας Παπαδάκης (Ευρωβουλευτής του ΚΚΕ)

Κυβερνήσεις, αστικά κόμματα και ΕΕ προβάλλουν την έννοια του «κράτους δικαίου» για να συγκαλύψουν τον ταξικό χαρακτήρα του αστικού κράτους, αποστολή του οποίου είναι να υπηρετεί τα συμφέροντα των λίγων, βιομηχάνων, εφοπλιστών, τραπεζιτών κ.ά, που κατέχουν την οικονομική και πολιτική εξουσία, τον έλεγχο των μηχανισμών κρατικής καταστολής. Η επιδίωξη διαφύλαξης και μεγιστοποίησης της κερδοφορίας των ομίλων, η υπεράσπιση της αντιλαϊκής πολιτικής, οδηγεί όλες διαχρονικά τις κυβερνήσεις στον δραστικό περιορισμό βασικών δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Π.χ. το νομοθετικό πλαίσιο που κατοχυρώνει την παρακολούθηση των πάντων φέρει τη σφραγίδα όλων των διαδοχικών κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, πάνω στο νομοθετικό έδαφος που έχει διαμορφώσει η ΕΕ κι όλοι τους μαζί ψήφισαν στο Ευρωκοινοβούλιο. Το ξήλωμα των εργασιακών δικαιωμάτων, ο περιορισμός του απεργιακού δικαιώματος, η εμπορευματοποίηση και υποβάθμιση της υγείας και της παιδείας, ο έλεγχος των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, η κατάργηση των δικαιωμάτων των προσφύγων, οι επαναπροωθήσεις και άλλα πολλά αποτελούν τον πυρήνα των αντιδραστικών κατευθύνσεων που προωθεί η ΕΕ και ούτε για αστείο αυτές δεν μπορούν να θεωρηθούν ως «βελτιώσεις» για το λαό. Αυτός δεν έχει τίποτε να περιμένει από την ΕΕ και τις κυβερνήσεις που υπηρετούν τα μεγάλα συμφέροντα, αλλά πρέπει να πιστέψει στη δύναμή του και να βάλει ο ίδιος με την πάλη του τη σφραγίδα του στις εξελίξεις, σε σύγκρουση με την εξουσία του κεφαλαίου και όλους τους μηχανισμούς της, που γίνονται πιο επιθετικοί.

Δημήτρης Παπαδημούλης (Ευρωβουλευτής της Ομάδας της Αριστεράς – GUE/NGL)

Ο σεβασμός του Κράτους Δικαίου και η Ελευθερία του Τύπου έχουν υποχωρήσει δραστικά τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα με ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Το διαπιστώνει η σαφής πλειοψηφία του Ευρωκοινοβουλίου -από την πολιτική ομάδα του Μακρόν έως και την Αριστερά-, το σύνολο των δημοσιογραφικών ενώσεων, η Διεθνής Αμνηστία, το Συμβούλιο της Ευρώπης. Το καταγράφει και η δεξιόστροφη Κομισιόν. Το ομολόγησε αισχυντηλά ακόμη και ο εκπρόσωπος του ΕΛΚ στη συζήτηση που έγινε στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου ειδικά για την Ελλάδα, στα μέσα Ιανουαρίου. Ως Έλληνας θλίβομαι που η πατρίδα μου, με κυβερνητική ευθύνη γίνεται αντικείμενο αρνητικής συζήτησης στο Ευρωκοινοβούλιο.

Από τις παρακολουθήσεις, μέχρι τις επεμβάσεις στις ανεξάρτητες αρχές, την ανεξιχνίαστη ακόμη δολοφονία Καραϊβάζ, τις επιθέσεις και τις καταχρηστικές αγωγές εναντίον της ερευνητικής δημοσιογραφίας, μέχρι την σκανδαλώδη βραδυπορία της ελληνικής δικαιοσύνης που μετά από 17 μήνες δεν έχει ασκήσει ούτε μία δίωξη (!) για το ελληνικό Predator-ΕΥΠ Gate, ο κατάλογος είναι μακρύς.

Ο ασφυκτικός κυβερνητικός έλεγχος της συντριπτικής πλειοψηφίας των ΜΜΕ από την δεξιά κυβέρνηση και η υποβάθμιση, η πλήρης αποσιώπηση κάθε είδησης που δεν συμφέρει την κυβέρνηση Μητσοτάκη, επιβεβαιώνει την σοβαρή υποχώρηση της Δημοκρατίας και των ελεγκτικών θεσμών στην χώρα που αυτή γεννήθηκε.

 

Ιδιαίτερα σοβαρά και κρίσιμα ζητήματα, όπως οι υποκλοπές, η ελευθερία του Τύπου, οι παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών κ.α., φτάνουν σε ανώτατο επίπεδο στην ΕΕ. Σε ό,τι αφορά το εσωτερικό της χώρας, θεωρείτε πως έχουν τον επαρκή χώρο στη δημόσια σφαίρα ή θα έπρεπε τέτοιου είδους συζητήσεις να γίνονται πιο εντατικά;

Μαρία Σπυράκη

Ο διάλογος είναι απαραίτητος σε όλα τα επίπεδα και πρέπει να γίνεται στη βάση συγκεκριμένων δεικτών και παρατηρήσεων, όπως απεικονίζονται στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αφορούν όλα τα κράτη-μέλη. Χωρίς φόβο και πάθος. Η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να κρύψει. Αντιθέτως! Μεμονωμένα περιστατικά και η σοβαρή υπόθεση των υποκλοπών, δεν απεικονίζουν κεντρικές επιλογές του πρωθυπουργού.

Ειδικά για το θέμα των υποκλοπών που βρίσκεται στη Δικαιοσύνη, οφείλουμε να περιβάλουμε τους δικαστές με το κύρος που τους αναλογεί, καθώς και με τη δέουσα εμπιστοσύνη προς το λειτούργημα τους, αναμένοντας τις αποφάσεις τους. Ανάλογες καταστάσεις αντιμετωπίζουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, γι’ αυτό και η χρήση λογισμικών, με την εξαίρεση μείζονος εθνικού λόγου, είναι απαραίτητο να κηρυχθεί παράνομη παντού στην Ευρώπη.

Κώστας Αρβανίτης

Φυσικά και δεν τον έχουν, κι αυτό είναι πρωτίστως ζήτημα Κράτος Δικαίου. Όπως υπονόησα προηγουμένως, τα ΜΜΕ είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό στενά ελεγχόμενα.

Στο εσωτερικό της χώρας ο αγώνας των δημοσιογράφων, η εντιμότητα κάποιου ΜΜΕ θεωρείται ηρωική πράξη. ‘Άλλωστε και το σαιτ σας είναι θύμα SLAPP, καταθέσαμε και σχετική ερώτηση στο Ευρωκοινοβούλιο.

Η ανεξάρτητη δημοσιογραφία πλήττεται και συρρικνώνεται καθημερινά, τα τελευταία χρόνια. Αυτά δεν είναι απλώς δικά μου αυθαίρετα συμπεράσματα, τα ίδια πιστοποιούν τόσο η Ελληνική Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όσο και άλλοι εγχώριοι και διεθνείς φορείς υψηλού κύρους. Να υπενθυμίσω ότι για δεύτερη συναπτή χρονιά, η πιο έγκυρη ετήσια έκθεση κατέταξε την Ελλάδα στην  τελευταία θέση μεταξύ των Κρατών-Μελών της Ε.Ε. και στην αξιοθρήνητη 107η θέση μεταξύ 180 χωρών παγκοσμίως.

Πώς, λοιπόν, να γίνει δημόσια συζήτηση για τα ζητήματα που αναφέρατε όταν εκείνοι που τα αναδεικνύουν υπόκεινται κάθε λογιών πιέσεις και περιθωριοποιήσεις -όπως πολλοί δημοσιογράφοι και μέσα- ή χαρακτηρίζονται  ανθέλληνες;

Πώς να γίνει συζήτηση τη στιγμή που τα αυτονόητα έχουν γίνει αντίσταση λες και η είδηση είναι αριστερή ή δεξιά…

Νίκος Παπανδρέου

Η υπαρκτή κυβερνητική αλαζονεία και η αυθαιρεσία οδήγησε σε ωμές παραβιάσεις του Κράτους Δικαίου στη χώρα μας. Δυστυχώς αυτό είναι μια πραγματικότητα και αποτυπώνεται σε Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αυτή την εβδομάδα. Σε ότι αφορά την ελευθερία του Τύπου όλες οι σχετικές εκθέσεις είναι καταπέλτης για την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένου του πορίσματος του ΣΔΟΕ για την χρήση δημόσιων πόρων με σκοπό τη χειραγώγηση Μέσων Ενημέρωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Ουδείς μπορεί να τα αγνοεί όλα αυτά. Αλλά ούτε και να επιχαίρει διότι είναι μια κάκιστη εξέλιξη για τη χώρα μας. Ενέχει μάλιστα και κινδύνους σοβαρών οικονομικών κυρώσεων εις βάρος της Ελλάδας. Η Κυβέρνηση πρέπει να αλλάξει στάση άμεσα, ειδάλλως θα φέρει ακόμη μεγαλύτερες ευθύνες.

Κώστας Παπαδάκης

Σίγουρα θα μπορούσε να γίνεται πιο εντατική και κυρίως πιο αποκαλυπτική συζήτηση. Το ΚΚΕ δεν υποτιμά κανένα λαϊκό πρόβλημα, παλεύει μαζί με το λαό και τα παιδιά του, αποκαλύπτει τις πραγματικές αιτίες όλων αυτών που βασανίζουν τους ανθρώπους του μόχθου και καταλογίζει τις ευθύνες στην αντιλαϊκή πολιτική, σε αντίθεση με τις κυβερνήσεις και τα επιτελεία της ΕΕ, που κρύβουν την ουσία και την πραγματική αιτία των προβλημάτων, χρησιμοποιώντας επιλεγμένα αποπροσανατολιστικά προσχήματα, όπως γίνεται στις συζητήσεις στο ευρωκοινοβούλιο και στην ελληνική βουλή. Για παράδειγμα, στο ζήτημα του κατασκοπευτικού λογισμικού μένει στο απυρόβλητο το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ, ο κανονισμός της που επιτρέπει το εμπόριο τέτοιων λογισμικών.

Οι επαναπροωθήσεις προσφύγων παρουσιάζονται μόνο σαν υπόθεση κακών χειρισμών της κυβέρνησης της ΝΔ ή και άλλων κυβερνήσεων, ενώ αποσιωπάται ο ρόλος της FRONTEX και η κατασταλτική πολιτική της ΕΕ, που ενταφιάζει τη Σύμβαση της Γενεύης. Η συζήτηση για τα ΜΜΕ αφήνει απέξω το ζήτημα της ιδιοκτησίας τους από μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, με συνέπεια την προληπτική λογοκρισία, όπως για παράδειγμα η αποσιώπηση της γενοκτονίας των Παλαιστινίων από το Ισραήλ.

Το ζήτημα, επομένως, είναι η ανάδειξη της αιτίας των προβλημάτων, ώστε να φωτίζεται και ο δρόμος της λύσης τους, που δεν είναι άλλος από την ανατροπή της αντιλαϊκής πολιτικής ΕΕ και κυβερνήσεων.

Δημήτρης Παπαδημούλης

Η συζήτηση στο εσωτερικό της χώρας είναι σκόπιμα ελλειμματική και ανεπαρκής γιατί την αποφεύγει η ΝΔ, όπως ο διάβολος το λιβάνι. Στη συζήτηση που έγινε στο Ευρωκοινοβούλιο στις 17 Ιανουαρίου 2024 για την Ελλάδα ο αρμόδιος επίτροπος κύριος Ρέιντερς μίλησε για «περιορισμένη δίωξη-καταπολέμηση συγκεκριμένων περιπτώσεων διαφθοράς». Στηλίτευσε «συγκεκριμένες υποθέσεις που έχουν λάβει χώρα κατά δημοσιογράφων, μαζί με το λογισμικό κατασκοπείας και τις αγωγές που έχουν υποβληθεί». Επέκρινε τον διορισμό των επικεφαλής ανεξάρτητων ελεγκτικών αρχών «απευθείας από την κυβέρνηση, το οποίο εγείρει ερωτηματικά για την διαφάνεια και την ενδεχόμενη επιρροή που ασκείται». Άσκησε έντονη κριτική «για τις καταχρηστικές αγωγές ή μηνύσεις κατά δημοσιογράφων ή υπερασπιστών των δικαιωμάτων των πολιτών».

Αυτές οι δηλώσεις, και μάλιστα από ένα κεντροδεξιό πολιτικό όπως ο κύριος Ρέιντερς, ‘’θάφτηκαν’’ από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ. Εκατομμύρια Ελληνίδες και Έλληνες δεν άκουσαν ούτε λέξη. Γιατί αυτό δεν συμφέρει την μονομερή προπαγάνδα της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Όπως τόνισα μιλώντας στην Ολομέλεια, «η μεγαλύτερη απόδειξη ότι έχουν χειροτερέψει τα πράγματα, είναι ότι αυτή η συζήτηση αποσιωπάται από τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ».

Όσο για την προπαγάνδα της ΝΔ ότι 4-5 Έλληνες Ευρωβουλευτές και μια Ολλανδή φιλελεύθερη μπορούμε να ‘’σέρνουμε από την μύτη’’ ολόκληρο Ευρωκοινοβούλιο, είναι τόσο ψευδής που είναι και ανάξια σοβαρού σχολιασμού.

Πιστεύετε πως είναι δίκαιες ή άδικες οι συγκρίσεις που γίνονται από ορισμένους, παρομοιάζοντας την Ελλάδα με χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία;

Μαρία Σπυράκη

Οι παρομοιώσεις είναι και άδικες και άσχετες. Ο Μητσοτάκης δεν είναι Όρμπαν που καταδιώκει τη διαφορετικότητα, ούτε Φίτσο που έκλεισε το γραφείο του ειδικού εισαγγελέα διαφθοράς στη Σλοβακία.

Το Ευρωκοινοβούλιο δεν μπορεί να εργαλειοποιείται ενόψει των ευρωεκλογών.

Τώρα οφείλουμε να ενώσουμε δυνάμεις, ώστε να μην βρεθεί η Ελλάδα μεταξύ των χωρών που αντιμετωπίζουν περικοπή κονδυλίων.

Κώστας Αρβανίτης

Η ταύτιση του κυρίου Μητσοτάκη με τις πολιτικές κυβερνήσεων του Βίσεγκραντ αποκαλύφθηκε από την αρχή της διακυβέρνησής του, κι προϊόντος του χρόνου γίνεται εντελώς ξεκάθαρη, ιδίως μετά τις εκλογές του 2023. Μάλιστα, αυτή η αλγεινή ευθυγράμμιση πολιτικού λόγου και πράξης είναι πλέον καθομολογούμενη και «με τη βούλα» του Ευρωκοινοβουλίου.

Με το θέμα της Ελλάδας ασχολούμαστε επί 4 χρόνια. Είμαι μέλος της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (LIBE), στην οποία παρακολουθούμε από το ίδιο αντικειμενικό και συμμετρικό πρίσμα όλα τα Κράτη-Μέλη. Η συστηματική κακοποίηση του Κράτους Δικαίου στη χώρα μας έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, όπως διαπιστώσατε και στην πρόσφατη Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, και ενοχλεί αφόρητα ακόμα και το συντηρητικό κέντρο των Βρυξελλών.

Το πιο σημαντικό, εν ολίγοις, δεν είναι αν μας βάζουν στην ίδια συζήτηση με την Ουγγαρία ή την Πολωνία. Το θέμα είναι πως αυτή η μόνιμη και διαρκής κατάσταση υποβάθμισης και περιφρόνησης θεμελιωδών αξιών της Ε.Ε. θέτει σε ύψιστο κίνδυνο το γόητρο και την εικόνα της Ελλάδας διεθνώς.

Δυστυχώς, επίκειται ήδη το πρώτο ψήφισμα σε βάρος της χώρας μας για την κατάσταση του Κράτους Δικαίου. Μια τέτοια εξέλιξη όχι μόνο πλήττει ακραία την πολιτική και θεσμική αξιοπρέπεια της Ελλάδας, αλλά μπορεί να επιφέρει και ανυπολόγιστη οικονομική ζημιά, αφού τέτοια ψηφίσματα ενδέχεται να οδηγήσουν σε περικοπές ενωσιακών κονδυλίων και πόρων, όπως ακριβώς συνέβη και με την Ουγγαρία του Όρμπαν το 2022.

Νίκος Παπανδρέου

Συγκρίνονται ανόμοια πράγματα. Η Ελλάδα έχει μεγάλη παράδοση δημοκρατικών αγώνων από την εποχή ακόμη του Γεωργίου Παπανδρέου. Η Ουγγαρία και η Πολωνία έχουν μια διαφορετική κουλτούρα ανοχής απολυταρχικών συμπεριφορών, προϊόν ενδεχομένως της κληρονομιάς του υπαρκτού σοσιαλισμού και στην περίπτωση της Πολωνίας και της Καθολικής εκκλησίας. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και στο ζήτημα των Δικαιωμάτων. Το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση των γυναικών, στην έκτρωση δηλαδή καθώς και τα δικαιώματα της ομοφυλόφιλης κοινότητας βρίσκονται υπό διαρκή δοκιμασία, ακόμη και σε θεσμικό επίπεδο.

Η Ουγγαρία δεν έχει καν υπογράψει στη Σύμβαση της Κωσταντινουπόλεως για τα Δικαιώματα των γυναικών. Η σύγκριση είναι ατυχής και υπονομεύει την πρόσφατη πολιτική μας κληρονομιά και τα επιτεύγματα της Μεταπολίτευσης.

Κώστας Παπαδάκης

Οι συγκρίσεις μεταξύ των διαφόρων κυβερνήσεων κρατών-μελών της ΕΕ, όπως με τις ακροδεξιές, αντικομμουνιστικές κυβερνήσεις του Όρμπαν και της προηγούμενης του PiS στην Πολωνία κ.ά, κρύβουν ότι η αντιπαράθεση για παράδειγμα με τα όργανα της ΕΕ ή άλλες αστικές κυβερνήσεις δεν αφορούν τα δημοκρατικά δικαιώματα, αλλά τους σφοδρούς ανταγωνισμούς ανάμεσα στους μονοπωλιακούς ομίλους που εκφράζουν (πχ στον τομέα της ενέργειας ή για την κατανομή των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης). Ανταγωνισμοί που οξύνονται διεθνώς κι έχουν οδηγήσει στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία και τη σφαγή των Παλαιστινίων στη Γάζα από το κράτος-κατακτητή Ισραήλ.

Συγκαλύπτουν, επίσης, το γεγονός ότι όλες οι αστικές κυβερνήσεις, ανάμεσά τους κι αυτή της ΝΔ στην Ελλάδα μαζί με τα όργανα της ΕΕ που υπηρετούν τα βασικά συμφέροντα του κεφαλαίου επιτίθενται ενιαία στα λαϊκά δικαιώματα. Η κυβέρνηση Μακρόν ψηφίζει μαζί με το κόμμα της Λεπέν τον απαράδεκτο νόμο εναντίον των προσφύγων, ενώ η ακροδεξιά κυβέρνηση Μελόνι θεωρείται πλέον μια …κανονικότητα στην ΕΕ. Όμως την ίδια βάρβαρη επίθεση αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι στην Γαλλία και την Ιταλία, οι βιοπαλαιστές αγρότες σε Γερμανία, Ιταλία, Ελλάδα, συνολικά σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Αυτή η αντιλαϊκή πολιτική της ΕΕ και των κυβερνήσεων τροφοδοτεί την ακροδεξιά και τα φασιστικά μορφώματα, για την άνοδο των οποίων όλοι τους υποκριτικά δήθεν ανησυχούν.

Δημήτρης Παπαδημούλης

Προσωπικά έχω αποφύγει τέτοιες ταυτίσεις. Επικρίνω όμως σφοδρά και με στοιχεία την σοβαρή υποχώρηση της Ελευθερίας του Τύπου και του κράτους δικαίου τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, γιατί αγαπώ και την πατρίδα μου και την Δημοκρατία.

Χρειάζεται ένα μέτωπο δημοκρατίας, ενίσχυση της διαφάνειας και των θεσμικών ελέγχων για να σταματήσει αυτός ο κατήφορος προς την Ορμπανοποίηση. Μόνον έτσι, με αλλαγή πορείας, μπορεί η Ελλάδα να γίνει μια σύγχρονη δημοκρατική χώρα, που να μην επιτρέπει να την συγκρίνουν αρκετά ισχυρά διεθνή ΜΜΕ, με την Ουγγαρία και την Πολωνία.

Στον πολιτικό διάλογο, πολλές φορές, η υπεράσπιση του κράτους δικαίου τίθεται αντιπαραθετικά ως πολιτική προτεραιότητα με άλλα ζητήματα, τα οποία είναι επίσης σημαντικά και επηρεάζουν πιο άμεσα με υλικό τρόπο την καθημερινότητα των πολιτών. Ωστόσο, οι κανόνες του κράτους δικαίου -όπως ορίζονται συνταγματικά στη χώρα και όπως προκύπτουν από τις διεθνείς συμβάσεις τις οποίες έχει επικυρώσει- δεν είναι αυτοί που ορίζουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνει χώρα η πολιτική αντιπαράθεση πάνω σε όλα τα υπόλοιπα ζητήματα;

Μαρία Σπυράκη

Δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι μπορεί να γίνει μια συζήτηση κατά την οποία  τα θέματα του κράτους δικαίου, θα μπουν από την μία πλευρά της ζυγαριάς και από την άλλη τα θέματα της παιδείας, της υγείας, της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Τα θέματα του κράτους δικαίου οφείλουν να εξετάζονται αυτοτελώς στη δημόσια συζήτηση και να λαμβάνονται υπόψη οι συστάσεις που προέρχονται από τους θεσμούς και ειδικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς ανάλογες συστάσεις εκδίδονται για όλες τις χώρες από τη Γαλλία μέχρι τη Σουηδία. Απορρίπτω παράλληλα την εργαλειοποίηση περιστατικών που στοχεύουν στη δημιουργία εντυπώσεων κατά της Ελλάδας στο εξωτερικό και ενώ αποτελούν εξαίρεση, εμφανίζονται από συγκεκριμένα πρόσωπα και κόμματα, ως ο κανόνας.

Το κράτος δικαίου στην Ελλάδα δεν υπονομεύεται από τις κυβερνητικές επιλογές. Λάθη και παραλείψεις έγιναν και ακολούθησαν αυτοκριτική και διορθώσεις. Είναι  χρέος μας να μην επιτρέψουμε να δημιουργηθεί ούτε  η ελάχιστη εντύπωση  ότι η Ελλάδα εξελίσσεται σε  Ουγγαρία.

Κώστας Αρβανίτης

Υπάρχουν πολύ σημαντικά θέματα καθημερινότητας που απασχολούν τους πολίτες και τροφοδοτούν τον πολιτικό διάλογο. Η εκτεταμένη εκρηκτική ακρίβεια και τα καρτέλ, οι χαμηλοί μισθοί και η συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών, η διαχείριση της ενεργειακής κρίσης, η ανεργία -ειδικά των νέων, και η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους πρόνοιας είναι θέματα πολύ σοβαρά και ουσιαστικά, και στενά συνυφασμένα με το Κράτος Δικαίου.

Το Δίκαιο είναι αυτό που ρυθμίζει την κοινωνική συμβίωση με όρους ισότητας και αναλογικότητας, και τίθεται υπεράνω όλων ακριβώς για να λειτουργεί με γνώμονα το κοινό καλό. Οι αρχές του δεν περιορίζονται απλώς στη νομιμοποίηση της δράσης του Κράτους και στην τυπική ενδυνάμωση της πολιτειακής ευρυθμίας, αλλά επεκτείνονται σε όλο το πλέγμα λειτουργίας των θεσμών και αποσκοπούν στην ποιοτική αναβάθμιση της Δημοκρατίας και στην προστασία των πολιτών από άδικες και καταχρηστικές κρατικές δράσεις.

Ζητήματα Κράτους Δικαίου, λοιπόν, είναι μεταξύ άλλων και ο νόμος περί (μη) ευθύνης υπουργών, και η ολίσθηση του κοινοβουλευτισμού, και ο καθεστωτισμός του κ. Μητσοτάκη και των ημετέρων, και οι κακές επιδόσεις στους τομείς της απονομής δικαιοσύνης και της εξασφάλισης της ισότητας, και η κοινωνία δύο ή και τριών ταχυτήτων, και η έλλειψη διαφάνειας και πραγματικής αξιοκρατίας.

Το Κράτος Δικαίου, λοιπόν, αναμφίβολα μπορεί να ολισθαίνει, και τούτο συμβαίνει ενίοτε εξ αμελείας και άλλοτε εκ προθέσεως. Στην περίπτωσή μας είμαι πεπεισμένος πως ισχύει το δεύτερο, καθώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη με τα πεπραγμένα της είναι υπόλογη για συνειδητή καταρράκωση και υποτίμηση του Κράτους Δικαίου.

 

Νίκος Παπανδρέου

Η ουσία του Κράτους Δικαίου είναι η ισονομία και η ισότιμη αντιμετώπιση από το κράτος στον πολίτη ή την επιχείρηση. Η σωστή δε εφαρμογή αποτρέπει την αυθαίρετη χρήση εξουσίας από τις κυβερνήσεις. Έχοντας ορίσει την έννοια του Κράτους Δικαίου, είναι φανερό ότι απέχουμε πολύ. Τομές έγιναν μόνο από το ΠΑΣΟΚ, με ιδιαίτερη έμφαση στο ΑΣΕΠ αναφορικά με τις προσλήψεις και αργότερα με τη Διαύγεια αναφορικά και με τις δαπάνες. Οι υπόλοιπες κυβερνήσεις αντιμετώπισαν το κράτος ως λάφυρο και πηγή ρουσφετιών.

Γνωρίζω ότι συνήθως δεν μιλάμε για αυτή τα θέματα όταν συζητάμε το κράτος δικαίου, αλλά εφόσον τα παραπάνω πρέπει να θεωρηθούν ως κατάχρηση εξουσίας, δεν μπορεί να μην ενταχθεί στις παρατυπίες της λειτουργίας της εκτελεστικής εξουσίας.

Κώστας Παπαδάκης

Όπως κι αν γίνεται η πολιτική αντιπαράθεση, το κρίσιμο είναι η πολιτική πρόταση και δράση του κάθε κόμματος. Το ΚΚΕ βρίσκεται στη πρώτη γραμμή των αγώνων για τα εργασιακά, μισθολογικά, κοινωνικά, δημοκρατικά δικαιώματα των εργαζόμενων και των αυτοαπασχολούμενων που πλήττονται από την ακρίβεια, την ενεργειακή φτώχεια, συνολικά από τις αντιλαϊκές πολιτικές της ΕΕ και της κυβέρνησης, των βιοπαλαιστών αγροτών που υποφέρουν από την ΚΑΠ και την αντιαγροτική πολιτική της κυβέρνησης. Για το δικαίωμα της νεολαίας σε σύγχρονη, δωρεάν, δημόσια εκπαίδευση, που η κυβέρνηση υπονομεύει με την ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ. Για τα δικαιώματα του λαού σε δωρεάν, δημόσιες, ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, σε φτηνή, σύγχρονη, αξιοπρεπή στέγαση κ.ο.κ. Η συμπολιτευόμενη αντιπολίτευση των ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ επιβεβαιώνει καθημερινά το ρόλο τους ως στηρίγματα της αντιλαϊκής πολιτικής της κυβέρνησης της ΝΔ, ψηφίζοντας επικίνδυνα νομοσχέδια που πλήττουν εργατικά – λαϊκά δικαιώματα.

Η ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών σε μια εποχή τεράστιων τεχνολογικών και επιστημονικών επιτευγμάτων είναι απόλυτα δυνατή. Εμποδίζεται όμως από το εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα που βάζει μοναδικό κριτήριο της παραγωγής τα κέρδη των μονοπωλίων. Η ενίσχυση του ΚΚΕ παντού στο εργατικό-λαϊκό κίνημα και στις ευρωεκλογές αποτελεί εγγύηση και ελπίδα να ανοίξει ο δρόμος για να ζήσει επιτέλους ο λαός μας τη ζωή που του αξίζει. Απαλλαγμένος από τα ιμπεριαλιστικά δεσμά της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, με τους παραγωγούς του πλούτου στο τιμόνι της εξουσίας και της οικονομίας.

Δημήτρης Παπαδημούλης

Η αντιπαράθεση της κοινωνικής ατζέντας με τα ζητήματα δημοκρατίας είναι λάθος και συχνά εκ του πονηρού. Ασφαλώς και δίκαια, προτεραιότητα για τους πολίτες έχουν η μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων, η ακρίβεια ιδιαίτερα στα τρόφιμα που βρίσκεται 50% πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, η στεγαστική κρίση, η ενεργειακή φτώχεια. Αυτά πρέπει να βρίσκονται και στην κορυφή της ατζέντας της πολιτικής αντιπαράθεσης.

Η χειραγώγηση της ενημέρωσης όμως, η αποδυνάμωση των ελεγκτικών θεσμών, ο κυβερνητικός έλεγχος και η βραδυπορία της Δικαιοσύνης δεν είναι καθόλου ασήμαντα θέματα, ούτε άσχετα και με την όξυνση του κοινωνικού προβλήματος που εντείνει η κυβερνητική πολιτική της ΝΔ. Αντίθετα η αποδυνάμωση των ελέγχων και η χειραγώγηση της ενημέρωσης των πολιτών ευνοεί την ανάπτυξη φαινομένων διαφθοράς, διασπάθισης του δημοσίου χρήματος καθώς και την οικονομική λεηλασία των αδυνάτων αλλά και μεγάλων τμημάτων της μεσαίας τάξης προς όφελος ισχυρών και φιλικών προς την κυβέρνηση οικονομικών και μιντιακών συμφερόντων.