Οι αγρότες, οι φοιτητές, το Νταβός και ο Μπρέχτ

Πως θα ήταν ο κόσμος χωρίς απεργίες, διαδηλώσεις, κινητοποιήσεις, διαμαρτυρίες, εξεγέρσεις και συγκρούσεις; Σαν ευθεία γραμμή σε καρδιογράφημα θα ήταν. Μια κοινωνία παγωμένη και φιμωμένη, παραδομένη σε νεκρική ησυχία.

Στο παλίμψηστο της υφηλίου οι διεκδικήσεις και οι κατακτήσεις είναι γραμμένες με ιδρώτα και αίμα. Από τις μεγάλες εξεγέρσεις και επαναστάσεις μέχρι το οκτάωρο. Ρωγμές σε μια δυναστική κανονικότητα που επιβαλλόταν από το εκάστοτε imperium.

Τίποτε δεν χαρίζεται. Έκπαλαι. Κατακτάται. Με αγώνες που αμφισβητούσαν, με διεκδικήσεις που απαιτούσαν το αυτονόητο, από ανθρώπους που ρίχνονταν στη φωτιά ρισκάροντας ακόμη και τη ζωή τους.

Αντιμέτωποι με εξεγερμένους οι ανά εποχές «έχοντες και κατέχοντες », αυτοί που κατοχύρωναν θεσμικά το συμφέρον τους, αναγκάζονται να υποχωρούν ικανοποιώντας αιτήματα και ανάγκες ώστε να αποφύγουν θεμελιακές ανατροπές που θα έβαζαν την κυριαρχία και την δεσποτεία τους στο περιθώριο.

Ακόμη κι όταν φαλτσάρουν οι λογής κινητοποιήσεις, ακόμη κι αν προτάσσουν συντεχνιακά αιτήματα ή διεκδικούν προνομιακή μεταχείριση εις βάρος άλλων κοινωνικών ομάδων, ακόμη και στις περιπτώσεις αυτές έχουν κάτι πολύτιμο να εισφέρουν. Την αγωνιστική εγρήγορση. Και το ακοίμητο πνεύμα της αντίστασης. Έστω την αντίδραση στον νήδυμο ύπνο μιας φοβισμένης, άπραγης και αμήχανης κοινωνίας.

Νέα μέσα, ευφάνταστοι τρόποι

Όμως, επειδή η πραγματικότητα αλλάζει συνεχώς-έγραψε ο Μπρέχτ – για να μπορείς να την εκφράζεις, τα μέσα έκφρασης πρέπει να αλλάζουν συνεχώς. Έφτασε μάλιστα στο σημείο ο σπουδαίος δραματουργός να λέει ότι χρειάζεται πονηριά για να καταστούν προσπελάσιμες οι θέσεις και οι απόψεις σου στην κοινωνία.

Μιλώντας για πονηριά, προφανώς εννοεί ευφάνταστους τρόπους και ευέλικτη συμπεριφορά. Ας το έχουν υπόψιν τους οι φοιτητές αλλά και όσοι αντιτίθενται στο νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά, «μη κερδοσκοπικά ΑΕΙ». Ας ψάξουν δηλαδή για νέους τρόπους και νέα μέσα έκφρασης…

Και πόσο μάλλον να έχουν υπόψιν τους ότι οι παλιές κακοήθεις πρακτικές που ταυτίζονται ουσιαστικά με τον δυναστικό αυταρχισμό(παρεμπόδιση καθηγητών να διδάξουν, χτίσιμο με τούβλα στις πόρτες καθηγητικών γραφείων, καταλήψεις κτιρίων επί χρόνια κ.α.) είναι πέραν των άλλων αναποτελεσματικές γιατί αποδοκιμάζονται από την λογική και την κοινωνία. Ενθουσιάζουν μονάχα τους δογματικούς, τους πεπεισμένους και τους αφηνιασμένους.

Όταν ανησυχούν οι ισχυροί

Στην πρόσφατη σύναξη του Νταβός οι αριστείς του καπιταλισμού εξέφρασαν την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο κοινωνικών αναταράξεων εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης σε πολλές χώρες της υφηλίου.

Συγκεκριμένα:

«Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, σε μελέτη του για τους «Μεγάλους Παγκόσμιους Κινδύνους», καταγράφει ότι η έλλειψη ευκαιριών και το δυσανάλογο κόστος της οικονομικής κρίσης που επωμίζεται ένα τμήμα της κοινωνίας φέρνουν κοινωνικό διχασμό και κοινωνική πόλωση. Οι… κοινωνικές ευαισθησίες του Νταβός, όμως, δεν προέρχονται από ηθική ή ιδεολογία, αλλά από το γεγονός ότι η κοινωνική αδικία οδηγεί σε αποσταθεροποίηση, η οποία ίσως απειλήσει την ισορροπία του συστήματος.

Η υπερσυγκέντρωση πλούτου και εξουσίας βάζει στο περιθώριο όχι μόνο τον απλό άνθρωπο, αλλά και επιχειρήσεις ακόμα και ολόκληρα κράτη που δεν μπορούν να ακολουθήσουν. Εάν η ισορροπία κλονιστεί, θα «χαλάσουν» και οι δουλειές» (Από το σημείωμα του Γ.Χ.Παπαγεωργίου στο «Πρώτο Θέμα»- 28.1.24).

Του λόγου το αληθές

Και κάτι ακόμη από το προαναφερθέν σημείωμα. Όχι, δεν πρόκειται για συνωμοσιολογικές ανοησίες αλλά για προϊόν συγκεκριμένης έρευνας:

«Φέτος τέσσερις ευρωπαϊκές οργανώσεις (Balanced Economy Project, Global Justice Now, Κέντρο Έρευνας για τις Πολυεθνικές-SOMO και Lobby Control) έδωσαν στη δημοσιότητα μελέτη η οποία υποδεικνύει ότι οι μεγαλύτερες εταιρείες έχουν αποκτήσει μονοπωλιακή ισχύ και προσθέτουν στο κόστος των προϊόντων και υπηρεσιών διπλάσιο περιθώριο κέρδους (markup) από εκείνο των μικρότερων. Η έρευνα έδειξε ότι μεταξύ 2018 και 2022 οι 20 εταιρείες με τη μεγαλύτερη αξία (κεφαλαιοποίηση) στα χρηματιστήρια ανέβασαν την τιμή πώλησης των αγαθών τους 50% πάνω από το κόστος, ενώ οι μικρότερες εταιρείες του δείγματος πρόσθεσαν ποσοστό 25% στο κόστος.

Η επίδραση των μονοπωλίων εκτείνεται πέραν της -σημαντικής και αδικαιολόγητης- επιβάρυνσης των καταναλωτών, καθώς οι εταιρείες αυτές έχουν αποκτήσει μεγάλη πολιτική επιρροή και αποτρέπουν τη λήψη αντιμονοπωλιακών μέτρων από τις αρμόδιες αρχές, σύμφωνα με την έρευνα».

Επιμύθιο: Οι αφέντες του κόσμου και ειδικά οι πρωθιερείς του καπιταλισμού έχουν αποδείξει ότι είναι ευέλικτοι, υποχωρητικοί όταν αισθάνονται πίεση και ευφάνταστοι στις παντοειδείς επινοήσεις τους.

Όπερ έδει δείξαι για τους απέναντι που αγωνίζονται και διεκδικούν…