Πόσο αρρενωπός πρέπει να είμαι για να είμαι σωστός άντρας;

Τι είναι το αρσενικό; Ποιος είναι ο άντρας ο σωστός; Τι είναι ο μερακλής; Πώς πεθαίνουν οι άντρες; Τι είναι η αρρενωπότητα; Πόσες υπάρχουν; Πώς γράφονται; Αλήθεια, τα αγόρια χορεύουν; Κλαίνε; Φροντίζουν; Πώς μεγαλώνουν τα αγόρια; Πώς γίνονται άντρες; Το φλερτ, το σεξ, το πέος, το μεγάλο πέος, οι γυναίκες, η δέσμευση, η δουλειά, η μάνα, ο πατέρας, η πρώτη φορά.

Αυτά τα ερωτήματα πραγματεύεται η performance της Life After Death Theatre Company σε συνεργασία με την Gender Alliance Initiative «Τι είναι αυτό που με κάνει αγόρι;» με θέμα τις αναπαραστάσεις της αρρενωπότητας στη ζωή μας, σε σκηνοθεσία της Βίκυς Αδάμου και κείμενο του Γιώργου Νικολαΐδη.

Πόσο αρρενωπός πρέπει να είμαι για να είμαι σωστός άντρας;

“Το ερώτημα του Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον αγόρι; είναι η κινητήρια ερώτηση της παράστασης και είναι η ερώτηση που έχει μείνει ανοιχτή προς απάντηση” αναφέρει ο Γιώργος Νικολαΐδης. Και συνεχίζει “περάσαμε ώρες με συζητήσεις και αυτοσχεδιασμούς και μπροστά μας άνοιξε μια βεντάλια με πολλές αποχρώσεις. Κάποιες φορές νομίζαμε πως βρήκαμε την απάντηση του ενός εκατομμυρίου.

Και στην παράσταση θα δούμε ακριβώς αυτό. Τι είναι η αρρενωπότητα και πώς τη μετράμε; Πόσο αρρενωπός πρέπει να είμαι για να είμαι σωστός άντρας; Έχουμε ως αρρενωπότητες ευαλωτότητα; Πώς χρησιμοποιώ της δύναμή μου; Πώς αγαπώ; Θα είμαστε χαρούμενα αν καταφέρουμε να ανοίξουμε κι άλλα ερωτήματα στο κοινό”.

Η Βίκυ Αδάμου αναφέρει για το στόχο της παράστασης πως “η Life after Death καταπιάνεται εδώ και πολλά χρόνια με κοινωνικά θέματα, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που γίνεται μεθοδευμένα, για παράδειγμα: Φέτος θα ασχοληθούμε με την ψυχική υγεία, άρα θα ψάξουμε μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων που δυσκολεύονται ή ένα δίκτυο.

Επειδή υπάρχει έντονα το στοιχείο της αναζήτησης για έναν πιο όμορφο κόσμο, πιο δίκαιο και συμπεριληπτικό, η έμπνευση μάς οδηγεί προς τα εκεί. Έρχονται ιδέες, εικόνες και τις ακολουθούμε. Αφηνόμαστε να μας καθοδηγήσουν με γενικότερο στόχο να περάσουμε εμείς καλά κι εσείς καλύτερα, μέχρι να αλλάξουμε τον κόσμο”.

Κοινωνικές νόρμες και στερεότυπα

“Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από κρίση ταυτότητας και ανάγκη για προσωπική αναζήτηση, ο σύγχρονος και δη νέος άντρας είναι φυσικό να επηρεάζεται και από τις νόρμες. Τα στερεότυπα αποδυναμώνονται, αλλά δεν σταματούν να υπάρχουν, πιο πολύ αλλάζουν δέρμα.

Μέσα από τον ξεφτισμένο φλοιό της παράδοσης του “παντελονάτου” άντρα “παλαιάς κοπής”, ξεπροβάλλουν νέα τοξικά πρότυπα ανδρισμού, που στοχεύουν στο να κρατήσουν το ανδρικό φύλο “καθαρό” και να το προστατέψουν από την εξαφάνιση. Αλλά τι είναι αυτό που πρέπει να διατηρηθεί;” σημειώνει ο Γιώργης Παρταλίδης.

Και συνεχίζει: “Τι είναι αυτό που το “βρομίζει”; Σήμερα, μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει σεμινάρια ανδρισμού. Στην καλύτερη και σπάνια περίπτωση θα μοιάζουν με μαθήματα αυτοβελτίωσης που απευθύνονται σε άτομα κάθε φύλου, μπορεί ακόμα και να προτείνουν στον άνδρα να απαλλαχθεί από κάποιες τοξικές συμπεριφορές, αλλά δεν αποδεσμεύουν τις αρρενωπότητες από ένα μεγάλο βάρος: το βάρος της ίδιας της ταυτότητας του φύλου.

Το στερεότυπο του άλφα αρσενικού, που είναι πετυχημένο στη δουλειά του για να παρέχει αυτόνομα τα πάντα στην οικογένεια του, που στέκεται σαν κολώνα στήριξης για τους γύρω του και που μπορεί να αναλαμβάνει ευθύνες, δεν έχει πεθάνει. Αλλά τι ανάγκη έχουμε τα στερεότυπα; Πόσο μας βοηθάνε να αγαπήσουμε τα φύλο μας και τ@ ίδι@ μας τ@ εαυτ@. Είναι ωραίο να είσαι αγόρι! Έχει πλάκα να είσαι αρρενωπότητα! Μπορούμε να το χαρούμε χωρίς τον περιορισμό και το βάρος που μας υποδεικνύει μια δυσλειτουργική νόρμα;”

Οι αρρενωπότητες εκπαιδεύονται από την πρώτη μέρα της γέννησής τους να ενεργούν με τρόπους που περιορίζουν την αληθινή τους έκφραση, προκειμένου να επιτελέσουν «σωστά» τον ρόλο τους. Οι κοινωνικά κατασκευασμένες πατριαρχικές νόρμες τούς επιβάλλουν σκληρά και άκαμπτα στερεότυπα όπως το να είναι σωματικά και συναισθηματικά σκληροί, να μην δείχνουν ευάλωτοι, να μην ζητούν βοήθεια, να έχουν την απόλυτη εξουσία και τον έλεγχο άλλων σωμάτων. Η οικογένεια τι ρόλο παίζει σε όλο αυτό από την πρώτη μέρα της γέννησής μας;

Ο Χρήστος Καπενής πιστεύει πως “η οικογένεια παίζει πολύ σημαντικό και καθοριστικό ρόλο. Ουσιαστικά καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά του ατόμου μέσα σε μια κοινωνία.

Ως πρώτος κοινωνικός θεσμός μια οικογένεια χρειάζεται να γνωρίζει, να ενημερώνεται, να συμμετέχει ενεργά και με φροντίδα στα κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν την κάθε εποχή για να μπορέσει το κάθε παιδί να έχει την ελευθερία, την αποδοχή και την ορατότητα που χρειάζεται μακριά από στερεότυπα, λάθος πρότυπα και κακοποιητικές πρακτικές προηγούμενων εποχών”.

Πόσο πιστεύετε πως ο κοινωνικός δυισμός των φύλων στερεί από τον άνθρωπο την ελευθερία του αυτοπροσδιορισμού και της αυτοδιάθεσης του σώματος;
Η Μελίσσα Κωτσάκη πιστεύει “πως δεν μπορούμε να φανταστούμε τις δυνατότητες που θα άνοιγαν στο κάθε ένα από εμάς, σε κάθε ίντσα του φάσματος του φύλου αν μπορούσαμε έστω και για λίγο να απελευθερωθούμε από αυτά τα δυικά στεγανά. Σαφώς και μας κρατάει κάπου αυτό το στενό, πυρηνικό σχήμα, σε κάτι που συχνά δεν είμαστε, όχι τουλάχιστον όλα και όχι εντελώς.

Κοινωνικά πασχίζουμε να προσδιοριστούμε κάπως, ώστε να κοινωνικοποιηθούμε και αναλόγως, χρειαζόμαστε την ορατότητα και όταν για αυτό που είσαι υπάρχει μια μόνο λέξη, ένας μόνο τρόπος να το πεις, ένα μόνο ρούχο να βάλεις καταλαβαίνετε πόσο περιοριστικό μπορεί να γίνει αυτό και σε τι βαθμό μπορεί τελικά να επηρεάσει και αυτό το οποίο αρχικά προσπάθησες να προσδιορίσεις. Δεν γίνεται να χωράνε όλα σε ένα κοστούμι. Και αν χωράνε κάτι δεν πάει καλά.

Πιστεύω πως είναι μεγάλη και συνεχής η πρόκληση να λες όχι σε αυτό το στενό κοστούμι που δεν σου κάνει και να αναζητάς διαρκώς ένα καινούργιο, δικό σου, τόσο σαν αρρενωπότητα όσο και σαν θηλυκότητα.

Το κάθε φύλο παλεύει με διαφορετικούς έμφυλους στερεοτυπικούς ρόλους και έχει άλλους τοίχους να γκρεμίσει και από άλλες διαδρομές. Σίγουρα χρειάζονται γκρεμίσματα πολλά, και αδειάσματα, να φύγουν όλα, και ξανά από την αρχή σε λευκό χαρτί”.

Κοιτώντας τους προηγούμενους αιώνες, θεωρείτε πως η κοινωνία έχει προχωρήσει; Πώς βλέπετε το μέλλον;
Η Βίκυ Αδάμου απαντά “κοιτώντας τους προηγούμενους αιώνες, παρατηρούμε σημαντική πρόοδο σε πολλούς τομείς της κοινωνίας. Υπάρχει μια εμφανής μετακίνηση στις δυτικές κοινωνίες προς την αναγνώριση των γυναικείων δικαιωμάτων και την ανάδειξη των έμφυλων ρόλων.

Η προσοχή αυξάνεται στον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά, ακόμα και σε περιβάλλοντα όπου για πολλά χρόνια η προσοχή αυτή ήταν ελάχιστη. Επιπλέον, παρατηρούμε μια δυναμική προσπάθεια για την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των ζώων.

Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες αυτές, το μέλλον εμφανίζεται αβέβαιο λόγω των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, όπως η καταστροφή του πλανήτη. Βλέπω το μέλλον με μία μίξη προόδου και αναστολών. Η εξέλιξη δεν είναι πάντα γραμμική. Πρέπει να αναζητούμε τη φύση μας και να προσπαθούμε να μειώνουμε τις επιπτώσεις που ασκούμε στον πλανήτη. Μόνο με αυτήν την προσέγγιση μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο μέλλον για όλους”.

Δράσεις στο πλαίσιο της παράστασης

Ενισχύοντας την προσπάθεια αυτή, η Life After Death Theatre και η Gender Alliance Initiative συνδιοργανώνουν, πέρα από την ίδια την παράσταση, δυο επιπλέον δράσεις ενημερωτικού – επιμορφωτικού χαρακτήρα.
Μια βιωματική συζήτηση με το κοινό μετά το τέλος της παράστασης
Ένα ειδικό βιωματικό εργαστήριο που θα απευθύνεται σε άτομα που ασχολούνται με την τέχνη όλων των μορφών.
Οι ημερομηνίες των δράσεων θα ανακοινωθούν μέσα από τις σελίδες της Life After Death Theatre Company και της Gender Alliance Initiative