Η τελετή-φιάσκο που άλλαξε τα Όσκαρ για πάντα

Κάποιες φορές χρειάζεσαι ένα μεγάλο ρίσκο για να φτάσεις σε σπουδαίους θριάμβους. Κάποιες φορές, αυτό που κάνεις είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ακόμα και στην εποχή του, αλλά το μέλλον θα του φερθεί καλύτερα.

Όμως κάποιες φορές, τα πάντα πολύ απλά τυλίγονται από ένα πέπλο τραγικής αποτυχίας.

Η ιστορία της οσκαρικής τελετής του 1989 περιλαμβάνει από μηνύσεις μέχρι θανάτους κι από κατεστραμένες καριέρες μέχρι τραπέζια που χορεύουν δίπλα στον 80χρονο Βίνσεντ Πράις – όμως όλα ξεκίνησαν με ένα 12λεπτο νούμερο που άφησε κοινό και σταρς εμβρόντητους και επρόκειτο να καταστρέψει μια καριέρα.

Η ιστορία της οσκαρικής τελετής του 1989 δεν ξεκινά εκείνη τη χρονιά όμως. Ξεκινά τα χρόνια που προηγήθηκαν, όταν οι πεσμένες θεαματικότητες έκαναν την Ακαδημία να αναζητήσει μια νέα κατεύθυνση για ένα σόου που είχε πια παλιώσει. Και ξεκινά σε μια άλλη φθίνουσα πορεία, εκείνη της καριέρας του ξακουστού παραγωγού Άλαν Καρ, τον άνθρωπο πίσω από το Grease μεταξύ άλλων, που όμως τα τελευταία χρόνια είχε δει τις κινηματογραφικές του παραγωγές να μην έχουν την επιτυχία των θρυλικών πάρτυ που έκανε, σταθερό σημείο κουτσομπολιών και συνάντησης ανθρώπων από όλο το φάσμα της βιομηχανίας.

Ο Καρ είδε την οσκαρική τελετή ως μια ευκαιρία να βρει ξανά τη μεγάλη επιτυχία που είχε ανάγκη. Κυνήγησε και πήρε τη δουλειά, έχοντας ως όραμα να φέρει στο σόου τη λάμψη και το κέφι κάποιου camp υπερθεάματος σαν αυτά που συχνά γοήτευαν τον ίδιο – αλλά και τους θαμώνες των πάρτι του. Εντάξει, δεν είναι η πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία ούτε η τελευταία που κάποιος άνθρωπος θεώρησε πως αυτά που είναι δημοφιλή στον στενό κύκλο του, αφορούν εξίσου και τον πραγματικό έξω κόσμο. Τι να κάνουμε, ανθρώπινο το λάθος.

«…AND THE OSCAR GOES TO»

Ο Καρ είχε ενθουσιαστεί με ένα campy μιούζικαλ ονόματι Beach Blanket Babylon το οποίο έτρεχε ήδη για κάποια χρόνια στο Σαν Φρανσίσκο και ζήτησε από τον δημιουργό του, Στιβ Σίλβερ, να γράψει ένα εναρκτήριο νούμερο για τα Όσκαρ στο ίδιο κλίμα. Το Beach Blanket Babylon θα έφτανε να τρέχει τελικά για 45 χρόνια(!), τα περισσότερα για βαριετέ σόου στην ιστορία. Έκλεισε μόλις πριν την πανδημία, το 2019.

Ο παραγωγός ήθελε λίγη από την ενέργεια αυτού του σόου, με τα διάφορα σκηνικά, πολλά νούμερα να διαδέχονται το ένα το άλλο, camp ενέργεια, αναπάντεχες μουσικοχορευτικές εξάρσεις, σταρ, και μπόλικη pop culture ιστορία, όλα σε ένα. Είχε το όραμα μιας τελετής αφιερωμένης στην ιδέα των ζευγαριών ή γενικότερα των δημιουργικών ομάδων (τα βραβεία παρουσίαζαν τέτοια διάσημα combos, οπως ας πούμε το τότε ζευγάρι Μπρους Γουίλις και Ντέμι Μουρ), αλλά και της μεγάλης χολιγουντιανής κληρονομιάς που περνάει από την παλιά γενιά στην επόμενη.

Έτσι ας πούμε προέκυψε η ιδέα των παλιών χολιγουντιανών σταρ που κάθονται στα καθίσματα του θρυλικού Coconut Grove (που ανασκευάστηκε στη σκηνή του Shrine Auditorium) και σταδιακά φεύγουν αφήνοντας την πίστα στους νέους. Αργότερα στο σόου, μια ομάδα ανερχόμενων σταρ τραγούδησε ένα ανηλεώς μεγάλο σε διάρκεια μουσικό νούμερο με τίτλο I Wanna Be an Oscar Winner. (Κανείς από τους συμμετέχοντες δεν κέρδισε ποτέ Όσκαρ μέχρι σήμερα.) Η πρόθεση είναι ωραία, και ενδιαφέρουσα κιόλας.

Μπορεί στην εκτέλεση να απέτυχε, αλλά η ιδέα δεν είναι κακή. Μάλιστα, ο Καρ είχε πολλές σωστές ιδέες που στη συνέχεια υιοθετήθηκαν από τους μετέπειτα παραγωγούς και τελικά σήμερα θεωρούνται δεδομένα στοιχεία του σόου. Η εμβληματική φράση «the oscar goes to» θεσμοθετήθηκε εκείνη τη χρονιά αντί του πιο τζενέρικ «and the winner is». Ακόμα σημαντικότερα, η εστίαση στο κόκκινο χαλί και στα Όσκαρ ως fashion show ήταν κάτι που ο Καρ έφερε. Με ρεπορτάζ από το χαλί και τις αφίξεις, δηλώσεις των σταρ στις κάμερες και την ιδέα πως τα Όσκαρ είναι κάτι παραπάνω από, απλώς, ποιοι θα κερδίσουν.

Ακόμα κι αρκετά από τα χιουμοριστικά κείμενα της τελετής δεν ήταν άσχημα – ο μετέπειτα βασικός κειμενογράφος της τελετή για 15 χρόνια(!), Μπρους Βιλάντς, ήταν μια πρόσληψη του Καρ. Όταν την επόμενη της τελετής ξηλώθηκαν τα πάντα που είχαν να κάνουν με αυτήν, ο Βιλάντς ήταν από τους λίγους που επιβίωσαν. Καθόλη τη διάρκεια των ‘90s ήταν στο staff των κειμενογράφων, και από το 2000 ως το 2014 πήρε τη θέση του βασικού κειμενογράφου της τελετής. Μέχρι και σήμερα, ο Βιλάντς υπερασπίζεται ακόμα τον Καρ και πολλά από αυτά που έκανε το 1989.

Α, και για τις θεαματικότητες που λέγαμε; Μετά από πτώση των αριθμών επί πέντε σερί χρόνια, τα Όσκαρ του ‘89 ήταν επιτυχημένα, συγκεντρώνοντας 42.7 εκατομμύρια θεατές και εκκινώντας υπό μία έννοια τη χρυσή εποχή των ‘90s.

«WHAT THE FUCK IS THIS?»

Τότε λοιπόν γιατί θεωρείται τόσο μεγάλη αποτυχία η ίδια η τελετή, στο βαθμό που ο Άλαν Καρ δεν δούλεψε ποτέ ξανά στο Χόλιγουντ;

Θαυμάστε:

Δεν είναι κάποιο από τα επιμέρους στοιχεία, όσο το γεγονός ότι συμβαίνουν όλα μαζί, για μια εξουθενωτική διάρκεια 12 λεπτών, και με τους ίδιους τους περφόρμερ να μοιάζουν να καταρρέουν μπροστά στα μάτια θεατών και κοινού, καθώς συμβαίνει το περφόρμανς.

Η άγνωστη 22χρονη Αϊλίν Μπόουμαν παίζει τη Χιονάτη με μια τσιριχτή φωνή που στη διάρκεια του όλου κομματιού καταντά πλήρως ενοχλητική, και αρχίζει να χαιρετά τους σταρς στα καθίσματα. Οι σταρς, όπως η Μισέλ Φάιφερ κι ο Ντάστιν Χόφμαν, κάνουν εμφανές το πόσο άβολα νιώθουν κι ότι δεν επιθυμούν να εμπλακούν καθόλου στην όλη διαδικασία, κάνοντας τη Μπόουμαν να τρέμει ακόμα περισσότερο και δίνοντας τον τόνο και για το κοινό στο σπίτι: Αν οι σταρ δεν ψήνονται, τότε γιατί να το απολαύσω εγώ;

Λίγο αργότερα ο Μερβ Γκρίφιν αρχίζει να τραγουδά I’ve Got a Lovely Bunch of Coconuts την ώρα που οι γερασμένοι χολιγουντιανοί θρύλοι σηκώνονται από τα τραπέζια τους με τη βοήθεια σερβιτόρων-χορευτών κι ενώ οι μισοί από αυτούς μοιάζουν να μην έχουν την παραμικρή ιδέα τι συμβαίνει ή πού βρίσκονται. Τραπέζια αρχίζουν να χορεύουν. Ο Ρόμπ Λόου βγαίνει στη σκηνή και τραγουδά άτονα και με ένα τέρμα άβολο γρύλισμα μια παραλλαγή του Proud Mary μαζί με τη Χιονάτη.

Ο Λόου είπε σε συνέντευξή του μερικά χρόνια αργότερα πως ήξερε από την πρώτη στιγμή πως επρόκειτο για καταστροφή αλλά ήταν ένας ανερχόμενος ηθοποιός που η Ακαδημία του ζήτησε να παίξει κεντρικό ρόλο στα Όσκαρ – τι θα έλεγε, όχι; Την ώρα που άρχισε να τραγουδά, ο Λόου θυμάται να βλέπει στο κοινό τον σκηνοθέτη Μπάρι Λέβινσον, υποψήφιο εκείνη τη βραδιά για τον Άνθρωπο της Βροχή. Ο Λέβινσον, θυμάται ο Λόου, γύρισε στο διπλανό του και εμφανέστατα, αναρωτήθηκε «what the fuck is this?».

Ένα ολόκληρο βαριετέ παραλήρημα συμπιεσμένο σε 12 λεπτά σήμαινε μεταξύ άλλων πως επρόκειτο και για κάτι δύσκολο να σκηνοθετηθεί. Οι κάμερες διαρκώς χάνουν το cue τους, ή απλώς τρέχουν να καλύψουν κάθε τι που συμβαίνει δίχως ανάσα. Το αποτέλεσμα είναι ένα μανιακό fever dream που πραγματικά σε κάνει να αναρωτιέσαι αν έχεις ανεβάσει πυρετό ενώ το βλέπεις.

Το κερασάκι στην τούρτα είναι η εμφάνιση της Λίλι Τόμλιν στο τέλος του όλου χάους, να κατεβαίνει από σκάλες πάνω στη σκηνή για να παρουσιάσει το πρώτο βραβείο. Λέει, «Τους είπα ότι με χαρά θα παρουσίαζα στα Όσκαρ αν απλώς σκέφονταν μια καλή είσοδο». Είναι μια αστεία ατάκα που στο τέλος όλου του χάους που έχει προηγηθεί μοιάζει με σουρεαλισμό. Το αποκορύφωμα του ντελιρίου είναι ότι στο φόντο, ο Ρομπ Λόου σέρνεται σαν αράχνη από την κορυφή των σκαλιών, για να πιάσει το παπούτσι που στο μεταξύ έχει φύγει από την Τόμλιν ενώ τις κατέβαινε. Της το πετάει, αλλά αυτό προσγειώνεται κάπου μες στην ορχήστρα.

Αν σε εκείνο το σημείο ακουγόταν ένα ba dum tsss κι η βραδιά απλά τελείωνε εκεί, ίσως να είχαμε στα χέρια μας ένα από κωμικά αριστουργήματα του 20ου αιώνα, αντάξιο των κορυφαίων στιγμών των ΖΑΖ ή των αδερφών Μαρξ.

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΑΛΑΝ ΚΑΡ

Τις ημέρες που ακολούθησαν, συνέβησαν μια σειρά από πράγματα που μπορεί ή και μπορεί να μην σχετίζονταν με την τελετή.

Μια ομάδα 17 θρύλων του Χόλιγουντ έστειλαν επιστολή κατακεραυνώνοντας την τελετή και την αισθητική της, ανάμεσά τους ο Γκρέγκορι Πεκ που μεταξύ μας δεν μοιάζει και τρελό κέφι για πάρτι αλλά τελοσπάντων.

Η Disney έκανε μήνυση στην Ακαδημία για τη χρήση της Χιονάτης.

Μια sex tape που κυκλοφόρησε ενέπλεξε τον Ρομπ Λόου σε ένα σκάνδαλο. Η κοπέλα ήταν 16 χρονών, εκείνος 23.

Ο Άλαν Καρ, που κατά τη διάρκεια της τελετής πίστευε πως επρόκειτο για έναν θεατρικό θρίαμβο, διαπίστωσε πως απολύτως κανείς δεν σήκωσε το τηλέφωνο για να τον αναζητήσει την επόμενη μέρα – και όσες ακολούθησαν. Δεν βρήκε ξανά δουλειά στο Χόλιγουντ. Υπάρχουν μαρτυρίες σύμφωνα με τις οποίες άρχισε να αποτρελαίνεται, σαν παρίας πια. (Εδώ μια εξαιρετικά αναλυτική καταγραφή του σόου αλλά και των επόμενων ημερών.) Πέθανε 10 χρόνια αργότερα από καρκίνο.

Η Αϊλίν Μπόουμαν υπέγραψε NDA διαρκείας 13 χρόνων ώστε να μη μιλήσει για τίποτα που να αφορούσε την τελετή. Συνέχισε ως ηθοποιός σε τοπικούς θιάσους αλλά στο Χόλιγουντ δεν πάτησε ποτέ ξανά.

Η Λουσίλ Μπολ, ένα από τα πρόσωπα του σκετς στο Coconut Grove, πέθανε ένα μήνα μετά την τελετή. Το δημοφιλές αστείο στους κύκλους της βιομηχανίας ήταν ότι μετά από αυτή την τελετή, δεν άντεξε.

Κανένας από τους «σταρς του αύριο» δεν προτάθηκε ποτέ για Όσκαρ.

Στους New York Times, η Τζάνετ Μάσλιν γράφει πως «η 61η τελετή των Όσκαρ ξεκίνησε δίνοντας την εντύπωση πως δεν θα υπάρξει ποτέ 62η».

***

Είναι μια αρκετά θλιβερή ιστορία. Το σόου είναι αδιαμφιβήτητα κακό, όμως δεν δεν χρειαζόταν ποτέ τα πράγματα να φτάσουν σε τέτοια άκρα. Η έννοια της οσκαρικής τελετής είχε κάπως βαλτώσει στη διάρκεια των ‘80s κι ενώ το αισθητικό σύνολο της παράστασης του Καρ είναι καταστροφικό, μπορεί εύκολα κανείς σε αυτό να διακρίνει πολλά επιμέρους στοιχεία που –σε συνδυασμό με το ευρύτερο σοκ– βοήθησαν την τελετή να ξυπνήσει από το λήθαργο και να πάρει την κατεύθυνσή της προς το σήμερα.

Και είναι λίγο δύσκολο να μη σκεφτεί κι ότι κάποιες φορές, οι διάσημοι του Χόλιγουντ πολύ απλά δε θέλουν να βλέπουν ανθρώπους εμφανώς πιο άγνωστους από τους ίδιους (όπως εδώ την Μπόουμαν) να προσπαθούν να φτιάξουν μια αίσθηση συλλογικού κεφιού – κι ας είναι και camp, ή μια θεατρικότητα που εν τέλει δε μπορείς να την αποκόψεις από την ίδια την τέχνη του σόου.

Στο μέλλον, πολλά από αυτά τα στοιχεία ραφιναρίστηκαν, ενώ φυσικά το πείραμα της απουσίας κεντρικού παρουσιαστή εγκαταλείφθηκε πλήρως (μέχρι που συνέβη ξανά, εξ ανάγκης, πριν λίγα χρόνια). Καλοί επαγγελματίες κωμικοί πήραν το τιμόνι, ο Μπίλι Κρίσταλ έγινε συνώνυμο των Όσκαρ για τη δεκαετία που ακολούθησε, το κόκκινο χαλί γιγαντώθηκε ως σόου και περιεχόμενο, τα (μετρημένα) camp νούμερα βρήκαν τη θέση τους στη ροή της τελετής. Κι οι παρουσιαστές; Συνέχισαν φυσικά να ανακοινώνουν πως «the Oscar goes to…».

Δύσκολα μπορείς να διαφωνήσεις με το συμπέρασμα της Τζάνετ Μάσλιν – κι όμως, η 62η τελετή υπήρξε και τα Όσκαρ βρήκαν τον δρόμο τους (έστω για ένα διάστημα). Κάποιες φορές, ένας σωστός πανωλεθρίαμβος ίσως να είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεται.

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΤΟΥ NEWS 24/7 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΛΑΝΘΙΜΟΥ