TΟ ΖΑΡΙ ΤΗΣ ΣΑΤΤΙ ΚΑΙ ΤΟ “ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΟΛΛΗΜΕΝΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ”
To Zάρι της Μαρίνας Σάττι έχει ήδη διακριθεί ως τραγούδι που «κολλάει» στο μυαλό. Ποιος είναι ο ανταγωνισμός και πώς γίνεται η «αποκόλληση».
Ξεπερνώ την έκπληξη μου με την τοποθέτηση και ακαδημαϊκών επί του τραγουδιού που θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη Eurovision (λες και θα εκπροσωπηθεί η poster χώρα του πλανήτη, σε διαγωνισμό πυρηνικής επιστήμης) και περνάω αμέσως στην ουσία του Ζαριού της Μαρίνας Σάττι.
Με τους συνεργάτες της (Gino The Ghost, OGE, Kay Be, Nick Kodonas, Jay Stolar, Jordan Palmer, VLOSPA και Solmeister) κατέφερε να επιτύχει το ζητούμενο για όποιον γράφει μουσική σε αυτόν τον πλανήτη: ένα τραγούδι που ακούγεται παντού και συνέχεια. Κυρίως στο μυαλό σου.
Όπως λένε οι μαρτυρίες, άπαξ και ακούσεις το Ζάρι αρχικά αναρωτιέσαι τίντουτο. Αν κάνεις το λάθος και πατήσεις το replay, «κολλάει» στο μυαλό σου σε βαθμό που στοιχειώνει τα όνειρα σου.
Ακούς δηλαδή, το ‘τα τα τα τα’ όλη την ημέρα. Ακόμα και τις πιο απρόβλεπτες στιγμές. Δεν θα ήθελα να προχωρήσω σε περαιτέρω διευκρινίσεις. Υποθέτω καταλαβαίνεις τι εννοώ.
Το Zάρι λοιπόν, είναι η τελευταία σημείωση στη λίστα των earworm τραγουδιών, όπως αποδεικνύεται και από το 1.7 εκατομμύρια views στο ΥοuTube, σε 6 ημέρες.
Θα σου εξηγήσω ακριβώς περί τίνος πρόκειται, αφού πρώτα ενημερώσω πως υπάρχει μια χώρα στον πλανήτη (Kορέα) που απαγορεύει την αναπαραγωγή αυτών των συνθέσεων, κατά την περίοδο των αντίστοιχων πανελλαδικών εξετάσεων. Βλέπεις, έχει διαπιστωθεί πως κάνουν δύσκολη τη συγκέντρωση των μαθητών.
Μην σου ‘μπαίνουν’ ιδέες.
Προχωράμε στα μεγαλύτερα earworms της σύγχρονης ιστορίας της μουσικής, που είναι και ο πραγματικός ανταγωνισμός του Ζαριού. Τα views που αναφέρονται, ανήκουν στα επίσημα ‘κανάλια’. Προφανώς, υπάρχουν και πάρα πολλά ανεπίσημα.
Baby Shark (+14 δισεκατομμύρια views σε 7 χρόνια)
Luis Fonsi-Despacito ft. Daddy Yankee (+8 δισεκατομμύρια views σε 7 χρόνια)
Wiz Khalifa -See You Again ft Charlie Puth (+6 δισεκατομμύρια views σε 8 χρόνια)
Ed Sheeran -Shape of You (+6 δισεκατομμύρια views σε 7 χρόνια)
Mark Ronson -Uptown Funk ft Bruno Mars (+6 δισεκατομμύρια views σε 9 χρόνια)
ΓΙΑΤΙ ΚΟΛΛΟΥΝ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ ΚΑΠΟΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Δεν χρειάζεται να ρωτήσω. Ξέρω πως σου έχει συμβεί να κολλήσει στο μυαλό σου μέρος ενός τραγουδιού, το οποίο «πετάγεται» μέσα στην ημέρα σε ανύποπτους χρόνους και χώρους. Συνήθως όταν χαλαρώνεις ή νιώθεις κούραση ή έντονη συναισθηματική φόρτιση -άρα είσαι σε κατάσταση χαμηλής προσοχής.
Έρευνα δείχνει και ότι τα άτομα που υποφέρουν από άγχος, διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) και ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) είναι πιο επιρρεπή.
Έχει διαπιστωθεί πως πρόκειται για παγκόσμιο φαινόμενο που επηρεάζει όλες τις ηλικίες και τους πολιτισμούς.
Έτσι, έχει και το δικό του όνομα.
Είναι το Σύνδρομο Κολλημένου Τραγουδιού (stuck song syndrome) και είναι ο πιο κοινός τύπος Ακούσιας Γνώσης (αφορά αναμνήσεις, σκέψεις και νοητικές εικόνες που εμφανίζονται στο μυαλό αυθόρμητα, χωρίς συνειδητή προσπάθεια ανάκτησης ή παραγωγής τους). Λέγεται Ακούσια Μουσική Απεικόνιση (Ιnvoluntary Μusical Ιmagery).
PSY-Gangnam Style (+5 δισεκατομμύρια views σε 11 χρόνια)
Με πολύ απλά λόγια, το earworm είναι το πιασάρικο ή αξέχαστο κομμάτι μουσικής (μπορεί να είναι και διαφημιστικό τζινγκλ) ή στίχος που παίζει λούπα στο μυαλό μας, ακόμα και όταν δεν το ακούμε ή δεν μιλάμε για αυτό.
Ακολουθεί ο προσδιορισμός που έδωσε στο Wired η επίκουρη καθηγήτρια της μουσικής σχολής του Georgia Institute of Technology, Claire Arthur.
«Αυτό που διακρίνει το earworm από οποιαδήποτε άλλη ανάμνηση που εμφανίζεται αυθόρμητα στο κεφάλι μας είναι ότι επαναλαμβάνεται και επαναλαμβάνεται, συχνά σε άμεση λούπα».
Οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει να αποκωδικοποιήσει το μηχανισμό. Εικάζουν ότι έχει να κάνει με τη νοητική αρχιτεκτονική του εγκεφάλου, που επιτρέπει σε μουσικά μοτίβα να αναδύονται και να παίζουν σε λούπα.
Ευτυχώς για όλους μας, δεν είναι πολλοί αυτοί που καταφέρνουν να επιτύχουν τη «συνταγή».
Τι περιλαμβάνει;
Lady Gaga-Bad Romance (+1.76 δισεκατομμύρια views σε 14 χρόνια)
ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΤΟΥ EARWORM
Σύμφωνα με μελέτη που έκανε η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία το 2016 «υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που κάνουν τα τραγούδια πιο πιθανό να γίνουν earworms. Συνήθως έχουν γρήγορο ρυθμό και μια μελωδία που τη θυμόμαστε εύκολα.
«Εμφανίζονται συνήθως ως απόκριση σε μερικά βασικά ερεθίσματα: επικαιρότητα, εξοικείωση (με τη μουσική) και πλήξη».
Εργασία πανεπιστημίου της Αυστραλίας αποκάλυψε πως το ρεφρέν είναι από τις αναφερόμενες αιτίες των earworms, εφόσον η μουσική είναι απλή, επαναλαμβανόμενη και εύκολη.
«Το συμπέρασμα είναι ότι τα earworms μπορεί να μην έχουν καμία σχέση με τα μουσικά χαρακτηριστικά. Σε μεγάλο βαθμό δεν έχει σημασία ποια είναι η μουσική, εφόσον η επανάληψη είναι μέρος της μουσικής δομής».
Οι συνθέτες ενσωματώνουν σκόπιμα την επανάληψη (riff), για να αυξήσουν τις πιθανότητες να δημιουργήσουν ένα earworm, το οποίο τείνει επίσης, να έχει και ασυνήθιστα διαστήματα που το κάνει να ξεχωρίζει από άλλα τραγούδια. Επιπροσθέτως, τείνει να παίζεται στο ραδιόφωνο περισσότερο από άλλα τραγούδια και συνήθως εμφανίζεται στην κορυφή των chart.
Queen-Bohemian Rhapsody (+1.7 δισεκατομμύρια views σε 15 χρόνια)
ΠΩΣ ΞΕΦΟΡΤΩΝΟΜΑΣΤΕ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΜΑΣ
Πάντα σύμφωνα με μελέτη «η θεραπεία στοχεύει στη βελτίωση της επιτυχούς αντιμετώπισης, αντί στην εξάλειψη των earworms. Δύο επιτυχημένες στρατηγικές μπορούν να διακριθούν:
α) η δέσμευση -να τραγουδάς το τραγούδι δυνατά ή να το ακούσεις από την αρχή έως το τέλος (‘κολλάει’ συνήθως μόνο ένα μέρος του). Τότε ο εγκέφαλος παίρνει το μήνυμα της ολοκλήρωσης και σταματά την επανάληψη.
β) η απόσπαση της προσοχής -πχ να κάνεις προπόνηση στο γυμναστήριο, ακούγοντας άλλο τραγούδι, να βλέπεις memes ή να μασήσεις μια τσίχλα. Στόχος είναι να απασχοληθεί το μυαλό».
Rick Astley-Never Gonna Give You Up (+1.5 δισεκατομμύρια views σε 14 χρόνια)
Έχει φανεί να βοηθάει και η δημιουργία νέας λίστας με διαφορετικούς ρυθμούς. Επίσης, υπάρχει στο διαδίκτυο και το earworm eraser, ένα κομμάτι διάρκειας 42’’ που ‘σβήνει’ αυτό που έχει κολλήσει στα νευρικά μοτίβα, μέσω διατάραξης.
«Γενικά, έχει φανεί πως η ενεργή προσπάθεια να μπλοκάρουμε το τραγούδι είναι λιγότερο επιτυχημένη από την παθητική προσέγγιση», έχουν εξηγήσει ερευνητές.
Coolio -Gangsta’s Paradise (feat. L.V.) (+1.4 δισεκατομμύρια views σε 6 χρόνια)
