“ΜΠΑΡΜΠΕΚΙΟΥ”, Ο ΓΚΑΝΓΚΣΤΕΡ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΠΟΜΕΝΟΣ ΗΓΕΤΗΣ ΤΗΣ ΑΪΤΗΣ

Οι συμμορίες έκαναν πάντα ό,τι ήθελαν στην Αϊτή, χώρα που όπως γράφει στο Conversation ο καθηγητής Πολιτικών στο Lancaster University, Amalendu Misra «ήταν στην εντατική και τώρα είναι σε κώμα».

Επί χρόνια οι συμμορίτες απαγάγουν μαζικά αμάχους και σκοτώνουν όποιον θέλουν, χωρίς να δίνουν δεκάρα για ό,τι έχουν να πει και να κάνει η διεθνής κοινότητα.

Ωστόσο, τώρα είναι η πρώτη φορά που ανάγκασαν πρωθυπουργό σε παραίτηση. Ο Ariel Henry -ανέλαβε χωρίς εκλογές, μετά τη δολοφονία του προκατόχου του, Jovenel Moise τον Ιούλιο του 2021- εγκατέλειψε τη θέση του, όχι λόγω της πίεσης των μαζικών διαδηλώσεων εναντίον του, αλλά λόγω του Μπάρμπεκιου.

Πώς διαφέρει η κατάσταση στην Αϊτή από ό,τι ίσχυε μέχρι πέρυσι;

Ενώθηκαν 12 συμμορίες σε μία (Επαναστατικές Δυνάμεις της οικογένειας G9 και των συμμάχων της), υπό την ηγεσία του Jimmy Chérizier, ευρύτερα γνωστού ως Μπάρμπεκιου.

Ο ίδιος επιμένει πως κάνει έναν ιερό πόλεμο, για τη ψυχή της Αϊτής που πέρασε χρόνια κακοποίησης, ρατσισμού και διαφθοράς, ώστε να την παραδώσει ξανά στα χέρια του λαού της και να αποφασίσει αυτός για τον επόμενο ηγέτη.

Είναι εύκολο να μαντέψουμε πού αποσκοπεί ο Chérizier, ένας ηγέτης που προκαλεί μεν τρόμο, αλλά εν αντιθέσει με τους τυπικούς γκάνγκστερ «είναι μεθοδικός και έχει μυαλό. Είναι ευφραδής, έχει αντίληψη και έχει μεγαλεπήβολους στόχους. Επίσης, δεν ζει στη ‘σκιά’. Αναζητά τη δημοσιότητα».

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΠΑΡΜΠΕΚΙΟΥ

Ο 47χρονος άνδρας υπήρξε αξιωματικός της Εθνικής Αστυνομίας της χώρας. Συνεργάστηκε με τη Μονάδα Ελέγχου Πλήθους, η οποία δρα όταν υπάρχουν ταραχές ή διαδηλώσεις. Από τότε είχε κατηγορηθεί για χρήση εκτεταμένης βίας.

Φέρεται να είναι ο υπεύθυνος της σφαγής του La Saline το 2018, όταν τουλάχιστον 71 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 400 σπίτια κάηκαν σε 24 ώρες, σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Κλινικής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της Νομικής Σχολής του Harvard.

Μάρτυρες έχουν καταθέσει ότι αστυνομικό φορτηγό που μετέφερε ένστολους, έφτασε στις φτωχογειτονιές της περιοχής στις 3 το μεσημέρι της 13ης Νοεμβρίου, με τα όργανα της τάξης να ανοίγουν πυρ εναντίον πολιτών. Μέλη της τοπικής συμμορίας σκότωναν αμάχους με όπλα και μαχαίρια.

Ο Chérizier εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ένταλμα σύλληψης για το ρόλο του σε αυτήν τη σφαγή.

Απολύθηκε από το σώμα το Δεκέμβριο του 2018. Είχε ήδη κάνει την αλλαγή καριέρας. Άρχισε από την ηγεσία της συμμορίας Base Delmas 6, πριν οργανώσει τις μεγάλης κλίμακας σφαγές που έγιναν στις φτωχογειτονιές του Grand Ravine (2017), της La Saline (2018) και του Bel-Air (2019). Ο ίδιος αρνείται τα πάντα.

Πώς «βγήκε» το Μπάρμπεκιου

Το 2019 δήλωσε στο Associated Press ότι γεννήθηκε στην κοινότητα Port-au-Prince του Delmas, δίπλα στην παραγκούπολη La Saline.

Ήταν ένα από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας του. Ο πατέρας του πέθανε όταν εκείνος ήταν 5 ετών. Η μητέρα του ήταν πλανόδια πωλήτρια. Πουλούσε τηγανητό κοτόπουλου και όπως λέει ο αρχηγός των συμμοριών, αυτός ήταν ο λόγος που το παρατσούκλι του είναι «Μπάρμπεκιου». Οι παρατηρητές υποστηρίζουν πως μάλλον το nickname έχει να κάνει με τη συνήθεια του να καίει ζωντανούς τους αντιπάλους του.

Τον Ιούνιο του 2020 ίδρυσε μια νέα συμμαχία που έγινε γνωστή ως G9 Family and Allies. Αρχικά αποτελούνταν από εννέα συμμορίες από τις Cite Soleil, La Saline και Low Delmas. Έκτοτε έχει αυξηθεί σε περισσότερες από δώδεκα συμμορίες, σύμφωνα με έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ

Ως πηγή έμπνευσης προσδιόρισε τον δικτάτορα Francois Duvalier, ο οποίος κυβέρνησε την Αϊτή με ακραία βαρβαρότητα από το 1957 έως το 1971. Ήταν αυτός που θεσμοθέτησε τις συμμορίες και τις έκανε μέρος της ζωής των πολιτών. Μεταξύ άλλων, είχε δώσει στην προσωπική του πολιτοφυλακή (Tonton Macoute) το ελεύθερο να απαγάγουν, να βασανίζουν και να σκοτώνουν συναδέλφους τους.

ΛΕΗΛΑΣΙΕΣ, ΒΙΑΣΜΟΙ, ΔΟΛΟΦΟΝΙΕΣ ΚΑΙ ΤΕΜΑΧΙΣΜΟΙ

Πολιτικοί αναλυτές εξηγούν πως η τρέχουσα αστάθεια στην Αϊτή είναι εν πολλοίς δημιούργημα του Chérizier και της έξυπνης, μελετημένης στρατηγικής του.

Η πρώτη δράση του μετά την ένωση των συμμοριών, ήταν η δολοφονία τουλάχιστον 145 ατόμων στο Cite Soleil και ο βιασμός πολλών γυναικών, στην προσπάθεια του να διεκδικήσει περιοχές που ανήκαν σε άλλες συμμορίες και είχαν ταχθεί υπέρ αντιπάλων του τότε πρωθυπουργού, Jovenel Moise -και συνεργάτη του Μπάρμπεκιου.

Τον Δεκέμβριο του 2020 το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εξέδωσε αστικές κυρώσεις κατά του Chérizier και συνεργατών του που πιστεύεται ότι συμμετείχαν στις σφαγές.

Κατηγορήθηκαν πως απομάκρυναν θύματα, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, από τα σπίτια τους για να τα εκτελέσουν. Στη συνέχεια έσυραν τις σορούς στους δρόμους όπου τις έκαψαν, τις τεμάχισαν και τάισαν με τα κομμάτια αυτά τα ζώα.

Η απάντηση του πρωταγωνιστή της εφιαλτικής ιστορίας ήταν πως «είμαι ένας ηγέτης της κοινότητας που βοηθά τους κατοίκους και ηγείται μιας ένοπλης επανάστασης. Αν χρειαστεί, θα βάλω όπλα στα χέρια κάθε παιδιού».

«Δεν θα σφάγιαζα ποτέ ανθρώπους της ίδιας κοινωνικής τάξης με εμένα. Μένω στο γκέτο. Ξέρω πώς είναι η ζωή στο γκέτο».

Το 2023, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε την ανάπτυξη μιας πολυεθνικής ειρηνευτικής δύναμης υπό την ηγεσία της Κένυας στην Αϊτή για να ασχοληθεί με τις συμμορίες και τη βία τους. Η αποστολή όμως, που θα υπονόμευε τη δύναμη των συμμοριών, σταμάτησε. Όχι μόνη της. Να σου εξηγήσω.

Στις αρχές του τρέχοντος μήνα, ο πρωθυπουργός ταξίδεψε στο Ναϊρόμπι για να ολοκληρώσει τη συμφωνία ανάπτυξης δύναμης ασφαλείας.

Ο Chérizier απάντησε με κλείσιμο του διεθνούς αεροδρομίου (κατεστάλη από την ασφάλεια), λεηλασία λιμανιών, επίθεση σε 12 αστυνομικά τμήματα και την απελευθέρωση περισσότερων από 4.700 κρατουμένων από τις δύο μεγαλύτερες φυλακές της χώρας.

Ο ηγέτης είπε πως στόχος ήταν η σύλληψη του αρχηγού αστυνομίας και των υπουργών της κυβέρνησης «που είναι οι πραγματικοί εγκληματίες. Για τη βία φταίνε τα οικονομικά και πολιτικά συστήματα της Αϊτής που έχουν οδηγήσει στην εξαθλίωση και την ανισότητα».

Σε εμφάνιση του -με βιντεοκλήση- στο ABC News διευκρίνισε ότι «το πρώτο βήμα είναι να ανατρέψουμε τον Ariel Henry. Μετά θα ξεκινήσουμε τον πραγματικό αγώνα ενάντια στο σημερινό σύστημα, το σύστημα των διεφθαρμένων ολιγαρχών και των διεφθαρμένων παραδοσιακών πολιτικών».

Ο Henry εγκατέλειψε και τότε ο Chérizier επανέφερε το αίτημα που κάνει εδώ και χρόνια: την εξασφάλιση της ασυλίας από την ποινική δίωξη και η παραμονή εκτός φυλακής. Ανήκει στο πλαίσιο του «ειρηνευτικού σχεδίου» που είχε παρουσιάσει το 2020. Βάσει αυτού, η χώρα θα διοικείται από το «συμβούλιο των σοφών». Δηλαδή, από ηγέτες σαν και αυτόν.

ΠΟΙΟΙ ΣΤΗΡΙΖΟΥΝ TON MΠΑΡΜΠΕΚΙΟΥ

Ο Chérizier έχει πλήθος κόσμου (που δεν είναι γυναίκες) με το μέρος του, στον αγώνα… κατά της διαφθοράς και εναντίον κάθε προσπάθειας να εμφανιστούν ξένες δυνάμεις για να διοικήσουν την Αϊτή.

Ο πιο εξέχων πολιτικός του σύμμαχος είναι ο Guy Philippe, επίσης πρώην διοικητής της αστυνομίας και ηγέτης πραξικοπήματος που αποφυλακίστηκε πρόσφατα από ομοσπονδιακή φυλακή των ΗΠΑ. Είχε καταδικαστεί για ξέπλυμα χρημάτων από την πώληση ναρκωτικών.

Τώρα ο Philippe καλεί τη διεθνή κοινότητα να δώσει αμνηστία στις συμμορίες. Δεν έχει θέση στο μεταβατικό συμβούλιο που ηγείται της χώρας. Έχει όμως, διασυνδέσεις στα πιο ισχυρά ‘τραπέζια’ διαπραγματεύσεων.

Πρόσφατα δήλωσε στους New York Times ότι «αυτό που λέμε είναι πως αν δεν κατεβάσουν τα όπλα, θα αντιμετωπίσουν μεγάλες συνέπειες. Διαφορετικά, θα λάβουν ένα είδος αμνηστίας».

Eξήγησε και ότι όλα τα νέα παιδιά που είναι μέλη της συμμορίας, ουσιαστικά δεν έχουν άλλη επιλογή. «Ή παίρνουν τα όπλα ή πεθαίνουν». Για τον Μπάρμπεκιου.