ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΚΑΥΣΩΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΣ ΠΟΥ ΘΑ ΧΤΥΠΗΣΕΙ ΣΤΗ ΣΥΓΓΡΟΥ;

Ο Γιάννης Παναγόπουλος αντλεί δραματουργικό υλικό από τις συλλογές διηγημάτων της Βίβιαν Στεργίου, «Μπλε Υγρό» και «Δέρμα» και σκηνοθετεί τον “Καύσωνα” , μία παράσταση για το ελληνικό καλοκαίρι, φτιαγμένη από όνειρα και εφιάλτες, ερωτισμό και ηδονοβλεψία.

Στη διάρκεια μιας καυτής καλοκαιρινής μέρας, με βρόμικα εξοχικά, ζεστές θάλασσες και γυμνά σώματα, μια ζωντανή πινακοθήκη αντιηρωικών προσώπων κάθεται προσεκτικά στα τραπέζια της αγίας ελληνικής οικογένειας, ανάμεσα σε σεμεδάκια, τηλεοράσεις, κουκούτσια, ζουμιά και όσα δεν κάνει να βλέπουμε. Χαζεύουν βίντεο απ’ τη δεκαετία του ‘90, γιατί μετά το πράγμα στράβωσε.

Προσεύχονται στους δικούς τους θεούς, κάνουν μπάνιο και κήρυγμα, πουλούν και αγοράζονται σε προσιτή τιμή. Προσφέρουν εμπειρίες και απολαμβάνουν, απολαμβάνουν, διαρκώς απολαμβάνουν. Είναι έτοιμοι για τα μεγάλα έργα και, αν δεν γίνουν, το «πώς ήμουν και πώς έγινα» πάντα σώζει την αναμέτρηση. Κι όμως. Στον καλοκαιρινό τους «παράδεισο», εκείνο που στ’ αλήθεια θέλουν είναι κάποιος να τους καταλάβει και να νοιαστεί γι’ αυτούς, ν’ αγγίξουν και ν’ αγγιχτούν.

Εμείς ρωτήσαμε τους συντελεστές της παράστασης αυτής τι σημαίνει γι΄αυτός ελληνικός καύσωνας και ιδού οι απαντήσεις τους.

Βίβιαν Στεργίου (συγγραφέας)

Μολυσμένη ατμόσφαιρα και συναισθήματα που χυλώνουν. Η κούραση μιας αφόρητης προσπάθειας. Προσπάθεια να δείξεις ότι το σώμα σου είναι οκέι, περνάει το τεστ κι ας είναι πιο καλοσχηματισμένοι οι τουρίστες. Προσπάθεια να νιώσεις καλά χωρίς λεφτά σε βρώμικα εξοχικά. Προσπάθεια να πειστούμε πως έτσι θα ‘ναι η ζωή μας από ‘δω και πέρα. Δηλαδή όχι και τίποτα σπουδαίο, μια αναμονή ή μια νοσταλγία πάνω στο άνθος της ηλικίας μας. Μία χαζοχαρούμενη αναπόληση. Ένα άραγμα όπου περιμένεις και περιμένεις κι ούτε που ξέρεις τι περιμένεις. Βρίζεις και λίγο το τοπίο, γιατί είναι τόσο όμορφο και σε κρατάει εδώ, ενώ εσύ είσαι για τα μεγάλα, για κάποιο γυαλιστερό αλλού που μες στη ζέστη και τ’ αλάτια σού διαφεύγει.

Όμως, έχω συνδέσει τον καύσωνα και με μια ήσυχη ευτυχία. Με μία Αθήνα τσιμεντένιο ξέφωτο, εσωστρεφή και καταδεκτική όπου μπορείς να ερωτευτείς και να παρατηρήσεις.

Οπότε τον καύσωνα τον σκέφτομαι σαν στάχτες και καμμένα ζώα, αλλά και σαν μια ερωτική εξομολόγηση μέσα σε τσιμέντα που σκάνε, μπαλκόνια και ιδρωμένα κλιματιστικά. Μια στιγμή που όλα σταματούν και αναπολείς τις γυναίκες που σε φροντίσανε ή τις παραλίες που δέχθηκαν το σώμα σου. Κάτι γλυκόπικρο προφανώς.

Όλα αυτά συνθέτουν κάπως και το ύφασμα της παράστασης που πλέχτηκε από το κοινό μας υλικό. Είναι πράγματα που απασχολούσαν όλους μας. Είμαστε και πάνω κάτω ίδια ηλικία. Ζητήματα που τα συζητούσαμε από χίλιες μεριές, γιατί μας καίγανε προσωπικά. Η παράσταση, χάρη στο ταλέντο και τη δουλειά του σκηνοθέτη, των ερμηνευτών, και όλων των άλλων συντελεστών, χώρεσε τις κοινές αγωνίες της γενιάς μας κάτω απ’ τον τίτλο ενός καιρικού φαινομένου που υπονοεί τον αφανισμό μας, όμως εμείς το ‘χουμε συνδέσει και με έρωτες και αντηλιακά και σώματα στην άμμο.

Γιάννης Παναγόπουλος (σκηνοθέτης, ηθοποιός)

Όταν, σχεδόν ένα χρόνο πριν, αποφασίζαμε τον τίτλο της παράστασης με την υπόλοιπη ομάδα των συντελεστών, οι πρώτες σκέψεις που μου ήρθαν συνειρμικά, με την επιλογή πια του ονόματος ‘Καύσωνας”, ήταν εικόνες από δύο ελληνικές ταινίες. Για κάποιο λόγο, κατευθείαν το μυαλό μου ταξίδεψε στην ταινία “Οι Απέναντι” του Γιώργου Πανουσόπουλου και στις “‘Ήσυχες μέρες του Αυγούστου” του Παντελή Βούλγαρη.

Σαν η ζέστη του αθηναϊκού αστικού τοπίου που διαπερνά τις συμπεριφορές των κατοίκων του να απόκτησε μορφή. Η σκηνή με τις 4 ηλικιωμένες κυρίες που κουτσομπολεύουν στη μικρή τους κουζίνα και φοβούνται τη θεϊκή τιμωρία, ο άγνωστος μέσα στο άδειο τρένο που τραγουδά, η φασαρία στους δρόμους της πόλης, ο συνωστισμός των σωμάτων, οι ανεμιστήρες που δουλεύουν ακατάπαυστα, η καλοκαιρινή ραστώνη, η σύγχυση που μας προκαλεί η ζέστη και η περιδίνηση μέσα σ’ αυτή, στοιχεία μάλλον που για μένα που μεγάλωσα στα 80s και τα 90s μοιάζουν “δομικά συστατικά” του ελληνικού μου καύσωνα.

Αναστασία Δέλτα (ηθοποιός)

Τι σημαίνει ελληνικός καύσωνας;
Και γιατί όχι καύσωνας σκέτο; Καύσωνας με καύσωνα διαφέρει πάντως. Θέλω να πω καύσωνας στην Αθήνα και καύσωνας σε κυκλαδίτικο παράδεισο δεν συγκρίνεται. Ο καύσωνας για εμένα είναι μια κατάσταση στην οποία δεν υπάρχουν άμυνες και όλα μοιάζουν να γίνονται σε αργή κίνηση. Νιώθω ότι το μυαλό μας γίνεται χυλός, βράζει κι αυτό όπως θα έβραζε ένα αυγό στην άσφαλτο. Κάπως όμως μου αρέσει. Με ξεβολεύει. Νιώθω ότι τίποτα δεν «πρέπει» να γίνει, και θα γίνει αν μόνο μπορέσει να γίνει! Η Αθήνα με καύσωνα είναι σαν ένα τοπίο έτοιμο να εκραγεί-και οι άνθρωποι της το ίδιο – οικονομιδική ατμόσφαιρα.

Κάποτε θυμάμαι ένας καύσωνας με έκανε να συνειδητοποιήσω το τέλος ενός μεγάλου έρωτα, μιας και κατάλαβα πως δεν χωράω πια σε αυτή την αγκαλιά. Άλλοτε πάλι με καύσωνα, θυμάμαι κοίταξα τον ουρανό που είχε ένα περίεργο μελαγχολικό πορτοκαλί χρώμα και ενώ βγήκα έξω να το χαζέψω, άρχισα να γεύομαι στάχτη και όλα ξαφνικά έγιναν γκρι. Και κάθε καλοκαίρι,το τρέμω αυτό το γκρι.

Γιάννης Καράμπαμπας (ηθοποιός)

Το μεσοδιάστημα μεταξύ της παλιάς και της νέας πραγματικότητας. Θέλγητρο και πόνος. Η κόλαση και ο παράδεισος μετουσιώνονται σε έναν κοινό τόπο, καθώς η υψηλή θερμοκρασία αμφισβητεί τη λογική και διευρύνει τη φαντασία. Διεσταλμένες κόρες ματιών, πάθος, έρωτας, λήθη, ραστώνη περιγράφουν το όνειρο. Χρόνος εναντίον χώρου. Πυρκαγιά και αποσύνθεση. Η ανθρωπότητα, στην ανάγκη της
επιβίωσης, υπερβαίνει τα όριά της και ο φυσικός κόσμος διεκδικεί την ελευθερία του. Μυαλό και σώμα παραπαίουν περιμένοντας το τέλος ή τη νέα αρχή.

Ιωάννης Μπάστας (ηθοποιός)

Πρωινά σε μουσκεμένα σεντόνια κι αγκαλιές σε σώματα ολοίδρωτα.Κάποιος, από την κουζίνα, να φωνάζει «πεθάναμε» ή «κολλήσαμε», και όντως να κολλάς ανάμεσα στα μπούτια και από τις μασχάλες σου να τρέχουν σταγόνες ιδρώτα.
Η σωστή γωνία που θα ανοίξει η μπαλκονόπορτα για να δεχθείς το ισχυρότερο ρεύμα αέρα.
Κρύα ντουζ.
Ο ορίζοντας ένα ζαλιστικό φίλτρο που προμηνύει πως όλα μπροστά σου λιώνουν.
Θάλασσα μόνο στις διακοπές.
Βόλτες το απόγευμα, και στην τσάντα μια δεύτερη μπλούζα.
Τα κουνούπια κι οι κατσαρίδες, οι αιώνιοι εχθροί μας.

Ζωή Μυλωνά (ηθοποιός)

Είναι Ιούλιος του 1994 και κάνουμε οικογενειακώς διακοπές στο εξοχικό μας στη Λακωνία. Ίσα που μιλάω το 1995. Από όσο μπορώ να θυμηθώ κυρίως γελάω, μπουσουλάω και ιδρώνω το 1994, πράγμα κατά κύριο λόγο ενοχλητικό. Είναι το θέμα των διακοπών. Η καθημερινή συζήτηση στη ραστώνη του καλοκαιριού. «Γιατί ιδρώνει το παιδί»; Αποτέλεσμα ήταν να με πετάνε πολλές φορές μέσα στη μέρα στην μπανιέρα και να με αφήνουν κάτω από το τρεχούμενο παγωμένο νερό. Ανά πάσα στιγμή κάποιος/α θα έλεγε επιτακτικά: «πάλι ίδρωσε το παιδί, ανοίξτε τη βρύση στην μπανιέρα».

Εμένα στην αρχή με διασκέδαζε όλο αυτό, κυρίως γιατί με αντιμετώπιζαν σαν «άρρωστη» και μου έκαναν όλα τα χατίρια. Μετά από λίγες μέρες έγινε αφόρητα κουραστικό και ποτέ δεν ήμουν σίγουρη αν αυτή η αιφνίδια και καταναγκαστική επίσκεψη στην μπανιέρα γινόταν επειδή ίδρωνα ή επειδή κάποιος ενήλικας είχε βαρεθεί την παρέα των υπολοίπων και αναζητούσε λίγο την ησυχία της τουαλέτας. Ίσως αν το εξοχικό μας ήταν σε παραθαλάσσιο μέρος, να ήταν πιο διασκεδαστικό καλοκαίρι.

Νατάσα Σφενδυλάκη (ηθοποιός)

Πέρυσι, στους μεγάλους καύσωνες του Ιουλίου, φεύγαμε από την Αθήνα και πηγαίναμε στον Ωρωπό. Εκεί οι παππούδες μας, έφτιαξαν κάποτε το εξοχικό της οικογένειας. Επιλέξαμε, παρότι είχαμε δουλειά στην Αθήνα, να πηγαινοερχόμαστε καθημερινά, αρκεί να ήμασταν κοντά στη θάλασσα. Ένα από αυτά τα πρωινά, πήγαινα από Ωρωπό – Αθήνα και καθώς οδηγούσα στην Εθνική, στο ύψος λίγο μετά την Κηφισιά, είχε κατέβει ένα σύννεφο καύσωνα και ήταν σαν να διαχωριζόταν η ατμόσφαιρα. Μπροστά σου έβλεπες μία κουρτίνα ζέστης που σιγά σιγά σε ρούφαγε.

Μπαίνοντας μέσα σε αυτό το σύννεφο, άλλαξε η θερμοκρασία ακαριαία, βάραινε η αναπνοή, το δέρμα ίδρωνε. Τον φυσικό αέρα που έμπαινε από τα παράθυρα, τον αντικατέστησε το air condition. Σαν να έμπαινες σε μια δυστοπική πραγματικότητα, μια άλλη σφαίρα, που σιγά σιγά έλιωνες. Εγώ μέσα στο αυτοκίνητο, χωρίς να έχω άλλη επιλογή, να μετρώ αντίστροφα και να μπαίνω σε μια άλλη συνθήκη, και να βλέπω μπροστά μου τον αέρα να αλλάζει πυκνότητα και χρώμα και πριν προλάβει το μυαλό να καταλάβει τι συμβαίνει, το σώμα ήδη να το βιώνει. Καύσωνας.