Έκθεση – σοκ του ΟΗΕ: Εκατομμύρια άνθρωποι πεινάνε, ενώ 1 δισ. γεύματα καταλήγουν καθημερινά στον κάδο

Περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο γεύματα πετιούνται καθημερινά, τόσο σε φτωχές όσο και σε πλούσιες χώρες, παρά το γεγονός ότι περισσότεροι από 730 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε συνθήκες πείνας σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ.

Περίπου το ένα πέμπτο των τροφίμων καταλήγει να σπαταλιέται, είτε λόγω κακού σχεδιασμού, ή λόγω έλλειψης πρόσβασης σε ψύξη ή αποθήκευση, σύμφωνα με την έκθεση του δείκτη Food Waste Index του ΟΗΕ που επικαλείται ο Guardian, που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη, με παγκόσμιο κόστος περίπου 1 δισ. δολάρια ετησίως.

Τα νοικοκυριά είναι υπεύθυνα για το μεγαλύτερο μέρος της παγκόσμιας σπατάλης τροφίμων – περίπου το 60% του 1 δισ. τόνων τροφίμων που πετιούνται ετησίως. Αλλά και το εμπόριο τροφίμων συμβάλλει επίσης σημαντικά: οι υπηρεσίες τροφίμων ευθύνονται για το 28% των αποβλήτων και το λιανικό εμπόριο για περίπου 12% το 2022, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία.

Τα στοιχεία αυτά δεν περιλαμβάνουν ένα επιπλέον 13% των τροφίμων που χάνονται στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, μεταξύ συγκομιδής και αγοράς, συχνά λόγω απόρριψης ή αλλοίωσης βρώσιμων τροφίμων.

Η σπατάλη αυτή όχι μόνο αφορά τη σπατάλη φυσικών πόρων, αλλά συμβάλλει επίσης σημαντικά στην κλιματική κρίση και την απειλή της βιοποικιλότητας, καθώς αντιπροσωπεύει σχεδόν το 10% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και εκτοπίζει την άγρια ζωή λόγω της εντατικής γεωργίας, καθώς περισσότερο από το ένα τέταρτο της παγκόσμιας γεωργικής γης διατίθεται για την παραγωγή τροφίμων που στη συνέχεια σπαταλώνται.

Η Inger Andersen, εκτελεστική διευθύντρια του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ, η οποία συνέταξε την έκθεση σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Δράσης για τα Απόβλητα και τους Πόρους (Wrap) του Ηνωμένου Βασιλείου, χαρακτήρισε τη σπατάλη τροφίμων “παγκόσμια τραγωδία” και την αντιπαρέβαλε με το γεγονός ότι το ένα τρίτο των ανθρώπων αντιμετωπίζει επισιτιστική ανασφάλεια, χωρίς να γνωρίζει από πού θα προέλθουν τα μελλοντικά τους γεύματα.

Όπως δήλωσε η Andersen “εκατομμύρια θα πεινάσουν σήμερα, καθώς τα τρόφιμα σπαταλώνται σε όλο τον κόσμο. Αυτό δεν είναι μόνο ένα μείζον αναπτυξιακό ζήτημα, αλλά οι επιπτώσεις αυτής της περιττής σπατάλης προκαλούν σημαντικό κόστος στο κλίμα και τη φύση”.

Ελάχιστες χώρες διαθέτουν σχέδιο για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και οι περισσότερες αποτυγχάνουν να τη συμπεριλάβουν στις προτάσεις τους για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Οι παράγοντες που οδηγούν στο food waste σε πλούσιες και φτωχές χώρες

Τα Ηνωμένα Έθνη διαθέτουν πλέον αξιόπιστα στοιχεία από περισσότερες από 100 χώρες, τα οποία επέτρεψαν στους ερευνητές να πουν με βεβαιότητα ότι η σπατάλη τροφίμων είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα, που πλήττει τόσο τις αναπτυσσόμενες χώρες όσο και τον σπάταλο πλούσιο κόσμο. Φαίνεται ότι περισσότερα τρόφιμα πετιούνται στις θερμές χώρες, γεγονός που ίσως αντανακλά τον μικρότερο χρόνο που χρειάζονται τα τρόφιμα για να αλλοιωθούν σε υψηλότερες θερμοκρασίες, την έλλειψη πρόσβασης σε ψυγεία και την υψηλότερη κατανάλωση φρέσκων τροφίμων με περισσότερα μη βρώσιμα μέρη.

Τα φτωχότερα νοικοκυριά τείνουν επίσης να πετούν τρόφιμα σε ποσοστό όχι πολύ χαμηλότερο από εκείνα με υψηλότερα εισοδήματα: ήταν υπεύθυνα κατά μέσο όρο για περίπου 7 κιλά ανά άτομο λιγότερα απορρίμματα ετησίως από ό,τι τα πλουσιότερα νοικοκυριά. Αυτό μπορεί να αντανακλά πολλούς παράγοντες, όπως η έλλειψη πρόσβασης σε επαρκή ψύξη και αποθήκευση, η εξάρτηση από τρόφιμα χαμηλότερης ποιότητας και η έλλειψη χρόνου για την παρασκευή θρεπτικών γευμάτων.

Η Harriet Lamb, διευθύνουσα σύμβουλος του Wrap, κάλεσε τις χώρες να αναλάβουν δράση. “Χρειαζόμαστε μεγαλύτερη συντονισμένη δράση σε όλες τις ηπείρους και τις αλυσίδες εφοδιασμού. Είτε πρόκειται για φιλανθρωπικούς, επιχειρηματικούς ή κυβερνητικούς φορείς, όλοι πρέπει να συσπειρωθούν πίσω από προγράμματα που αντιμετωπίζουν τον τεράστιο αντίκτυπο που έχει η σπατάλη τροφίμων στην επισιτιστική ασφάλεια, το κλίμα και το πορτοφόλι μας”.

Σε όλο τον κόσμο, περίπου 79 κιλά τροφίμων σπαταλώνται ετησίως ανά άτομο. Όμως σε ορισμένες χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία, η Ινδονησία, το Μεξικό και η Νότια Αφρική, η σπατάλη τροφίμων έχει μειωθεί σημαντικά από το 2007. Η Ιαπωνία έχει μειώσει τη σπατάλη τροφίμων κατά σχεδόν το ένα τρίτο και το Ηνωμένο Βασίλειο κατά περίπου 18%.

Η Lisa Moon, διευθύνουσα σύμβουλος του Παγκόσμιου Δικτύου Τράπεζας Τροφίμων, κάλεσε τους εμπόρους λιανικής πώλησης και τους παραγωγούς τροφίμων να συνεργαστούν στενότερα με τις τράπεζες τροφίμων για τη μείωση των αποβλήτων και την αντιμετώπιση της κρίσης πείνας και του κόστους ζωής.

“Οι τράπεζες τροφίμων είναι ένα σημαντικό και μοναδικό μοντέλο για τη μείωση της απώλειας και της σπατάλης τροφίμων, επειδή οι τράπεζες τροφίμων όχι μόνο συνεργάζονται με αγροκτήματα, παραγωγούς, λιανοπωλητές και υπηρεσίες τροφίμων για τη διάσωση υγιεινών τροφίμων, αλλά και διασφαλίζουν ότι τα τρόφιμα καταλήγουν στα τραπέζια των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν επισιτιστική ανασφάλεια” πρόσθεσε.

“Πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε σε λύσεις που καθοδηγούνται από την κοινότητα, καθώς και να προωθήσουμε ισχυρότερες πολιτικές για την απώλεια τροφίμων, ώστε να οικοδομήσουμε συστήματα τροφίμων που τρέφουν τους ανθρώπους και τον πλανήτη”.