Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΑΤΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ – ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΣΚΟΡΕΡ ΣΥΝΕΛΑΒΑΝ ΟΙ ΝΑΖΙ

Το ποδόσφαιρο αγαπήθηκε από πολύ νωρίς στην Ελλάδα κι ας μην έγινε ποτέ η χώρα μας, παγκόσμια δύναμη του σπορ. Ο άθλος του 2004, βέβαια, έχει μείνει  ως το μεγαλύτερο επίτευγμα όλων των εποχών, άρα κατά κάποιον τρόπο οι Έλληνες κατάφεραν να μπουν στο βιβλίο της ποδοσφαιρικής ιστορίας. Τα πρώτα βήματα της Εθνικής Ομάδας, που κάποτε θα γινόταν Πρωταθλήτρια Ευρώπης, χάνονται σχεδόν εκατό χρόνια πίσω μας. Ίσως και περισσότερα, αν σκεφτούμε ότι η πρώτη απόπειρα για ένα αντιπροσωπευτικό συγκρότημα, έγινε το 1919, στους συμμαχικούς αγώνες που διοργανώθηκαν στο Παρίσι για τη νίκη στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μόνο, που οι διεθνείς οι οποίοι κλήθηκαν από τον Ιωσήφ Τερζάκη -πρωτοπόρο παράγοντα του πειραϊκού ποδοσφαίρου- ήταν άπαντες επιστρατευμένοι, άρα εκείνη η ομάδα έμοιαζε και ήταν περισσότερο μια Εθνική Ενόπλων.

Ένα χρόνο μετά η ολυμπιακή επιτροπή επέλεξε την ομάδα η οποία θα αγωνιζόταν στο προολυμπιακό τουρνουά που διοργανώθηκε στην Αμβέρσα. Στις 28 Αυγούστου 1920, η Ελλάδα αντιμετώπισε την Σουηδία, σε ένα ματς που προσδιορίζεται από πολλούς, το πρώτο της Εθνικής Ομάδας. Οι Σουηδοί μας διέλυσαν με 9-0. Και πάλι η ομάδα δεν ήταν ακριβώς Εθνική, αλλά ολυμπιακή.

Θα χρειαστεί να πάμε στο 1929, όταν υπήρχε πλέον η ΕΠΟ, το περίφημο ΠΟΚ (η σύμπραξη Ολυμπιακού, Παναθηναϊκού, ΑΕΚ) σε μια διαρκή μάχη για τη διοικητική εξουσία. Με την ελληνική ομοσπονδία να γίνεται δεκτή από τη FIFA, υπήρξε ταυτόχρονα και μια έντονη πίεση για τη δημιουργία της Εθνικής Ομάδας. Η εφημερίδα “Βραδυνή” γράφει το 1926: “Χρειάζονται και πολλά άλλα προ πάντων δε πλήρης οικονομική ανεξαρτησία, επάρκεια αβθόνων υλικών κεφαλαίων, δι’ ων και μόνον θα δύναται η Φεντερασιόν να παρουσιάζη το Ελληνικόν Ποδόσφαιρον εις το εξωτερικόν δια συχνών συναντήσεων της καταρτισαμένης “Εθνικής Ομάδος” προς ομάδας εθνικάς άλλων εθνών, είτε μετακαλούσα αυτάς εις τας Αθήνας, είτε αποστέλλουσα προς αυτάς την ελληνικήν ομάδαν”.

Η έντονη διαμάχη με το ΠΟΚ, που παραλίγο να συντρίψει την ΕΠΟ, έφερε εν τέλει στο φως την Εθνική Ομάδα. Στις 22 Φεβρουαρίου του 1929 η ΕΠΟ ανακοίνωνε πως θα ήταν η επίσημη πρώτη εμφάνιση του αντιπροσωπευτικού μας συγκροτήματος. Φανέλα λευκή, με χρυσοκέντητο σήμα στην αριστερή πλευρά και παντελονάκι μπλέ χρώματος με κέντημα μαιάνδρου στο κάτω μέρος. Τελικά, πριν από τον πρώτο μας αγώνα, οριστικοποιήθηκε η ολόλευκη φανέλα με μεταξοκέντητο το ελληνικό εθνόσημο, “κυανούν παντελονάκι και κάλτσες κυαναί, με λευκό γύρισα επί του οποίου είνε κεντημένος ο μαίανδρος”.

Ο τερματοφύλακας είχε την ίδια στολή με τους άλλους παίκτες, με μόνη διαφορά τη κυανή γραμμή με τον μαίανδρο στο μέσον της φανέλας του…

Την ίδια χρονική περίοδο οι Ιταλοί προτείνουν επισήμως φιλικό αγώνα ανάμεσα στην Εθνική Ομάδα και την Β Ιταλίας. Οι παράγοντες της Ομοσπονδίας ενθουσιάστηκαν αλλά πανικοβλήθηκαν κιόλας, καθώς Εθνική Ελλάδος δεν υπήρχε ακόμα! Η επιλογή των διεθνών, που είχε ανατεθεί στον πρόεδρο της ΕΠΟ, Παναγιώτη Βρυώνη, μπλόκαρε λόγω της παραίτησης του. Μια τριμελής επιτροπή ανέλαβε την διεξαγωγή φιλικού αγώνα, ανάμεσα σε 22 ποδοσφαιριστές, οι οποίοι καλούνταν στο γήπεδο της Λεωφόρου “φέροντες υποδήματα, κάλτσες και περισκελίδα”. Προπονητής ορίστηκε ο Ούγγρος Γιόζεφ Κιούνσλερ, κόουτς της μεγάλης ομάδας του Παναθηναϊκού (ανάμεσα στα κατορθώματά της και το ιστορικό 8-2 επί του Ολυμπιακού).

Οι Ιταλοί παραλίγο να τα κάνουν μαντάρα, όταν με νέο έγγραφό τους επικαλέστηκαν προβλήματα στην ακτοπλοϊκή συγκοινωνία, αναζητούσαν άλλον αντίπαλο (Βουλγαρία), αλλά η ΕΠΟ αντέδρασε έντονα, υποστηρίζοντας ότι αν ο αγώνας ακυρωνόταν θα προσέφευγε στην FIFA. Η ιταλική ομοσπονδία υπαναχώρησε και έστειλε την δεύτερη ομάδα της στην Αθήνα, με τον αγώνα να ορίζεται στις 7 Απριλίου 1929. Ο πρώτος της Εθνικής, υπό την αιγίδα της ΕΠΟ, με σφραγίδες και … χρυσόβουλα.

Οι Ιταλοί έδωσαν, εν τέλει, μεγάλη σημασία στο ματς, το οποίο συνδυάστηκε με τα εγκαίνια της ελληνοϊταλικής τράπεζας στην Αθήνα. Γι αυτό την αποστολή συνόδευαν πολλοί γερουσιαστές αλλά και η Έντα Μουσολίνι, κόρη του δικτάτορα της φασιστικής Ιταλίας, που μετρούσε ήδη οκτώ χρόνια στην εξουσία. Η Έντα ήταν ένας διαρκής πονοκέφαλος για τον Μουσολίνι, με τα ατέλειωτα φλερτ, τις πρωτοποριακές για την εποχή εμφανίσεις της φορώντας παντελόνια, καπνίζοντας και άλλες … αντρικές συνήθειες.

Αργότερα παντρεύτηκε τον κόμη Γκαλεάνο Τσιάνο, που έγινε υπουργός των εξωτερικών (“αχ Τσιάνο, αχ Τσιάνο, με τους τσολιάδες ποιος μου είπε να τα βάνω” τραγουδούσε η Σοφία Βέμπο, στο “κορόιδο Μουσολίνι”) και εκτελέστηκε από τον δικτάτορα το 1943, όταν έμαθε τις μυστικές διαπραγμετεύσεις με τους συμμάχους. Η Έντα, τέθηκε σε περιορισμό και λέγεται ότι στη διάρκεια της παραμονής της στο Λίπαρι, ερωτεύτηκε σφόδρα τον ηγέτη της τοπικής οργάνωσης του Κομμουνιστικού Κόμματος, Λεονίντα Μποντζόρνο.

Το 1929 ήταν μόλις 19 ετών και μόλις αποβιβαζόταν στο λιμάνι της Πάτρας αναφωνούσε: “Δεν περίμενα ποτέ ότι ο ουρανός θα ήταν το ίδιο γαλανός με της πατρίδας μου”.

Η ιταλική ομάδα ερχόταν με μια ισχυρή ομάδα. Κάποιοι από τους παίκτες που εμφανίστηκαν στη Λεωφόρο, πέντε χρόνια αργότερα κατακτούσαν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1934. Η εφημερίδα “Αθλητική” είχε αποκλειστικότητα το ταξίδι της Ιταλίας από την Πάτρα στην Αθήνα (η εφημερίδα την ακολούθησε από την Κόρινθο). Η φωτογραφία της ιταλικής αποστολής αλλά και της κόρης Μουσολίνι, κοσμούσαν το πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ.

Η μικρή ποδοσφαιρική Ελλάδα έζησε από την πρώτη στιγμή το μεγάλο φιλικό παιχνίδι. Παραμονές του αγώνα, που έγινε την Κυριακή το μεσημέρι 7/4/1929, η ίδια εφημερίδα είχε τίτλο-προτροπή προς την πρωτοεμφανιζόμενη εθνική μας ομάδα:

“Έλληνες ποδοσφαιρισταί, αγωνισθήτε με πίστιν, θάρρος και προ πάντων ευγένεια. Θα είσθε οι αναμφισβήτητοι νικηταί διόρι θα αντιπροσωπεύετε επαξίως την Ελλάδα”

Από τότε, μάλλον, καθιερώθηκε ο όρος “νικητές στις καρδιές μας”, γιατί όλοι … ξέραμε το αποτέλεσμα που ερχόταν.

Σημείωνε η εφημερίδα: “Η ήττα η οποία πιθανόν να είνε μεθαύριον το αποτέλεσμα του αγώνος, δι ημάς τους Έλληνας, θα είνε το πρώτον και δύσκολον μάθημα, το οποίον θα λάβωμεν. Οι νικηταί, είνε γνωστόν ότι πάντοτε είναι γενναιόφρωνες. Αλλ΄οι ηττημένοι πρέπει να επιδείξουν την ημέραν εκείνην πνεύμα ιπποτικόν, άφθαστον, ευγένειαν ήθους, ανατροφήν καλήν και προ παντός να μη λησμονήσουν τα στοιχειώδη καθήκοντα της φιλοξενίας”

Η πρώτη σύνθεση της Εθνικής Ομάδας ήταν η εξής: Γιάμαλης (ΑΕΚ), Φερλέμης (Εθνικός), Βόγας (Ηρακλής), Ανδρίτσος (Παναθηναϊκός), Κωσταντινίδης (ΑΕΚ), Αγγ.Μεσσάρης (Παναθηναϊκός), Αλ.Ναχμίας (Ηρακλής), Απ. Μεσσάρης (Παναθηναϊκός), Γιώργος, Κωσταντίνος και Βασίλης Ανδριανόπουλος (Ολυμπιακός). Πάνω από δεκαπέντε χιλιάδες κόσμος στοιβάχτηκε στη Λεωφόρο για να παρακολουθήσει τον αγώνα, ο οποίος κινηματογραφήθηκε και προβλήθηκε τις επόμενες ημέρες στους κινηματογράφους “Σπλέντιτ” και “Αττικόν”. Δυστυχώς δεν σώθηκε καμιά κόπια του…

Ο Κλεάνθης Βικελίδης, αστέρι του Άρη, δεν μπόρεσε να αγωνιστεί αφού δεν του έδωσε άδεια η Διεύθυνση Σιδηροδρόμων Ελλάδος. Δικαιολόγησε, μάλιστα, την άρνηση της υποστηρίζοντας ότι μέσα σε ένα μήνα είχε παραχωρήσει άδεια στον Βικελίδη τέσσερις φορές!

Η ανωτερότητα των Ιταλών, βέβαια, ήταν εμφανής. Το “Ελεύθερον Βήμα” σημείωνε για την ελληνική ομάδα:

“Η ήττα μας με 4-1 οφείλεται κυρίως εις την έλλειψιν σουτ. Οι δε αδελφοί Ανδριανόπουλοι επί των οποίων ολόκληρος ο φίλαθλος κόσμος εστήριζε τας ελπίδας του, ενεφανίσθησαν αγνώριστοι και κάτι το οποίον δεν επρόσεξαν είναι, ότι θα ηχρίστευον τελείως την δεξιάνπλευράν, εάν δεν υπήρχε ο θαυμάσιος Μεσσάρης ΙΙ (εννοεί τον Άγγελο Μεσσάρη-), ο πανταχού παρών, ο σταθερότερος Ελλην παίκτης, μέσα δεξιά, ο οποίος υπήρξε άφθαστος ιδίως δια τους ακριβείς συνδυασμούς του.Μεταξύ των εξαιρετικώς διακριθέντων παικτών αναφέρομεν τον ΜεσσάρηνΙΙ (Απόστολος), τον Γιάμαλη, Ανδρίτσον, Φερλέμη και Κωνσταντινίδη. Επίσης ο Ναμίας είναι άξιος συγχαρητηρίων διότι έσωσε την τιμήν της Ελλάδος. Καίτοι το αποτέλεσμα έπρεπε να ήτο ευνοϊκότερον ας μείνωμεν ευχαριστημένοι δια την πρώτην μας εμφάνισιν. Υπάρχει καιρός να βελτιωθώμεν. Προς θεού όμως μη ζητήσωμεν ευθύνας και ας αφήσωμε τας συνειδήσεις μας να πράξουν το καθήκον των”.

Η “Ακρόπολις” ανέβασε τον αριθμό των θεατών σε 20.000, κάνοντας λόγο για μια πεισματώδη συνάντηση, την ορμή των Ιταλών αλλά και το τεχνικό παιχνίδι των Ελλήνων ποδοσφαιριστών.

Ο Αλβέρτος Ναμίας (ή Ναχμίας) ήταν ο σκόρερ του μοναδικού τέρματος της Εθνικής μας. Ο πρώτος όλων των εποχών. Παίζοντας στο δεξί άκρο της επίθεσης, ο “καλούμπας” όπως τον έλεγαν οι οπαδοί του Ηρακλή ήταν από τους καλύτερους παίκτες του “Γηραιού”, που το 1927 είχε κατακτήσει το πρωτάθλημα της Θεσσαλονίκης. Ένας σπουδαίος αθλητής, καθώς ήταν και κορυφαίος σπρίντερ, κάτι που μέσα στο γήπεδο τον έκανε ταχύτερο απ’ όλους. Με την κυανόλευκη φανέλα αγωνίστηκε δώδεκα χρόνια (1924-1936). Στην Εθνική Ομάδα έπαιξε και δεύτερο ματς, εναντίον της Βουλγαρίας.

Η ζωή του όμως, όπως για όλους τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, δεν ήταν εύκολη. Ο ταχύτατος εξτρέμ, επιστρατεύτηκε στον πόλεμο της Αλβανίας. Αυτή τη φορά δεν κυνηγούσε τους Ιταλούς για να τους πάρει την μπάλα, αλλά για να τους διώξει από τα ελληνικά βουνά. Τραυματίστηκε και επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη. To 1942 συνελήφθη από τους ναζί και από τότε χάθηκαν τα ίχνη του. Κανείς δεν ήξερε αν χάθηκε σε κάποιο από τα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης του Ολοκαυτώματος, η σώθηκε από τη ναζιστική λαίλαπα. Μέχρι που την πρωτοχρονιά του 1969, μέσω της εφημερίδας “Μακεδονία” έστειλε ευχές σε όλους τους φίλους του, από τη Γαλλία!

Εκεί έζησε μετά τον πόλεμο και πέθανε το 1984.

Πηγές: 1926-2011, 85 χρόνια ΕΠΟ, unofficial.blue