ΕΙΣΑΙ SANDWICH, CLUB SANDWICH Η ΣΑΝΤΟΥΙΤΣ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΤΥΠΟΥ;

Οι ερωτήσεις που ακολουθούν δεν είναι κοινωνικού ή gossip ή παραβίασης προσωπικών δεδομένων χαρακτήρα. Είναι ουσιαστικού. Για την υγεία σου και για να καταλάβεις αν μεταξύ όσων σε αγχώνουν είναι και κάτι που δεν το έχεις καταλάβει. Όχι γιατί είσαι περιορισμένης ευθύνης, αλλά επειδή ανήκει στα «πρέπει».

Απάντησε σε παρακαλώ α) οι γονείς σου είναι εν ζωή, β) έχεις δημιουργήσει δική σου οικογένεια και γ) έχεις παιδιά; Αν είπες 3 ναι, να σε καλωσορίσω στη «γενιά σάντουιτς» που όπως διαπιστώνουν οι επιστήμονες, τελεί υπό μεγάλη πίεση «όσο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής».

Είναι μεταξύ των λόγων που νιώθεις σαν να έχεις μια πέτρα στο στήθος, όπως τρέχεις να προλάβεις να φροντίσεις γονείς, παιδιά, σύντροφο και φυσικά τον εαυτό σου.

Το φαινόμενο αυτό δεν κοιτά μεν, ηλικίες εκτιμάται δε, ότι στην παρούσα φάση αφορά κατά ένα μεγάλο ποσοστό, άτομα ηλικίας από 40 έως 59 ετών..

Μάλλον ξέρεις καλύτερα από εμένα πως αυτό δεν μπορεί να γίνει αποτελεσματικά τις περισσότερες ημέρες, αφού ακόμα δεν έχει βρεθεί τρόπος να γινόμαστε χίλια κομμάτια και να αναλαμβάνει το καθένα από μια υποχρέωση ή ευθύνη.

Τι είναι η Sandwich Generation

Η «γενιά σάντουιτς» είναι ό,τι προδίδει ο όρος: μια γενιά που «στριμώχνεται» μεταξύ δυο άλλων, με τα μέλη της να μην ανήκουν στην πρώιμη ενήλικη ζωή, μηδέ στην τρίτη ηλικία.

Αποφεύγω εσκεμμένα να αναφερθώ σε ηλικίες, καθώς σύμφωνα με τους επιστήμονες η μέση ηλικία δεν είναι ίδια για όλους. Eπίσης, η «γενιά σάντουιτς» δεν κοιτά ηλικίες, αλλά δεδομένα. Φροντίζεις γονείς και παιδιά; Είσαι μέλος. Θα μου πεις, αυτό υπήρχε πάντα.

Τώρα όμως, η συνθήκη τείνει να γίνει ένας επιπλέον παράγοντας κινδύνου για την υγεία, όπως γίνεται ξεκάθαρο ότι ο στόχος των Millennials να νικήσουν το φαινόμενο, όχι μόνο δεν επετεύχθη αλλά το είδαν να γίνεται ακόμα πιο έντονο -δεδομένων και των back to back κρίσεων.

 

«Για να κατανοήσει κανείς τη γενιά των σάντουιτς, πρέπει να δει ότι ο αγώνας για την εξισορρόπηση της αγάπης και της υποχρέωσης προς τους γονείς και τα παιδιά είναι ίσως η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι μεσήλικες γονείς», έχει εξηγήσει ο Paul Simeone, Ph.D., αντιπρόεδρος του Lee Health Mental and Behavioral Health.

«Τα άγχη είναι πολλά και ατελείωτα μπερδεμένα το ένα με το άλλο. Οι οικονομικές ανησυχίες, η οικογενειακή δυναμική και οι προσωπικές και σχεσιακές ταυτότητες και απαιτήσεις θέτουν αδυσώπητα, συχνά μακροπρόθεσμα βάρη σε όλους τους εμπλεκόμενους».

Επί της ουσίας, η sandwich generation αφορά όσους έχουν ηλικιωμένους γονείς (65+ ετών) και δικά τους παιδιά που εξαρτώνται από τη φροντίδα τους. Για την ακρίβεια, από την οικονομική και τη συναισθηματική υποστήριξη τους.

Το φαινόμενο προέκυψε υπό άλλη συνθήκη, πριν ‘ευνοηθεί’ από τα σημεία των καιρών στους οποίους οι άνθρωποι αποκτούν παιδιά σε μεγαλύτερες ηλικίες από ό,τι στο παρελθόν, όπως αυξάνεται το προσδόκιμο.

Πιο συγκεκριμένα, οι ερευνήτριες Dorothy Miller και Elaine Brody έκαναν λόγο για τη «γενιά σάντουιτς» το 1981, ώστε για να περιγράψουν σε κοινωνικούς λειτουργούς και γεροντολόγους τις 30αρες και τις 40αρες γυναίκες που «ήταν σάντουιτς μεταξύ των γονιών και των νέων τους παιδιών και φρόντιζαν τους πάντες».

H ΓΕΝΙΑ ΣΑΝΤΟΥΪΤΣ ΧΡΟΝΙΑ ΔΕΝ ΚΟΙΤΑ

Η αυθεντική sandwich generation ήταν οι Boomers.

Σήμερα είναι η Generation X, αλλά και οι Millennials, ενώ κοντοζυγώνει και η Gen Z «που αναμένεται να έχει μια επιπλέον διαφορά με τους Boomers. Δεδομένης της έμφασης και της πίεσης για την εξέλιξη της προσωπικής καριέρας και της πραγματοποίησης προσωπικών φιλοδοξιών, δεν αποκλείεται να τις βάλουν πάνω από τις ανάγκες της οικογένειας».

Την ίδια ώρα, η Gen X και οι Millennials έχουν να διαχειριστούν και τα δικά τους άγχη και ανάγκες που φέρνει το γήρας, με την Gen Z να έχει να κοιτάξει και γονείς και παππούδες και παιδιά.

Σε έρευνα της Policygenius Sandwich Generation, περισσότερο από το 60% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι αγχώνονται για το πόσο κοστίζει η φροντίδα τουλάχιστον τριών γενεών. Εννοούσαν τους γονείς τους, του εαυτού και του/της συζύγου και φυσικά των παιδιών.

Περιττό να επισημάνω ότι οι μητέρες είναι αυτές που αισθάνονται περισσότερο άγχος από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα.

ΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΩΝ ΣΑΝΤΟΥΪΤΣ, ΕΝΑΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΗΛΙΚΙΑ

Το φαινόμενο έχει τρεις ‘εκδόσεις’. Υπάρχει η παραδοσιακή γενιά σάντουιτς που όπως διάβασες ήδη, είναι οι ενήλικες που φροντίζουν τους ηλικιωμένους γονείς και τα μικρά παιδιά τους.

Μετά, έχουμε το Club Sandwich (ενήλικες ηλικίας 40-60 ετών που φροντίζουν ηλικιωμένους γονείς, ενήλικα παιδιά ή τα εγγόνια τους και ενήλικες μεταξύ 20-40 ετών που φροντίζουν ηλικιωμένους γονείς, μικρά παιδιά ή τους παππούδες τους) και υπάρχει και το σάντουιτς ανοιχτού τύπου (είναι οποιοσδήποτε άλλος βοηθά στην παροχή φροντίδας ηλικιωμένων).

Η γενιά σάντουιτς ως δυνητικός παράγοντας κινδύνου

Μελέτη στις ΗΠΑ που δημοσιεύτηκε το 2018 είχε εκτιμήσει πως «ως εργαζόμενοι με πλήρη απασχόληση, αφιερώνουν περίπου τρεις ώρες καθημερινά φροντίζοντας τους γονείς και τα παιδιά τους, εκτός των ωρών εργασίας. Περισσότεροι από τους μισούς είναι γυναίκες και συχνά αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στη φροντίδα των παιδιών τους, από τους άνδρες.

Έχει διαπιστωθεί ότι το οικονομικό βάρος μπορεί να είναι το ίδιο βαρύ με τη χρονική δέσμευση. Πολλοί εκτιμούν ότι έχουν χάσει χιλιάδες δολάρια φροντίζοντας τα παιδιά (με τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ηλικίας -παιδική, προεφηβική, εφηβική) και τους γονείς που έχουν μεγαλώσει και υφίστανται φυσιολογική παρακμή, άρα χρειάζονται περισσότερη βοήθεια και εξαρτώνται από τους φροντιστές τους: ο χρόνος που έδωσαν θα μπορούσε να είχε γίνει ευκαιρίες (περισσότερες δουλειές, αυξήσεις, προαγωγές κλπ).

Ορισμένα μέλη αναβάλλουν τη συνταξιοδότηση για να προσφέρουν οικονομική υποστήριξη σε ηλικιωμένους γονείς και ενήλικους απογόνους».

Εν τω μεταξύ, εκτός της συναισθηματικής και οικονομικής τακτοποίησης των γονιών και των παιδιών, πρέπει να βρίσκουν χώρο και «πόρους» (ψυχολογία, ενέργεια κ.α.) να φροντίζουν και τον εαυτό τους, όπως διεκδικούν τη δική τους ζωή και σταδιοδρομία.

Θα έλεγες πως υπάρχει ένας αυξημένος συντελεστής πίεσης στη ψυχική, τη συναισθηματική και τη σωματική υγεία.

Η συνέπεια είναι ότι «έχουμε παρατηρήσει σε κλινικές συνθήκες πως αυτοί οι ενήλικες που φροντίζουν μεγαλύτερους και νεότερους, διατρέχουν κίνδυνο εξάντλησης και βιώνουν μια αίσθηση ευαλωτότητας καθώς συνειδητοποιούν ότι θα περάσουν οι ίδιοι από μια διαδικασία γήρανσης τα επόμενα 20-30 χρόνια της ζωής τους», δήλωσε στο CNBC ο John Wong, διευθυντής του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης Mind Science Center.

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΑ ΣΑΝΤΟΥΪΤΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει εκτιμήσει ότι τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών θα αποτελούν περίπου το 22% του παγκόσμιου πληθυσμού μέχρι το 2050. Υπολογίζεται πως 1.6 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα είναι τουλάχιστον 65 ετών.

Το 2021 ήταν 761.000.000, κατά την έκθεση των Ηνωμένων Εθνών.

Το World Economic Forum ενημέρωσε και ότι σε κάποιες κοινωνίες που ανήκουν και στις πολυπληθέστερες του πλανήτη (Χονγκ Κονγκ, Κορέα, Ιαπωνία) έως το 2050 το 40% θα είναι 65 ετών και άνω.

Στην Ελλάδα θα είναι 34.5%.

Ελπίζω να έχουν διαχειριστεί τους βασικούς κινδύνους των μελών της «γενιάς σάντουιτς». Είναι α) η εξουθένωση που μπορεί να ενσταλάξει συναισθήματα κατάθλιψης, ενοχής και απομόνωσης, β) η πίεση από τους ρόλους του/της συζύγου, του γονέα και του παιδιού, συν όλες τις άλλες ευθύνες -κάτι που μπορεί να διαιωνίσει συναισθήματα ανεπάρκειας και κατάθλιψης και γ) τα ψυχολογικά προβλήματα που προκύπτουν από το διαρκές ‘τέντωμα’ για να τα προλάβετε όλα.

ΠΩΣ ΘΑ ΣΩΘΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ «ΚΑΨΙΜΟ»

Από την στιγμή που κινδυνεύει και η υγεία σου και ο ψυχικός σου κόσμος, έχει μια κάποια χρησιμότητα να
μεταφέρω όσα έχουν εντοπίσει επιστήμονες ως τρόπους επιβίωσης όλων των μελών της «γενιάς σάντουιτς».

Ο Δρ Paul Simeone είχε να προσφέρει τρόπους να γίνει πιο βατή η δύσκολη αυτή συνθήκη για τα μέλη της πιεσμένης γενιάς. Χρειάζονται ξεκάθαρα όρια, αλλά πρέπει να μπουν πριν την ώρα της κρίσης ή της εξουθένωσης.

1. Αποδεχτείτε την κατάστασή σας και το εύρος των συναισθημάτων που την συνοδεύουν. Μην περιμένετε ότι θα είστε σε θέση να κάνετε τα πάντα ή να είστε πάντα παρόντες για όλους τους ανθρώπους που σας έχουν ανάγκη.
2. Μην προσπαθήσετε να γίνετε ήρωες. Να θυμάστε πως είστε άνθρωποι.
3. Αντιμετωπίστε τους γονείς και τα παιδιά ως συνεργάτες στο πλαίσιο της φροντίδας των γενεών μεταξύ τους. Θα μάθετε όλοι να κάνετε λογικά σχέδια, τα οποία θα προσαρμόζονται όπως χρειάζεται και δεν θα έχετε εσείς όλη την ευθύνη.
4. Παραμείνετε συνδεδεμένοι με τον σύντροφό σας, ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο άγχους που επηρεάζει την ερωτική σας σχέση.
5. Εστιάστε στην υποστήριξη ο ένας του άλλου αντί στην επίλυση προβλημάτων, γιατί οι λύσεις είναι συχνά άπιαστες.
6. Μοιραστείτε τα συναισθήματά σας (καλά, κακά και άσχημα), με έμπιστους φίλους και ανθρώπους. Να θυμάστε πως όσο καλοπροαίρετοι και αν είναι οι σύντροφοι σας, παραμένουν άνθρωποι και είναι φύσει αδύνατο να είναι πάντα υποστηρικτικοί. Η καλλιέργεια σχέσεων με άλλους που εμπιστεύεστε θα σας βοηθήσει να μειώσετε το άγχος στις βασικές σας σχέσεις.
7. Εξασκηθείτε και μοντελοποιήστε την καλή αυτοφροντίδα. Κανείς από εμάς δεν μπορεί να φροντίσει επαρκώς τους άλλους χωρίς να φροντίσει πρώτα τον εαυτό του.
8. Πάρτε μια αγκαλιά τον εαυτό σας, αφού αγαπάτε την οικογένειά σας όσο καλύτερα μπορείτε.
9. Κάντε σχέδια για το μέλλον, αλλά και επικεντρωθείτε στην στιγμή.
10. Όλα τελειώνουν μια ημέρα.