ΥΠΟΘΕΣΗ HOMAYOUN: ΕΝΑ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΘΡΙΛΕΡ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Ο Homayoun Sabetara επιβιβάζεται τον Ιούνιο του 2021 σε ένα αεροπλάνο από την Τεχεράνη με προορισμό την Κωνσταντινούπολη. Εκεί, βρίσκει έναν διακινητή με το ψευδώνυμο Μασούτ.

Έπειτα από παζάρια συμφωνούν με τον διακινητή, έναντι 2.500 ευρώ, να τον περάσει στον Έβρο και από εκεί στη Θεσσαλονίκη. Λίγες ημέρες αργότερα όμως, ο Homayoun συλλαμβάνεται από άνδρες της ΟΠΚΕ στη Θεσσαλονίκη, οδηγώντας ένα Skoda Octavia με άλλους επτά μετανάστες. 

Ένα καλοκαίρι αργότερα, τον Ιούλιο του 2022, καταδικάζεται ενώπιον του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης σε 18 χρόνια κάθειρξης, ως ο φερόμενος διακινητής των υπολοίπων επτά διακινούμενων στο Skoda Octavia. Το NEWS 24/7 είδε τον φάκελο της υπόθεσης και παρουσιάζει τα γεγονότα ενόψει της έφεσής του, που εκδικάζεται τη Δευτέρα 22 Απριλίου στη Θεσσαλονίκη. 

Από την Τεχεράνη στον Έβρο

Ο Homayoun Sabetara ζούσε στην Τεχεράνη, διατηρώντας μια επιχείρηση με υπολογιστές, και μια εταιρεία αγοραπωλησίας οχημάτων. Το 2021 αποφάσισε να πουλήσει την περιουσία του, για να βρει τις κόρες του στο Βερολίνο, αναζητώντας παράλληλα καλύτερη περίθαλψη στην Ευρώπη, καθώς έπασχε από καρκίνο. Στις 13 Αυγούστου του 2021 πέρασε τα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας μαζί με άλλους 30 ανθρώπους. Ο διακινητής όμως δεν είχε λάβει όλο το ποσό, και σύμφωνα με την απολογία του, ανάγκασε τον Homayoun να οδηγήσει το όχημα απειλώντας τον ότι θα τον γυρίσει πίσω στην Κωνσταντινούπολη.

Ενώπιον του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης αφηγήθηκε πώς έφτασε στον Έβρο και πώς κατέληξε να οδηγά το μαύρο Skoda Octavia: 

«Ο Μασούτ ήταν Αφγανός και διέμενε στην Κωνσταντινούπολη. Ζητούσε 3.000 ευρώ και με παζάρια φτάσαμε στα 2.500. Του είχα δώσει προκαταβολή 500 ευρώ. Από την Κωνσταντινούπολη μας επιβίβασαν 20 άτομα σε ένα βαν. Από εκεί που μας άφησαν, περπατήσαμε μια ώρα με τα πόδια στο δάσος. Μετά, δυο Κούρδοι μας οδήγησαν να περάσουμε τα σύνορα. Τότε πρέπει να ήμασταν κοντά 30 άτομα. 

Περάσαμε τον Έβρο, φτάσαμε σε μια δασώδη περιοχή και μείναμε εκεί τέσσερα μερόνυχτα. Πίναμε νερό από το ποτάμι. Μας είπαν ότι έχουμε όχημα, αλλά δεν έχουμε οδηγό. Πεινούσαμε, διψούσαμε και υποφέραμε, και με απείλησαν ότι εάν δεν οδηγήσω θα με γυρίσουν πίσω στην Κωνσταντινούπολη. Τα λεφτά τα παίρνουν μέσω μη επίσημων ανταλλακτηρίων, με δικούς τους κωδικούς. Επειδή υπήρχαν γυναικόπαιδα, ανάγκασαν εμένα να οδηγήσω, καθώς δεν είχαν φτάσει τα χρήματα».

Η σύλληψη και το GPS

To απόγευμα της 17ης Αυγούστου, στις 18:12, το Skoda Octavia γεμίζει βενζίνη σε ένα πρατήριο στον Προβατώνα Έβρου. Ο διακινητής από την Κωνσταντινούπολη παρακολουθούσε μέσω GPS τη διαδρομή. Μάλιστα είχε αφήσει στο αμάξι και δυο κινητά, ένα για να πλοηγούνται, και ένα για να επικοινωνούν. Όταν θα έφταναν στη Θεσσαλονίκη, ένα άτομο θα τους παραλάμβανε, θα έπαιρνε τα κινητά, και θα τους έβρισκε κατάλυμα για δύο ημέρες. Ο Homayoun διηγείται τα τελευταία λεπτά πριν τη σύλληψη του, με τον διακινητή να του λέει ότι έχει χαθεί και βρίσκεται σε λάθος κατεύθυνση. Ο άνδρας της ΟΠΚΕ που τους εντόπισε ανέφερε ενώπιον του δικαστηρίου, ότι μόλις του έκανε σήμα, ο οδηγός έσβησε τη μηχανή, συνεργάστηκε και φαινόταν ότι δεν ήξερε τους δρόμους. 

Το δικαστήριο αφού εξέτασε τον αστυνομικό, ανέγνωσε την μαρτυρική κατάθεση ενός Ιρακινού, που ήταν και αυτός διακινούμενους, και δεν παρέστη ποτέ στο δικαστήριο. Παρά τις νομικές ενστάσεις της υπεράσπισης, σύμφωνα με τις οποίες ο μάρτυρας δεν αναζητήθηκε από την εισαγγελία, και έτσι ο κατηγορούμενος στερήθηκε το δικαίωμα του να εξετάσει κατ’ αντιδικία τον μάρτυρα, η έδρα έλαβε υπόψη την μαρτυρική κατάθεση ως κομμάτι των αναγνωστέων εγγράφων. Η εισαγγελέας και η πρόεδρος έκριναν ότι καθώς τίποτε από τα παραπάνω δεν προτάθηκε μέχρι τη στιγμή που ο κατηγορούμενος παραπέμφθηκε αμετάκλητα σε δίκη, τότε η μαρτυρία αυτή ήταν επιτρεπτό να ληφθεί υπόψιν. 

Η κατάθεση αυτή δόθηκε ενώπιον αστυνομικών υπαλλήλων στο Τμήμα Διαχείρισης Μετανάστευσης, ενώ διερμηνέας τελούσε ένας αστυνομικός. Στην μονοσέλιδη προανακριτική κατάθεση που είδε το NEWS 24/7 ο μάρτυρας αναφέρει: «είμαι σίγουρος ότι το άτομο που μου δείξατε ως οδηγό του οχήματος δεν πέρασε μαζί μας από την Τουρκία στην Ελλάδα και δεν βρισκόταν μετέπειτα στο δάσος μαζί μας». Προηγουμένως ο μάρτυρας είχε σημειώσει ότι όταν ξεκίνησαν για τη Θεσσαλονίκη, δεν είχε δει τον οδηγό του ΙΧ, γιατί οι διακινητές τον είχαν τοποθετήσει στο πορτ μπαγκάζ. Η μοναδική οπτική επαφή που είχε με τον Homayoun ήταν μετά τη σύλληψη κατά τη διάρκεια της προανάκρισης.  

Η προανακριτική κατάθεση του Ιρακινού διακινούμενου, που δεν κατέθεσε ενώπιον του δικαστηρίου, ήταν καθοριστική για την έκδοση της καταδικαστικής απόφασης. 

Skoda Octavia: Το κύκλωμα οχημάτων της πεθεράς

Το πινάκιο της αίθουσας όμως δεν είχε μόνο έναν κατηγορούμενο στην υπόθεση. Δίπλα στον Homayoun Sabetara καθόταν έναν ημεδαπός, κατηγορούμενος ως συνεργός. Συνολικά η ΕΛ.ΑΣ. είχε εντοπίσει στο όνομα του 9 αυτοκίνητα που συμμετείχαν σε διακίνηση μεταναστών. Ωστόσο, πίσω από τις μεταβιβάσεις αυτές καταγγέλλει πως κρυβόταν η πρώην σύντροφός του και η μητέρα της. Στην απολογία του περιέγραψε λεπτομερώς τα γεγονότα:

«Ο μόνος άνθρωπος που μπορούσε να μου έχει κάνει αυτό το κακό είναι η μητέρα της πρώην κοπέλας μου. Δεν είχα ποτέ μου αυτοκίνητο, ούτε τώρα έχω. Δεν έχω καν δίπλωμα οδήγησης. Είχα δώσει τα στοιχεία μου στη μητέρα της πρώην συντρόφου μου, για να τα δώσει στο λογιστή της, επειδή ήμουν άνεργος, για να με βοηθήσει με κάποια επιδόματα. Μόνο αυτή είχε τα στοιχεία μου. Συζούσαμε με την κόρη της στην Αθήνα και μετά στο Αγρίνιο. Ο σύντροφος της είχε παρελθόν στη διακίνηση μεταναστών και είχε κάνει κάποια χρόνια φυλακή». 

Ένα άτομο φαίνεται ότι έκανε τις εξουσιοδοτήσεις για τις μεταβιβάσεις των ΙΧ, αντί του κατηγορουμένου, ενώ στο κύκλωμα φαίνεται πως εμπλεκόταν και ένας – φαινομενικά – υπάλληλος του ΚΕΠ του κεντρικού τομέα Αθηνών. Στην ίδια δίκη που ο Homayoun καταδικάστηκε, ο εν λόγω κατηγορούμενος αθωώηκε λόγω αμφιβολιών, ενώ το Νοέμβριο του 2021 είχε ασκήσει μήνυση σε βάρος των ατόμων που ισχυρίζεται ότι κρύβονται πίσω από το κύκλωμα. 

Σε κάθε περίπτωση, το κύκλωμα που διαχειριζόταν αυτά τα οχήματα συνεργάστηκε και με το κύκλωμα διακίνησης στην Τουρκία που έφερε τον Homayoun και δεκάδες ακόμη μετανάστες στην Ελλάδα. Μόνο από αυτό το Skoda Octavia, εκείνη την ημέρα, κάποιος αποκόμμισε πάνω από 25.000 ευρώ. 

Οι διακινούμενοι «διακινητές»

Το σκεπτικό της απόφασης του δικαστηρίου που είδε το NEWS 24/7 λέει απλοϊκά: αφού κάποιοι πλήρωσαν 3.500 ευρώ στην Τουρκία για να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη, και ο Homayoun ήταν οδηγός του αμαξιού, τότε ενεργούσε και αυτός με σκοπό το κέρδος, και άρα είναι μέρος του κυκλώματος. 

H υπεράσπιση του Homayoun Sabetara ισχυρίζεται ότι ο καταδικασμένος 62χρονος αναγκάστηκε να οδηγήσει το όχημα, και σε κάθε περίπτωση δεν προκύπτει από πουθενά κάποιο χρηματικό όφελος, που θα μπορούσε να συνηγορεί ώστε να καταδικαστεί ως διακινητής. Εισήλθε στην Ελλάδα παράτυπα για να ζητήσει άσυλο, όπως και οι υπόλοιποι που επέβαιναν στο Skoda Octavia. Οι συνθήκες που περιγράφει ο μάρτυρας, με την κατάθεση του οποίου καταδικάστηκε, είναι οι ίδιες που βίωσε και περιέγραψε και ο Homayoun στην απολογία του. 

H υπεράσπιση του Homayoun Sabetara ισχυρίζεται ότι ο καταδικασμένος 62χρονος αναγκάστηκε να οδηγήσει το όχημα, και σε κάθε περίπτωση δεν προκύπτει από πουθενά κάποιο χρηματικό όφελος, που θα μπορούσε να συνηγορεί ώστε να καταδικαστεί ως διακινητής.

Έρευνα του Borderline Europe παρακολούθησε και ανέλυσε 81 δίκες, 95 ατόμων σε 8 διαφορετικές πόλεις της χώρας. Σύμφωνα με την έρευνα, το 2022 συνελήφθησαν 1.374 άτομα έχοντας την ίδια κατηγορία με τον Homayoun, ενώ συνολικά για αντίστοιχες υποθέσεις κρατούνταν – τον Φεβρουάριο του 2023 – 2.154 άτομα. Το 90% αφορά πολίτες τρίτων χωρών και η κατηγορία που τους βαρύνει αφορά το 20% του πληθυσμού των φυλακών. 

Τα δικαστήρια που κρίνουν τις υποθέσεις αυτές σε ποσοστό 68% βασίζονται σε μαρτυρικές καταθέσεις ατόμων που είναι απόντες, όπως και στην υπόθεση του Homayoun, ενώ διαρκούν κατά μέσο όρο 37 λεπτά. Μάλιστα, παραπάνω από τους μισούς κατηγορουμένους (60%) δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να διορίσουν δικηγόρο – παρ’ ότι διώκονται για μια επικερδή εγκληματική δραστηριότητα – με αποτέλεσμα να τους υπερασπίζεται συνήγορος διορισμένος από το κράτος. Σε αυτήν την περίπτωση, οι κακουργηματικού χαρακτήρα αυτές δίκες διαρκούν κατά μέσο όρο μόλις 17 λεπτά.

Η έφεση του Homayoun Sabetara εκδικάζεται τη Δευτέρα 22 Απριλίου ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων.