Μαρίτα Παπαρίζου: “Δεν έχει υπάρξει ηρωίδα που να με συγκίνησε περισσότερο από τη Μήδεια”

H Μαρίτα Παπαρίζου είναι μία καταξιωμένη καλλιτέχνιδα της όπερας που μας κάνει υπερήφανους όχι μόνο στη χώρα μας, αλλά και σε μουσικά θέατρα και αίθουσες κλασικής μουσικής του εξωτερικού. Η παράσταση την οποία ετοιμάζει για το κοινό που θα βρεθεί στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο ΚΠΙΣΝ την Παρασκευή 10 Μαΐου 2024, στις 20.30, είναι εμπιτισμένη με δράμα και ηρωισμό.

Τι κοινό ή τι διαφορετικό έχουν οι ζωές του Ηρακλή, του Θησέα και του Οδυσσέα, όπως τους έχουμε γνωρίσει μέσα από τους μύθους για τη δράση, τα πάθη και τους ανθρώπους τους; Πώς ξεδιπλώνονται τα αρχέτυπα που βρίσκονται στα θεμέλια των αρχαίων έργων και φτάνουν να κινούν τα νήματα στις σύγχρονες ιστορίες της ζωής μας;

Η διακεκριμένη Ελληνίδα κοντράλτο Μαρίτα Παπαρίζου προσεγγίζει τα ζητήματα αυτά με την πληθωρική της καλλιτεχνική προσωπικότητα παρουσιάζοντας τη συναυλία με τίτλο ΗΘΟΣ. Στο πλαίσιο της προετοιμασίας κάναμε μία συζήτηση πάνω στους μύθους των ηρώων και την όπερα που αρχίζει να αγαπιέται όλο και πιο πολύ από το ελληνικό κοινό.

Μαρίτα Παπαρίζου σε ένα πανόραμα μπαρόκ όπερας

Σε αυτή την ξεχωριστή συναυλία, η Μαρίτα Παπαρίζου θα ερμηνεύσει επί σκηνής τα πάθη και τα κατορθώματα των ηρώων σε μουσική των Μοντεβέρντι, Χαίντελ, Ραμώ, Ρεμπέλ και Γκλουκ. Τη συνοδεύει η ορχήστρα Novarte Εnsemble υπό τη μουσική διεύθυνση του αναγνωρισμένου Ιταλού μαέστρου Μαουρίτσιο Κολαζάντι και το φωνητικό σύνολο Filii Notas υπό τη διεύθυνση της Μαρίας Μπαζού. Τη σκηνοθετική επιμέλεια έχουν αναλάβει η Φωτεινή Παπαθανασίου και ο Γιώργος Αχλαδιώτης, ενώ συμμετέχει η μεσόφωνος Ρόζα Καπόν Πουλημένου.

Οι ήρωες Ηρακλής, Θησέας και Οδυσσέας αποτελούν την πηγή έμπνευσης για μια δραματοποιημένη συναυλία με θεματικό άξονα τις ζωές, τα κατορθώματα, τα πάθη και τις συμφορές των ιδίων και όσων τους περιβάλλουν. Η Μαρίτα Παπαρίζου σε έναν tour de force, με τη συμμετοχή της Ρόζας Καπόν Πουλημένου, καλείται να ερμηνεύσει επί σκηνής, με τη βοήθεια κινησιολογίας, φωτισμών και σκηνικών αντικειμένων, ένα πλήθος ανδρικών και γυναικείων χαρακτήρων από το πανόραμα της μπαρόκ όπερας.

Έτσι τη μια στιγμή μπορεί να είναι η πιστή Πηνελόπη και την άλλη η οργισμένη Αντιόπη, ο λυπημένος Άδμητος ή ο ερωτευμένος Θησέας, ο πολύτροπος Οδυσσέας ή η εκδικητική Κίρκη. Άλλωστε η ακροστιχίδα που σχηματίζεται από τα αρχικά γράμματα των ονομάτων των ηρώων και της λέξης Συνέργεια περιγράφει επακριβώς την έννοια που διέπει τη συναυλία, δηλαδή την ανάπτυξη πλείστων εκφάνσεων του ανθρώπινου χαρακτήρα, του ήθους.

Πρόκειται για μια ξεχωριστή εμπειρία που ξεδιπλώνει τον μύθο και επιτρέπει, μέσα από την ανθρώπινη φωνή και τη μουσική της ορχήστρας, να ενσαρκωθούν επί σκηνής όλα τα αρχέτυπα.

Από το βουνό του Κενταύρου στη Σκάλα του Μιλάνου

Η Μαρίτα Παπαρίζου [που αν σας θυμίζει κάτι το επώνυμο, ναι, είναι τρίτη ξαδέρφη της Έλενας Παπαρίζου, υπηρετώντας φυσικά ένα άλλο μουσικό ρεπερτόριο] ξεκίνησε τη σταδιοδρομία της με την υποτροφία «Αλεξάνδρα Τριάντη», σπουδάζοντας σε Ιταλία και Παρίσι. Πρωτοεμφανίστηκε στη Γένοβα, ως Όναρο στην Αριάδνη στη Νάξο, που δισκογραφήθηκε, για να ακολουθήσουν ρόλοι όπως οι Ροζίνα, Ιζαμπέλα, Ταγκρέδος, Ιζολιέ, Άμαστρις, Γεζίμπαμπα, Ξένη Αρχόντισσα, Αρσάκης, Φενένα, Ορλάνδος, Ταυρίδης στην Αριάδνη στην Κρήτη του Χαίντελ, που επίσης δισκογραφήθηκε, Διδώ, Αρχιμάγισσα, Ορλόφσκι, Σμέτον, Κίρκη, Μεντόρο, Φαρνάκης, Ιουδίθ, σε Αθήνα, Πίζα, Λιβόρνο, Λονδίνο, Παρίσι, Μόντε Κάρλο, Μπιλμπάο, Μασσαλία κ.α.

Μεγάλη της στιγμή η Κάρμεν που πήρε και το Βραβείο Ένωσης Ελλήνων Κριτικών. Σημαντικό είναι και το προσωπικό της CD “Vivaldi ma non solo” με τον Κλάουντιο Σιμόνε και τους Solisti Veneti (των οποίων αποτελεί μόνιμη συνεργάτιδα), που απέσπασε εξαιρετικές κριτικές στον διεθνή τύπο και βραβεύτηκε από την Ένωση Ελλήνων Κριτικών. Τα τελευταία χρόνια αποτελεί επίσης μόνιμη συνεργάτιδα του Μαουρίτσιο Κολαζάντι, ενώ έχει συνεργαστεί και με τις ΚΟΑ, ΚΟΘ, Ορχήστρα των Χρωμάτων, ΕΡΤ, ΔΑΜΣ, ΕΛΣ αλλά και τους μαέστρους Κρίστοφερ Χόγκγουντ, Αλμπέρτο Τζέντα, Αρμίν Ζουρντάν, Αντόνιο Φλόριο, Μπέντζαμιν Φράνκλιν, Κέρι-Λυν Γουίλσον, Τζουλιάνο Καρέλα κ.ά.

Μαρίτα Παπαρίζου: “Δεν υπήρξε ηρωίδα που να με συγκίνησε περισσότερο από τη Μήδεια”

Τι σημαίνουν για εσάς οι “μυθικοί ήρωες”; Έχετε μεγαλώσει διαβάζοντας ιστορίες για πρόσωπα που ξεπερνούσαν την ανθρώπινη υπόσταση και έκαναν εκπληκτικά κατορθώματα; Ποιοι ήταν οι αγαπημένοι σας και γιατί;

“Ως Βολιώτισσα, γέννημα θρέμμα, μεγάλωσα με το Χείρωνα και τον Ιάσονα, περπατώ στα μονοπάτια του Πηλίου και πολύ κοντά στο εξοχικό μας βρίσκεται η «σπηλιά» του μυθικού Κένταυρου, ενώ το σπίτι της γιαγιάς μου ήταν δίπλα στο ρέμα του Αναύρου, εκεί που ο γιος του Αίσωνα έγινε «Μονοσάνδαλος».

Όπου κι αν περπατούσα από μικρή ανάβλυζαν οι μύθοι, όμως, είμαι και γυναίκα και δεν μπορώ να πω πως υπήρξε ηρωίδα που με συγκίνησε περισσότερο από τη Μήδεια, ξεριζωμένη, ατιμασμένη, περήφανη και εκδικητική κι αν καλοσκεφτούμε με happy end, μιας και σύμφωνα με το μύθο γίνεται σύζυγος του Αχιλλέα μετά θάνατον! Από όποια σκοπιά κι αν το δει κανείς πρόκειται για μία και μοναδική περίπτωση της μυθολογίας, γυναίκα, πριγκίπισσα, μάγισσα, μητέρα, γενάρχισσα!”

Ποιους ρόλους θα σας δούμε να ενσαρκώνετε στην παράσταση ΗΘΟΣ και ποιον ξεχωρίζετε;
“Θα ερμηνεύσω άριες της Πηνελόπης, αλλά και της Κίρκης και του Οδυσσέα, άριες της Αντιόπης και της Μήδειας, αλλά και του Θησέα, της Δηιάνειρας, αλλά και του Άδμητου.

Μουσικά θα έλεγα πως ξεχωρίζουν η Πηνελόπη, η Κίρκη και η Δηιάνειρα, αλλά το πάθος της Αντιόπης στην άρια του ενάμισυ λεπτού είναι καθηλωτική. Και φυσικά η εναλλαγή σε αντρικούς ρόλους αποτελεί, επίσης, μεγάλη πρόκληση.

Δεν μπορώ να διαλέξω ένα από τα πολλά, γιατί έτσι ακριβώς σχεδιάστηκε η παράστασή μας, σαν μια ολοκληρωμένη ενότητα, κάθε κομμάτι έχει τη θέση του και δεν μπορεί να «ξεκολλήσει» ή να ξεχωρίσει, άλλα είναι αργά κι άλλα γρήγορα, άλλα είναι αποτυπώσεις αρχετύπων και άλλα απεικονίσεις του ανθρώπινου ψυχισμού, οι πόθοι και τα πάθη σε μια όμορφα καλοδουλεμένη αλυσίδα.”

Ανεβάσατε μια πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση για τη Βέμπο, που δεν θα την περιμέναμε από μία καλλιτέχνιδα της όπερας. Είστε “ανοικτή” και σε μουσικά κόνσεπτ πέραν της κλασικής μουσικής; Επόμενο πρόσωπο που θα σας ενδιέφερε να “εξερευνήσετε”;
“Φυσικά, άλλωστε και η παράστασή μας αν και είναι αμιγώς όπερα έχει μια άλλη διάσταση, πρόκειται για μια δεύτερη ανάγνωση στο μύθο και στην ίδια της σύνδεση της τραγωδίας με την όπερα. Τώρα σε ό,τι αφορά στο δεύτερο σκέλος και έχοντας τραγουδήσει negro spirituals και τζαζ μουσικές, θα έλεγα πως είμαι αρκετά κοντά στο να «εξερευνήσω» τη Ρένα Βλαχοπούλου και ο νοών νοείτο.”

Πώς αγαπήσατε την όπερα; Όλα ξεκίνησαν από το οικογενειακό περιβάλλον;
“Για να γίνουμε πιο ακριβείς, όλα ξεκίνησαν από τον πατέρα μου, τον άνθρωπο που αγόραζε βινύλια με όπερες και μας έβαζε να ακούμε, τον άνθρωπο που ήταν πρόεδρος της Βολιώτικης Χορωδίας, τον άνθρωπο που όταν πέρασα στο Ποιμαντικό της Θεολογικής Σχολής μου είπε «φύγε, δεν είναι για σένα ακολούθησε το όνειρό σου, τη μουσική», τον άνθρωπο που μου λείπει κάθε μέρα… τον μπαμπά μου.”

Γεννηθήκατε στο Βόλο και βρεθήκατε στη «Σκάλα» του Μιλάνου, αλλά και στις μεγαλύτερες όπερες του κόσμου. Τι στοιχεία πρέπει να επιστρατεύσει μια καλλιτέχνης – εκτός από “γερό στομάχι” – για να εξελιχθεί και στο εξωτερικό;
“Η τριλογία της επιτυχίας είναι ταλέντο, μυαλό και τύχη. Το γερό στομάχι έχει να κάνει με το μυαλό και στο πως αντιμετωπίζουμε το κάθε εμπόδιο και την κάθε τρικλοποδιά, το ταλέντο είναι δώρο Θεού, όπως και η τύχη, όμως και τα τρία είναι αναγκαία, σε διαφορετικές ποσότητες σε κάθε καλλιτέχνη. Χωρίς ταλέντο δεν ξεκινάς, χωρίς μυαλό δεν προχωράς και χωρίς τύχη δε λάμπεις.”

Νιώθετε ότι το κοινό της όπερας αυξάνεται; Για ποιο λόγο;
“Η όπερα είναι θέατρο, μουσικό μεν θέατρο δε, και σε όλους αρέσει το θέατρο. Παλιά είχαμε τη χλιδή των κουστουμιών και σήμερα τις ανατρεπτικές σκηνοθεσίες, έτσι μπορεί κανείς να δει ένα έργο δύο και τρεις φορές και ακόμα περισσότερες και κάθε φορά να ανακαλύπτει καινούρια πράγματα, κρυμμένα μηνύματα του λιμπρετίστα ή μπορεί να ακούσει την ίδια μελωδία από άλλη φωνή, που θα της χαρίσει μια άλλη διάσταση. Αυτή είναι η μαγεία της όπερας και αυτός είναι ο λόγος που έχει πετύχει κι έχει αντέξει τόσους αιώνες και συνεχίζει να αυξάνει το κοινό της.”

Επόμενα σχέδια;
“Το τέλος του Απρίλη με βρίσκει στο Βένετο, να συμπράττω για ακόμα μία φορά με τους θρυλικούς Solisti Veneti, που με την ανάληψη των ηνίων από τον Guliano Carella βρίσκονται σε φάση άνθισης και αναγέννησης, μετά το θάνατο του αλησμόνητου ιδρυτή τους Claudio Scimone και έπεται συνέχεια μαζί τους.

Στο υπόλοιπο του καλοκαιριού έπονται συναυλίες, παραστάσεις ενώ κάτι καλό ψήνεται και για το ανακαινισμένο θέατρο της γενέτειράς μου, του Βόλου. Υπάρχουν κι άλλα, αλλά θα μου επιτρέψετε να κρατήσω τα χαρτιά μου κλειστά, πρώτα υπογραφές και μετά ανακοινώσεις.”