Τράπεζες: Καθυστερεί το «πρασίνισμα» των δανείων από τους Servicers

«Φως στο βάθος του τούνελ» των κόκκινων δανείων αρχίζουν να βλέπουν οι τράπεζες καθώς έπειτα από σχεδόν 4 χρόνια, ο μηχανισμός εξυγίανσης που στήθηκε αρχίζει να αποδίδει – έστω και με μεγάλη καθυστέρηση – τους πρώτους καρπούς.

Γιατί μπορεί οι τράπεζες να έδιωξαν από τα χαρτοφυλάκια τους τα κόκκινα δάνεια και να έχουν μειώσει τους σχετικούς δείκτες σε μονοψήφια ποσοστά, ωστόσο το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους της ελληνικής οικονομίας, όχι μόνο παραμένει αλλά εξεκολουθεί να αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες υπό διαχείρισης προκλήσεις.

Υπ’ αυτές τις συνθήκες, σχετική ικανοποίηση προκαλεί στα τραπεζικά επιτελεία το γεγονός ότι από έναν συνολικό όγκο 69,5 δις. ευρώ κόκκινων δανείων που έχουν  τιτλοποιηθεί ή πωληθεί τα τελευταία χρόνια από τις τράπεζες, δάνεια ύψους 6,5 δις ευρώ εκτιμάται ότι έχουν μέχρι σήμερα εξυγιανθεί από τις εταιρείες διαχείρισης και βρίσκονται στον προθάλαμο για να χαρακτηριστούν πράσινα.

Πρόκειται για το 10% του στοκ των «κόκκινων» δανείων που διαχειρίζονται σήμερα οι servicers, τα οποία τέσσερα χρόνια μετά τη δημιουργία του μηχανισμού κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής», αναζητούν διέξοδο και τρόπο επιστροφής στο τραπεζικό σύστημα.

Όπως μάλιστα αναφέρουν τραπεζικές πηγές, πρόκειται για μια θετική εξέλιξη καθώς λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι τα περισσότερα δάνεια που έχουν «θεραπευθεί» είναι δάνεια επιχειρήσεων, η επιστροφή τους στις τράπεζες ωφελεί τόσο τις ίδιες όσο και τις επιχειρήσεις που επιστρέφουν σε κανονικούς ρυθμούς δραστηριότητας.

Μακρύς ακόμη ο δρόμος

Ωστόσο οι ίδιες πηγές προσθέτουν ότι ακόμη υπάρχει «μεγάλη απόσταση που πρέπει να καλυφθεί» για να μιλήσουμε για ουσιαστικά αποτελέσματα. Παρά το γεγονός ότι οι κατά καιρούς εκτιμήσεις Ελλήνων Τραπεζιτών τοποθετούν το ύψος των «πράσινων δανείων» σε επίπεδα άνω των 20 δις. ευρώ, η επιστροφή τους στο τραπεζικό σύστημα φαίνεται ακόμη να αργεί.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρωθεί ελάχιστες συναλλαγές επιστροφής δανείων στο τραπεζικό σύστημα και πιο συγκεκριμένα μεμονωμένα χαρτοφυλάκια επιχειρήσεων. Μάλιστα στελέχη από την πλευρά των servicers υποστηρίζουν ότι, από τη μεγάλη δεξαμενή των κόκκινων δανείων, ένα τμήμα εξυπηρετείται πλέον κανονικά από τους οφειλέτες, αλλά η επιστροφή τους στο τραπεζικό σύστημα προσκρούει στις επιφυλάξεις των εποπτικών αρχών, δηλαδή του SSM.

Η δυσπιστία του επόπτη εδράζεται στον ορισμό τού τι θεωρούν οι servicers ως εξυπηρετούμενο διαφέρει σε σχέση με τις κατευθυντήριες γραμμές που έχει ορίσει η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority – EBA), με αποτέλεσμα να υπάρχουν σοβαρές επιφυλάξεις για την ποιότητα των δανείων. Να σημειωθεί ότι ο SSM απαγορεύει σε μια συστημική τράπεζα να εξαγοράσει τα δάνεια που η ίδια πώλησε πριν από μερικά χρόνια.

Οι κανόνες της ΕΒΑ ορίζουν ότι:

• Ενα δάνειο για να γίνει οριστικά πράσινο πρέπει να έχει ρυθμιστεί και ο οφειλέτης να τηρεί τη ρύθμιση για 1+2 χρόνια.
• Να μην έχει σημειωθεί καμία καθυστέρηση άνω των 3 μηνών σε οποιοδήποτε στάδιο της ρύθμισης.
• Το επιτόκιο της ρύθμισης να ανταποκρίνεται στα μέσα επίπεδα της αγοράς, δηλαδή να μην είναι εξαιρετικά χαμηλό.
• Η ρύθμιση να μην έχει χαρακτηριστικά τύπου balloon, όπου το δάνειο στα πρώτα χρόνια έχει χαμηλή δόση και στη συνέχεια η δόση αυξάνεται υπέρογκα μέσω του μηχανισμού της κεφαλαιοποίησης των τόκων κατά την τελευταία περίοδο αποπληρωμής.
• Να μην έχουν ρυθμιστεί στο πλαίσιο του νόμου Κατσέλη.
• Η ηλικία του οφειλέτη να μην υπερβαίνει το όριο των 70 ετών στο τέλος της ρύθμισης.

Πρόκειται, όπως εξηγούν πηγές από τον χώρο των εταιρειών διαχείρισης, για ένα μείγμα προϋποθέσεων και κριτηρίων που είναι δύσκολο να συντρέξουν όλα μαζί προκειμένου τα δάνεια αυτά να αποχαρακτηριστούν οριστικά και από κόκκινα ή πορτοκαλί να επαναταξινομηθούν στην κατηγορία των πράσινων δανείων.

Η ακτινογραφία των κόκκινων δανείων

Σύμφωνα με τους Servicers, συνολικά διαχειρίζονται 88 δις. ευρώ κόκκινων δανείων, από τα οποία τα 69,3 δισ. που έχουν αγοραστεί από funds, ενώ υπό τη διαχείρισή τους βρίσκονται και δάνεια ύψους 18,7 δισ. ευρώ που τους έχουν ανατεθεί από τις τράπεζες. Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ που παρατίθενται στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το μεγαλύτερο μέρος του χαρτοφυλακίου των 69,3 δισ. ευρώ που διαχειρίζονται οι εταιρείες διαχείρισης για λογαριασμό των funds αφορά χαρτοφυλάκιο επιχειρηματικής πίστης (45,6%), ενώ ακολουθεί το χαρτοφυλάκιο στεγαστικής πίστης (31,9%) και, τέλος, το χαρτοφυλάκιο καταναλωτικής πίστης (22,5%).

Οι ρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν μέχρι το τέλος του 2023 αφορούσαν το 27,7% του συνολικού υπό διαχείριση χαρτοφυλακίου για λογαριασμό των Servicers. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ρυθμισμένων ανοιγμάτων αφορά λύσεις οριστικής διευθέτησης (48,2%) και ακολουθούν οι μακροπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης (42,6%) και οι βραχυπρόθεσμες λύσεις ρύθμισης (9,2%).

Σημειώνεται ότι ως βραχυπρόθεσμοι τύποι ρυθμίσεων θεωρούνται οι τύποι ρύθμισης με διάρκεια μικρότερη των δύο ετών που αφορούν περιπτώσεις όπου οι δυσκολίες αποπληρωμής κρίνονται, βάσιμα, προσωρινές. Στις μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις κατατάσσονται τύποι ρυθμίσεων με διάρκεια μεγαλύτερη των δύο ετών, λαμβάνοντας υπόψη συντηρητικές παραδοχές για την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη μέχρι τη λήξη του προγράμματος αποπληρωμής. Στις λύσεις οριστικής διευθέτησης περιλαμβάνονται οποιεσδήποτε μεταβολές του είδους της συμβατικής σχέσης ή ο τερματισμός αυτής.