Κομισιόν για Ελλάδα: Tι προβλέπει για ανάπτυξη και πληθωρισμό το 2024

Βήμα – βήμα ανεβαίνει η οικονομική δραστηριότητα στην Ελλάδα με βάση την Κομισιόν και τις εαρινές προβλέψεις της, υποστηριζόμενη από τις εξαγωγές, τις επενδύσεις και την ιδιωτική κατανάλωση.

Η ανεργία προβλέπεται στο 10,3% φέτος και στο 9,7% για το 2025, ενώ το δημόσιο χρέος θα φτάσει φέτος το 153,9% του ΑΕΠ και θα μειωθεί στο 149,3% το επόμενο έτος.

Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα αναμένεται να μετριαστεί στο 2,8% το 2024 και στο 2,1% το 2025, δηλαδή στο ίδιο επίπεδο με την ευρωζώνη. Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να συρρικνωθεί περαιτέρω, χάρη στη συγκρατημένη αύξηση των δαπανών και ο λόγος του δημόσιου χρέους αναμένεται να παραμείνει σε πτωτική πορεία. Συγκεκριμένα, η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα τονίζει ότι η οικονομική δραστηριότητα στη χώρα θα επιταχυνθεί σταδιακά χάρη σε ισχυρότερες επενδύσεις. Η πρόβλεψη της Επιτροπής για την αύξηση του ΑΕΠ το 2024 στην ευρωζώνη είναι 0,8% και 1% στην ΕΕ, ενώ για το 2025 το ΑΕΠ προβλέπεται να επιταχυνθεί κατά 1,4% στην ευρωζώνη και 1,6% στην ΕΕ.

Όπως αναφέρει η Κομισιόν, ύστερα από μια πολύ ισχυρή ανάκαμψη μετά την πανδημία, το 2023, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ ήταν ακόμη υψηλή, στο 2%. Παραμένει πολύ πάνω από το μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της Ελλάδας και τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ. Η οικονομική δραστηριότητα ενισχύθηκε από την ιδιωτική κατανάλωση, η οποία επωφελήθηκε από την αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, από τις επενδύσεις στις κατασκευές και από τις καθαρές εξαγωγές, ενώ τα αποθέματα ήταν τροχοπέδη στην ανάπτυξη.

Με την εξάντληση της δεσμευμένης ζήτησης σε μεγάλο βαθμό (δηλαδή των αποταμιεύσεων), η ιδιωτική κατανάλωση υποστηρίζεται πλέον κυρίως από την αύξηση του πραγματικού εισοδήματος και αναμένεται να αυξηθεί με ελαφρώς χαμηλότερο ρυθμό το 2024.  Η προβλεπόμενη σταδιακή χαλάρωση των συνθηκών χρηματοδότησης, δηλαδή η μείωση των επιτοκίων, και η επιτάχυνση της υλοποίησης έργων που σχετίζονται με τα σχέδια για το Ταμείο Ανάκαμψης, αναμένεται να τονώσει τον ακαθάριστο σχηματισμό παγίου κεφαλαίου, ο οποίος αναμένεται να αυξηθεί από 4,0% το 2023 σε 6,7% το 2024.

Η σταδιακή ανάκαμψη της εξωτερικής ζήτησης αναμένεται επίσης να υποστηρίξει την ανάπτυξη των εξαγωγών, σε συνδυασμό με υψηλότερα μερίδια εξαγωγικής αγοράς μετά από κέρδη ανταγωνιστικότητας.  Ωστόσο, η επιταχυνόμενη ανάπτυξη των επενδύσεων, η οποία εξαρτάται σημαντικά απ;o τις εισαγωγές πρώτων υλών και βιομηχανικών αγαθών, να προκαλέσει υψηλότερη ζήτηση εισαγωγών. Έτσι, οι καθαρές εξαγωγές είναι πιθανό να είναι ουδέτερες ως προς την ανάπτυξη και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών προβλέπεται να μειωθεί μόνο μέτρια στον ορατό ορίζοντα.

Συνολικά, το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,2% το 2024.  Το 2025, η οικονομική ανάπτυξη προβλέπεται στο 2,3%. Οι επενδύσεις αναμένεται να αποκτήσουν περαιτέρω δυναμική και να γίνουν βασικός συντελεστής στην αύξηση της παραγωγής, ενώ οι δαπάνες των νοικοκυριών είναι πιθανό να υποστηριχθούν περαιτέρω από την αύξηση του πραγματικού εισοδήματος.

Ρίσκα

Ο κατακερματισμός της αγοράς εργασίας αναμένεται να επιβραδύνει την ανάπτυξη της απασχόλησης  Το 2023, η αγορά εργασίας συνέχισε να ενισχύεται λόγω της σταθερής οικονομικής δραστηριότητας, με το ποσοστό ανεργίας να μειώνεται κατά 1,4 π.μ. σε 11,1%. Παρά την υψηλή ακόμη ανεργία, τα ποσοστά κενών θέσεων αυξάνονται, υποδεικνύοντας αυξανόμενες ελλείψεις στην αγορά εργασίας σε ορισμένους τομείς.  Η απασχόληση προβλέπεται να αυξηθεί περαιτέρω, αλλά η αύξηση είναι πιθανό να περιοριστεί από τον κατακερματισμό της αγοράς εργασίας, ιδίως λόγω των αναντιστοιχιών στις δεξιότητες των εργαζομένων, για τις οποίες υπάρχει μεγάλη ζήτηση από τις επιχειρήσεις και από το χαμηλό ποσοστό δραστηριότητας.

Οι ονομαστικές αποδοχές ανά εργαζόμενο αναμένεται να αυξηθούν με λιγότερο δυναμικό ρυθμό, αλλά να παραμείνουν σταθερές, υπερβαίνοντας τον πληθωρισμό, ως αποτέλεσμα της πρόσφατης αύξησης του κατώτατου μισθού, της αύξησης των μισθών στον δημόσιο τομέα και της σύσφιξης της αγοράς εργασίας.

Σταδιακή χαλάρωση του πληθωρισμού εν μέσω επίμονων τιμών για τρόφιμα και υπηρεσίες

Παρά την περαιτέρω πτώση των τιμών της ενέργειας, η διαδικασία αποπληθωρισμού σταμάτησε προσωρινά στα μέσα του 2023, λόγω του επίμονα υψηλού πληθωρισμού των τροφίμων, ο οποίος επιδεινώθηκε από τις επιπτώσεις των πλημμυρών και τις ανελαστικές τιμές των υπηρεσιών. Ο πληθωρισμός, βάσει του ΕνΔΤΚ (Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή), ήταν κατά μέσο όρο 4,2% το 2023 και διαμορφώθηκε στο 3,4% τον Μάρτιο του 2024, δηλαδή 1 π.μ. πάνω από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ.  Οι πιέσεις στις τιμές αναμένεται να υποχωρήσουν μόνο σταδιακά βραχυπρόθεσμα, λόγω του επίμονου πληθωρισμού των τροφίμων και της σταθερής αύξησης των μισθών.

Οι τιμές καταναλωτή αναμένεται να αυξηθούν κατά 2,8% το 2024 και 2,1% το 2025. Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα αναμένεται να παραμείνει ελαφρώς υψηλότερος, στο 3,1% και 2,2% το 2024 και το 2025 αντίστοιχα.

Το έλλειμμα και το χρέος μειώνονται λόγω της συγκράτησης των δαπανών και της αύξησης των εσόδων

Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε από 2,5% του ΑΕΠ το 2022, σε 1,6% το 2023, κυρίως λόγω της σταδιακής κατάργησης των μέτρων που εφαρμόστηκαν για τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας.  Σύμφωνα με την Κομισιόν, το έλλειμμα του προϋπολογισμού της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να μειωθεί περαιτέρω στο 1,2% του ΑΕΠ το 2024. Αυτό είναι κυρίως αποτέλεσμα της συγκρατημένης αύξησης των τρεχουσών δαπανών.

Η πρόβλεψη λαμβάνει υπόψη τη μεταρρύθμιση της φορολογίας των αυτοαπασχολούμενων, με αύξηση των εσόδων, η οποία αφενός περιλαμβάνει μείωση της πάγιας εισφοράς κατά 50% στους αυτοαπασχολούμενους και, αφετέρου, εφαρμόζει ένα ελάχιστο εισόδημα για τους αυτοαπασχολούμενους, ως όροφος για τον υπολογισμό των υποχρεώσεων φόρου εισοδήματος.

Σχεδόν όλα τα μέτρα ενεργειακής στήριξης έχουν καταργηθεί σταδιακά: μόνο ορισμένα δευτερεύοντα μέτρα παραμένουν σε ισχύ μετά το 2023, τα οποία μονιμοποιήθηκαν, με δημοσιονομικό κόστος περίπου 0,1% του ΑΕΠ.  Το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 0,8% του ΑΕΠ το 2025 με βάση τις αμετάβλητες πολιτικές. Αυτή η πτώση αναμένεται να υποστηριχθεί από τη σιωπηλή αύξηση του δημόσιου μισθολογίου. Η μείωση των συντελεστών των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και η πλήρης κατάργηση της πάγιας εισφοράς στους αυτοαπασχολούμενους αναμένεται να μειώσουν την αύξηση των εσόδων.

Ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ μειώθηκε στο 161,9% το 2023, λόγω της αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ και του πλεονάσματος του πρωτογενούς ισοζυγίου. Ο δείκτης αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 153,9% του ΑΕΠ το 2024 και στο 149,3% το 2025, βοηθούμενος από την αύξηση των πρωτογενών πλεονασμάτων, την ονομαστική ανάπτυξη και τις προσαρμογές αποθεμάτων που σχετίζονται μεταξύ άλλων, με τα σημαντικά έσοδα από τις παραχωρήσεις οδών Εγνατίας και Αττικής Οδού.  Οι δημοσιονομικές προοπτικές εξακολουθούν να υπόκεινται σε κινδύνους.

Οι αρνητικοί κίνδυνοι πηγάζουν από εκκρεμείς νομικές υποθέσεις, κυρίως τις δικαστικές υποθέσεις κατά της Εταιρείας Δημόσιας Περιουσίας (ΕΤΑΔ). Επίσης, με τον αυξανόμενο κατώτατο μισθό, αυξάνονται οι μισθολογικές πιέσεις στον δημόσιο τομέα. Ανοδικά, τα έσοδα θα μπορούσαν να είναι υψηλότερα από ό,τι προβλέπεται σήμερα, λόγω των μέτρων που στοχεύουν στη βελτίωση της φορολογικής συμμόρφωσης.

ΥΠΕΘΟ: Τριπλάσιοι ρυθμοί ανάπτυξης για την Ελλάδα προβλέπει η Κομισιόν σε σχέση με την Ευρωζώνη*

“Σήμερα δημοσιεύτηκαν οι εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πορεία της οικονομίας των Ευρωπαϊκών χωρών” αναφέρουν κύκλοι του ΥΠΕΘΟ, σχολιάζοντας τις ανακοινώσεις της Κομισιόν το ρυθμό ανάπτυξης, σημειώνοντας:

“Η ανάπτυξη για το μέσο όρο της Ευρωζώνης το 2024 προβλέπεται 0,8% για το 2024 και 1,4% για το 2025. Για την Ελλάδα, σύμφωνα με την Επιτροπή προβλέπεται ανάπτυξη 2,2% για το 2024 και 2,3% για το 2025. Αυτό υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα το τρέχον έτος αναμένεται να έχει σχεδόν τριπλάσια ανάπτυξη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης ενώ βρίσκεται στην 5η υψηλότερη θέση σε ρυθμό ανάπτυξης ανάμεσα στις 20 χώρες τις Ευρωζώνης και στην 9η θέση ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ.

Οι ανωτέρω προβλέψεις είναι παραπλήσιες με αυτές των χειμερινών προβλέψεων της ΕΕ όπου η πρόβλεψη για τα έτη 2024 και 2025 ήταν για την Ευρωζώνη 0,8% και 1,5% αντίστοιχα και για την Ελλάδα 2,3% και 2,2% αντίστοιχα. Επιπλέον, οι προβλέψεις αυτές βρίσκονται πλησίον των προβλέψεων του Προγράμματος Σταθερότητας της Ελλάδας, όπου προβλέπεται ρυθμός ανάπτυξης 2,5% για φέτος και 2,6% για το 2025, στη βάση ταχύτερης αύξησης των επενδύσεων.

Αναφορικά με τις επενδύσεις για την Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει αύξηση 6,7% το 2024 και 8,4% το 2025 , τη στιγμή που στον μέσο όρο της Ευρωζώνης προβλέπεται σχεδόν μηδενική αύξηση επενδύσεων το 2024 (0,1%) και μόλις 1,6% το 2025. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η Ελλάδα βρίσκεται στην 1η θέση (και με μακρά διαφορά από τη δεύτερη χώρα τη Μάλτα που προβλέπεται ρυθμός αύξησης 4,5%) στον προβλεπόμενο ρυθμό αύξησης των επενδύσεων τόσο για το 2024, όσο και για το 2025. Σε ότι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση των 27,  η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι το 2024 και το 2025 η Ελλάδα θα παρουσιάσει το δεύτερο και το πρώτο αντίστοιχα ποσοστό αύξησης επενδύσεων. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας, οι εθνικές εκτιμήσεις για την αύξηση των επενδύσεων είναι ακόμη υψηλότερες και ίσες με 9,1% το 2024 και 14,4% το 2025 και οι οποίες βασίζονται στην πλήρη απορρόφηση των Ευρωπαϊκών επενδυτικών κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί στον Προϋπολογισμό. Πιο συγκεκριμένα στον Προϋπολογισμό 2024 έχουν προβλεφθεί κονδύλια 12,167 δισ. ευρώ για δημόσιες επενδύσεις που η Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να απορροφήσει πλήρως εντός του τρέχοντος έτους, ενώ όπως προβλέφθηκε στο Πρόγραμμα Σταθερότητας ο Προϋπολογισμός του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων αυξάνεται από φέτος κατά επιπλέον 360 εκατ. ευρώ αυξάνοντας του διαθέσιμους δημόσιους επενδυτικούς πόρους στα 12,527 δισ. ευρώ.

Σημαντική επίσης είναι και η πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σύμφωνα με την οποία οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται το 2024 να αυξηθούν με ρυθμό υπέρ-τετραπλάσιο του μέσου όρου της ευρωζώνης (4,2% έναντι 0,9%), ενώ και για το 2025 προβλέπεται μεγαλύτερη αύξηση των ελληνικών εξαγωγών σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (4% έναντι 3,1% στην ευρωζώνη).

Τέλος είναι θετική η πρόβλεψη της Επιτροπής για τα ταχύτερη μείωση της ανεργίας σε σχέση με τις προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας. Πιο συγκεκριμένα, για το 2024 η Επιτροπή προβλέπει μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 10,3% (έναντι 10,6% στο Πρόγραμμα Σταθερότητας) και το 2025 στο 9,7% (έναντι 9,9% στο Πρόγραμμα Σταθερότητας).

Συμπερασματικά, οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιβεβαιώνουν τις θετικές αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Επιβεβαιώνουν επίσης την σταδιακή αλλά σημαντική κάλυψη του επενδυτικού κενού της περασμένης δεκαετίας και την συνεχή αύξηση στην εξωστρέφεια της οικονομίας μας.