Νίκος Μπίστης: Αριστερά και πολιτισμός 

Η Νέα Αριστερά οργανώνει την Πέμπτη το βράδυ εκδήλωση για τον Πολιτισμό. Κατά πάσα πιθανότητα θα είναι το μόνο κόμμα που στον εκλογικό του αγώνα θυμήθηκε ότι η Ευρώπη έχει και πολιτιστική πλευρά. Συντηρεί έτσι μια παράδοση της Αριστεράς – ιδιαίτερα της Ανανεωτικής- που είχε πάντα μια σχέση δημιουργικής έντασης με τον χώρο και τους ανθρώπους του πολιτισμού.

Τα πρώτα χρόνια της Οκτωβριανής Επανάστασης υπήρξε σε παγκόσμιο επίπεδο και στην ίδια την Σοβιετική Ένωση έκρηξη πολιτιστικής νεωτερικότητας σε όλες τις μορφές της τέχνης. Παρά την σταδιακή επικράτηση του φορμαλισμού, του σοσιαλιστικού ρεαλισμού με αποκορύφωμα τον Ζντανοφισμό η δύναμη που απελευθέρωσε η Οκτωβριανή επανάσταση έφερε στο πλευρό της κομμουνιστικής αριστεράς κορυφαίες προσωπικότητες όπως ο Πικάσο, ο Αϊζενστάιν, ο Ελυάρ, ο Αραγκόν και γύρω της ένα στεφάνι προοδευτικών και φιλελευθέρων δημιουργών. Όσο εξαντλείτο η προωθητική δύναμη της Οκτωβριανής επανάστασης τόσο αδυνάτιζε η σχέση με τους πολιτιστικούς δημιουργούς. Μέχρι που εξαφανίστηκε μετά το 1968 και την Τσεχοσλοβακία.

Ήταν φυσιολογικό η ανανεωτική Αριστερά στον αγώνα της κατά του δογματισμού για την απελευθέρωση από την γραφειοκρατική αντίληψη ενός κομματικά κατευθυνόμενου πολιτισμού να στηρίζεται και να τροφοδοτείται από τις ζωντανές  δυνάμεις του πολιτισμού. Αυτή ήταν η διαφορά της ανανεωτικής Αριστεράς, ότι το πολιτικό προϊόν είχε την σφραγίδα, πολιτιστική και αισθητική, μιας σε βάθος επεξεργασίας. Η πολιτιστική έκρηξη των Λαμπράκηδων με τον Μίκη πιθανότατα δεν θα υπήρχε αν δεν είχε προϋπάρξει η Επιθεώρηση Τέχνης, αν δεν είχαν προηγηθεί ο Κώστας Κουλουφακος, ο Τιτος Πατρίκιος, ο Δημήτρης Ραυτόπουλος. Αν δεν είχαν προειδοποιήσει ο Άρης Αλεξάνδρου και ο Μανώλης Αναγνωστακης. Και άλλοι πολλοί.

Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος -του PCI- που ήταν ένα ιδιαίτερο πολιτικό και συνάμα πολιτιστικό φαινόμενο. Πολιτική και πολιτισμός ήταν αδιαίρετα και αλληλοτροφοδοτούμενα. Το PCI ήταν κομμάτι της ίδιας της ιταλικής κουλτούρας. Το αναγνώριζαν και οι μη κομμουνιστές διανοούμενοι.  Αυτό αποτυπώθηκε εμφαντικά στην κηδεία του Ενρίκο Μπερλιγκουέρ όπου στην τιμητική φρουρά γύρω από το φέρετρο του εκτός από την περίφημη κομματική Οργάνωση σκηνοθετών του PCI με γραμματέα τον Εττορε Σκόλα δέσποζε η μορφή του Φεντερικο Φελίνι.

Αυτή είναι η παράδοσή μας που θέλουμε να ανανεώσουμε. Δεν είναι μια ρετρό απόπειρα, μια ελιτίστικη αποξένωση, είναι μια αναγκαία αντίσταση στην ευκολία, τη χυδαιότητα, τον νεοπλουτισμό, την απέραντη ρηχότητα που μας κατακλύζει. Αντίσταση της ουσίας απέναντι στη φτηνή εικόνα, την ανούσια επίδειξη και το άγχος της επικοινωνίας. Το βράδυ στην εκδήλωση της Νέας Αριστεράς θα ακούσουμε κάποιους από τους παλιότερους και νεότερους δημιουργούς και ελπίζουμε ότι θα ανοίξει μια συζήτηση ουσιαστική. Γιατί οι κίνδυνοι από την ενίσχυση της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη για να αντιμετωπιστούν προϋποθέτουν και πολιτισμική εγρήγορση.

Και αυτό μόνο μια σοβαρή Αριστερά μπορεί να το κάνει.