Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΤΕΓΩΝ ΣΤΟ NETFLIX: “ΑΓΑΠΩ ΤΟΣΟ ΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΠΟΥ ΕΠΑΨΑ ΝΑ ΒΛΕΠΩ ΕΛΛΗΝΙΚΟ”

Το καλοκαίρι του 2006, όταν όλος ο πλανήτης είχε στραμμένο το “βλέμμα” του στο Μουντιάλ της Γερμανίας, γεννήθηκε μια πρωτοβουλία που αναδεικνύει την κοινωνική διάσταση που μπορεί (και θα έπρεπε) να λαμβάνει το ποδόσφαιρο: Το “γκολ στη φτώχεια” (“Kick Out Poverty”). Σε αυτή την πρωτοβουλία εντάσσεται και η Εθνική ομάδα αστέγων με στόχο της τότε, να παίξει για πρώτη φορά στο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων (Homeless World Cup), έναν κορυφαίο κοινωνικό θεσμό, που καθιερώθηκε µε πρωτοβουλία του Διεθνούς Δικτύου Εφηµερίδων Δρόµου (International Network of Street Papers) και έχει, μεταξύ άλλων, την υποστήριξη της UEFA και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ).

Φυσικά, μέλος του Δικτύου Εφημερίδων Δρόμου είναι και η Σχεδία.

Η ελληνική ποδοσφαιρική ομάδα αστέγων στοχεύει στην υποστήριξη ευπαθών ομάδων συμπολιτών μας, αλλά και να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη μέσα από τις δράσεις της. Μετέχουν σε αυτή άνθρωποι όλων των ηλικιών και των δύο φύλων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, άστεγοι, άτομα που ήταν εξαρτημένα από ψυχοτρόπες ουσίες καθώς και πρόσφυγες. Η ομάδα μας μετέχει στο ετήσιο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου Αστέγων με την πιο πρόσφατη διοργάνωση να γίνεται στο Σακραμέντο. Αξίζει να σημειωθεί πως η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην ιστορία του θεσμού που έχει κατακτήσει τέσσερις φορές το βραβείο “Ευ Αγωνίζεσθαι”, κάτι που φαντάζει κάπως “οξύμωρο” σε σχέση με τα όσα συμβαίνουν στο εγχώριο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου του τόπου…

Πριν δύο μήνες μάλιστα έκανε ντεμπούτο στο Netflix η ταινία Το Όμορφο Παιχνίδι / The Beautiful Game (σε σκηνοθεσία Thea Sharrock) με πρωταγωνιστή τον σπουδαίο Bill Nighy, μεταξύ άλλων. Τα γυρίσματα ξεκίνησαν το 2021 στη Ρώμη όπου και προσκλήθηκε και η δική μας Εθνική Αστέγων για να λάβει μέρος με μέλη της. “Η ταινία είναι βασισμένη σε αληθινές ιστορίες και μεταφέρει, με αρκετή ακρίβεια, την πραγματικότητα του Παγκοσμίου Κυπέλλου Αστέγων” όπως λέει στο Magazine ο εμπνευστής και διευθυντής σύνταξης της Σχεδίας, Χρήστος Αλεφάντης, με τον οποίο είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε.

-Να πούμε δύο λόγια για την Εθνική Ομάδα Αστέγων. Πού βρίσκεται αυτή τη στιγμή και σε ποια πεδία δραστηριοποιείται;

Αυτήν τη στιγμή, η ομάδα συνεχίζει κανονικά τις προπονήσεις της στο γήπεδο του Ρουφ που μας παραχωρεί ο Δήμος Αθηναίων, κάθε Κυριακή, μεταξύ 20:00 και 22:00. Είναι το αθλητικό σπίτι της Εθνικής Αστέγων, από την ημέρα που ξεκινήσαμε, τον Μάρτιο του 2007. Πάνε 17 χρόνια. Σε μια άλλη ποδοσφαιρική γλώσσα, κάποιος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη φράση κλισέ ότι «συνεχίζουμε την προετοιμασία μας ενόψει της συμμετοχής μας στο επερχόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων, που θα φιλοξενηθεί το Σεπτέμβριο στη Σεούλ, την πρωτεύουσα της Νοτίου Κορέας».

Για φανταστείτε το. Κάποιοι συνάνθρωποί μας, αόρατοι στον ίδιο τους τον τόπο, θα ξεκινήσουν από έναν ξενώνα, ένα ορφανοτροφείο, έναν καταυλισμό Ρομά και θα βρεθούν πρωταγωνιστές στην κορυφαία, παγκόσμια κοινωνική και αθλητική γιορτή, στην άλλη άκρη της γης. Πόσο εμψυχωτική και ενδυναμωτική μπορεί να είναι αυτή η διαδικασία. Όμως, εμείς δεν βλέπουμε μόνο τη Σεούλ. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το καθιερωμένο ποδοσφαιρικό ραντεβού της Κυριακής. Μια πάσα, μια στραβοκλωτσιά, το οικογενειακό δίτερμα, ένα γκολ, μια χαμένη ευκαιρία, το γέλιο των παιδιών όλων των ηλικιών, η αποδοχή. Ξανακερδίζουμε τις Κυριακές μας και -ελπίζουμε και αγωνιζόμαστε- τις ίδιες μας τις ζωές. Την ίδια στιγμή, εξακολουθούμε να αναζητούμε αθλητική στέγη στη Θεσσαλονίκη. Δυσκολευόμαστε πολύ να βρούμε ένα γήπεδο, σχετικά κεντρικά, ώστε να είναι προσβάσιμο σε όλους και σε όλες. Θα τα καταφέρουμε, όμως.

-Πώς γίνεται η επιλογή των παικτών; Θα δούμε και περισσότερες γυναίκες να μετέχουν;

Η επιλογή των παικτών γίνεται με αμιγώς κοινωνικά κριτήρια. Όταν έρθει η (δύσκολη) στιγμή να πρέπει να επιλέξουμε τα παιδιά που θα απαρτίσουν την ελληνική αποστολή για το Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων της Σεούλ (homelessworldcup.org), για παράδειγμα, δεν θα δώσουμε προτεραιότητα σε εκείνους που «μιλούν στο τόπι», που παίζουν την καλύτερη μπάλα. Ξέρεις, αυτός είναι και ο πιο εύκολος δρόμος. Υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια ότι, επί παραδείγματι, ο Χρήστος είναι ο καλύτερος σκόρερ, η Κατερίνα η καλύτερη τερματοφύλακας κ.λπ. κ.λπ. και άρα θα πάρουμε αυτούς/ες. Κατά την επιλογή, θα ανταμειφθούν τα παιδιά (ανεξαρτήτου ηλικίας) που θα έχουν επιδείξει μια συνέπεια στις προπονήσεις, προσήλωση στις αρχές της ομάδας, πνεύμα συνεργασίας, ενσυναίσθηση κ.λπ. κ.λπ. Και πάντα μα πάντα σκεφτόμαστε ποιος ή ποια, άραγε, θα ωφεληθεί τα μέγιστα από μια τέτοια συμμετοχή. Παράλληλα, επιδιώκουμε να είναι συμπεριληπτική η αποστολή σε όλα τα επίπεδα. Πέρσι, την αποστολή στο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων στο Σακραμέντο συνέθεταν τέσσερις αθλητές άνω των 60 χρόνων (πωλητές της «σχεδίας» μας όλοι στη Θεσσαλονίκη), μια γυναίκα που είχε ξεκινήσει να παίζει μπάλα για πρώτη φορά στη ζωή της λίγους μήνες νωρίτερα (επίσης, πωλήτρια της «σχεδίας» μας στη Θεσσαλονίκη), ένα παιδί ΑΜΕΑ. Χορτάσαμε γκολ.

Όσον αφορά τη συμμετοχή γυναικών, εννοείται ότι είναι κάτι που ενθαρρύνουμε και επιδιώκουμε συνεχώς. Κάποιες χρονιές, μάλιστα, όπως το 2016 στη Γλασκόβη και το 2018 στο Μεξικό, κατεβαίνουμε στο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων και με αμιγώς γυναικείες ομάδες. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε κάνει μια επιλογή να κρατάμε μεικτή την ομάδα και στις προπονήσεις -αγόρια και κορίτσια μαζί, δηλαδή- κάτι το οποίο, διαπιστώνουμε, ότι, ίσως, λειτουργεί, καμιά φορά, αποτρεπτικά για τις γυναίκες που ενδιαφέρονται να μπουν στο παιχνίδι – υπό την έννοια ότι μπορεί να θεωρούν πως τα αγόρια είναι πιο ανταγωνιστικά, μπαλαδόροι, πιο σκληροτράχηλα κ.λπ.

Με δεδομένο ότι η συμπερίληψη είναι στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας, η ανάπτυξη του πρότζεκτ, ειδικά όσον αφορά τις γυναίκες, είναι ένα ζήτημα που μελετάμε προσεκτικά αυτήν την εποχή. Πιθανότατα, να αλλάξουμε κατάτι το μοντέλο, να γίνονται δηλαδή, ξεχωριστές προπονήσεις και οι δύο ομάδες να «συναντιούνται» προς το τέλος, για ένα οικογενειακό, πάντα, δίτερμα.

-Μετά το ντοκιμαντέρ «Goal στη φτώχεια», τώρα η Εθνική Αστέγων αποτελεί «μέρος» της ταινίας του Netflix «Το Όμορφο Παιχνίδι». Πώς αισθάνεστε για όλο αυτό;

Αυτονοήτως, το συναίσθημα είναι πολύ γλυκό, ιδιαιτέρως για μας, που το ζήσαμε από μέσα. Όπως συμβαίνει πάντα, η ανθρώπινη ιστορία πίσω από τη συμμετοχή μας είναι που την καθιστά πιο ιδιαίτερη.

Ήταν άνοιξη του 2021, όταν, μουδιασμένοι ακόμη -αν όχι σοκαρισμένοι- από τις παρενέργειες του κορονοϊού, λάβαμε ένα μήνυμα από το Εδιμβούργο και το Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων. Σε καθεστώς πλήρους εμπιστευτικότητας, μας ενημέρωσαν ότι το Netflix ετοιμάζει μια ταινία, εμπνευσμένη από τον κορυφαίο αυτό θεσμό κοινωνικού ποδοσφαίρου, στον οποίο έχουμε την τιμή και τη χαρά να είμαστε μέλη.

«Τα γυρίσματα θα γίνουν τον Αύγουστο στη Ρώμη και θέλουμε να στείλετε και εσείς, η Ελλάδα, η “Σχεδία”, επτά παιδιά της ομάδας σας, μαζί με τον προπονητή-συνοδό, να συμμετάσχουν», ήταν η άκρως τιμητική πρόσκληση.

Έτσι, αρχές Αυγούστου και για όλο το μήνα, μια ομάδα νέων παιδιών, από την Ελλάδα, βρέθηκαν στην ιταλική πρωτεύουσα για να ζήσουν μια μοναδική εμπειρία, για την οποία, μάλιστα, έλαβαν -όπως συνέβη με όλους τους συντελεστές- και μία διόλου ευκαταφρόνητη αμοιβή.

Όπως συμβαίνει, σχεδόν πάντα, κάποια από τα «παιδιά μας» είχαν και λίγο γκρίνια, επειδή «δεν έπαιζαν αρκετή μπάλα». Αυτή είναι μία από τις αλήθειες του παιχνιδιού, είτε παίζεις στη Λίβερπουλ είτε στον Παναργειακό. Τα παιδιά θα θέλουν πάντα να παίζουν.

Η ταινία είναι βασισμένη σε αληθινές ιστορίες και μεταφέρει, με αρκετή ακρίβεια, την πραγματικότητα του Παγκοσμίου Κυπέλλου Αστέγων.

-Ποια είναι η πιο δυνατή εμπειρία που θυμάστε από τις επισκέψεις σας σε προσφυγικά καμπ και σωφρονιστικά καταστήματα;

Είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις κάποια εμπειρία, κάποια στιγμή. Είναι όλες τόσο ξεχωριστές, τόσο μοναδικές. Έχουμε ένα κινητό γηπεδάκι, προδιαγραφών Παγκοσμίου Κυπέλλου Αστέγων. Το 2016-2017, το φορτώσαμε με τα παιδιά της ομάδας μας σε ένα φορτηγό και πήραμε στη σειρά τα προσφυγικά κέντρα της ηπειρωτικής Ελλάδας, για να δώσουμε πρόσβαση στη χαρά του παιχνιδιού στα προσφυγόπουλα. Σόφτεξ, Μαλακάσα, Κουτσόχερο, Πολύκαστρο.

Φτάναμε αχάραγα στο καμπ να στήσουμε το γηπεδάκι, να υποδεχθούμε με μια μπάλα στα χέρια -ή καλύτερα στα πόδια- τους φιλοξενούμενους με το που ξυπνούσαν. Έτριβαν τα μάτια τους, που, ξαφνικά, στην αβάσταχτη μελαγχολία του τοπίου, έβλεπαν να ορθώνεται μπροστά τους ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, ένας τόπος χαράς. Παίζαμε μπάλα και πετάνκ μέχρι να νυχτώσει. Φεύγοντας δε, αφήναμε πίσω μας μπάλες και άλλο αθλητικό υλικό. Ήταν και σπαρακτικό, να σου τραβάνε, στο τέλος της ημέρας, τα παιδιά την μπλούζα και να σε παρακαλούν να μη φύγεις ή να ξανάρθεις την επόμενη μέρα.

Όπως αντιλαμβάνεσαι, είναι αμέτρητες οι στιγμές. Μία που μου έρχεται συχνά στο μυαλό είναι η συζήτηση με μια κοπέλα, γύρω στα 30, που έχει περάσει πολύ δύσκολα στη ζωή της. Συμμετείχε σε μία αποστολή στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Την τελευταία μέρα του τουρνουά, με πιάνει από το μπράτσο, με τραβάει στην άκρη και μου λέει: «Είναι η πρώτη φορά στη ζωή μου που έχω να διηγηθώ μια χαρούμενη ιστορία στην οποία είμαι και εγώ μέσα». Ήταν μια συγκλονιστική στιγμή, που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Μια μπάλα μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.

-Δεν είναι παράδοξο το ότι έχετε κερδίσει πολλαπλές φορές το βραβείο «Ευ Αγωνίζεσθαι», την ώρα που το ελληνικό ποδόσφαιρο διάγει ίσως τα χειρότερά του χρόνια σε επίπεδο βίας; Τι πρέπει να αλλάξει στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε ως χώρα το άθλημα;

Το τι πρέπει να αλλάξει το αντιλαμβανόμαστε, θαρρώ, όλοι μας. Ειλικρινά, πιστεύω ότι δεν είναι δύσκολο. Αρκεί να υπάρχει η βούληση. Η μπάλα είναι ένα υπέροχο παιχνίδι, ένα σπουδαίο κοινωνικό εργαλείο. Αγαπώ τόσο πολύ το ποδόσφαιρο, που, δυστυχώς, έχω πάψει να βλέπω ελληνικό ποδόσφαιρο.

Στο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων, το 2009, στο Μιλάνο, στις εξέδρες ήταν κάθε μέρα και παρακολουθούσε όλους μας τους αγώνες μια νέα γυναίκα, η οποία -εκείνον τον καιρό- σπούδαζε στην Ιταλία. Άσχετη, κατά δική της ομολογία, με το άθλημα, δεν είχε ξαναδεί ποτέ στη ζωή της ποδοσφαιρικό αγώνα. Κάποια στιγμή, μας είπε: «Βλέποντάς σας, στα μάτια μου απενοχοποιήθηκε το ποδόσφαιρο». Ήταν ένα βραβείο, για μας.

-Έντεκα χρόνια μετά την ίδρυση της «Σχεδίας», ποιος είναι ο απολογισμός που μπορείτε να κάνετε και ποια είναι τα επόμενα πλάνα σας;

Η «σχεδία» προσπαθούμε πολύ να είναι ένα καλό περιοδικό, βαθιά προσηλωμένο στις αρχές της εποικοδομητικής δημοσιογραφίας, ένα έντυπο που δεν στέκεται στο πρόβλημα, αλλά αναζητά και αναδεικνύει λύσεις, με έναν ενεργό, θετικό τρόπο. Πάνω από όλα όμως, είναι ένα κοινωνικό πρότζεκτ, αποκλειστικός στόχος του οποίου είναι να υποστηρίξει κάποιους έστω από τους πιο φτωχούς από τους φτωχούς αυτού του τόπου, με αξιοπρέπεια, να ξαναπάρουν τις ζωές τους στα χέρια τους. Προς αυτή την κατεύθυνση, σχεδιάζουμε μια σειρά νέων κοινωνικών προγραμμάτων, ώστε να δημιουργήσουμε ακόμη περισσότερες ευκαιρίες σε εκείνες και σε εκείνους που μοιάζει να μην έχουν πια ευκαιρίες.

-Και για το τέλος, ποιο θα ήταν το, ουτοπικά ενδεχομένως, ιδεατό ρόστερ μιας ομάδας ποδοσφαίρου για εσάς; Από ποιους θα αποτελούνταν;

Ο Μαραντόνα, ο Ζιντάν, ο Καντονά, ο βραζιλιάνος Ρονάλντο, ο Παπαπαναγής (ο πρώτος μας και αιώνιος προπονητής της Εθνικής Αστέγων), η Αγγέλα από τη Θεσσαλονίκη μαζί με την 70χρονη πια κ. Όλγα που, στα 62 της, «ντεμπουτάρησε» στο Παγκόσμιο Κύπελλο Αστέγων, της Γλασκόβης, ο Θανάσης με το φαρμακερό δεξί της ομάδας του Μιλάνου, ο Τζορτζ από το Καμερούν, που στα 40 του έγινε κινηματογραφικός αστέρας, συμμετέχοντας στο «The Beautiful Game» του Netflix.

Με αυτούς μεγαλώνω, μέσα και έξω.

*Αξίζει να σημειωθεί πως η πρωτοβουλία “Γκολ στη Φτώχεια” έχει βοηθήσει πάνω από 1,2 εκ. ανθρώπους σε παγκόσμιο επίπεδο από το 2003 ως σήμερα. Διαβάστε περισσότερες ανθρώπινες ιστορίες, εδώ.