Κουρουβαάκα: Η ιστορία του αρχηγού των Μαόρι που πολέμησαν στη Μάχη της Κρήτης

Ο Θοδωρής Δασκαρόλης είναι ένας άνθρωπος που ίσως δεν αξίζει στην εποχή μας: Ευγενής, αριστοκρατικός, πράος αλλά με μια χαρακτηριστική απλότητα κι ένα ιδιαίτερο χιούμορ που σχεδόν πάντα σε αιφνιδιάζει. Η μορφή του είναι χαρακτηριστική, θα τον φανταζόμουν εύκολα να κάθεται στα 60’s στο Harry’s Bar, αγαπημένο στέκι του Χέμινγουεϊ στη Βενετία, και να διηγείται στους θαμώνες τις ιστορίες του που από τις διπλωματικές περιπέτειες στις οποίες είχε εμπλακεί. Βλέπετε ο Θοδωρής Δασκαρόλης μετρά μια πολυετή διαδρομή ως μέλος του διπλωματικού σώματος της χώρας κι έχει διατελέσει Πρέσβης της Ελλάδας σε διάφορες χώρες (ήταν μάλιστα ο εκπρόσωπός μας στη Γερμανία κατά το πυρετώδες 2015) – αλλά αυτή η επαγγελματική πορεία είναι υλικό μια άλλη συνέντευξη.

Στο τώρα θέλησα να μιλήσω μαζί του για μια άλλη διάστασή του, εκείνη του συγγραφέα: Με αφορμή τη συμπλήρωση 83 ετών από τη Μάχη της Κρήτης, μια από τις σημαντικότερες μάχες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και θεωρείται ιστορικά η πρώτη μεγάλη αεραποβατική επιχείρηση, ο Θοδωρής Δασκαρόλης κυκλοφόρησε την άκρως ενδιαφέρουσα συλλογή διηγημάτων «Ο Κουρουβαάκα (ή η Μάχη της Κρήτης στους Αντίποδες και άλλες ιστορίες)», η οποία έρχεται να ρίξει φως σε άγνωστες πτυχές του ιστορικού αυτού γεγονότος. Όπως για παράδειγμα ότι ανάμεσα στους λαούς που έσπευσαν να πολεμήσουν στο πλευρό των Κρητών, ήταν και οι Νεοζηλανδοί Μαόρι, υπό την ηγεσία του τότε αρχηγού τους Κουρουβαάκα, οι οποίοι ήθελαν να προωθήσουν την αποκατάσταση των αδικιών που είχαν υποστεί, ως ιθαγενείς, εξαιτίας της βρετανικής κυριαρχίας.

Το 28ο Τάγμα της Νέας Ζηλανδίας, ή το Τάγμα των Μαορί, όπως είναι ευρύτατα γνωστό, ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1939. Αρχικά αποτελείτο από εθελοντές Μαορί στρατιώτες με Πάκηχα (λευκούς) αξιωματικούς, συνολικά περίπου 1000 άντρες. Μετά τη βασική εκπαίδευση σε στρατόπεδα της Νέας Ζηλανδίας, το Τάγμα ταξίδεψε στην Αγγλία στα μέσα του 1940. Μετατέθηκε στη Μέση Ανατολή το Γενάρη του 1941 και εκεί συμπληρώθηκε με ακόμη 300 άνδρες. Το Μάρτη του 1941 πάλι μετατέθηκε στο μέτωπο, στην Ελλάδα, όπου αντιμετώπισε τον εχθρό για πρώτη φορά το Πέρασμα της Πέτρας. «Η Μάχη της Κρήτης είναι ένα εκπληκτικό, ένδοξο και οδυνηρό, σμίξιμο Ελλήνων, Νεοζηλανδών, Βρετανών, Αυστραλών, επώνυμων και ανώνυμων, πεσόντων και επιζώντων στον αγώνα για την αξιοπρέπεια των λαών και εναντίον της βαρβαρότητας» τονίζει ο κ. Δασκαρόλης.

Η συλλογή επεκτείνεται και σε άλλες ιστορίες από άλλες εποχές και τόπους, αποκαλύπτοντας πληθώρα ιστορικών αναφορών αλλά και μυθοπλαστικές εφευρέσεις του νου του κ. Δασκαρόλη που σίγουρα θα γοητεύσουν τον αναγνώστη:

Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε αυτήν τη συλλογή και ποιο από τα διηγήματά της απετέλεσε την αφετηρία;

«Τα διηγήματα αυτά έχουν γραφεί σε χρονικό ορίζοντα μιας πεντηκονταετίας, με διαφορετική αφορμή κάθε φορά. Ορισμένα από αυτά δημοσιεύθηκαν παλαιότερα σε κάποια περιοδικά. Η νουβέλα “Ο Κουρουβαάκα ή η Μάχη της Κρήτης στους Αντίποδες” που δίνει και τον τίτλο στη συλλογή, ολοκληρώθηκε το 2003. Η γυναίκα μου και η κόρη μου με παρακίνησαν να εκδοθούν αυτά τα πεζογραφήματα σε μια ενιαία συλλογή.»

Μάχη της Κρήτης, πτώση του τείχους του Βερολίνου, επαναστατημένα βρέφη των 70’ s, counter culture σε Λονδίνο… Ποιος είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των διηγημάτων της συλλογής;

«Tο γεγονός ότι έχουν γραφεί από τον ίδιο άνθρωπο, υποθέτω. Όταν ήμουν δεκαέξι ετών, τον Νοέμβριο 1971, μαθητής στην πέμπτη τάξη του Γυμνασίου, τιμωρήθηκα με πενθήμερη αποβολή με την κατηγορία ότι ήμουν ακούρευτος και αυθάδης. Εξέλαβα την αποβολή ως προσωπική προσβολή και μού είχε πολύ στοιχίσει. Εκτονώθηκα γράφοντας ένα διήγημα για μια φανταστική εξέγερση των μωρών του Λονδίνου. Μια τέτοια επανάσταση θα μπορούσε να λάβει χώρα – έτσι πίστευα τότε – μόνο στο Λονδίνο της αθώας ψυχεδέλειας, της Abbey Road, της Carnaby Street, του Χάϊντ Παρκ, του Chelsea… Επ’ ουδενί, πάντως, στην Αθήνα, μην ξεχνάτε ότι ζούσαμε μια καταθλιπτική δικτατορία στην Ελλάδα εκείνη την εποχή. Ευτυχώς, δυο χρόνια μετά, η λυτρωτική εξέγερση του Πολυτεχνείου με διέψευσε. Ήταν, επίσης, μια απόπειρα να χωθώ, κατά κάποιον τρόπο, σε αυτόν τον εκρηκτικό απελευθερωτικό μουσικό κόσμο των Beatles και των Rolling Stones – που τότε τους γνωρίζαμε μόνο εκ του μακρόθεν, από τα τραγούδια και τις φωτογραφίες τους – και να ψηλαφήσω κάτι από το σχάσιμο υλικό τους. Οι Stones, κατά κάποιον τρόπο, ανταπέδωσαν αυτήν τη χειρονομία μεταγενέστερα, καθώς στη φαντασία μου πάλι, ήρθαν στη Θεσσαλονίκη. Τω καιρώ εκείνω, κάποιοι απέδωσαν στο “Babies in Revolt” τον χαρακτήρα παραβολής. Ίσως να είναι έτσι.»

Ακόμα και στο ύφος τα διηγήματα είναι πολύ ξεχωριστά μεταξύ τους. Πως χαρακτηρίζετε αυτήν την εξέλιξη;

«Στο διάβα του χρόνου, και γράφω μάλλον αραιά για διαφόρους λόγους, διαπιστώνει κανείς διαφοροποιήσεις στα κείμενα της συλλογής, κάποια είναι ίσως περισσότερο πρωτόλεια, τόσο ως προς το ύφος, όσο και στην πλοκή, και κάποια άλλα περισσότερο στερεωμένα. Η φαντασία, σταδιακά, παραχωρεί τη θέση της στον ρεαλισμό, αναπόδραστα, κάποτε ωριμάζει κανείς, κάπως.»

Ο Κουρουβαάκα

Μιλήστε μας για τον Κουρουβαάκα που είναι και κεντρική φιγούρα στο βιβλίο σας: Πώς γνωριστήκατε μαζί του; Πώς ήταν σαν προσωπικότητα, τι ξεχωρίσατε;

«Δυστυχώς, τον γνώρισα πολύ λίγο, δυο σύντομες, πλην καίριες, συναντήσεις, στο πλαίσιο εκδηλώσεων για την επέτειο της Μάχης της Κρήτης στη Νέα Ζηλανδία, όπου στα μέσα της δεκαετίας του ’90 υπηρετούσα ως Γενικός Πρόξενος. Ανεξίτηλες στη μνήμη μου παραμένουν το βαθύ αίσθημα αξιοπρέπειας και φρονήματος αποστολής που τον χαρακτήριζε ως Μάορι ηγέτη, αλλά και ο αυθόρμητος, σχεδόν παιδικός ενθουσιασμός που τον συνείχε όταν τραγουδούσε με άψογη ελληνική προφορά, ελληνικά τραγούδια που τού είχαν μάθει οι Έλληνες συμπολεμιστές του, στη Μάχη της Κρήτης, όπου κι αυτός είχε πολεμήσει ηρωϊκά τον Μάιο 1941.

Ήταν ένας ηγέτης που απολάμβανε της αγάπης και αφοσίωσης των αυτοχθόνων ομοφύλων του ακριβώς επειδή ήξερε να υπερασπίζεται τα δικαιώματά τους. Ταυτόχρονα, αγαπούσε βαθιά την Ελλάδα και τους Έλληνες, διατηρώντας ζωντανή τη μνήμη και την παρακαταθήκη των κοινών μας αγώνων εναντίον των εισβολέων του Γ΄ Ράιχ. Την αγάπη του για τον ελληνικό πολιτισμό και το ελληνικό τραγούδι, την ανταποδώσαμε νομίζω, όταν τον αποχαιρετήσαμε τραγουδώντας ριζίτικα τραγούδια στην κηδεία του, μαζί με τον Κρητικό φίλο του, τον Χρήστο Αναστασιάδη, ομογενή στη Νέα Ζηλανδία.»

Η συνάντηση μαζί του απετέλεσε αφορμή να μελετήσετε τη Μάχη της Κρήτης; Ποια συμπεράσματα αντλήσατε για αυτές τις απροσδόκητες συμμαχίες;

«Κατά την υπηρεσιακή θητεία μου στη Νέα Ζηλανδία, διαπίστωσα πόσο έντονη είναι η ιστορική μνήμη της Μάχης της Κρήτης στη συνείδηση των Νεοζηλανδών, ενός νεοπαγούς, αν θέλετε, έθνους που πριν από εξήντα χρόνια απέκτησε την ανεξαρτησία του από τη Βρετανική Αυτοκρατορία. Ως κτήση της Αυτοκρατορίας, η Νέα Ζηλανδία συμμετείχε στην εκστρατεία της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλευρό των Συμμάχων εναντίον του Άξονα. Το γεγονός ότι τόσοι νέοι άνθρωποι έσπευσαν να έρθουν από την άκρη της γης να πολεμήσουν στην Ελλάδα, με κορύφωση τη Μάχη της Κρήτης, είναι από μόνο του συναρπαστικό. Τη συμμετοχή αυτή τίμησαν οι Κρήτες, μετά την εκκένωση της Κρήτης από τις συμμαχικές δυνάμεις, καθώς πολλοί έκρυβαν και φυγάδευαν με κίνδυνο της ζωής τους, Νεοζηλανδούς, Βρετανούς και Αυστραλούς στρατιώτες και αξιωματικούς σε όλη την περίοδο της Κατοχής. Ας μην ξεχνάμε ότι η Μάχη της Κρήτης ήταν η πρώτη παλλαϊκή αντίσταση στην Ευρώπη, εναντίον της ναζιστικής Γερμανίας, με τη συστράτευση του άοπλου ντόπιου πληθυσμού δίπλα στις δυνάμεις των Συμμάχων. Το τίμημα αυτής της παλλαϊκής αντίστασης υπήρξε τεράστιο σε καταστροφές οικισμών και εκτελέσεις, και, ως γνωστόν, παραμένει ως σήμερα, αδικαίωτο. Έτσι, σφυριλατήθηκαν ανεξίτηλοι δεσμοί φιλίας στο πεδίο της τιμής. Ακόμη και αν αυτοί οι δεσμοί κλονίσθηκαν μεταγενέστερα – θυμηθείτε τη βρετανική πολιτική στο Κυπριακό – παραμένουν ισχυροί.

Η Μάχη της Κρήτης είναι ένα εκπληκτικό, ένδοξο και οδυνηρό, σμίξιμο Ελλήνων, Νεοζηλανδών, Βρετανών, Αυστραλών, επώνυμων και ανώνυμων, πεσόντων και επιζώντων στον αγώνα για την αξιοπρέπεια των λαών και εναντίον της βαρβαρότητας

Από αυτήν την άποψη, η Μάχη της Κρήτης είναι μια μάχη διαρκής. Η κοινή αυτή μνήμη και οι επιμνημόσυνες τελετές που την πλαισιώνουν διατηρούν μια συγκινητική ιεροπρέπεια.

“Ξανθά παιδιά της Ιγγλετέρας που ήρθαν στην Ελλάδα για ν’αγιάσουν“, όπως γράφει, με άλλη αφορμή, ο Ανδρέας Εμπειρίκος.»

Και οι Μάορι;

«Ξεχωριστή θέση σε αυτόν τον κοινό αγώνα κατέχουν οι Μάορι, οι οποίοι πολέμησαν με απίστευτο ηρωϊσμό, όχι μόνον εναντίον του χιτλερισμού, αλλά και για να εδραιώσουν τη δική τους θέση στις τάξεις της βρετανικής Αυτοκρατορίας, ώστε να προωθήσουν την αποκατάσταση των αδικιών που είχαν υποστεί, ως ιθαγενείς, εξαιτίας της βρετανικής κυριαρχίας. Όντας οι ίδιοι θαλασσινός λαός και αυτόχθονες φορείς ενός πολύ αξιόλογου πολιτισμού, αισθάνονται βαθύτερα μια συνάφεια με τους Έλληνες και μια πηγαία θερμή φιλία για τη χώρα μας.

Η Νέα Ζηλανδία είναι ένας αντικατοπτρισμός της Ελλάδας στον Νότιο Ειρηνικό, με τον οποίο μάς συνδέουν πολλά. Εκεί τοποθετούσαν οι Αρχαίοι Έλληνες τα νησιά των Μακάρων όπου αναπαύονται οι ήρωες.

Έτσι, μπορούμε να μιλάμε για βαθύτερες, υπόγειες και άκρως ανθεκτικές γεω-λυρικές αναλογίες που εκλύουν μια, εν πολλοίς, ανεξερεύνητη δυναμική και περιμένουν, επίσης, την πολιτική κεφαλαιοποίησή τους.»

Για έναν διπλωμάτη που καταπιάνεται με πολιτικώς ορθά κείμενα και σωστές διατυπώσεις, πόσο απελευθερωτικό είναι να γράψει ένα διήγημα;

«Ένας σωστός διπλωμάτης οφείλει να είναι έντιμος απέναντι στους αναγνώστες των διπλωματικών αναφορών του, δηλαδή την κυβέρνηση που εκπροσωπεί, να μην κρύβει αλήθειες, να μην εξωραϊζει καταστάσεις και να έχει το θάρρος της γνώμης του, ακόμη και όταν δυσαρεστεί τις πολιτικές ηγεσίες. Το ίδιο οφείλει να κάνει και ένας συγγραφέας, να είναι έντιμος και υπεύθυνος απέναντι στους αναγνώστες του. Και, φυσικά, να έχει το θάρρος της γνώμης του, να έχει να καταθέσει το προσωπικό, ξεχωριστό του στίγμα και να μην παρασύρεται από εφήμερα, αγοραία ρεύματα που καταλήγουν να αχρηστεύουν αξίες και ανθρώπινους χαρακτήρες. Και η διπλωματία τέχνη, είναι. Βεβαίως, έχει τις δικές της συμβάσεις, τη δική της δεοντολογία, τους δικούς της κώδικες που έχουν τη δική τους, καθ΄όλα σεβαστή, σκοπιμότητα. Από τέτοιους κώδικες είναι απελευθερωμένη η λογοτεχνία, με την έννοια ότι δεν είναι υποχρεωμένη να τούς ακολουθήσει.

Δεν θυμάμαι να αισθάνθηκα δέσμιος στα υπηρεσιακά έγγραφά μου, για να αισθανθώ την ανάγκη κάποιας απελευθέρωσης. Υπάρχει ωστόσο μια τουλάχιστον, εξαίρεση: Στο διήγημα “Στην εποχή των Λαιστρυγόνων” που αναφέρεται σε κάποια φάση της διπλωματικής μου σταδιοδρομίας, αισθάνθηκα την ανάγκη να καταγράψω κυρίως προσωπικά συναισθήματα που μού προξένησαν τα γεγονότα του Ιουλίου 2015, τα οποία απέφυγα να κοινολογήσω – δεν υπήρχε λόγος άλλωστε – στην πολιτική ηγεσία, την οποία κατά τα άλλα, ενημέρωνα ανελλιπώς για τα πραγματικά δεδομένα. Το κείμενο αυτό, θα μπορούσε να διαβαστεί και σαν μια προσωπική επιστολή-εκμυστήρευση προς έναν φίλο διπλωμάτη. Έτσι, αν η νουβέλα “Ο Κουρουβαάκα” μπορεί να θεωρηθεί ένα είδος διπλωματικής αναφοράς συντεταγμένης σε ρεαλιστικό ύφος με κάποιες λυρικές υποστηρίξεις, το διήγημα “Στην εποχή των Λαιστρυγόνων” περιέχει αυτά που συνήθως, παραλείπονται σε ένα υπηρεσιακό έγγραφο.»

Μιλήστε μας για το συγγραφικό σας ύφος και το πολυτονικό σύστημα που επιλέγετε.

«Είμαι αμετακίνητος οπαδός της ιστορικής, πολυτονικής γραφής. Η επιβολή του μονοτονικού συστήματος – απόρροια ιδιοτελών πιέσεων, σάς θυμίζω, μεγαλοεκδοτών εφημερίδων και όχι προϊόν μιας συγκροτημένης δημοκρατικής απαίτησης – αφαιρεί από την ελληνική γλώσσα τους κανόνες μουσικότητας και ευφωνίας της, ιδίως όταν συνδυάσθηκε με υπεραπλουστεύσεις της ορθογραφίας με όποιο ετυμολογικό κόστος έχει προκύψει. Το επίπονο έργο κανόνων ευφωνίας που καλλιεργήθηκαν σε μάκρος αιώνων, αίφνης ακυρώθηκε ασύγγνωστα σε μια νύχτα με μια κοινοβουλευτική απόφαση.

Αισθάνομαι ότι ο πήχης της πολιτιστικής μας ανάπτυξης χαμήλωσε έκτοτε. Δεν ξέρω με ποιόν τρόπο θα αποκατασταθούν κάποτε αυτές οι απώλειες. Τούτο δεν σημαίνει ότι δεν έχουν γραφεί αξιόλογα κείμενα και στη μονοτονική γραφή.

Καθένας πορεύεται με τα μέσα της εποχής του. Προσωπικά, τρέφω βαθύτατο σεβασμό και ευγνωμοσύνη προς εκδότες και συγγραφείς που επιμένουν να ακολουθούν το πολυτονικό σύστημα. Δεν είναι λίγοι, και οι αναγνώστες της πολυτονικής γραφής είναι πολύ περισσότεροι από όσο πολλοί νομίζουν.»

Και επιρροές; Ποιες υπήρξαν οι επιρροές σας;

«Μου δόθηκε η ευκαιρία να μεταφράσω πεζογραφήματα του Χάϊνριχ φον Κλάιστ, του Τόμας Μαν, του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, του Κάφκα και του Μπρεχτ. Ενέδωσα στον πειρασμό να αντιμετωπίσω τη λειτουργία της μετάφρασης και σαν αναμέτρηση με το ξένο πρωτότυπο. Έφθασα μάλιστα, νεώτερος, στο σημείο να αποπειραθώ να παρωδήσω ένα αριστουργηματικό διήγημα του Φράνσις Σκοτ Φιτστζέραλντ «Τη Χαμένη Δεκαετία» μετακομίζοντάς το από τη Νέα Υόρκη στην Αθήνα, γεφυρώνοντας, τρόπον τινά, το κραχ του 1929 με το τραύμα της δικτατορίας των συνταγματαρχών του 1967. Οι μεταφραστικές μου προσπάθειες, αναμφισβήτητα, έχουν ασκήσει τα δικά μου μέσα και, καμιά φορά αφήσει, υποδόρεια, το αποτύπωμά τους στα δικά μου πεζογραφήματα. Τούτο έχει λειτουργήσει συχνά, ασυνείδητα, τόσο ως προς το ύφος, όσο και στην αρχιτεκτονική ενός κειμένου.»

Τα διηγήματα σας ενέχουν μια σκιαγράφηση της Ελλάδας, σε διαφορετική κάθε φορά χώρα και συνθήκη. Μιλήστε μας λίγο για την ανακάλυψη της Ελλάδας στο εξωτερικό. Ποια πιστεύετε ότι είναι η εικόνα της χώρας μας στα μάτια ενός «ξένου» (από τον Μάορι στον Β’ Παγκόσμιο, στον Γερμανό της οικονομικής κρίσης) και πόσο έχει αλλάξει αυτή μέσα στα χρόνια…

«Όταν κανείς είναι εγκατεστημένος στο εξωτερικό, έχει μια εικόνα της χώρας του από απόσταση, το πράγμα περιπλέκεται κάπως, όταν ταυτόχρονα την εκπροσωπείς και υπερασπίζεσαι τα συμφέροντά της. Η απόσταση βοηθάει ίσως στο να βλέπει κανείς την Ελλάδα σφαιρικότερα, είναι απαλλαγμένος και από την καθημερινή της τύρβη, τούτο δεν σημαίνει ωστόσο ότι οπωσδήποτε τη βλέπει καθαρότερα.

Αρκετά συχνά, οι Έλληνες διπλωμάτες της γενιάς μου, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ξένα ΜΜΕ που, για διαφόρους λόγους και εξυπηρετώντας ποικίλες σκοπιμότητες, δεν καλλιεργούσαν μια φιλική προδιάθεση προς την Ελλάδα.

Υπήρχαν πάντα, βέβαια, αξιοσημείωτες εξαιρέσεις. Τέτοιου είδους επικριτικά δημοσιεύματα άφησαν ανέπαφους τους αυτόχθονες Μάορι, οι οποίοι, χάρη στην επαφή τους με τους ομογενείς μας, αλλά και στις αφηγήσεις των πολεμιστών προγόνων τους, εκδηλώνουν μια αυθόρμητη, θερμή, συγκινητική θα έλεγα, αγάπη για την Ελλάδα. Κάτι περισσότερο: μάς βλέπουν σαν φορέα πολιτισμού και αξιών και προσδοκούν από εμάς να στεκόμαστε αρωγοί στους δικούς τους αγώνες για δικαιοσύνη. Σάς θυμίζω ότι η αείμνηστη, κρητικής καταγωγής, Έρρικα Νταή, που και η ίδια είχε πολεμήσει στην μάχη της Κρήτης, υπήρξε επί δεκαετίες Πρόεδρος της Επιτροπής Αυτοχθόνων Πληθυσμών του ΟΗΕ. Όσο για τους Γερμανούς πολίτες, φοβούμαι ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλοί από αυτούς παγιδεύτηκαν στα συκοφαντικά και αβάσιμα στερεότυπα εναντίον των Ελλήνων που κατασκεύαζε το μεγαλύτερο μέρος του γερμανικού μιντιακού συστήματος την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Η κατάσταση έχει σαφώς βελτιωθεί πρόσφατα και τα στερεότυπα ακυρώνονται ευθύς ως οι ξένοι πολίτες έρχονται σε άμεση επαφή με τη χώρα μας.»

Στην πορεία σας ως διπλωμάτης, υπήρξε κάποια συνάντηση με κάποιον αξιωματούχο, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει τροφή για ένα διήγημα; Μοιραστείτε τη μαζί μας.

«Έτυχε να συναντήσω αρκετούς αξιωματούχους, κάποιοι από αυτούς είναι, αδιαφιλονίκητα, ιστορικές και γοητευτικές προσωπικότητες, ο Κουρουβαάκα είναι μια τέτοια περίπτωση. Δεν ξέρω εάν στο μέλλον θα ασχοληθώ με κάποιον τρόπο μαζί τους. Ομολογώ ότι την προσοχή μου τραβούν συνήθως, στιγμιότυπα, κάποιες τυχαίες συναντήσεις με ανώνυμους ή έστω επώνυμους ανθρώπους, στιχομυθίες ακόμη και στερεότυπες, κάποιες, εκ πρώτης όψεως, ασήμαντες λεπτομέρειες που με την κατάλληλη, επίπονη επεξεργασία θα μπορούσαν ίσως να αναχθούν σε πανανθρώπινα, διαχρονικά βιώματα και να συνθέσουν κάποιο έργο. Η πραγματικότητα είναι γεμάτη απρόβλεπτες, ακόμη και σουρεαλιστικού χαρακτήρα, διαφωτιστικές ρωγμές, μικρά ή μεγάλα θαύματα, αρκεί να τα εμπιστευθεί κανείς.»

Ποια είναι τα συγγραφικά σας σχέδια για το μέλλον; Υπάρχει κάτι στα σκαριά που θέλετε να μοιραστείτε;

«Προς το παρόν θα ήθελα να ασχοληθώ με όλα όσα παραμέλησα στα χρόνια της υπηρεσιακής μου σταδιοδρομίας. Το αρχείο μου είναι μεγάλο και εμπεριέχει θησαυρούς. Αν έχω τον χρόνο, θα τους επεξεργαστώ…»

Το Τάγμα των Μαόρι

Για την ιστορία, σημειώνουμε ότι το Τάγμα των Μαόρι κατείχε θέσεις στην περιοχή Πλατανιά, όπου αντιμετώπισε την Γερμανική εισβολή από αέρος στις 20 Μαΐου 1941. Μετά από 2 μέρες συμμετείχε στην αντεπίθεση στο στρατηγικής σημασίας αεροδρόμιο του Μάλεμε και ακολούθησαν σφοδρές μάχες στην περιοχή του Γαλατά.

Στις 27 Μαΐου, κατά την οπισθοχώρηση μαζί με τις άλλες συμμαχικές δυνάμεις, και αφού χόρεψαν το «χάκα» (πολεμικός χορός των Μαορί), πραγματοποίησαν την πασίγνωστη αντεπίθεση, με ξιφολόγχες, το αποτέλεσμα της οποίας ήταν να σκοτωθούν αρκετοί Γερμανοί ούτως ώστε να αναγκασθούν σε προσωρινή οπισθοχώρηση.

Μετά από την επιτυχή εκκένωση της Κρήτης στην Αίγυπτο, το Τάγμα επέτρεψε σε ενεργή δράση αργότερα το 1941 στην εκστρατεία της Βόρειας Αφρικής και συμμετείχε σε πολλές μάχες στο Sollum, Manastir, Sidi Magreb, Gazala, Mingar Qaim, El Alamein, Medenine and Tebaga Gap.

Η φήμη του Τάγματος των Μαόρι ως αποφασιστικών πολεμιστών αντικατοπτρίζεται και στο πολύ ψηλό βαθμό απωλειών των αντρών: Από τους 3.600 στρατιώτες, που πολέμησαν με το Τάγμα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, 649 σκοτώθηκαν και 1.712 τραυματίστηκαν. Αξιοσημείωτη είναι η αναφορά στα λόγια του Στρατηγού Φράϊμπεργκ, Αρχηγού των Δυνάμεων της Νέας Ζηλανδίας, ότι κανένα άλλο τάγμα υπό την διοίκησή του «δεν διακρίθηκε περισσότερο ή συμμετείχε σε περισσότερες μάχες, ή, δυστυχώς, είχε τόσες βαριές απώλειες όπως το Τάγμα των Μαόρι».

*Το βιβλίο «Ο Κουρουβαάκα ή η Μάχη της Κρήτης στους Αντίποδες και άλλες ιστορίες» του Θοδωρή Δασκαρόλη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ροδακιό