Η δύσκολη εξίσωση του πληθωρισμού – Ράλι ενοικίων

Ανακοινώνει το μεσημέρι της Παρασκευής η Eurostat τα συνολικά στοιχεία για τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη τον τελευταίο μήνα που θα καταδείξει μια σχετική ισορροπία αλλά με τον «τρόμο» να κυριαρχεί λόγω της κατοχύρωσης υψηλών επιπέδων τιμών σε βασικά είδη και την κατοικία.

Aναποφευκτα στο φόντο αυτό, έχοντας και τις σχετικές αναλύσεις των τάσεων κοινής γνώμης στη διάθεσή του ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προτάσσει “λελογισμένες” κυβερνητικές εξαγγελίες για το Airbnb μια και η βραχυχρόνια μίσθωση «θρέφει» πολλά νοικοκυριά, αν και στερεί σπίτια από τη αγορά, αλλά και τη διατήρηση του χαμηλού ΦΠΑ στον καφέ, ως μια κίνηση, που κυρίως έχει επικοινωνιακό περιεχόμενο.

Ο πληθωρισμός

Επιτάχυνση, πάντως, ήδη μεγαλύτερη από ό,τι περίμεναν οι εκτιμήσεις της αγοράς, παρουσίασε ο πληθωρισμός στη Γερμανία τον Μάιο. Ειδικότερα, σε εναρμονισμένα με την ΕΕ πρότυπα, ο δείκτης τιμών καταναλωτή στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης έτρεξε με ρυθμό 2,8% ετησίως επιταχύνοντας αισθητά από το 2,4% του Απριλίου. Η μέση εκτίμηση των αναλυτών σε έρευνα του Reuters περίμενε μεν την επιτάχυνση, αλλά σε ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα στο 2,7% ετησίως. Σε επίπεδο μήνα ωστόσο, η σύγκριση Μαΐου – Απριλίου έδειξε αύξηση κατά 0,2% όπως προέβλεπαν και οι αναλυτές, σημαντικά χαμηλότερα από το 0,6% της προηγούμενης μηνιαίας σύγκρισης. Στο μέτωπο των υποκείμενων πιέσεων, ο λεγόμενος δομικός δείκτης (που δεν προσμετρά τις ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων) διατηρήθηκε σταθερός στο 3% ετησίως. Σύμφωνα με τα εθνικά γερμανικά στατιστικά πρότυπα, ο δείκτης τιμών καταναλωτή εμφάνισε αύξηση στο 2,4% ετησίως τον Μάιο από το 2,2%, ενώ σε μηνιαία βάση μειώθηκε οριακά κατά 0,1% μετά το +0,5% του Απριλίου. Σημειώνεται ότι την Παρασκευή η Eurostat είναι προγραμματισμένο να ανακοινώσει τα συνολικά στοιχεία για τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη τον τελευταίο μήνα.

Κλιματική αλλαγή

Την ίδια ώρα ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας στο συνέδριο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς  “Κλιματική αλλαγή: οι προκλήσεις και οι δράσεις των κεντρικών τραπεζών” αναφερόμενος πρώτα στους τρόπους με τους οποίους επηρεάζει η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις τιμές έκανε λόγο για δύσκολες μέρες που έρχονται. Όπως ανέφερε: “Σε σχέση με τον πληθωρισμό, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η υπερβολική άνοδος της θερμοκρασίας τους καλοκαιρινούς μήνες ασκεί ανοδικές πιέσεις στις τιμές των τροφίμων, ιδιαίτερα στις θερμότερες χώρες. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον αυξημένης μεταβλητότητας και με κινδύνους για τη διαμόρφωση των τιμών, η συγκράτηση των πληθωριστικών προσδοκιών κοντά στο στόχο μας καθίσταται πιο δύσκολη” ανέφερε δίνοντας το στίγμα των δυσκολιών που έχει να αντιμετωπίσει ο πλανήτης και η χώρα.

Σκεπτικισμός για τις κυβερνητικές παρεμβάσεις κατά της ακρίβειας

Την ίδια ώρα στην εσωτερική αγορά που ήδη ένα από τα βασικά μέτρα – “αναχώματα” στην ακρίβεια εκπνέει (το μέτρο μείωσης τιμής στο 5%) προβληματισμός για το πώς θα διαμορφωθεί η επόμενη μέρα κυριαρχεί.

Χαρακτηριστικά  κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης επικεφαλής του ομίλου Metro ΑΕΒΕ και πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας την συνέντευξη που παραχώρησε το πρωί της Πέμπτης για την πορεία του Ομίλου το 2023, σε εκπροσώπους του τύπου στάθηκε στο έντονα «παρεμβατικό περιβάλλον» στο οποίο δραστηριοποιείται ο κλάδος επισημαίνοντας 8 διατάξεις κατά της ακρίβειας, από τις οποίες μόνο μια (σ.σ. η μόνιμη μείωση τιμής 5%) ολοκληρώνεται 1η Ιουνίου και δεν ανανεώνεται.

Εκφράζοντας σκεπτικισμό για την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών παρεμβάσεων στην αγορά, εκτίμησε ότι τα μέτρα θα έπρεπε να αρθούν το συντομότερο δυνατό. «Κάποια από τα μέτρα, όπως το περιθώριο κέρδους μειώνουν την ανταγωνιστική λειτουργία της αγοράς» ανέφερε. Σχετικά με το ζήτημα έχει ανοίξει σε κοινοτικό επίπεδο και αφορά στους γεωγραφικούς περιορισμούς από πολυεθνικές επιχειρήσεις σημείωσε ότι «δεν υπάρχει κανένας όρος σε καμία συμφωνία ο οποίος να μας εμποδίζει να κάνουμε παράλληλες εισαγωγές» ενώ για τις ακριβότερες τιμές ανά χώρα εκτίμησε: «Εάν κοιτάξει κανείς τις τιμές καταλόγου αναμφίβολα συμβαίνει, αλλά στην Ελλάδα έχουμε πάρα πολλές προσφορές. Οι βόρειες αγορές έχουν πολύ λιγότερες προσφορές και μικρότερη τιμή καταλόγου. Αυτό που έχει σημασία είναι η μέση τιμή. Φυσικά και υπάρχουν περιπτώσεις ακριβότερων προϊόντων, αλλά δεν είναι μια γενική τάση της αγοράς στο σύνολο των προϊόντων που πωλούν οι πολυεθνικές».

Διχογνωμία για τη μέτρηση πληθωρισμού

Πάντως, αρνητικό πληθωρισμό στα τρόφιμα τους τελευταίους δύο μήνες καταγράφουν τα εσωτερικά στοιχεία της ΜΕΤΡΟ ΑΒΕΕ (ΜΕΤΡΟ Cash & Carry, My market), σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο επικεφαλής της εταιρείας κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης. «Το περιμέναμε καιρό αλλά το θαύμα έγινε!», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Παντελιάδης σπεύδοντας ωστόσο να διευκρινίσει ότι το «θαύμα» αφορά το τέλος των ανατιμήσεων. «Δεν θέλω να παρεξηγηθώ, οι τιμές συνεχίζουν να είναι ακριβές. Απλά μπήκε επιτέλους φρένο στις ανατιμήσεις», είπε χαρακτηριστικά προχωρώντας και σε μία μάλλον δυσοίωνη πρόβλεψη ότι οι τιμές σε ευρεία κλίμακα προϊόντων δεν πρόκειται ποτέ να υποχωρήσουν απ’ τα σημερινά επίπεδα. «Η πληθωριστική αύξηση του τζίρου δεν είναι υγιής. θέλουμε καταναλωτή που έχει τη δυνατότητα να ψωνίσει και δεν “βογκάει” όταν έρχεται στο ΣΜ. Δεν είμαι όμως αισιόδοξος ότι θα το δούμε σε ευρεία κλίμακα.  Εχουν αυξηθεί πολλά κόστη πέραν των πρώτων υλών, όπως είναι το μισθολογικό κόστος, το οποίο θα συνεχίσει – και σωστά – να αυξάνεται, το κόστος ανακαίνισης ή κατασκευής νέων καταστημάτων, τα ενοίκια κοκ. Γενικά όλα έχουν ανέβει, οπότε δεν νομίζω ότι θα δούμε στο τέλος μία ευρεία αποκλιμάκωση των τιμών»!  

Ο Σπ. Θεοδωρόπουλος

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουμε υψηλά επίπεδα τιμών. Αλλά αν με ρωτήσετε γιατί είναι ακριβότερα τα προϊόντα στην Ελλάδα εγώ δεν ξέρω», είπε χθες χαρακτηριστικά ο Σπ. Θεοδωρόπουλος που διεκδικεί την προεδρία του ΣΕΒ – Για το ενδεχόμενο μείωσης του ΦΠΑ ξεκαθάρισε πως «σέβομαι ότι δεν μπορεί να γίνει μείωση για δημοσιονομικούς λόγους, αλλά δεν δέχομαι πως αν μειωθεί δεν θα περάσει η μείωση στα προϊόντα. Η αγορά δεν είναι ο κλέψας του κλέψαντος»!

«Κάποια προϊόντα απλώς θα πάψουν να υπάρχουν. Και θα είναι αυτά που θα χτυπηθούν περισσότερο από την κλιματική κρίση. Αν δεν συνέλθει, για παράδειγμα, ο πορτοκαλεώνας της νότιας Αμερικής, ο μεγαλύτερος του κόσμου, που θα βρίσκουμε πορτοκάλια»; Ο έμπειρος βιομήχανος, Σπύρος Θεοδωρόπουλος, που έχει εντρυφήσει όσο κανείς – ίσως – άλλος στην Ελλάδα στη βιομηχανία τροφίμων προειδοποιεί για τους κινδύνους που την απειλούν.

«Το πορτοκάλι πέρυσι το αγοράσαμε 230 δολάρια τον τόνο και φέτος η τιμή έφτασε στην περίοδο της συγκομιδής στα 600 δολαρια ο τόνος», είπε χαρακτηριστικά στην χθεσινή συνάντηση του με δημοσιογράφους εν όψει των εκλογών στον ΣΕΒ για νέο προεδρείο, και καθώς είναι ο ίδιος υποψήφιος. Η αύξηση είναι 161%.  Αντίστοιχα το βούτυρο κακάο, πρώτη ύλη για τη σοκολάτα, είχε τιμή στην χονδρική 4,2 δολάρια και τώρα πλέον είναι στα 26 δολάρια, αφού πρώτα έφτασε στο pick των 42 δολαρίων! Η αύξηση εδώ είναι της τάξης του 520%!  Και τώρα ο καφές οδεύει σε μια αντίστοιχη κατάσταση, όπως και τα κρέατα που έχουν ανέβει και δεν πέφτουν με τίποτα. «Το χοιρινό έχει αυξηθεί πάρα πολύ και η πανσέτα, που είναι η πρώτη ύλη για το μπέικον, έχει… τρελαθεί», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Θεοδωρόπουλος που έχει στο χαρτοφυλάκιο των εταιρειών του μέσω της εταιρείας Holdings Bespoke την εταιρεία αλλαντικών «Νίκας», όπως και την ιστορική σοκολατοβιομηχανία «ΙΟΝ».

Τόνισε, δε, πως οι αυξήσεις των τιμών είναι πολύ μεγάλο θέμα και πρέπει να διαχωριστεί ο πληθωρισμός των τροφίμων από τον γενικό δείκτη του πληθωρισμού. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουμε υψηλά επίπεδα τιμών», είπε για να συμπληρώσει πως «γιατί όμως είναι ακριβότερα τα προϊόντα στην Ελλάδα εγώ δεν ξέρω».

Παρατήρησε πάντως πως ένα στοιχείο που αυξάνει το κόστος στην ελληνική αγορά είναι η πολυδιάσπαση της λιανικής με πάρα πολλά μικρά μαγαζιά. Στην χώρα μας υπάρχουν περί τα 24.000 convenience stores, δηλαδή μικρά παντοπωλεία και μίνι μάρκετ, που ανεβάζουν τα κόστη.

Αποκάλυψε μάλιστα, πως σε πρόσφατο ΔΣ της ΤτΕ στο οποίο συμμετέχει ζήτησε από τον κεντρικό τραπεζίτη, Γιάννη Στουρνάρα να υλοποιήσει η τράπεζα μια μελέτη, ώστε να προκύψουν στοιχεία και «να καταλάβουμε ποιοι τομείς έχουν υψηλό κόστος και οδηγούν τις τιμές υψηλότερα, ποια στοιχεία του κόστους οδηγούν υψηλότερα τις τιμές».  Απέρριψε τον όρο υπερκέρδη. «Τι είναι δηλαδή τα υπερκέρδη; Που τελειώνει το θεμιτό κέρδος και ξεκινά το υπερκέρδος;», αναρωτήθηκε, για να προσθέσει: «Δεν έχω δει επιχειρήσεις με νοοτροπία μπαγάσα να πηγαίνουν μακριά. Μόνο οι εντάξει επιχειρηματίες θα πάνε μακριά»…  Τοποθετήθηκε και για την μείωση του ΦΠΑ ξεκαθαρίζοντας πως «σέβομαι ότι δεν μπορεί να γίνει μείωση για δημοσιονομικούς λόγους, αλλά δεν δέχομαι πως αν μειωθεί δεν θα περάσει η μείωση στα προϊόντα. Η αγορά δεν είναι ο κλέψας του κλέψαντος»!