H BETH GIBBONS ΜΠΟΡΕΙ ΑΚΟΜΑ, ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟΥΣ PORTISHEAD, ΝΑ ΣΟΥ ΡΑΓΙΣΕΙ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ

Υπάρχει μια παγίδα με το καινούριο άλμπουμ της Μπεθ Γκίμπονς, ουσιαστικά το πρώτο της μετά την αριστουργηματική συνεργασία με τον Rustin Man για το Out Of Season του 2002. (Τεχνικά, μεσολάβησε και το οπερατικό άλμπουμ πάνω στη Συμφωνία των Θλιμμένων Ασμάτων του Χένρικ Γκουρέτσκι πριν 5 χρόνια, αλλά όλοι ξέρουμε ότι είτε το έχουμε ακούσει ελάχιστα, είτε το προσπεράσαμε ώστε να το συνυπολογίζουμε στο έργο της.) 

Η παγίδα είναι η εξής: να βάλεις το Lives Outgrown να παίζει μέσα στη φρενίτιδα της ημέρας. Με δυο ντουζίνες tabs ανοιχτά, με τα notifications να χορεύουν μπρέικ ντανς στην έξυπνη οθόνη του πανέξυπνου κινητού σου, με τα γκρουπ τσατ να έχουν πάρει για άλλη μια φορά φωτιά για άλλο ένα ασήμαντο θέμα, με το calendar να είναι τόσο γεμάτο που καταριέσαι τα επόμενα μίτινγκ (που σίγουρα θα μπορούσαν να είναι emails). Υπάρχουν άλλες ιδανικές μουσικές για να ντυθεί αυτό το καθημερινό ροκάνισμα της προσοχής μας, η ζωή και η καλλιτεχνική δημιουργία πάντα προσαρμόζονται και βρίσκουν τις λύσεις. Για να παίζουν σε ένα τέτοιο background είναι που υπάρχουν οι Khruangbin αυτού του κόσμου ή η φετινή αποκάλυψη των Glass Beams που τόσο πολύ αρέσουν. Κι αυτό δεν είναι υποτιμητικό, είναι μια σαφής ένδειξη ότι κάθε μουσική θέλει την ώρα της. Ή παίζει τον ρόλο της. 

Όμως δεν μπορείς να υποβιβάσεις την Μπεθ Γκίμπονς, τη φωνή που (μας) σημάδεψε όσο καμία άλλη τα τελευταία 30 χρόνια, στο background. Θα την αδικήσεις. Και θα χάσεις μια δισκογραφική επιστροφή, ίσως αναπάντεχη, σίγουρα τίμια κι αξιοπρεπή, πιθανώς πολλά υποσχόμενη αν αφήσεις τα τραγούδια να κυλήσουν και να σε βρουν όταν πρέπει, όπως πρέπει, εκεί που πρέπει. 

Γιατί δεν είναι δυνατόν να ακούσεις το πρώτο κομμάτι που κυκλοφόρησε από το άλμπουμ, τη ρέουσα (pun intended) μπαλάντα “Floating On A Moment”, χωρίς να ενεργοποιηθεί μέσα του το Beth effect που, για να είσαι εδώ, μάλλον σε ακολουθεί από την πρώτη στιγμή που άκουσες το Dummy των Portishead και την πήρες μαζί σου για πάντα. Κι έρχεται μετά, στην μάλλον κορυφαία στιγμή του δίσκου “Lost Changes”, να τραγουδήσει ότι «η αγάπη αλλάζει, τα πράγματα αλλάζουν, ο χρόνος αλλάζει, η ζωή αλλάζει», να σου πει δηλαδή ότι τόσο εκείνη όσο κι εσύ αλλάξατε επίσης. Για να διαπιστώσεις αυτό που υποπτευόσουν ήξερες στα σίγουρα: η Μπεθ Γκίμπονς μπορεί ακόμα, και μετά τους Portishead, να σου ραγίσει την καρδιά. 

Η Γκίμπονς δεν υπήρξε ποτέ σταρ, δεν απασχόλησε τα βρετανικά ταμπλόιντ με την προσωπική της ζωή, δεν δημιουργούσε τίτλους ακόμα και την εποχή που μεσουρανούσαν οι Portishead ως κλειδοκράτορες του trip hop. Μετά το Third, το τρίτο, και ίσως υποτιμημένο, άλμπουμ τους, σταδιακά εξαφανίστηκε. Μερικά πυροτεχνήματα όπως η στοιχειωτική διασκευή στο “SOS” των ABBA ή η συμμετοχή της πρόπερσι στο άλμπουμ του Kendrick Lamar ήταν ακριβώς αυτό…πυροτεχνήματα. Ξεχάστηκαν γρήγορα, με τίποτα δεν προϊδέαζαν για την επιστροφή της. Η οποία όμως ήρθε, γιατί όπως εξήγησε η ίδια «άνθρωποι γύρω μου άρχισαν να φεύγουν από τη ζωή». Τα τραγούδια, λοιπόν, που γράφονταν για περισσότερο από μια δεκαετία, βγήκαν από το συρτάρι, συγκροτήθηκαν σε σώμα, ο περιζήτητος Τζέιμς Φορντ (1/2 των Simian Mobile Disco και συνεργάτης των Arctic Monkeys, Blur, Depeche Mode, Florence and the Machine, Pet Shop Boys, Kylie Minogue κ.ά.) επιστρατεύτηκε στην παραγωγή…

…κι εγένετο Lives Outgrown – 10 τραγούδια με βαριά προσωπική σφραγίδα. Για την απώλεια, που ήταν ο κινητήριος μοχλός του άλμπουμ, αλλά και για την μητρότητα, την εμμηνόπαυση, τις νευρώσεις που είτε ξεπερνιούνται είτε αντικαθίστανται με το πέρασμα του χρόνου, για τη θνητότητα. Παρότι το άλμπουμ είναι γεμάτο με easter eggs στις ενορχηστρώσεις (τα κουτάλια που χτυπάνε τα πλήκτρα στο πιάνο του εισαγωγικού “Tell Me Who You Are Today”, οι σωλήνες που στροβιλίζονται λίγο αργότερα, το μουσικό πριόνι στο “Beyond the Sun” ή η πλήρης αφαίρεση του ταμπούρου από τα ντραμς), το Lives Outgrown δεν κρύβει ιδιαίτερες ηχητικές εκπλήξεις. Συμπίπτει χρονικά με την 25η επέτειο κι επανακυκλοφορία του «απόλυτου δεκαριού» live άλμπουμ των Portishead, Roseland NYC Live, έρχεται σε ένα φεγγάρι που αυτή η πλευρά των 90s είναι και πάλι επίκαιρη (με σχήματα όπως οι A.S.O.) αλλά δεν έχει ούτε τα κινηματογραφικά breakbeats της μπάντας από το Μπρίστολ, ούτε τις ευρηματικές μελωδίες του άλμπουμ με τον Rustin Man. Ίσως αυτός είναι κι ο λόγος που το Lives Outgrown δύσκολα θα συγκινήσει τις γενιές, για τις οποίες η υπογραφή «Μπεθ Γκίμπονς» δε φέρει κάποιο ειδικό βάρος. Ίσως δεν τις αφορά. 

 

Όμως, η Μπεθ Γκίμπονς, λίγους μήνες πριν κλείσει τα 60, βρίσκεται σε εξομολογητική διάθεση. Παίρνει λίγα ρίσκα, ευπρόσδεκτα π.χ. στα πνευστά του “Reaching Out” ή στα βιολιά του “Burden Of Life”, τοποθετεί σε επίκαιρα χαρακτηριστικά σημεία παιδικές χορωδίες, και δίνει τη μάχη της μέχρι τέλους σε μια εποχή που «κανείς δεν ακούει ολόκληρα άλμπουμ» με το υπέροχο “Whispering Love” που κλείνει τον δίσκο. Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι είναι ξανά εδώ για να μας τα πει: εκείνη (δηλαδή η Φωνή της) κι εμείς. Περίπου, like it or leave it, με τον τρόπο που το κάνει σε όλη τη δισκογραφία του ο Τομ Γουέιτς – αυτή είναι η κοντινότερη αναλογία που μπορώ να σκεφτώ, αν και δεν ήμουν ποτέ fan του. Παρότι είναι η «μαμά» τους, εξομολογημένη ή ανομολόγητη επιρροή τους, τώρα που μας δίνει το πρώτο εντελώς τελείως σόλο άλμπουμ της, η Μπεθ Γκίμπονς μοιάζει σαν εκείνη να επηρεάζεται και να παίζει στο γήπεδο άξιων επιγόνων της όπως η Sharon Van Etten και η Angel Olsen. 

Χωρίς φτιασίδια, χωρίς μάρκετινγκ κόλπα, χωρίς πολύ θέατρο, πετυχαίνει τον σκοπό της. Νας μας θυμίσει πόσο μας είχε λείψει. Δύσκολα θα είναι το αγαπημένο άλμπουμ για το 2024, αλλά είναι ωραίο να ξέρεις ότι υπάρχει. Κρίμα που προτίμησε το όρος Φούτζι και δε θα τη δούμε το καλοκαίρι, 25+1 χρόνια μετά από εκείνη, τη μία και μοναδική, εμφάνιση των Portishead στα μέρη μας…