Θάλασσα SOS: Χρειάζεται αλλαγή παραδείγματος

Για να «ξεμπλέξουμε» χρειάζεται κατ’ αρχήν να ξεμάθουμε ό,τι έχουμε «μάθει». Χρειάζεται να συζητάμε πάνω σε δεδομένα και να σταματήσουμε να ακούμε κραυγές και υποσχέσεις. Χρειάζεται να βάλουμε στην άκρη κάποιες προτεραιότητες και να βάλουμε στη θέση τους κάποιες άλλες.

Πριν από οτιδήποτε άλλο όμως, και για να καταφέρουμε να ξεμπλέξουμε το κλιματικό και περιβαλλοντικό «μπέρδεμα» αρχικά στα μυαλά μας, χρειάζεται μια σημαντική αλλαγή παραδείγματος.

«Καλύτερη ζωή σημαίνει να εξασφαλίζεται η νομιμότητα, όταν θα καταγράφεται πλέον με απόλυτη διαφάνεια, ευελπιστούμε κάποια στιγμή να έχει και δεσμευτική νομική αξία, τι επιτρέπεται, τι απαγορεύεται σε κάθε περιοχή, τι ισχύει στον αιγιαλό, στους αρχαιολογικούς χώρους, στις δασικές εκτάσεις, στους προστατευόμενους οικισμούς».

Τα παραπάνω είπε ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης στις 15 Μαΐου του 2024 σε εκδήλωση του ΤΕΕ. Καλύτερη ζωή λοιπόν σημαίνει νομιμότητα. Ωστόσο, γίνονται αυτά τα λόγια πράξεις; Αυτή είναι η βασική αγωνία όσων ακούν τις εκάστοτε εξαγγελίες και βαρύγδουπες ανακοινώσεις. Εξάλλου, διαχρονικά, το ελληνικό κράτος δεν φαίνεται να πείθει με το παράδειγμά του στην τήρηση της νομιμότητας.

Τον περασμένο Δεκέμβριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επειδή δεν διασφάλισε την ορθή εφαρμογή της οδηγίας (ΕΕ) 2014/89 σχετικά με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. Η εν λόγω οδηγία θέσπιζε ένα πλαίσιο για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό με στόχο την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των θαλάσσιων οικονομιών, της βιώσιμης ανάπτυξης των θαλάσσιων περιοχών και της βιώσιμης χρήσης των θαλάσσιων πόρων. Η χώρα μας είχε την υποχρέωση να καταρτίσει θαλάσσια χωροταξικά σχέδια μέχρι τις 31 Μαρτίου 2021, κάτι το οποίο δεν συνέβη ποτέ.

Τα παραπάνω σχέδια είναι ζωτικά για μια σειρά από ενέργειες που αφορούν τη θαλάσσια προστασία όπως η οριοθέτηση θαλάσσιων πάρκων, η χάραξη νέων ακτοπλοϊκών δρομολογίων, η κατάρτιση σχεδίων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, προστασία αρχαιολογικών χώρων κ.ο.κ.

Στο συνέδριο Our Ocean που διεξήχθη τον περασμένο Απρίλιο στη χώρα μας, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε 21 δεσμεύσεις για την προστασία της θάλασσας και της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Μεταξύ αυτών ήταν και η απαγόρευση αλιείας με τράτες βυθού στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές μέχρι το 2030, η επικύρωση της Συνθήκης για τους Ωκεανούς μέχρι το 2025 καθώς και η δημιουργία δύο εθνικών θαλάσσιων πάρκων.

Η ερώτηση είναι εύλογη: Καλά, όλα αυτά αλλά θα γίνουν; Όχι, αν δεν υπάρξει αλλαγή παραδείγματος.

Και για να υπάρξει αλλαγή παραδείγματος πρέπει να «ξεμάθουμε» στο κράτος που παρανομεί και στα μεγάλα λόγια που κανείς δεν κάνει πράξη, να αξιοποιήσουμε τα επιστημονικά δεδομένα και να βάλουμε προτεραιότητα τα ζητήματα του κλίματος, της ενέργειας και της βιοποικιλότητας σε κάθε μελλοντικό μας σχεδιασμό, απόφαση και ψήφο. Διαφορετικά, χωρίς αλλαγή παραδείγματος, δεν θα υπάρχει μέλλον για να σχεδιάσουμε.

Αντώνης Μπούγιας, Υπεύθυνος εκστρατείας για τις θάλασσες του Ελληνικού γραφείου της Greenpeace